Είναι αλήθεια πως ο καθένας μας ζει τα δικά του Χριστούγεννα και τις δικές του χρονιάρες μέρες, ανάλογα με το τι σημαίνουν γι΄αυτόν, τι είδους βιώματα κουβαλά εντός του για τις μέρες αυτές και τι πρακτικά μπορεί να κάνει. Υπάρχουν άτομα που τους πιάνει τρόμος και μόνο στη σκέψη πως πλησιάζουν Χριστούγεννα, άλλοι κατακλύζονται από μια απέραντη μοναξιά, άλλοι δεν έχουν ούτε κερί ν΄ανάψουν για να φωτίσουν λίγο το μαύρο που τους περιβάλει, άλλοι βρίσκονται στο κρεβάτι του πόνου, μην ξέροντας τι θα τους ξημερώσει, άλλοι πετούν στα σύννεφα και άλλοι νοσταλγούν και ονειρεύονται Χριστούγεννα απλά για όλους, με μυρουδιές βασιλόπιτας σπιτικής και όχι πλαστικής με φλουρί ψεύτικο…

Η επίπλαστη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα, που αρχίζει σχεδόν από τα μέσα του Οκτώβρη, με κάθε λογής ακαλαίσθητες κινεζιές, έχει ως αποτέλεσμα, όταν φθάνουμε πλέον στα Χριστούγεννα, αισθήσεις και ψυχή να έχουν κορεσθεί και εξουθενωθεί σε βαθμό που να μη νιώθουν πλέον τη διαφορά…

Αυτή η συνεχής έκθεση -από τις διαφημίσεις, τα φώτα και τα Μ.Μ.Ε- στα Χριστούγεννα μιας εικονικής και απρόσιτης, για τους περισσότερους, γκλαμουριάς- έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη σκληρή πραγματικότητα που μας περιβάλει. Άστεγοι, πεινασμένα και άρρωστα παιδιά, εκατομμύρια πρόσφυγες μέσα στη λάσπη και το κρύο, πόλεμοι, βόμβες από τον ουρανό αντί δώρων του Άη Βασίλη…

Κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, με κατακλύζουν πολλά και έντονα συναισθήματα με πιο χαρακτηριστικό αυτό της χαρμολύπης. Για μένα, τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μπουκέτο από μνήμες, εικόνες, μουσικές και μυρουδιές σπιτικές που πασχίζω να ζωντανέψω εντός μου, καθώς αυτό που βλέπω γύρω μου φαντάζει τόσο απόμακρο, ψεύτικο και «λίγο», μια διεκπεραίωση με κύριο χαρακτηριστικό μια άσκηση καταναλωτισμού, άσχημης κούρασης και στείρας επανάληψης…

Κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, λοιπόν, μου αρέσει να απομονώνομαι σχεδόν κάθε μέρα για λίγες ώρες στο γραφείο μου, να ξανασμίγω με τα παλιά βιβλία αγαπημένων μου συγγραφέων των παιδικών και εφηβικών μου χρόνων -και όχι μόνο-, να βάζω να ακούγονται παραδοσιακά κάλαντα και μουσικές των ημερών αυτών και να ταξιδεύω νοερά προς τα δικά μου Χριστούγεννα, αυτά των ονείρων και των παιδικών μου χρόνων που μπορεί να υστερούσαν μεν κατά πολύ σε ποσότητα, σε σχέση με τα σημερινά, πλημμύριζαν, όμως, από ομορφιά, αγάπη, εγγύτητα, συνύπαρξη, απλότητα, αθωότητα, γλυκιά θαλπωρή, προσμονή και όνειρα…

Αλέξανδρε Παπαδιαμάντη, Ν. Λαπαθιώτη, Π. Δέλτα, Γ. Αθάνα, Α. Νιρβάνα, Γ. Καρκαβίτσα, Κ. Κρυστάλλη, Γ. Βιζυηνέ, Σ. Λάγκερλεφ και τόσοι άλλοι, πόσο γλυκά με ταξιδέψατε σε ταξίδια που ευτυχώς ακόμα διαρκούν μέσα μου! Σας ευγνωμονώ από καρδιάς για την ευλογία αυτή και σας υπόσχομαι πως, κάθε χρόνο και για όσο μπορώ, θα κάνουμε μαζί Χριστούγεννα, κάπου εκεί μεταξύ φαντασίας και ονείρου, έχοντας συνάμα το  βλέμμα στραμμένο προς τα εκεί που πολλοί από εμάς συχνά λησμονούν πως υπάρχουν πονεμένες ψυχές…

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και ΚΑΛΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ με ΥΓΕΙΑ!!!

