Η ελληνική ιστορία πήρε ξανά φόρα και βάλθηκε να ξεβράζει ανθρωποειδή εξαμβλώματα για να ταΐζουν το Μινώταυρο της μισαλλοδοξίας, του φανατισμού, του τρόμου, του μίσους, της τυφλής βίας, του ολοκληρωτισμού και των αβυσσαλέων σκοτεινών πλευρών του ανθρώπινου ψυχισμού.

Η πολιτική του φόβου και της φοβίας κάνει πάρτι εντός και εκτός κοι(υ)νοβουλίου, με τους δημοκρατικά εκλεγμένους εκπροσώπους μας αλλά και την αστυνομία να στέκονται ως τώρα αμήχανοι (αδιάφοροι;), μην ξέροντας (μη θέλοντας;) τι να κάνουν με τη φανταχτερή και αστραποβολούσα αφέντρα που εμφανίστηκε ξάφνου μπροστά τους, φορώντας γυαλιστερές μαύρες μπότες και κρατώντας στο ένα χέρι τη γαλανόλευκη και στο άλλο μαστίγιο και…καρότο…

Η συστηματική και οργανωμένη κυρίως άσκηση βίας είναι μεν σύμπτωμα πως κάτι θεμελιακό δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε στο άτομο, στην οικογένεια, στην κοινωνία ή στον πλανήτη, ταυτόχρονα, όμως, και η ίδια η βία με τη σειρά της πυροδοτεί, ενισχύει, διευρύνει, ανακυκλώνει και μονιμοποιεί την «αρρώστια» που τη γέννησε, και αυτό είναι αποδεδειγμένο.

Όταν το 1939 ο Χίτλερ είδε την ισοπεδωμένη από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς Βαρσοβία, λέγεται πως είπε: «Με τον ίδιο τρόπο θα συντρίψω όλους όσους μου αντιστέκονται». Πώς δημιουργείται ένα τέτοιο παράλογο και τυφλό μίσος; Πώς γίνεται ένας άνθρωπος να βλέπει ως καθήκον του τον αφανισμό μεγάλου μέρους της ανθρωπότητας; Πώς γίνεται ένα άτομο, όπως ο Χίτλερ, να απαιτεί απόλυτη υποταγή και ταυτόχρονα θαυμασμό και αγάπη από αυτούς που έχει υποτάξει; Εύκολα θα μπορούσαμε να τον θεωρήσουμε ως ανθρωπόμορφο τέρας, όμως, το ερώτημα που τίθεται είναι: «Γεννήθηκε ως τέτοιος;». Υπάρχει σε κάθε άτομο μια τέτοια λανθάνουσα πτυχή προσωπικότητας ή δημιουργείται εξαιτίας εξωτερικών παραγόντων;

Η διερεύνηση της παιδικής ηλικίας του Χίτλερ αποκαλύπτει τον τρόμο, την απόγνωση και την ανημποριά που βίωσε ως παιδί, εξαιτίας του αυταρχικού και βίαιου πατέρα του που τον ράβδιζε καθημερινά και, όταν τον ήθελε για κάτι, τον σφύριζε σαν να ήταν σκυλί, μη χρησιμοποιώντας ποτέ το όνομά του. Έτσι, ο Αδόλφος ήταν όχι μόνο ένας ανύπαρκτος για τον πατέρα του αλλά και αποδέκτης μιας παράλογης άσκησης βίας απέναντι στην οποία δεν είχε το παραμικρό να αντιτάξει. Δεν είναι τυχαίο πως στο βιβλίο του «Ο αγώνας μου» ο Χίτλερ αποκαλεί τον πατέρα του «Herr Vater».

Ένα παιδί, που όχι μόνο δεν εισπράττει την παραμικρή αγάπη και κακοποιείται με διάφορους τρόπους αλλά και που έχει μια μητέρα που δεν είναι σε θέση να το προστατέψει, δεν έχει πολλές επιλογές. Μία πολύ συχνή έκβαση τέτοιου είδους βιωμάτων είναι η αμυντική  άρνηση του δράματος που έχει βιώσει και η ταύτισή του με τον επιτιθέμενο, δηλαδή με τον βίαιο πατέρα του, και, δοθείσης ευκαιρίας, η επανάληψη από το ίδιο το παιδί ή τον μελλοντικό ενήλικα μιας ανάλογης συμπεριφοράς.

