(Τζιάννι Ροντάρι, Η γραμματική της φαντασίας, Εκδόσεις Μεταίχμιο)

«Είδαμε να γεννιέται το φανταστικό θέμα –η αφορμή για μια ιστορία- από μία λέξη. Επρόκειτο όμως, περισσότερο από καθετί άλλο, για μια οπτική αυταπάτη. Στην πραγματικότητα, δεν φτάνει ένας ηλεκτρικός πόλος για να παραγάγουμε μια σπίθα, χρειάζονται δύο. […]Ο Ανρί Βαλόν έγραψε στο βιβλίο του ‘Η προέλευση της σκέψης στο παιδί΄ ότι η σκέψη σχηματίζεται σε ζευγάρια. Η ιδέα του ‘μαλακού’ δεν σχηματίζεται πριν ή μετά την ιδέα του ‘σκληρού’ αλλά συγχρόνως, σε μια σύγκρουση που είναι γένεση. ‘Το θεμελιώδες στοιχείο της σκέψης είναι αυτή η δυαδική δομή και όχι τα μεμονωμένα στοιχεία που τη συνθέτουν. Το ζεύγος είναι προγενέστερο από το μεμονωμένο στοιχείο’.

Όταν ήμουν δάσκαλος, έστελνα ένα παιδί να γράψει μια λέξη στην ορατή επιφάνεια του πίνακα, ενώ ένα άλλο παιδί έγραφε κάποια άλλη στην πίσω πλευρά. Το σύντομο τελετουργικό προετοιμασίας είχε τη σημασία του. Δημιουργούσε αναμονή. Εάν ένα παιδί έγραφε, ορατό από τα άλλα, τη λέξη ‘σκύλος’, αυτή η λέξη ήταν κιόλας ξεχωριστή, έτοιμη να συμμετάσχει σε μία έκπληξη, να εισχωρήσει σε ένα αναπάντεχο γεγονός. Αυτός ο ‘σκύλος’ δεν ήταν ένα οποιοδήποτε τετράποδο, αλλά ένας περιπετειώδης, διαθέσιμος, φανταστικός ήρωας. Γυρίζοντας στον πίνακα, ας υποθέσουμε ότι διαβάζαμε τη λέξη ‘ντουλάπα’. Ένα γέλιο τη χαιρετούσε. Η λέξη ‘ορνιθορύγχος’  ή ‘τετράεδρο’ δεν θα είχε μεγαλύτερη επιτυχία. Πάντως μια ντουλάπα αυτή καθεαυτή δεν προκαλεί ούτε γέλια ούτε κλάματα. Είναι μια παρουσία αδρανής, κάτι το κοινότυπο. Αυτή η ντουλάπα όμως, ζευγαρώνοντας μ΄ ένα σκύλο, ήταν το κάτι άλλο: μια ανακάλυψη, μια επινόηση, ένα προκλητικό ερέθισμα.

[…]Στο ‘φανταστικό διώνυμο’ οι λέξεις δεν εκλαμβάνονται με την καθημερινή τους σημασία, αλλά ελευθερωμένες από τις προφορικές τους αλυσίδες στις οποίες είναι μέρος τους καθημερινά. Είναι ‘αποξενωμένες’, ‘εκτός τόπου’, ριγμένες η μία εναντίον της άλλης σε έναν ουρανό που δεν τον έχουμε ξαναδεί. Τότε βρίσκονται στις καλύτερες συνθήκες για να γεννήσουν μια ιστορία.

[…]Π. χ.  σκύλος και ντουλάπα

Ένα σκυλί περνάει  στο δρόμο με μια ντουλάπα στην πλάτη. Είναι η φωλιά του, τι θέλετε να κάνουμε. Την κουβαλάει πάντα μαζί του, όπως κάνει το σαλιγκάρι με το κέλυφός του. Η συνέχεια όπως επιθυμείτε.»

Ο Ροντάρι στο βιβλίο του δίνει άλλες δύο πιθανές ιστορίες. Όμως τώρα πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνει «φανταστικό διώνυμο». Τι λέτε; Να σας εξετάσω; Εργασία για το σπίτι: θα δώσω δύο λέξεις, δηλαδή ένα «φανταστικό διώνυμο» και όποιος θέλει, μπορεί να αφήσει την ιστορία που σκέφτηκε! Μμμμμμμμμμ!  Για να σκεφτώ, λοιπόν, δύο λέξεις! Ας πούμε η πρώτη να είναι η λέξη «κλόουν», λόγω των ημερών, ξέρετε. Και η άλλη; Ποια λέξη να είναι η δεύτερη του διωνύμου;;; Aς πούμε «καρδιά». Μη περιμένετε να αιτιολογήσω γιατί την διάλεξα  όμως ;)

Κλόουν και καρδιά.

Περιμένω….