Τα καλοκαιρινά μπάνια τέλειωσαν και το φθινόπωρο προσπαθεί να πείσει το καλοκαίρι πως είναι καιρός πια να του παραχωρήσει τη θέση του. Λατρεύω την εποχή αυτή για τη μυστηριώδη ατμόσφαιρα που τη χαρακτηρίζει και για τα υπέροχα γήινα χρώματα του πανωφοριού της. Λατρεύω τις φθινοπωρινές  εξορμήσεις στη φύση και τις εκτός δρόμου διαδρομές με την περιπέτεια που καραδοκεί στην κάθε στροφή των λασπωμένων και στρωμένων με κίτρινα φύλα στενών και άγνωστων δασικών και ορεινών δρόμων. Λατρεύω τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια και την κατανυκτική θέα των ορεινών χωριών  που ξεπροβάλουν μέσα στην καταχνιά, καθώς τα προσεγγίζεις, με τις καμινάδες τους να καπνίζουν και τον αέρα να μυρίζει νοτισμένη γη και καμένο ξύλο…

Ο καιρός της χθεσινής ημέρας δεν είχε κανένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία που με γοητεύουν την εποχή αυτή και η καθιερωμένη εκδρομή αυτής της Κυριακής έγινε μέσα σε μια φύση που χρωματικά άρχισε να θυμίζει φθινόπωρο και έναν υπέροχο καιρό που να σε κάνει να λες «Τι όμορφη που είναι και η Άνοιξη!».

Προορισμός το υπέροχο και κατάφυτο Βέρμιο. Αφού αποχαιρετίσαμε την πανέμορφη Θεσσαλονίκη που, σαν Σειρήνα, λες και ήθελε να μας αποπλανήσει για να παραμείνουμε κοντά της, καταφέραμε να αντισταθούμε στο κάλεσμά της και να κατευθυνθούμε προς Βέροια. Σε μισή περίπου ώρα, διασχίζαμε τον εύφορο και κατάφυτο κάμπο της Ημαθιώτικης γης, με θέα τη Βέροια σκαρφαλωμένη στους πρόποδες του Βερμίου. Μετά τη Βέροια, με την υπέροχη παλιά της πόλη, κατευθυνθήκαμε προς την ηρωική πόλη της Νάουσας και, αμέσως μετά, προς το μοναδικής ομορφιάς άλσος του Αγίου Νικολάου Ναούσης με τα γάργαρα νερά, τα υπεραιωνόβια τεράστια πλατάνια -δεξιά και αριστερά της κοίτης του νερού- τα πλακόστρωτα δρομάκια, τα ξύλινα γεφυράκια και τις μυρωδιές φρεσκομαγειρεμένου φαγητού από τις ταβέρνες να γαργαλίζουν τη μύτη…

Αμέσως μετά τον Άγιο Νικόλαο, και αφού αντισταθήκαμε στον πειρασμό να κατευθυνθούμε προς το πανέμορφο Αρκοχώρι, που βρίσκεται σε απόσταση 6 χιλιομέτρων, χτισμένο πάνω σε μια μικρή κορφή με θέα τον καταπράσινο κάμπο της Νάουσας, από τη μια, και τις κατάφυτες κορυφές του Βερμίου, από την άλλη, αρχίσαμε την ανάβαση προς το Σέλι -με το περίφημο χιονοδρομικό του κέντρο- που έχει μετατραπεί σε έναν κουκλίστικο ορεινό οικισμό.

Αφού ήπιαμε έναν ζεστό καφέ, αγναντεύοντας από ψηλά το τοπίο που έλουζε ο ήλιος, αρχίσαμε την κατάβαση από την άλλη πλευρά, μέσα από μια μαγευτική διαδρομή, που σε βγάζει στον παλιό δρόμο προς Κοζάνη και Παναγία Σουμελά, έξω από τη Βέροια. Στάση για φαγητό στην περίφημη και πολύ όμορφη ταβέρνα του «Μπάμπη» στην Κουμαριά με τις καταπληκτικές σούβλες…

Ο καιρός ήταν υπέροχος, το Βέρμιο αποπλανητικό και, επιστρέφοντας, αποφασίσαμε να επισκεφθούμε τον ορεινό οικισμό του Ξηρολίβαδου, χτισμένο σε ένα οροπέδιο και σε υψόμετρο 1 220 μέτρων, πάνω σε έναν λόφο και ολόγυρα καταπράσινα λιβάδια περιστοιχισμένα από πυκνά πεύκα.