Δεν είναι πολλοί αυτοί που συμπαθούν το οτιδήποτε ακραίο και, κατ΄επέκταση, αυτούς που καταφεύγουν σε ακραίου τύπου επιλογές. Το να νιώθει κάποιος απέχθεια για αυτούς που καταφεύγουν σε οποιασδήποτε μορφής ακρότητα είναι ανθρώπινο και απόλυτα κατανοητό. Η αποτροπή δε των ακραίων μορφών βίας, συμπεριλαμβανομένης και της συναισθηματικής, δεν είναι εφικτή με αφορισμούς  και καταδίκες. Για να καταφέρουμε να τις αντιμετωπίσουμε θα πρέπει να εντοπίσουμε και να κατανοήσουμε τις αιτίες που οδηγούν κάποιους στην αγκαλιά της ακρότητας. Αν αρκούμαστε στο να θεωρούμε τους εξτρεμιστές ως αιμοσταγή τέρατα, θα παραμείνουν τέρατα…

Τα άτομα που καταφεύγουν σε ακρότητες προκαλούν συνήθως την απέχθεια των υπολοίπων. Εκεί ακριβώς, όμως, βρίσκεται και η πηγή της όποιας δύναμής τους. Η απέχθεια των άλλων είναι που τους τρέφει, τους δίνει υπόσταση και τους καθιστά ΚΑΠΟΙΟΥΣ. Ένας σουηδός συγγραφέας έγραψε, πριν από πολλές δεκαετίες, πολύ σοφά κάποτε περίπου τα εξής:

«Θέλουμε να αγαπηθούμε, ελλείψει αυτού, να θαυμαστούμε, ελλείψει αυτού, να μας φοβηθούν, και, ελλείψει αυτού, να μας μισούν και να μας περιφρονούν. Θέλουμε να προκαλούμε στους άλλους κάποιου είδους συναίσθημα. Η ψυχή ριγεί στο ψύχος και αποζητά την επαφή με το οποιοδήποτε αντίτιμο».

Το αντίτιμο αυτό, λοιπόν, για τον εξτρεμισμό είναι ο ίδιος ο εξτρεμισμός και τα συνεπαγόμενα αισθήματα απέχθειας που προκαλεί στους άλλους. Αν θεωρήσουμε τον εξτρεμισμό ως μια μάσκα ή μια στολή που φορά ο εξτρεμιστής και του την αφαιρέσουμε, θα δούμε άξαφνα μπροστά μας ένα άτομο που μισεί θανάσιμα…

Αυτούς που μισούν μπορούμε να τους χωρίσουμε σε δύο κατηγορίες: αυτούς που, κατά κάποιον τρόπο, γεννιούνται ως τέτοιοι, κουβαλώντας μια γενετική κληρονομιά μίσους πολλών γενεών. Αυτή η κατηγορία είναι και η πιο επικίνδυνη γιατί δεν είναι δυνατόν να προληφθεί, από τη στιγμή που μπορούν και φυτρώσουν παντού, όπως άλλωστε και κάθε παράσιτο. Στη δεύτερη κατηγορία, ανήκουν αυτοί που μισούν εξαιτίας της έλλειψης του αντίποδα του μίσους, δηλαδή, της αγάπης. Αυτοί είναι δυνατόν να αντιμετωπισθούν, εάν αυτό γίνει έγκαιρα και οργανωμένα από τις μικρές ηλικίες. Πόσο εύκολο είναι, όμως,  να δείξεις αγάπη σε έναν ενήλικα εξτρεμιστή; Δεν είναι καθόλου εύκολο. Είναι ευκολότερο, όμως, να δείξει κάποιος αγάπη σε άτομα μικρότερων ηλικιών που δείχνουν δείγματα πρώιμης ακραίας συμπεριφοράς...

