Είναι σχεδόν αδύνατον να μπορέσει κάποιος να μιλήσει για το τίποτα. Εάν, όμως, το καταφέρει, τότε το τίποτα μετατρέπεται, σχεδόν αυτόματα, σε κάτι. Με τον ίδιο τρόπο, η αίσθηση κενού παύει να είναι κενό, την ίδια στιγμή που της αποδίδουμε το όνομα «κενό».

Όλοι γνωρίζουμε πως ζούμε. Τι συμβαίνει, όμως, με την αίσθησή μας για τη ζωή που ζούμε; Δεν είναι καθόλου αυτονόητο πως νοιώθουμε ότι ζούμε, μόνον επειδή είμαστε ζωντανοί. Υπάρχουν άτομα που νοιώθουν σαν να είναι νεκρά, πως βρίσκονται στο περιθώριο της ζωής, πως δεν έχουν καμία απολύτως επαφή με τον εαυτό και τα συναισθήματά τους.

Οι παθολογίες του τίποτα αναφέρονται, εν μέρει, σε μια υποκειμενική αίσθηση ενός εσωτερικού κενού και, εν μέρει, σε μία αίσθηση που αφορά σε κάτι που δεν είναι δυνατόν να ονοματιστεί. Ο ψυχικός πόνος, στην περίπτωση αυτή, αφορά σε κάτι που έχουμε χάσει, χωρίς, όμως,  να γνωρίζουμε πως το έχουμε χάσει. Οι καταστάσεις αυτές χαρακτηρίζονται από έναν έντονο συναισθηματικό εγκλωβισμό σε ψυχικές εμπειρίες κενού και απουσίας και σχετίζονται με μία περίοδο της ζωής όπου το βρέφος/παιδί δεν διαθέτει ακόμα την ικανότητα λεκτικής έκφρασης και κατανόησης, αφηρημένων ιδιαίτερα εννοιών, όπως είναι τα συναισθήματα. Το άτομο που έχει βιώσει μία τέτοια κατάσταση είναι παγιδευμένο σε μια συνεχή προσπάθεια κάλυψης αυτού του εσωτερικού κενού και της μη δυνάμενης να ονοματιστεί απουσίας…

Τα άτομα αυτά, ως βρέφη/μικρά παιδιά, έχουν μεγαλώσει συνήθως δίπλα σε μία σοβαρά καταθλιπτική μητέρα, πράγμα που σημαίνει πως αυτή υπήρχε μόνο ως φυσική παρουσία, όχι όμως και ψυχικά/συναισθηματικά. Μια συναισθηματικά απούσα/νεκρή μητέρα μπορεί να είναι, για ορισμένα παιδιά, που δεν καταφέρνουν να βρουν κάποιο επαρκές υποκατάστατό της, η απόλυτη καταστροφή.

Η αγάπη μιας σοβαρά καταθλιπτικής μητέρας προς το μικρό παιδί της δεν σημαίνει πως παύει να υφίσταται. Τα μηνύματα και η σπίθα ύπαρξής της, όμως, δεν φθάνουν μέχρι το παιδί, από τη στιγμή που πνίγονται και σβήνουν στον απέραντο ωκεανό θλίψης που την διακατέχει. Ως εκ τούτου, αυτό που συμβαίνει είναι πως το μικρό παιδί αρχίζει και βιώνει μια έντονη αίσθηση απουσίας που δημιουργείται και συνυπάρχει ταυτόχρονα με τη φυσική  παρουσία της αγαπημένης του μητέρας.