Το σενάριο αυτό το γνωρίζουμε πολύ καλά, τόσο από τα αποτελέσματα πολλών ερευνών σχετικών με την άσκηση βίας όσο και από ομολογίες πρώην μελών νεοναζιστικών οργανώσεων που αποσκίρτησαν. Για στρατολόγηση νέων μελών, προσεγγίζονται παιδιά μέχρι και ηλικίας 12 χρονών που προέρχονται είτε από διαλυμένες οικογένειες είτε είναι θύματα συστηματικής σχολικής ή άλλου είδους βίας είτε νιώθουν απομονωμένα, ανήμπορα κ.τ.λ. Τα θέτουν υπό την προστασία τους, που, σε συνδυασμό με την ομάδα που λειτουργεί αυστηρά ιεραρχικά και απόλυτα πειθαρχημένα, κάνουν το όλο πακέτο ως το μοναδικό ίσως ασφαλές μέρος που έχουν βιώσει στη ζωή τους. Έτσι, λοιπόν, έχουν κάθε λόγο να γίνουν από τους πιο φανατικούς υπερασπιστές ιδεών και πρακτικών βίας που αντισταθμίζουν, μεταξύ άλλων, και τα όποια προηγούμενα αισθήματα ασημαντότητας, ανεπάρκειας και ανημποριάς τους. Κάποια από τα ανήλικα αυτά παιδιά φθάνουν στο σημείο να αποδέχονται να χρησιμοποιούνται ως το άλλοθι ενήλικων νεοναζί που θα διαπράξουν σοβαρές αξιόποινες πράξεις, ομολογώντας ψευδώς πως ήταν τα ίδια οι δράστες και, λόγω ηλικίας, να απαλλάσσονται.

Ο ίδιος ο Χίτλερ είπε άλλωστε, κάτι σχετικό επί του θέματος. «Ακόμα και αν δεν υπήρχαν οι εβραίοι, θα έπρεπε να τους εφεύρουμε». Οι εβραίοι δεν ήταν, λοιπόν, για αυτόν παρά η προβολή του υποσυνείδητου ανήμπορου και μισητού κομματιού του εαυτού του που ως τέτοιο θα έπρεπε να γίνει αποδέκτης του μίσους και της βίας που κουβαλούσε εντός του, «ανακουφίζοντάς» τον πρόσκαιρα, τιμωρώντας ταυτόχρονα μέχρι αφανισμού αυτό το μισητό, αδύναμο και μη αποδεκτό κομμάτι του εαυτού του.

Από τα παραπάνω, βγαίνει το εξής συμπέρασμα: τόσο ο Χίτλερ όσο και ο κάθε μικρός ή μεγαλύτερος Χιτλερίσκος δεν γεννιούνται ως ανθρωπόμορφα τέρατα αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό καρποί της λεγόμενης «μαύρης παιδαγωγικής», δηλαδή μιας αυταρχικής διαπαιδαγώγησης που δρα πολύ συχνά υποδόρια χωρίς να γίνεται εύκολα αντιληπτή και που πάση θυσία θέλει να επιβάλει την προσαρμογή, τη συμμόρφωση και την υποταγή.

Με βάση τους προαναφερθέντες συλλογισμούς, δεν φαντάζουν καθόλου παράξενα τα ευρήματα ερευνών στη Γερμανία που δείχνουν πως το 60% των συλληφθέντων τρομοκρατών τα τελευταία χρόνια προέρχονται από οικογένειες παστόρων. Η θρησκεία έχει πάρα πολλές φορές χρησιμοποιηθεί ως «νόμιμο» μέσο συμμόρφωσης, υποταγής και εκφοβισμού. Το τραγικό είναι πως οι περισσότεροι από τους γονείς αυτούς είχαν σίγουρα τις καλύτερες προθέσεις, ασκώντας αυτό το είδος διαπαιδαγώγησης. Σίγουρα θα ήθελαν να γίνουν τα παιδιά τους υπεύθυνα, σωστά, συγκροτημένα, γενναιόδωρα κ.τ.λ. άτομα αλλά με το «οποιοδήποτε αντίτιμο», δηλαδή ακόμα και με την άσκηση βίας ή τον εξαναγκασμό…

