Πλησίαζαν Χριστούγεννα. Η νύχτα ήταν μαγευτική, όπως όλες, άλλωστε, τέτοια εποχή, στον τόπο αυτό. Οι νιφάδες του χιονιού αιωρούνταν αναποφάσιστες, πριν σπεύσουν αργά να συμπληρώσουν το παχύ, αφράτο  πανωφόρι που σκέπαζε τα πάντα στο πανέμορφο προάστιο της Στοκχόλμης. Στεκόμασταν, με το φίλο και συγκάτοικό μου στο δωμάτιο που νοικιάζαμε, μπροστά στη μπαλκονόπορτα του καθιστικού, χαζεύοντας αμίλητοι  τη μαγεία του τοπίου που σε τίποτα δεν διέφερε από τις χριστουγεννιάτικες καρτ-ποστάλ και τις πανέμορφες εικόνες χριστουγεννιάτικων παιδικών παραμυθιών χωρών του Βορρά. Απέναντι και σε απόσταση τριάντα περίπου μέτρων η μία από την άλλη, οι συστοιχίες των κουκλίστικων διώροφων σπιτιών, σε ημικυκλικό σχηματισμό, με τα παράθυρά τους φωτισμένα και στολισμένα σαν μικρές χριστουγεννιάτικες βιτρίνες.

-          Πάω να τσιμπήσω κάτι, είπα στο φίλο μου και κίνησα για την κουζίνα.

Με τον Μάο της τεράστιας αφίσας, στον απέναντι τοίχο, να με κοιτά με ένα μυστηριώδες, αχνό χαμόγελο τύπου Τζοκόντας, λες και έλεγχε πόσο μεγάλη μερίδα θα βάλω στο πιάτο μου, κάθισα στο τραπέζι για να φάω, παρέα πάντα με την περίφημη Κόκκινη Βίβλο του μεγάλου ηγέτη, που ήθελε ο Έλληνας-ιδιοκτήτης του διαμερίσματος  που μέναμε ανελλιπώς να διαβάζει τρώγοντας. Δεν είχα προλάβει να κατεβάσω την πρώτη μπουκιά από το κάτι σαν φαγητό που είχαμε προσπαθήσει να μαγειρέψουμε το μεσημέρι, ως 19χρονα ελληνόπουλα που, μέχρι τότε, ούτε αυγά δεν ξέραμε πως τηγανίζονται, όταν ακούω τον συγκάτοικό μου να φωνάζει από μέσα.

-          Τι γίνεται εδώ, ρε μαλάκα μου, τι κάνει η άλλη απέναντι; Ω ρε πούστη μου, τι κάνουμε τώρα;

Με τη μπουκιά στο στόμα, έτρεξα προς το μέρος του φίλου μου που στέκονταν αποσβολωμένος  μπροστά στη μπαλκονόπορτα, κοιτάζοντας προς τα έξω. Στάθηκα δίπλα του και τότε είδα αυτό που τον έκανε, δικαιολογημένα, να αναστατωθεί τόσο. Στο παράθυρο της κουζίνας του διαμερίσματος του πρώτου ορόφου, ακριβώς απέναντί μας στα τριάντα μέτρα περίπου, μια χαμογελαστή κοπέλα έγνεφε με το ένα χέρι της «Έλα» ή «Ελάτε», δεν μπορούσαμε να το καταλάβουμε εκείνη τη στιγμή, και στο άλλο χέρι κρατούσε ένα μεγάλο μπλοκ ζωγραφικής όπου σε κάθε λευκή του σελίδα έγραφε και ένα κεφαλαίο γράμμα που, τελικά, σχημάτιζαν τη λέξη «COFFEE”, που συνοδεύονταν με ένα ερωτηματικό «?», στο τέλος.