Ίσως ακούγεται πολύ κοινότυπη αυτή η άποψη πως, δηλαδή, ο εξτρεμισμός μπορεί να αντιμετωπισθεί με…αγάπη!!! Και, όμως, όλη η συσσωρευμένη εμπειρία και γνώση μου έως τώρα αυτό μου δείχνει. Έχω δει να γίνονται μικρά ή μεγαλύτερα «θαύματα» ως αποτέλεσμα μιας στάσης αυθεντικού ενδιαφέροντος και αγάπης -από ενήλικες που λειτουργούν ως τα πρότυπα που απουσίαζαν από τη ζωή του παιδιού- απέναντι σε παιδιά, κυρίως, με τεράστια προβλήματα αντικοινωνικής και γεμάτης από μίσος συμπεριφοράς…

Πρόκειται, κυρίως, για αγόρια, που μεγάλωσαν χωρίς ίχνος αγάπης και ασφάλειας. Αντ΄αυτών, εισέπρατταν, συχνά, σωματική ή/και ψυχική βία, εξευτελισμούς και αδιαφορία, από την πλευρά του πατέρα, κατά κύριο λόγο. Στην καλύτερη περίπτωση, είχαν πατεράδες παντελώς απόντες, για διάφορους λόγους, από τη ζωή τους. Οι όποιες υλικές απολαβές δεν παίζουν κανέναν απολύτως ρόλο και, για το λόγο αυτό, τα άτομα που έχουν ως κινητήριο μοχλό τους το μίσος μπορεί να προέρχονται από όλες τις κοινωνικές τάξεις…

Όταν, για κάποια άτομα, η προσοχή των άλλων και η πρόκληση οποιουδήποτε συναισθήματος σε αυτούς αποτελούν οξυγόνο για να έχουν μια ψευδαίσθηση υπόστασης ώστε να αντέχουν τη ζωή τους, τότε όλοι καταλαβαίνουμε πόσο αναγκαίο είναι για αυτούς να δημιουργούν/προκαλούν, ακόμα και με τον πλέον ακραίο τρόπο. Θα μπορούσαμε να πούμε πως όσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη τους για προσοχή και αγάπη τόσο πιο ακραίες μπορεί να είναι και οι ενέργειες μίσους και πρόκλησης της προσοχής των άλλων. Είναι σαν τα μικρά παιδάκια που αποκτούν αδέλφι και νομίζουν πως οι γονείς τους δεν τα αγαπούν πια. Τότε, μπορεί να καταφύγουν ακόμα και σε ακραίες συμπεριφορές, που ίσως προκαλέσουν ακόμα την οργή των γονιών τους, προκειμένου αυτοί να ασχοληθούν μαζί τους…

Εδώ, έρχεται και η τεράστια ευθύνη των Μ.Μ.Ε. που, για τους λάτρεις των ακροτήτων, αποτελούν την κατεξοχήν πηγή οξυγόνου τους και που δίχως αυτήν δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν. Οι πηχυαίοι και βαρύγδουποι τίτλοι τους δίνουν την προσοχή που τόσο πολύ ανάγκη έχουν. Ιδιαίτερα οι βαρύγδουποι χαρακτηρισμοί του τύπου «φασίστες», «ρατσιστές», «ανθρωπόμορφα τέρατα» κ.τ.λ. αποτελούν παράσημα γι΄αυτούς, δίνοντάς τους την αυτοεικόνα που τους λείπει και μια αίσθηση παντοδυναμίας που τους δίνει αέρα στα πανιά τους για να συνεχίσουν το διαβρωτικό τους έργο…

Όσο απλοϊκό και αν φαίνεται, η έγκαιρη παροχή αγάπης αποτελεί το μοναδικό φάρμακο που μπορεί να τους γιατρέψει, αν και δεν πωλείται στα φαρμακεία. Ίσως, αν καταλάβουν πως έχουμε καταλάβει, αυτό να αποτελέσει ένα σοβαρό κίνητρο για αυτούς να γυρίσουν την πλάτη στην καταστροφική τους πορεία…

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!!