Η τραγικότητα της καθημερινής ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων στη χώρα μας δεν είναι παρά η αφορμή και η κάθε Χρυσή Αυγή ο εκλυτικός παράγοντας εκδήλωσης αυτής της ωμής βίας που κουβαλούν εντός τους χιλιάδες χιλιάδων άνθρωποι κάθε ηλικίας και που εκφράζεται με τον κάθε δυνατό τρόπο πλέον.

Η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στα πρώτα χρόνια της ζωής τους αντανακλά την κοινωνία που θα γνωρίσουμε αργότερα. Χαρούμενα και ασφαλή παιδιά θα δημιουργήσουν μια κοινωνία που θα διαπνέεται από δημοκρατικότητα, σεβασμό των άλλων και όραμα στο οποίο καμία ολοκληρωτική ιδεολογία δεν θα έχει θέση και έδαφος να ευδοκιμήσει.

Το συγκεκριμένο βιντεάκι δεν είναι παρά μία ακόμα επανάληψη των έντονων αντιθέσεων ανάμεσα σε επιστήμη και Εκκλησία, όχι θρησκεία, καθώς το θρησκευτικό δόγμα ερμηνεύονταν κάθε φορά σύμφωνα με τη βούληση και τις όποιες σκοπιμότητες της εκάστοτε  ηγεσίας της εκκλησίας.

Πριν τοποθετηθώ πάνω στο θέμα, θα κάνω μια σύντομη αναδρομή στους λόγους αυτών των διαχρονικών συγκρούσεων/αντιθέσεων που ίσως βοηθήσουν στη διαμόρφωση μιας πιο συγκεκριμένης άποψης.

Το μεγαλύτερο μέρος των επιθέσεων ή, αν θέλετε, της κριτικής της εκκλησίας εισέπραξε η θεωρία της εξέλιξης των ειδών του Δαρβίνου που κατέρριπτε τα γραφόμενα της Βίβλου πως όλα τα είδη της ζωής -συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου- δημιουργήθηκαν μέσα σε έξι ημέρες και είχαν από την πρώτη στιγμή την τελική μορφή που γνωρίζουμε.

Αυτό, όμως, δεν ήταν ο μοναδικός λόγος. Μία ακόμα αιτία ήταν το ότι η θεωρία του Δαρβίνου χρησιμοποιήθηκε από διάφορες ριζοσπαστικές πολιτικές ιδεολογίες ως βασικό επιχείρημα για να πλήξουν την εκκλησία και τις συντηρητικές κοινωνικές δυνάμεις που εκπροσωπούσε και που κι αυτές την χρησιμοποιούσαν ως άρμα ή «Δούρειο Ίππο» τους.

Στην εποχή του Δαρβίνου, δεν υπήρχαν ιδιαίτερες αντιθέσεις ανάμεσα σε επιστήμη και θρησκεία. Οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούσαν πως στόχος της επιστήμης ήταν να βρίσκει φυσικές εξηγήσεις για τα διάφορα φυσικά φαινόμενα, αντί αυτά να θεωρούνται ως παρεμβάσεις του Θεού. Αυτό δεν θεωρούνταν ως αμφισβήτηση της θρησκείας ή του Θεού -το αντίθετο μάλιστα- και για το λόγο αυτό δεν υπήρχαν σοβαρές συγκρούσεις. Η πολυπλοκότητα της φύσης, σε κάθε της έκφανση, θεωρούνταν ως απόδειξη ύπαρξης ενός Υπέρτατου Δημιουργού.