Κοιταχτήκαμε με γουρλωμένα μάτια, μη μπορώντας να αρθρώσουμε λέξη, μέχρι που βρήκα το κουράγιο να μονολογήσω:

-          Και τώρα τι κάνουμε; Λες να πάμε; Και αν έρθει ο δικός της και ξευτιλιστούμε;

Την είχαμε δει κάποιες φορές στο λεωφορείο. Ήταν γύρω στα 25. Μία-δυο φορές μας χαμογέλασε καλοσυνάτα. Ήταν πολύ όμορφη, λεπτή, ψηλή, με ξανθά καρέ μαλλιά, γαλαζοπράσινα μάτια, υπέροχο χαμόγελο και κάτι, που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, ήταν τα όμορφα, λεπτά και μακριά δάχτυλά της. Μέχρι και μερικές βδομάδες πριν, βλέπαμε τα βράδια πως έρχονταν τα Σαββατοκύριακα ένας τύπος, που φαίνονταν να είναι το αγόρι της, δειπνούσαν μαζί, έβλεπαν αγκαλιασμένοι τηλεόραση και κάποια στιγμή έσβηναν τα φώτα και πήγαιναν για ύπνο…

Βλέποντας την αμηχανία και την αναποφασιστικότητά μας, φοράει το μπουφάν της,  κατεβαίνει κάτω, πλησιάζει προς το μέρος μας, στέκεται κάτω από το μπαλκόνι μας και μας γνέφει να κατεβούμε. Ο φίλος μου έτρεξε προς την εξώπορτα, σκουντουφλώντας σε ότι βρήκε μπροστά του, φωνάζοντάς μου, λες και βρισκόμουν διακόσια μέτρα μακριά του: «Εγώ κατεβαίνω», μη αφήνοντάς μου περιθώρια να επιλέξω κάτι άλλο από το να αποδεχθώ αδιαμαρτύρητα και βασανιστικά αυτό που μόνος του αποφάσισε…

Η θέα των δυο τους μέσα στο διαμέρισμά της δεν αντέχονταν άλλο και τράβηξα προς την κουζίνα να κάνω παρέα τον Μάο, προσπαθώντας να ξεχαστώ ξεφυλλίζοντας, απλά για να κάνω κάτι, την Κόκκινη Βίβλο του πάνω στο τραπέζι. Όταν κάποια στιγμή επέστρεψα, δήθεν αδιάφορα, μπροστά στην μπαλκονόπορτα και είδα τα φώτα του διαμερίσματός της σβηστά, μόνο που δεν κατέρρευσα…

Έτσι κύλησαν και οι επόμενες μέρες, με το φίλο μου να πηγαίνει τα βράδια στη Laila -αυτό ήταν το όνομά της- κι εγώ να σκέφτομαι πως ίσως θα μπορούσα να είμαι εγώ στη θέση του, αν ήμουν λίγο πιο τολμηρός και παρτάκιας. Οι αφηγήσεις του για το πώς περνά μαζί της με σκότωναν, με την αφεντιά μου, όμως, να προσπαθεί να δείχνει άνεση και χαλαρότητα, μη τολμώντας να ρωτήσει πολλά, αν και οι αφηγήσεις του δεν άφηναν και πολλές απορίες για το πώς περνά τις νύχτες του με τη θεά…

Θα είχαν περάσει 2-3 βδομάδες περίπου, όταν ένα βράδυ, και καθώς πλησίασα προς την μπαλκονόπορτα για να δω τι συμβαίνει απέναντι, βλέπω τη Laila να σηκώνεται από τον καναπέ, όπου κάθονταν με το φίλο μου, να πλησιάζει στο παράθυρο και να μου γνέφει να πάω. Νόμιζα πως θα λιποθυμήσω, τα πόδια μου άρχισαν να τρέμουν, αλλά, τη φορά αυτή, δεν θα συγχωρούσα ποτέ τον εαυτό μου αν ξανάκανε το ίδιο λάθος…