Εδώ γίναμε μάρτυρες του απίστευτου μεγαλείου της φύσης. Στην αυλή ενός αγροτόσπιτου και ανάμεσα σε αυλακιές από σπαρμένες πατατιές, ξεπρόβαλε στητή και λυγερή, το αγαπημένο μου λουλούδι, η παπαρουνίτσα της φωτογραφίας. Τέλη Σεπτέμβρη και σε υψόμετρο 1 220 μέτρων η φύση έκανε επίδειξη του μεγαλείου της. Δεν είναι η πρώτη φορά που ζω κάτι τέτοιο. Πριν από περίπου δέκα χρόνια και την ημέρα της γιορτής μου στις 5 του Δεκέμβρη (!!!), είχα ξαναδεί και φωτογραφήσει ένα μπουκέτο παπαρούνες, στο όρος Πάικο και στη διαδρομή από Μεγάλα Λιβάδια προς Αρχάγγελο, στις παρυφές ενός δάσους με πανύψηλες οξιές (υψόμετρο 1 200 μ. περίπου).

Δεν θα μπορούσε να υπάρξει ομορφότερο φινάλε αυτής της Κυριακάτικης εκδρομής μας. Μακάρι να είμαστε γεροί να ζήσουμε κι άλλες τέτοιες στιγμές…

Πριν από μερικές δεκαετίες, το σεξ πριν από το γάμο θεωρούνταν σχεδόν αδιανόητο. Στις μέρες μας, είναι πιο αυτονόητο ακόμα και από την ύπαρξη μιας σχέσης. Είμαστε τουλάχιστον δύο φορές πιο «ελεύθεροι» απ΄ότι στη δεκαετία των μεγάλων αλλαγών, σε όλα τα επίπεδα, αυτή του ΄60, αλλά φοβόμαστε όσο ποτέ την…αγάπη, τη συναισθηματική δέσμευση…

Τώρα πλέον, το να είμαστε «ελεύθεροι κι ωραίοι» και να θέλουμε να μιμηθούμε τους πρωταγωνιστές του «Sex & the City» αξιολογείται ως κάτι που μας αναβαθμίζει. Το «εργενιλίκι» έχει γίνει, καλώς ή κακώς, για πολλούς και πολλές το νέο στυλάκι ζωής, ο νέος τρόπος σχέσης, σεξουαλικές σχέσεις που δεν βασίζονται στο συναίσθημα, αλλά κυρίως σε ένα άτυπο είδος φιλίας και συμφωνίας μεταξύ των δύο.

Πολλοί λαχταρούν να αγαπήσουν και ν΄αγαπηθούν, ζώντας με το όνειρο πως η ζωή τους θα απλουστευθεί και θα γίνει ομορφότερη, μόλις συναντήσουν τον έρωτα. Αυτό, όμως, από μόνο του δεν αρκεί. Ιδιαίτερα για κάποιους, που κουβαλούν εντός τους μεγάλο φόβο για  συναισθηματική δέσμευση (και αυτοί δεν είναι καθόλου λίγοι), οι αναπόφευκτες δυσκολίες που θα προκύψουν στη συνέχεια θα λειτουργήσουν ως άλλοθι να τραπούν σε άτακτη φυγή. Για αυτούς που δεν διαθέτουν την απαραίτητη συναισθηματική ωριμότητα, η αγάπη, αντί να εμπλουτίζει, περιπλέκει κατά πολύ τη ζωή τους…

Ο φόβος της συναισθηματικής εξάρτησης μοιάζει να συγγενεύει πολύ με την κλειστοφοβία. Είναι  ένας  πνευματικός φόβος εγκλωβισμού που θα πρέπει οπωσδήποτε να μειωθεί, αν όχι να εξαλειφθεί γιατί διαφορετικά η ζωή θα μετατραπεί σε μια εικόνα που θα βλέπουμε πίσω από τα σιδερένια κάγκελα ενός ατομικού κελιού…