Συγκρινόμαστε, συνειδητά ή υποσυνείδητα και σχεδόν μόνιμα, με άλλους -φίλους, συναδέλφους, γείτονες, συγγενείς κ.ά. Όχι σπάνια, τα αισθήματα ζήλειας και φθόνου ακολουθούν το ίδιο μονοπάτι που ακολουθούν και οι συγκρίσεις που κάνουμε. Οι περισσότεροι άνθρωποι -άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο και άλλοι μονιμότερα- έχουν νιώσει, έστω και στιγμιαία, τη δηλητηριώδη γεύση αυτών των επώδυνων και απειλητικών αισθημάτων που διαβρώνουν κυριολεκτικά τον ψυχισμό, την αυτοεκτίμηση και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται. Πολλοί από εμάς έχουμε σίγουρα γίνει μάρτυρες των απρόσμενων και συχνά ανεξήγητα έντονων αντιδράσεων κάποιων για, φαινομενικά, ασήμαντες καταστάσεις που, όμως, σκαλώνουν σαν αιχμηρός γάντζος στην ετοιμόρροπη αυτοεκτίμηση και εικόνα εαυτού του μικρού παιδιού που κουβαλούν εντός τους αυτοί που φθονούν, προκαλώντας αυτές τις έντονες και δυσανάλογες αντιδράσεις που δεν είναι τίποτα άλλο από τις σπαραχτικές κραυγές πόνου του ψυχισμού τους…

Σπάνια, κάποιος θα ζητήσει βοήθεια για τα αισθήματα φθόνου που τρέφει προς τους άλλους, παρόλο που η καθημερινότητά του χρωματίζεται ανεξίτηλα από αυτά. Ένας βασικός λόγος που αυτό συμβαίνει είναι πως τόσο η ζήλεια όσο και ο φθόνος αποτελούν ταμπού που, ως τέτοια, συνοδεύονται από βαθύτατα αισθήματα ντροπής που καθιστούν ακόμα δυσκολότερη την αποκάλυψή τους σε κάποιον άλλον, ακόμα και στην περίπτωση που αυτός ο άλλος είναι ένας ειδικός του χώρου της ψυχικής υγείας. Αυτοί που, συνήθως,  ζητούν βοήθεια είναι οι αποδέκτες και όχι οι πομποί αισθημάτων φθόνου…

Υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ των αισθημάτων ζήλειας και φθόνου. Στην περίπτωση της ζήλειας, αυτό που συμβαίνει είναι πως θα θέλαμε να έχουμε κι εμείς αυτό που έχει κάποιος άλλος (π.χ. ταλέντο, μόρφωση, ομορφιά, υλικά αγαθά κ.τ.λ.). Στην περίπτωση, όμως, του φθόνου -που είναι πολύ πιο πρωτόγονο και ανώριμο αίσθημα- θέλουμε να μειώσουμε, να απαξιώσουμε, ακόμα και να καταστρέψουμε οτιδήποτε κατέχει κάποιος που θα το θέλαμε κι εμείς οι ίδιοι αλλά που, δυστυχώς, δεν το έχουμε/διαθέτουμε. Αυτό που συμβαίνει είναι πως συγχέεται και περιπλέκεται το «είμαι» με το «έχω»…

Ένα μέρος των αισθημάτων φθόνου έχει τις ρίζες του στην αδυναμία κάποιων γονιών να διαχειριστούν αποτελεσματικά καταστάσεις αδελφικής αντιζηλίας μεταξύ των παιδιών τους. Για το λόγο αυτό, πίσω από τα αισθήματα φθόνου, κρύβεται συχνά ένα μικρό πληγωμένο και αβοήθητο παιδί που νιώθει βαθύτατη ανεπάρκεια και μειονεξία…