Σε ένα λεπτό, βρισκόμουν έξω από την πόρτα της χτυπώντας το κουδούνι. Μπαίνοντας, με φίλησε σταυρωτά στα μάγουλα και κατευθύνθηκε προς την κουζίνα. Καλησπέρισα, και κάθισα δίπλα στο φίλο μου που ήταν σοβαρός κι αγέλαστος, αποφεύγοντας να με κοιτάξει στα μάτια. Σε λίγο, φάνηκε κι η Laila, κρατώντας στα όμορφα χέρια της ένα δισκάκι με ένα μπουκάλι κρασί και τρία ποτήρια πάνω του. Ήρθε και κάθισε ανάμεσά μας, γέμισε τα ποτήρια με κόκκινο κρασί και έγειρε πίσω. Ήταν πολύ πρόσχαρη και διαχυτική και με τους δυο μας. Έγερνε πότε-πότε το κεφάλι της άλλοτε στο δικό μου και άλλοτε στον ώμο του φίλου μου, βγάζοντας μικρά ναζιάρικα επιφωνήματα που λίγωναν, με το φίλο μου να προσπαθεί να δείξει, χωρίς επιτυχία, άνετος και χαλαρός, και μ΄αυτήν όχι μόνο να δείχνει πως δεν χαλιέται, αλλά ίσως και να το ευχαριστιέται…

Είχαμε σχεδόν αδειάσει και το δεύτερο μπουκάλι κρασί που έφερε η πεντάμορφη, όταν κάποια στιγμή σηκώθηκε από ανάμεσά μας και κατευθύνθηκε νωχελικά προς την κρεβατοκάμαρά της, λέγοντας με δήθεν (;) νυσταγμένη φωνή:

-          Εγώ πάω μέσα να ξαπλώσω γιατί νιώθω κουρασμένη, όποτε θέλετε, ελάτε κι εσείς.

Κοιταχτήκαμε αμίλητοι με το φίλο μου. Ήταν έτοιμος να βάλει τα κλάματα. Σφίχτηκε η καρδιά μου. Σηκώθηκα και το «Πάμε μέσα», που θα ΄θελα να του πω, μετατράπηκε αυθόρμητα σε ένα «Καληνύχτα. Εγώ πάω σπίτι. Καλό σας ξημέρωμα»…

Μιλάμε για την ελευθερία σαν να πρόκειται για κάτι αυτονόητο. Θεωρούμε, μέσα στην αποκοτιά και την έπαρσή μας πως είμαστε ελεύθεροι, επειδή δεν έχουμε κάποια ορατή Χούντα να ορίζει τις ζωές μας και επειδή, θεωρητικά, έχουμε το ελεύθερο να επιλέξουμε αυτό που θέλουμε, αυτό που μας ταιριάζει…

Κι όμως, ζούμε σε έναν κόσμο όπου σχεδόν η κάθε επιλογή μας καθορίζεται από άλλους και όχι από εμάς τους ίδιους. Άλλοι καθορίζουν πώς θα ντυθούμε, τι θα τρώμε, πως θα μιλάμε, πως θα συμπεριφερόμαστε, πως θα διασκεδάζουμε, τι θα αγοράζουμε, αν και πως θα μορφωθούμε. Ο κόσμος που ζούμε είναι, σε μεγάλο βαθμό, σαν ένα τεράστιο τσίρκο κι εμείς τα άγρια θεριά που θα πρέπει συνεχώς να δαμάζονται και να εκπαιδεύονται ώστε να συμπεριφέρονται με συγκεκριμένο τρόπο, φοβούμενα ταυτόχρονα τους εκπαιδευτές/θηριοδαμαστές τους…

Έχουμε ελευθερία όταν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο η χώρα προέλευσής μας;

Έχουμε ελευθερία όταν ακόμα κτίζονται τείχη, ορατά και μη, που να εμποδίζουν την ελεύθερη μετακίνηση, τις ιδέες και τα πιστεύω των ανθρώπων;

