Επειδή πολλά έχουν γραφεί και γίνει τελευταία, και με αφορμή τις δηλώσεις της ποιήτριας Κ. Δημουλά περί μεταναστών, που προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις, θάθελα να καταθέσω πολύ συνοπτικά κάποιες απόψεις μου, περί ρατσισμού, ξενοφοβίας και μεταναστευτικού ζητήματος γενικά, προς συζήτηση.

Ας πάρουμε το παράδειγμα δύο ανθρώπων που ισχυρίζονται όχι μόνο πως ΔΕΝ είναι ρατσιστές αλλά και πως καταδικάζουν πλήρως τον ρατσισμό ως στάση ζωής. Και οι δύο αυτοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις, εννοούν, όμως, το ίδιο πράγμα; Δεν είναι καθόλου σίγουρο πως κάτι τέτοιο ισχύει. Το ίδιο ισχύει και για τα κόμματα του εθνικού μας κοινοβουλίου, πλην της «Χρυσής Αυγής». Όλα καταδικάζουν το ρατσισμό αλλά οι θέσεις τους για το περίφημο μεταναστευτικό διαφέρουν κραυγαλέα μεταξύ τους, και αυτό οφείλεται, εν πολλοίς, στον ορισμό που δίνει το καθένα (και ο καθένας μας) για το τι θεωρεί ως ρατσισμό.

Το θέμα αυτό αφορά κυριολεκτικά τον καθένα μας γιατί έχει να κάνει με του τι είδους κοινωνία θέλουμε να φτιάξουμε. Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει συχνά με τρόπο βίαιο και με δραματικά ταχείς ρυθμούς, και η αναγκαστική, κυρίως, μετακίνηση τεράστιου αριθμού ανθρώπων αλλάζει τα κοινωνικά δεδομένα τόσο των χωρών «υποδοχής» όσο και των χωρών προέλευσης αυτών των ανθρώπων. Δεν υπάρχουν πλέον εθνικά στεγανά. Η κάθε χώρα θα πρέπει να προσαρμοσθεί σε μια πολυπολιτισμική πλέον πραγματικότητα που, αν αντιμετωπισθεί με όραμα, πρόγραμμα και με βάση τις κοινά αποδεκτές ανθρωπιστικές αξίες, όχι μόνο δεν απειλεί αλλά έχει και πολλά να προσφέρει.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως οι Η.Π.Α. οφείλουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την εξέλιξή τους στα εκατομμύρια μεταναστών που δέχθηκαν. Οι δε Η.Π.Α. δεν είναι παρά μια κουρελού δεκάδων διαφορετικών εθνικοτήτων που έχουν καταφέρει, παρά τα όποια αρχικά κυρίως προβλήματα, να συνυπάρξουν δημιουργικά και να αποτελούν -αλλά και να νιώθουν- πλέον αδιαμφισβήτητα μέρη του αμερικανικού έθνους.

Επειδή η γλώσσα μας είναι ο κόσμος μας, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε δείχνουν σε μεγάλο βαθμό το ποιοι είμαστε, τι θεωρούμε ως σημαντικό, πώς το αξιολογούμε. Η είσοδος του νεοφασιστικού μορφώματος της «Χρυσής Αυγής» στην πολιτική σκηνή του τόπου μας καθιέρωσε μια πολύ πιο φανατική φρασεολογία και πρακτική από αυτές που είχαμε συνηθίσει ως τώρα, και συμπαρέσυρε, δυστυχώς, και άλλες πολιτικές δυνάμεις. Το σύνθημα είναι να διατηρήσουμε την «ελληνική μας κουλτούρα».

Για ποια κουλτούρα, όμως, μιλάμε; Της αρπαχτής, της λούφας, των ρουσφετιών, των ατέλειωτων σκανδάλων, της διαπλοκής, της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς, του «μέσου», των επιδοτήσεων, των εκατοντάδων χιλιάδων συντάξεων-«μαϊμού», του κλεισίματος των εθνικών οδών κατά βούληση του καθενός, του θεαθήναι, του παρκαρίσματος πάνω στα πεζοδρόμια, των εκατοντάδων χιλιάδων αυθαιρέτων, των φακελακίων, των μιζών, της απίστευτης διασπάθισης του δημόσιου πλούτου, των χιλιάδων πολυτελών εισαγομένων προϊόντων, της επίδειξης, των εκατοντάδων παράνομων χωματερών, της λεηλασίας του περιβάλλοντος, της παραπαίουσας Παιδείας και Εθνικής Υγείας ή της περίφημης νοοτροπίας του «νεοέλληνα» που έχει ως μέγιστες αξίες το αυτοκινητάκι, το μπαράκι, το γκομενάκι και τον…Μαζωνάκη;

Ας κάνει ο καθένας μας την αυτοκριτική του και ας κοιτάξει κατάματα τον καθρέφτη του. Πολλοί από εμάς -«πνευματικοί ή μη- έχουμε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπά μας απέναντι σε άλλους ανθρώπους, είτε αυτοί λέγονται μετανάστες, αθίγγανοι, τούρκοι, αφρικανοί, ομοφυλόφιλοι, γυναίκες, νοητικά ή ψυχικά πάσχοντες, ναρκομανείς κ.ά. Όλα τα παραπάνω υπάρχουν στο πανέρι του φάσματος του ρατσισμού. Ας απλώσουμε το χέρι κι ας πάρουμε αυτό που θεωρούμε πως μας ανήκει ή να το αφήσουμε, θεωρώντας πως ανήκει σε κάποιον άλλον…