Είναι αλήθεια πως ο πόνος, εξαιτίας ενός ματαιωμένου μεγάλου έρωτα, είναι πολύ μεγάλος. Όλοι μας -άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο- φοβόμαστε το ενδεχόμενο να πληγωθούμε. Αυτό οδηγεί πολλούς στην επιλογή να παραμείνουν «ελεύθεροι», έστω και για λίγο ακόμα. Οι συναισθηματικές μας ανάγκες, όμως, για εγγύτητα, τρυφερότητα και αγάπη εξακολουθούν να παραμένουν άσβεστες, όσο και αν θέλουμε ή προσπαθούμε να ξεγελάσουμε τους εαυτούς μας. Στις μέρες μας, τα άτομα χωρίς καμιά ουσιαστική ερωτική σχέση είναι περισσότερα από ποτέ, όπως και το ότι πως ποτέ στο παρελθόν οι άνθρωποι δεν είχαν περισσότερες σεξουαλικές σχέσεις. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει χωρίς να υπάρχουν ανησυχητικές συνέπειες (αύξηση αφροδισίων και HIV, επανεμφάνιση εξαφανισμένων αφροδισίων νοσημάτων, ανεπαρκής προφύλαξη, μοναξιά κ.ά).

Τώρα πλέον, η προσέγγιση και το φλερτ, έχουν χάσει μεγάλο μέρος από την παλιά τους μαγεία. Τώρα πλέον, το «Μου αρέσεις» αντικαθίσταται συχνά από το «Με αναστατώνεις», "Με καυλ...εις" ή από ένα στεγνό «Σε γουστάρω». Πολλές φορές, ο φόβος της απόρριψης -σε μια κοινωνία που έχει αναγάγει ως υπέρτατη αξία την επιτυχία- είναι τεράστιος και καλύπτεται πίσω από μια φαινομενική «άνεση» ή ακόμα και χυδαιότητα στην προσέγγιση. Ένας ακόμα λόγος είναι ο φόβος πολλών ανδρών για την ολοένα και μεγαλύτερη αυτονομία των γυναικών στη διαμόρφωση της επαγγελματικής και ερωτικής/σεξουαλικής τους ζωής. Η επιρροή της θρησκείας έχει αποδυναμωθεί και η σεξουαλική πίστη ή οι άλλου είδους ηθικές επιταγές έχουν υποχωρήσει εμπρός στην ισχύ που έχει αποκτήσει η «ελεύθερη επιλογή»…

Ο φόβος, μετά από μια πολύ οδυνηρή συναισθηματική ματαίωση είναι κατανοητός και ανθρώπινος,  όπως και το να αποφεύγει κάποιος την εγγύτητα, να θέλει να μείνει μόνος και να γίνει υπέρμαχος της μοναχικότητας και της «αυτονομίας». Κανένα πρόβλημα με αυτό. Ας παραμείνει μόνος με τον εαυτό του, ας τον αγαπήσει -αν είναι δυνατόν- λίγο περισσότερο μα μην ξεχάσει να επιστρέψει στην αληθινή Ζωή…

...ανατρεπτικό, δυναμικό, κοινωνικά ευαίσθητο, οραματιστή, αυθόρμητο και, ενίοτε, σχεδόν προκλητικό, καλοσυνάτο, με χιούμορ και έξω καρδιά, σχεδόν χύμα, ένα μείγμα ετερόκλητων και, ως ένα βαθμό, αντιφατικών χαρακτηριστικών που με έναν "παράδοξο" τρόπο τον έκανε να λάμπει και να γίνεται αγαπητός...

...όταν ο κόσμος φθάνει στο σημείο, όταν αναφέρεται σε κάποιον, να χρησιμοποιεί το μικρό του όνομα, τότε το άτομο αυτό έχει κερδίσει την αγάπη και την εκτίμηση αυτού του κόσμου...

...γι΄αυτό, λοιπόν, θα είσαι για πάντα στις καρδιές μας, βιαστικέ Λαυρέντη μας...

Αν θέλεις ν΄ανοίξουν οι πύλες της ψυχής, οι κρουνοί των συναισθημάτων, οι δίαυλοι μιας ουσιαστικότερης επικοινωνίας και εγγύτητας με τους άλλους και να μειωθεί, εφόσον υπάρχει, το αίσθημα της μοναξιάς, τότε αποδέξου και επεδίωξε το άγγιγμα, την αγκαλιά και τη σωματική επαφή, γενικότερα, με αυτούς που σε ενδιαφέρουν τουλάχιστον.