Έχουμε ελευθερία όταν ακόμα το χρώμα του δέρματος, το θρήσκευμα και το φύλο παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο όχι μόνο για το τι μπορείς να καταφέρεις στη ζωή σου, αλλά ακόμα και το τι μπορείς να ονειρεύεσαι;

Κάποτε ο Νέλσον Μαντέλα είχε σοφά πει: «Κανένας δεν γεννιέται, μισώντας άλλους εξαιτίας του χρώματος του δέρματος, της προέλευσης ή του θρησκεύματός τους. Οι άνθρωποι εκπαιδεύονται στο να μισούν και, από τη στιγμή που μπορούν να μαθαίνουν να μισούν, τότε μπορούν να διδαχθούν και να αγαπούν γιατί η αγάπη έρχεται πιο φυσικά στην ανθρώπινη καρδιά, παρά το αντίθετο».

Το μήνυμα του Πολυτεχνείου πριν από 46 χρόνια ήταν, όχι τυχαία, «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία». Ψωμί, γιατί η φτώχεια και η ανέχεια οδηγούν ευκολότερα στην αναξιοπρέπεια, στο χειρισμό μας και στη στέρηση των αυτονόητων. Παιδεία, γιατί η έλλειψη ίδιων προϋποθέσεων στη μάθηση και στη δωρεάν παιδεία οδηγεί σε αβυσσαλέες ανισότητες στη ζωή και στο θέριεμα της παραπαιδείας. Τέλος, Ελευθερία, όχι μόνο από την όποια Χούντα, αλλά και από κάθε τι που εμποδίζει τον κάθε Άνθρωπο να έχει τις ίδιες βασικές προϋποθέσεις για να μην είναι τόσο εύκολη υπόθεση η «κοπαδοποίησή» του και για να μπορεί να πραγματοποιεί τα όνειρά του και να ζήσει μια αξιοπρεπή ζωή…

Ο κόσμος ποτέ δεν πρόκειται να γίνει απόλυτα δίκαιος. Το όνειρο, όμως, για ένα ξεκίνημα ζωής με ίσες προϋποθέσεις για τον καθένα, είναι -θέλω να πιστεύω- εφικτό. Αυτό θα αποτελούσε πρόδρομο μιας  πολύ μεγαλύτερης  αίσθησης πραγματικής Ελευθερίας, δηλαδή, στο να μπορεί κάποιος να πιστεύει, να σκέφτεται και να κάνει αυτό που θέλει, χωρίς όμως αυτό να γίνεται σε βάρος άλλων…

…όπως ακριβώς και κάθε άλλου είδους -μικρότερη ή μεγαλύτερη- σωματική και ψυχική εμπειρία, άσχετα από το πόσο οδυνηρή μπορεί να ήταν…

Όλη μας η υπόσταση αποτελείται από διάφορα αφηγήματα που καθορίζουν την αίσθησή μας για το ποιοι είμαστε, που θέλουμε να πορευθούμε στη ζωή, τι είδους σχέσεις θα θέλαμε ή μπορούμε να δημιουργήσουμε με τους άλλους κ.ά. Ένα τέτοιο αφήγημα -από τα πλέον δυνατά και ανεξίτηλα-  είναι και η αγάπη που έχουμε βιώσει για ή/και από άλλους στο διάβα της ζωής…

Όσο και αν, για κάποιους λόγους, θα το επιθυμούσαμε ή το προσπαθήσαμε κάποτε, είναι αδύνατον να λησμονήσουμε και να λειάνουμε το αποτύπωμα μιας εμπειρίας αγάπης ή ενός έρωτα μεγάλου, ακόμα και εφήμερου ή καλοκαιρινού. Ακόμα και αν πιστεύουμε πως έχουμε λησμονήσει, θα ΄ρθει η στιγμή, που με αφορμή ένα τραγούδι, κάποιους στίχους, κάποιο άρωμα, γεύση κ.τ.λ., θα ξυπνήσουν από το πουθενά μνήμες και εικόνες που δεν πιστεύαμε πως υπάρχουν ακόμα εντός μας…