Κάποια στιγμή, άρχισαν διάφοροι επιστήμονες να αμφισβητούν πως ο κόσμος και η ζωή δημιουργήθηκαν με τον τρόπο που περιγράφεται στη Βίβλο. Για να μην θεωρηθεί αυτό ως πλήρης αμφισβήτηση της θρησκείας, ισχυρίσθηκαν πως τα γραφόμενα της Βίβλου δεν είναι παρά μια συμβολική παρουσίαση της όλης Δημιουργίας, και έτσι σώθηκε η παρτίδα για τότε. Επιστήμη και θρησκεία συνέχισαν να συμβιώνουν εν ειρήνη.

Αυτό που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις απέναντι στη Δαρβινική θεωρία ήταν το ότι η τελευταία δεν προϋπέθετε καθόλου την ύπαρξη του Θεού. Το ότι η εξέλιξη των ειδών ήταν απλά ένα τυχαίο αποτέλεσμα της επικράτησης των ισχυρότερων εξ αυτών και όχι της θέλησης ενός Θεού, που τα πάντα εν σοφία εποίησε, δεν μπορούσε να γίνει εύκολα αποδεκτό από την Εκκλησία.

Η λύση που δόθηκε στη σύγκρουση αυτή ήταν η κατ΄αρχήν αποδοχή της Δαρβινικής θεωρίας αλλά με την προσθήκη πως πίσω από όλα αυτά βρίσκονταν ο Θεός που είχε κάποιο σκοπό για να γίνουν όλα με τον τρόπο αυτό.

Ένα ακόμα στοιχείο της δαρβινικής θεωρίας, που προκάλεσε, ήταν η άποψη πως ο άνθρωπος προέρχεται από τους πιθήκους, και όχι μόνον αυτό. Ο Δαρβίνος τόνιζε με έμφαση πως, επίσης, και όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, δηλαδή τα νοητικά και ηθικά χαρακτηριστικά, είναι και αυτά αποτέλεσμα της εξέλιξης των ειδών και όχι κάτι που μόνο ο άνθρωπος διαθέτει.

Η θέση αυτή έβαλε δύσκολα στη θρησκεία που αναγκάσθηκε να δεχθεί πως τα φυτά και τα ζώα εξελίχθηκαν μεν όπως περιγράφει ο Δαρβίνος, όχι όμως και ο άνθρωπος που είναι αποκλειστικό δημιούργημα του Θεού. Ακόμα και αν ο άνθρωπος είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης των ειδών, αυτό αφορά μόνο τη βιολογική και όχι την πνευματική του υπόσταση, που είναι αποτέλεσμα θεϊκής παρέμβασης.

Ο βιολόγος R. Dawkins δεν αρκείται απλά στην υπεράσπιση της επιστημονικότητας, του διαχωρισμού ή της αρμονικής συνύπαρξης επιστήμης και θρησκείας. Προχωρά πολύ μακρύτερα αυτών. Επιτίθεται ανελέητα στη θρησκεία γενικώς. Δικαίωμά του μεν, κάπως περιττό και παρωχημένο -με τον τρόπο που γίνεται- δε, κατά την ταπεινή μου άποψη.

Υπάρχουν πολλοί άλλοι επιφανείς επιστήμονες που προτείνουν διαφορετικές λύσεις στη μακρά αυτή σύγκρουση. Η λύση δεν είναι απαραίτητα «μαύρο ή άσπρο».

Κατά την άποψή μου, επιστήμη και θρησκεία υπάρχουν για εντελώς διαφορετικούς λόγους, άσχετα με το πώς έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς. Κάποτε, η θρησκεία φαίνεται πως κάλυπτε -μεταξύ άλλων- κενά που αδυνατούσε να καλύψει η επιστήμη. Στο βαθμό που η επιστήμη θα δίνει πειστικές απαντήσεις και θα καλύπτει υπαρκτά κενά, στον ίδιο βαθμό η θρησκεία θα περιορίζεται, εκ των πραγμάτων, στον πνευματικό της ρόλο, δίνοντας «τροφή» και παρηγοριά σε ανθρώπινους υπαρξιακούς προβληματισμούς, πνευματικές και συναισθηματικές ανάγκες.