Τα αισθήματα φθόνου δεν είναι από μόνα τους επικίνδυνα. Επικίνδυνες είναι, όμως, οι συνέπειές τους -πλημμυρίζοντας την ψυχή με τα δυσβάστακτα αισθήματα μιας τεράστιας υποτιθέμενης ή/και υπαρκτής αδικίας, προσωπικής ανεπάρκειας και οργής- όταν επιλέγουμε να συνεχίσουμε να εξαπατούμε τον εαυτό μας, μη παραδεχόμενοι την ύπαρξή τους και μη κάνοντας κάτι για να απαλλαγούμε σταδιακά από αυτά. Μία ακόμη σημαντική παράμετρος, όσον αφορά στη διαχείριση των αισθημάτων φθόνου, είναι η ανοχή και αντοχή απέναντι στη διαφορετικότητα. Αυτό, όμως, αποτελεί μια εφ΄όρου ζωής προσπάθεια που βαδίζει χέρι-χέρι με τη διαδικασία της προσωπικής ωριμότητας του καθενός μας.

Σε ένα ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο και σε κοινωνίες σκληρού ανταγωνισμού και άκρατου καταναλωτισμού, όπως οι σημερινές, η συστηματική προσπάθεια υποδαύλισης του ανταγωνισμού λειτουργεί ως λίπασμα για τη δημιουργία ή ενίσχυση ήδη υπαρχόντων αισθημάτων φθόνου στα μέλη τους, αποσκοπώντας σαφέστατα στην αύξηση της παραγωγικότητας και της καταναλωτικής τους δυνατότητας. Συχνά, όμως, αυτός ο έντονος εστιασμός στις ατομικές επιδόσεις οδηγεί σε έναν σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ συναδέλφων, καθιστώντας σταδιακά τον καθένα σε αντίπαλο δέος για τον άλλον, με συνέπεια η γνώση να μη μοιράζεται, να μη διακινούνται καινούργιες ιδέες, η δε δημιουργικότητα να μετατρέπεται σε τυφλή αποδοτικότητα, αυξάνοντας το στρες, το άγχος και την αβεβαιότητα, μειώνοντας συνάμα τη χαρά της δημιουργίας, της αλληλεγγύης και της συναδελφικότητας.

Τα δύο φύλα διαχειρίζονται διαφορετικά τα αισθήματα φθόνου. Οι άνδρες υπερασπίζονται ανοιχτά το «ζωτικό τους χώρο», καλύπτοντας συχνά τα αισθήματα φθόνου τους, βαφτίζοντάς τα ως «αγώνα εξουσίας», ενώ οι γυναίκες χρησιμοποιούν, συνήθως, πιο έμμεσους τρόπους, απομονώνοντας την αντίζηλό τους, σαμποτάροντάς την ή μιλώντας αρνητικά πίσω από την πλάτη της. Γενικώς, φαίνεται πως οι γυναίκες είναι, συνήθως, πιο σκληρές απέναντι σε γυναίκες συναδέλφους ή «ανταγωνίστριές» τους, όταν πυροδοτούνται εντός τους αισθήματα φθόνου. Δυστυχώς, μοιάζει τα αισθήματα και οι πράξεις αλληλεγγύης να περισσεύουν όταν υπάρχουν δυσκολίες και να μετατρέπονται σε σπάνιο είδος σε περιπτώσεις ευημερίας και επιτυχίας…

Ένα βασικό λάθος που κάνουμε όταν φθονούμε είναι να θεωρούμε πως η επιτυχία των άλλων μας στερεί κάτι σημαντικό, περιορίζοντας, ταυτόχρονα, τη δυνατότητα μιας δικής μας εξέλιξης ή επιτυχίας, κάτι που φυσικά δεν ισχύει και που οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, σε προσωπικά μας παιδικά βιώματα. Η δική μας φλόγα δεν πρόκειται να λάμψει περισσότερο, εάν σβήσουμε τη φλόγα των άλλων. Το αποτελεσματικότερο αντίδοτο κατά των αισθημάτων ζήλειας και φθόνου δεν είναι άλλο από την αποδοχή αυτού που είμαστε και της ζωής που ζούμε, αλλάζοντας ό,τι σημαντικό μπορεί να αλλάξει, όταν δεν είναι αυτό που θα επιθυμούσαμε…