Όλα όσα έχουμε βιώσει -όσο οδυνηρά και αν ήταν και παρόλο που μπορεί να τα έχουμε διαγράψει από τη σφαίρα του συνειδητού- συνεχίζουν να  υπάρχουν ως καταγεγραμμένες εμπειρίες στο υποσυνείδητό μας και να επηρεάζουν καθοριστικά τις επιλογές και τη στάση μας χωρίς, όμως, να το γνωρίζουμε. Κάτι που μας έχει καθορίσει και μας έχει διαπλάσει δεν είναι δυνατόν να έχει διαγραφεί και εντός μας, όσο και αν νομίζουμε πως το έχουμε «λησμονήσει». Ευτυχώς, διαθέτουμε και συναισθηματική μνήμη…

Εμείς οι άνθρωποι είμαστε, κατά βάση, συναισθηματικά όντα. Κάποια στιγμή μάθαμε να χρησιμοποιούμε το λόγο και τη λογική ώστε να βάλουμε τα κομμάτια του συναισθηματικού μας κόσμου στη σωστή τους θέση. Με τον τρόπο αυτόν, μάθαμε να δημιουργούμε ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς, να νοιαζόμαστε για τους άλλους, να προστατεύουμε τον εαυτό μας, να αναζητούμε την όποια ευτυχία…

Είναι αποδεδειγμένο πλέον πως ο εγκέφαλός μας λειτουργεί πολύ διαφορετικά και πιο προβλέψιμα όταν νιώθουμε πως είμαστε αποδέκτες αγάπης και, ταυτόχρονα, νιώθουμε αγάπη για άλλους. Αυτή η αίσθηση δημιουργεί εντός μας ένα αίσθημα ασφάλειας, ηρεμίας, προβλεψιμότητας, γενναιοδωρίας και αισιοδοξίας…

Κάθε προσπάθεια διαγραφής βιωμάτων που δεν αντέχουμε σημαίνει και διαγραφή του μέρους εκείνου του εαυτού μας που συνδέεται με αυτά τα βιώματα. Στη θέση κάθε τέτοιου είδους διαγραφής, λοιπόν, δημιουργείται ένα εσωτερικό κενό που γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο όσο περισσότερα είναι τα επώδυνα βιώματα που δεν αντέχουμε και, αντί να τα ενσωματώνουμε στον ψυχισμό μας και να γίνουμε σοφότεροι από αυτά,  τα διαγράφουμε, νομίζοντας πως απαλλαγήκαμε από την επιρροή τους. Το κενό αυτό μπορεί κάποια στιγμή να μετατραπεί σε ενός είδους εσωτερική «μαύρη τρύπα» που να αφανίζει κάθε προσπάθεια κάλυψής της με υποκατάστατα και προσωπικές μυθοπλασίες…

Όσο πόνο και αν έχουμε βιώσει, αυτό που δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε είναι πως τίποτα δεν έχει τελειώσει, πως υπάρχει και μέλλον, όχι μόνο παρόν και παρελθόν, πως έχουμε τη δυνατότητα να γράψουμε καλύτερες ιστορίες και αφηγήματα ζωής, πως η αγάπη και η χαρά που μπορεί να μας δώσει αξίζει κάθε προσπάθειά μας…

…είναι τα άτομα που  πηγαίνουν, με τρόπο καταναγκαστικό, από τη μια γνωριμία στην άλλη, από το ένα μέρος στο άλλο, από τη μια εμπειρία στην άλλη κ.τ.λ., δίχως διάθεση και ενδιαφέρον να νιώσουν την όποια επίγευση των εμπειριών αυτών. Απλά, περιφέρονται στη ζωή χωρίς κάποιο συγκεκριμένο στόχο, επιδιδόμενοι σε μια αέναη αναζήτηση νέων ερεθισμάτων και εμπειριών, θεωρώντας τους εαυτούς τους κυνηγούς και λάτρεις της περιπέτειας…