Μία σφιχτή αγκαλιά, για παράδειγμα, έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση από το να πούμε απλά σε κάποιον: «Όποτε χρειασθείς κάτι, μη διαστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου», «Σ΄αγαπώ» κ.τ.λ.…

Έχει αποδειχθεί πως ένα βρέφος μπορεί ακόμα και να πεθάνει, εξαιτίας της έλλειψης σωματικής επαφής, πως έχουμε την τάση να βιώνουμε τα άτομα που μας αγγίζουν στα χέρια ή στον ώμο ως πιο ειλικρινή, φιλικά, συνεργάσιμα και αντάξια της εμπιστοσύνης μας, πως μπορούμε να πεισθούμε και να πείσουμε ευκολότερα όταν αγγιζόμαστε από ή αγγίζουμε κάποιον. Σε ένα ακόμα πιο προσωπικό επίπεδο, το άγγιγμα του άλλου και η σωματική επαφή, γενικότερα, λειτουργεί ως καταλύτης ώστε να αρθούν ευκολότερα οι όποιες αναστολές και επιφυλάξεις που τυχόν υπάρχουν ώστε να αφεθούμε να οδηγηθούμε στα μονοπάτια που ανοίγει αυτό το άγγιγμα…

Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, ίσως κατανοήσουμε ακόμα περισσότερο την ψυχική, και όχι μόνον, μοναξιά που μας οδηγεί η ολοένα και μεγαλύτερη χρήση των διαφόρων ηλεκτρονικών συσκευών στην καθημερινότητά μας και, αντ΄ αυτών, να κρατούμε περισσότερο το χέρι ή τον ώμο αυτού που έχουμε δίπλα μας. Εξάλλου, η ποιότητα μιας σχέσης φαίνεται, σε μεγάλο βαθμό, από το επίπεδο της φυσικής επαφής που υπάρχει ανάμεσα στους δύο, από τη στιγμή που αυτή ενδυναμώνει τους συναισθηματικούς δεσμούς και όχι μόνο…

Από παιδί, με γοήτευε η κάπως απόκοσμη, στα μάτια μου τότε, ατμόσφαιρά τους, η χαρακτηριστική μυρουδιά τους -ένα μείγμα καπνού, μοσχοβολιστού ελληνικού καφέ, ούζου, κλεισούρας και καμένου ξύλου από την ξυλόσομπα που έκαιγε στο κέντρο τις κρύες μέρες του χειμώνα- η οχλαγωγία από τις έντονες πολιτικές ή ποδοσφαιρικές συζητήσεις, τα χτυπήματα από τα ζάρια και τα πούλια, τα γέλια και τα πειράγματα όσων κέρδιζαν στην πρέφα ή στο τάβλι και οι διάφορες «περίεργες», για τα παιδικά αυτιά μου, παραγγελίες, όπως «Έναν γλυκύ-βραστό», «Έναν με ολίγη», «Φέρε μας ένα κουστουμάκι» (ένα μπουκάλι ρετσίνα με μια  ΣΟΥΡΩΤΗ) και άλλα τέτοια παρόμοια…

Σχεδόν λαχταρούσα τη στιγμή που η γιαγιά μου θα με ζητούσε να πάω  να διαμηνύσω στον παππού πως το μεσημεριανό τραπέζι είναι ήδη στρωμένο και τον περιμένει. Η λαχτάρα μου αυτή, είναι αλήθεια, δεν ήταν και τόσο ανιδιοτελής καθώς ήξερα, εκ των προτέρων, πως μόλις θα με έβλεπε ο παππούς μου -που μου είχε αδυναμία και το όνομα του οποίου έφερα- να μπαίνω στο καφενείο, θα φώναζε αμέσως στον καφετζή: «Ιωσήφ, κέρνα στο παλικάρι μου ότι θέλει». Συνήθως, έπαιρνα καμιά πορτοκαλάδα ή γκαζόζα «ΕΨΑ», αλλά κάποιες, καλοκαιρινές κυρίως, μέρες  λαχταρούσα να γευθώ το περίφημο «υποβρύχιο», βυθισμένο σε ένα ποτήρι με κρύο νερό από το παλιό ψυγείο που αγκομαχούσε για ν΄ ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της αποστολής του…