Πάντως, Χ.Υ.Τ.Α. όλοι θέλουμε, όχι όμως στην περιοχή που ζούμε. Όλοι θέλουμε να βοηθηθούν οι ναρκομανείς αλλά κανείς δεν θέλει τα κέντρα αυτά στην περιοχή του. Όλοι θέλουν να αποϊδρυματοποιηθούν οι χρόνιοι ψυχιατρικοί ασθενείς αλλά κανείς δεν θέλει τα διαμερίσματα που θα διαμένουν στη γειτονιά του. Ελληνικές εκκλησίες όλοι θέλουμε να υπάρχουν ανά την υφήλιο και όπου υπάρχουν έλληνες, όχι όμως τζαμιά στη χώρα μας για τους αλλοθρήσκους. Τους μετανάστες πολλοί τους συμπαθούμε αλλά καλά θα ήταν να ζουν μακριά από τη δική μας γειτονιά. Μιλάμε για την αυτοκρατορία της υποκρισίας. Όταν δε αρχίσουν να απαιτούν τα αυτονόητα ή τα δεδουλευμένα, τότε ξαφνικά τους ανακαλύπτουμε, γίνονται ενοχλητικοί και ίσως τους βγάλουμε και καραμπίνες. Τότε ο φόβος μας γίνεται εντονότερος, νομίζουμε πως θα μολυνθεί η κουλτούρα και ο «πολιτισμός» μας, τότε θυμόμαστε βιασμούς, φόνους, ταλιμπάν και μπούρκες…

Μοιάζει, λοιπόν, σαν να έχουμε φθάσει σε ένα σημείο όπου πολλοί από εμάς δεν μισούμε ή δεν έχουμε κάτι εναντίον των ανθρώπων από άλλες χώρες ή άλλους πολιτισμούς αλλά ταυτόχρονα δεν θέλουμε να έρχονται στη χώρα μας παρά μόνο ενδεχομένως για κάποιο φολκλόρ φεστιβάλ. Πλέον, δεν τους βλέπουμε -ίσως- ως κάποιους που ανήκουν σε άλλη ράτσα -όπως ο «κλασσικός» ρατσιστής- αλλά όμως ούτε και ως ισότιμα με εμάς άτομα. Τους αντιμετωπίζουμε ως εκπροσώπους μιας άλλης «παράξενης» κουλτούρας και μιας ακόμα πιο «παράξενης» και «απειλητικής» θρησκείας. Ο συνειδητοποιημένος ή μη συνειδητοποιημένος ρατσιστής καθώς και αυτός που διακατέχεται από ξενοφοβία δεν βλέπει ΠΟΤΕ άτομα, αλλά εκπροσώπους ενός άλλου συνόλου -είτε αυτό αποκαλείται ράτσα/φυλή, κουλτούρα ή οτιδήποτε άλλο ανάλογο- που συνιστούν απειλή…

Οι ίδιοι οι μετανάστες δεν κατέχουν τη γλώσσα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, κάτι που τους κάνει ακόμα πιο ευάλωτους απέναντι σε οτιδήποτε τους αφορά. Πολλοί από εμάς, διάφορα πολιτικά κόμματα, άνθρωποι του «πνεύματος» και της τέχνης, ενώ έχουν τη δυνατότητα να δράσουν και να επηρεάσουν, αρκούνται στο να κάθονται μπροστά στην TV και να «καταδικάζουν» το ρατσισμό ή να κάνουν γλυκανάλατες και μάλλον υποκριτικές δηλώσεις του τύπου «Εμείς αγαπάμε τους μετανάστες, παρόλο που μας βρωμίζουν τον τόπο…». Η απόρριψη του ρατσισμού προϋποθέτει, κυρίως, μια δράση που να δίνει νόημα στα μεγαλεπήβολα λόγια μου. Δεν μπορώ να ισχυρίζομαι πως αγαπώ κάποιον χωρίς να κάνω το παραμικρό που να δείχνει κάτι προς αυτήν την κατεύθυνση, παρόλο που έχω άπειρες ευκαιρίες…

Θεωρώ πως πολλοί από αυτούς που καταφέρονται ενάντια στους μετανάστες δεν είναι ρατσιστές με την κλασσική έννοια του όρου, αλλά άτομα που διακατέχονται από ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ. Όποιος τολμά/μπορεί/θέλει να βλέπει μόνο στα ρηχά και θεωρεί πως τα σπυράκια της ανεμοβλογιάς είναι που φταίνε για τη σωματική του καταπόνηση και όχι ο ιός που τα δημιούργησε, θα βλέπουν πως και για τα προβλήματα -αρκετές φορές σοβαρά- που δημιουργούνται σε διάφορες περιοχές της χώρας μας φταίνε κυρίως οι μετανάστες και όχι η σχεδόν παντελής απουσία ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής. Δεν φαντάζονται πως, αν στα ίδια μέρη συγκεντρώνονταν ο ίδιος αριθμός εξίσου εξαθλιωμένων ελλήνων, τα ίδια περίπου προβλήματα θα δημιουργούνταν, όπως γίνεται στα διάφορα γκέτο εξαθλιωμένων ανά τον κόσμο (Η.Π.Α., Βραζιλία, Μεξικό κ.τ.λ.).

Το βασικό πρόβλημα είναι, λοιπόν, το πώς βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και υποδεχόμαστε έναν άλλον άνθρωπο ή άλλους ανθρώπους. Σίγουρα, η πιθανότητα να αντιληφθούμε καλύτερα το πρόβλημα θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, αν αλλάζαμε έστω και για ένα μόνο 24ωρο ρόλο/θέση/στέγη/τροφή/αντιμετώπιση με έναν από αυτούς τους «βρωμιάρηδες» και «ενοχλητικούς» για την αισθητική και τις χριστιανικές αρχές μας μετανάστη…