Αναζητούν την ευχαρίστηση, την ηδονή, την πρόσκαιρη χαρά και την ευφορία, τσιμπολογώντας, όρθιοι πάντα, μπρος στο τραπέζι με όλα αυτά τα υπέροχα εδέσματα πάνω του, έτοιμοι προς άμεση αποχώρηση, επιφυλακτικοί, τρέμοντας το ενδεχόμενο να προσβληθούν από κάποια «ύπουλη συναισθηματική δηλητηρίαση» και, ταυτόχρονα, μη νιώθοντας την παραμικρή ευθύνη απέναντι στα άτομα που εμπλέκουν πρόσκαιρα στη ζωή τους…

Ο συναισθηματικός τουρισμός εκπορεύεται από τους υποσυνείδητους δαίμονες του ατόμου οι οποίοι και καθορίζουν τις όποιες επιθυμίες και επιλογές του. Ακόμα, δηλαδή, και στην περίπτωση που το συγκεκριμένο άτομο θελήσει να ξεκινήσει μια σταθερή σχέση, ποτέ δεν θα μπορέσει να τα καταφέρει, από τη στιγμή που δεν έχει αποδεχθεί και ενσωματώσει στον ψυχισμό του προηγούμενες ματαιώσεις, οδυνηρές εμπειρίες και το βαρύ πένθος και τη θλίψη που αυτές συνεπάγονται. Γι΄αυτό ένα τέτοιο άτομο ποτέ δεν κοντοστέκεται, δεν ξαποσταίνει, δεν τολμά να αφουγκρασθεί τον απόηχο της ψυχής του. Γι΄αυτό, ακόμα και αν κάποτε συναντήσει κάποιο άτομο που του αγγίξει την ψυχή, το βάζει, την επόμενη κιόλας στιγμή, στα πόδια, έχοντας πάντα έτοιμες όλες τις λογικοφανείς «δικαιολογίες» και τα ανάλογα «ακλόνητα» επιχειρήματα για την άτακτη φυγή του. Δεν είναι πως λέει συνειδητά ψέματα, απλά έτσι θέλει να πιστεύει. Το αντίθετο θα ξυπνούσε εντός του απίστευτη θλίψη, μοναξιά, θυμό και άλλου είδους πολύ επώδυνα συναισθήματα…

Τα όποια ερωτικά αισθήματα τυχόν νιώσουν τα άτομα αυτά έχουν τη μορφή πυροτεχνήματος. Σήμερα υπάρχουν, αύριο έχουν γίνει καπνός. Όσο δεν κάνουν κάτι για αυτό, τίποτα απολύτως δεν πρόκειται να αλλάξει στη ζωή τους. Το αντίθετο. Μια τέτοιου είδους στάση ζωής είναι άκρως επικίνδυνη από ψυχολογική άποψη, μετατρεπόμενη σε εξάρτηση, όπως ακριβώς συμβαίνει και με μια ναρκωτική ουσία. Την αναζητάς απεγνωσμένα για την πολύ σύντομη λυτρωτική της επίδραση κι ας γνωρίζεις πολύ καλά πως είναι πολύ πιθανό να σε σκοτώσει…

Ο συναισθηματικός τουρισμός δεν αποτελεί επιλογή για αυτούς που νιώθουν έτσι, αλλά μονόδρομο. Είναι ο μόνος τρόπος που βλέπουν για να βουβάνουν, έστω και στιγμιαία, τον δυσβάστακτο ψυχικό τους πόνο. Δεν είναι πως δεν θέλουν να αλλάξουν ρότα. Απλά, δεν γνωρίζουν το πώς  αυτό μπορεί να γίνει, με τρόπο που να μπορούν να αντέξουν δίχως να διαλυθούν…

Κι όμως, τρόπος υπάρχει…