Πολλές είναι οι φορές που έχω αναρωτηθεί πως θα ήταν η Ελλάδα κι εμείς οι Έλληνες, γενικότερα, δίχως αυτά τα παραδοσιακά καφενεία, ιδίως στις γειτονιές, στα νησιά το χειμώνα και στα απομακρυσμένα ορεινά  χωριά μας. Θεωρώ πως το παραδοσιακό καφενείο δεν είναι μόνο ένας χώρος όπου κάποιος μπορεί να πιει απλά έναν καφέ ή ένα ουζάκι. Είναι, κυρίως, τόπος συνάντησης ετερόκλητων ανθρώπων χωρίς προσκλήσεις και κανονισμένα ραντεβού, όπου ο καθένας γνωρίζει το όνομα του άλλου, όπου η απουσία σου γίνεται αμέσως αντιληπτή, όπου ακούσματα όπως «καλημέρα», «καλησπέρα», «καληνύχτα» και «χάθηκες, που ήσουν;» αποτελούν κανόνα, ένα χωνευτήρι, δηλαδή, ψυχών όπου μπορούν και πλησιάζουν, με έναν ιδιαίτερο τρόπο, η μία την άλλη και να μοιράζονται  άλλοτε δύσκολα και άλλοτε όμορφα πράγματα, άλλοτε να αποφορτίζονται και άλλοτε να φορτίζονται έντονα, σαν σε μια ιδιότυπη ψυχοθεραπεία…

Όπως κάθε τι αυθεντικό, προσωπικό και άμεσο, έτσι και τα παραδοσιακά καφενεία παραδίδουν, άλλοτε σχεδόν αμαχητί και άλλοτε μετά από σκληρό αγώνα, τη θέση τους σε σύγχρονα κι απρόσωπα καφέ, μετατρεπόμενα σταδιακά σε σύμβολα αναμνήσεων παλαιών εποχών όπου οι άνθρωποι είχαν πολλά να μοιραστούν και πολύ λιγότερα να επιθυμούν. Τώρα πλέον, μπαίνοντας στους σύγχρονους αυτούς  χώρους δεν ακούς πια καλημέρες ή τ΄όνομά σου και δεν συναντάς γνωστά και φιλικά σου πρόσωπα. Τώρα πια, αν δεν έχεις μαζί σου κάποια συντροφιά, η μόνη παρέα σου θα είναι ένα πλαστικό ποτήρι ξενόφερτου, συνήθως, καφέ ή κάποια οθόνη τηλεόρασης που παίζει αδιάφορα βιντεάκια. Α ναι, και το κινητό σου, που μεταφέρει εντός του εκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες διαδικτυακούς «φίλους» πρόθυμους να σου κάνουν «like», ακόμα και αν αυτό που θα θελήσεις να αναρτήσεις  δεν είναι παρά η φωτογραφία του πλαστικού ποτηριού που περιέχει τον καφέ σου…

Εγώ, ως αυθεντικός παρελθοντολάγνος, δεν αποχωρίζομαι εύκολα τις όμορφες κυρίως αναμνήσεις μου, καταφεύγοντας σ΄αυτές, όταν το παρόν μου δεν βοηθά αρκετά για ν΄αγαλιάσει η ψυχή. Τέτοιες στιγμές, ένας βαρύ-γλυκός σε κάποια γωνιά ενός συνοικιακού παραδοσιακού καφενείου -όπως έκαναν παλιά πολλοί ποιητές και λογοτέχνες που εμπνέονταν, παρατηρώντας και συμμετέχοντας σε αυτόν τον μικρόκοσμο- φέρνει τα πράγματα στη σωστή τους θέση…

Εξάλλου, ένα από τα μότο της ζωής μου είναι κάτι που έγραψε ο Γκάμπριελ Γκαρσία Μάρκες: «Αυτό που έχει σημασία στη ζωή δεν είναι τι σου συμβαίνει, αλλά τι θυμάσαι και πως το θυμάσαι»…