Πρόκειται για μια πολύ ιδιότυπη, περίεργη και δυσανάγνωστη απουσία -άρα και μη δυνάμενη να ονοματισθεί- που είναι πολύ δυσκολότερο να ξεπερασθεί, ακόμα και από έναν πραγματικό μητρικό θάνατο. Ο πραγματικός θάνατος είναι πολύ πιο σαφής και συγκεκριμένος. Η μητέρα παύει να υπάρχει οριστικά και αμετάκλητα. Αντίθετα, η σοβαρά καταθλιπτική μητέρα, αν και ζει, είναι παντελώς απούσα συναισθηματικά, πράγμα που δημιουργεί στο βρέφος/μικρό παιδί σύγχυση, μια αίσθηση εσωτερικού κενού, απουσίας, έλλειψης νοήματος καθώς και μιας απώλειας διάθεσης για ζωή…

Το βρέφος αρχίζει να νοιώθει πως είναι κάποιος -να βρίσκει δηλαδή τον πραγματικό εαυτό του- όταν καθρεφτίζεται στο πρόσωπο και στις συνολικές αντιδράσεις της μητέρας του. Το βρέφος, βλέποντας το πρόσωπο της μητέρας του -με εκείνο το έντονο βλέμμα που έχουν τα βρέφη- βλέπει σ΄αυτό τον εαυτό του, τα συναισθήματά του και την αξία που έχει ως ύπαρξη. Όταν το βρέφος αντιμετωπίζεται με τρόπο που το κάνει να νοιώθει πως υπάρχει και πως επιβεβαιώνεται, τότε αισθάνεται πως έχει την άνεση και την ελευθερία να συνεχίσει να βλέπει τον ζωοδότη αυτό καθρέφτη.

Εάν, όμως, η μητέρα είναι παντελώς επικεντρωμένη σε κάτι άλλο, πέραν του παιδιού της, τότε το μόνο που βλέπει το παιδί είναι το πώς νοιώθει η μητέρα του. Δεν εισπράττει τίποτα για τον εαυτό του. Όταν η μητέρα δεν αντιδρά, όταν δεν έχει τη δύναμη και τη διάθεση να ασχοληθεί σοβαρά με το παιδί της, όταν η καταθλιπτική της διάθεση κάνει το πρόσωπό της ανέκφραστο, τότε το παιδί αναγκάζεται να επικεντρωθεί στη μητέρα του, να μαντεύει τη διάθεση και τα συναισθήματά της, σε βάρος της εξέλιξης της ικανότητας αναγνώρισης των δικών του συναισθημάτων.

Το γεγονός και η συνακολουθούμενη αίσθηση πως το πρόσωπο, που αποτελεί πηγή ζωής για εμάς, δεν μας βλέπει χαλαρά, καλοδιάθετα και επιβεβαιωτικά είναι ταυτόσημα με μια αίσθηση πως δεν υπάρχουμε. Είναι σαν ο μοναδικός μάρτυρας, που θα μπορούσε να επιβεβαιώσει την ύπαρξη του αληθινού μας εαυτού, να μην υπάρχει ή να έχει εξαφανιστεί…

Μπροστά σε ένα τέτοιο αμείλικτο δίλλημα, αναπτύσσουμε, ως αντίδοτο ενός ψυχικού θανάτου, έναν ψευδή εαυτό που βοηθά σε μια επιφανειακή μας προσαρμογή. Πάντα, όμως, είναι παρούσα η αίσθηση πως κάτι μας λείπει, πως κάτι μας αναστέλλει, και, σε σοβαρότερες περιπτώσεις, να δημιουργείται μια αίσθηση μη πραγματικού και απουσίας νοήματος στη ζωή. Πως ζούμε τη ζωή ενός άλλου ή άλλων, πως, ό,τι και αν κάνουμε, πάντα κάτι σημαντικό μας λείπει και πως τίποτα δεν μπορεί να καλύψει αυτήν την τρομακτική αίσθηση κενού εντός μας.

Ένα άτομο που είχε τέτοια βιώματα άγεται και φέρεται ανάμεσα σε μια δυσβάσταχτη αίσθηση κενού και μια απύθμενη λαχτάρα και νοσταλγία για κάτι ή για κάποιον που επιτέλους θα το σώσει από αυτόν τον αργό ψυχικό θάνατο…