Η Ηχώ ήταν μια νύμφη που με την ακατάσχετη φλυαρία της αποσπούσε την προσοχή της θεάς Ήρας, προκειμένου άλλες νύμφες, οι οποίες ερωτοτροπούσαν με τον άντρα της, τον Δία, να έχουν το χρόνο να ξεφύγουν. Όταν η Ήρα κατάλαβε το κόλπο, τιμώρησε την Ηχώ στερώντας της την ικανότητα να λέει οτιδήποτε άλλο πέρα από το να επαναλαμβάνει τις τελευταίες λέξεις που της έλεγαν.

Μια μέρα η Ηχώ συνάντησε έναν όμορφο νεαρό που περιπλανιόταν μόνος στα δάση. Ήταν ο Νάρκισσος, γιος του ποταμού-θεού Κηφισού και της νύμφης Λειριώπης. Η Ηχώ, όπως πολλές άλλες, τον ερωτεύτηκε τρελά. Ο Νάρκισσος όμως δεν ενέδιδε ποτέ στις χάρες καμίας, και μάλιστα φερόταν στις θαυμάστριές του ψυχρά και περιφρονητικά –τόσο που κάποια απ’  αυτές, άγνωστο ποια, προσευχήθηκε στους θεούς να ερωτευτεί τρελά ο Νάρκισσος τον εαυτό του και να μην μπορέσει ποτέ να ικανοποιήσει τον πόθο του.

Ο Νάρκισσος, πιστός στις αρχές του, απέρριψε επανειλημμένα τις προτάσεις της Ηχώς. Η άμοιρη ερωτοχτυπημένη νύμφη αδυνάτιζε όλο και πιο πολύ, μέχρι που χάθηκε εντελώς απ’  το μαράζι του χωρίς ανταπόκριση έρωτά της και το μόνο που απέμεινε απ’  αυτή ήταν η φωνή της, που ακούγεται ακόμα στα δάση και τους λόφους σαν αντίλαλος.

Ο Νάρκισσος μια μέρα βρήκε μια λίμνη με κρυστάλλινο νερό που λαμπύριζε στο φως. Ξάπλωσε δίπλα στη λίμνη και, σκύβοντας να πιει, αντίκρισε το ομορφότερο πρόσωπο που είχε δει ποτέ. Γοητευμένος, συνέχισε να το κοιτάζει εκστατικά. Μη συνειδητοποιώντας ότι αυτό που έβλεπε ήταν το είδωλό του, προσπάθησε επανειλημμένα να αγγίξει το πρόσωπο που νόμιζε ότι βρισκόταν κάτω απ’  το νερό. Έμεινε πλάι στη λίμνη και στο είδωλό του μερόνυχτα ολόκληρα χωρίς να τρώει και να πίνει τίποτε, μέχρι που τελικά μαράζωσε και χάθηκε κι αυτός. Εκεί που είχε γείρει το σώμα του, τώρα υπήρχε ένα πανέμορφο λουλούδι με λευκά πέταλα γύρω από ένα κίτρινο πυρήνα –ο νάρκισσος.

Η ιστορία της Ηχώς και του Νάρκισσου είναι από τους δημοφιλέστερους αρχαίους μύθους στη μετακλασική τέχνη και λογοτεχνία. Το συχνά εμφανιζόμενο θέμα του Νάρκισσου που κοιτά θαμπωμένος το είδωλό του προσφέρεται για ενδιαφέρουσες, πολύπλοκες και περίτεχνες συνθέσεις. Η Ηχώ μερικές φορές απεικονίζεται –αφού, καλλιτεχνική αδεία, πρέπει να έχει υλικό σώμα- να κάθεται παρεκεί και να κοιτά τον αγαπημένο της, που μπορεί να είναι αποκοιμισμένος, καθώς σβήνει. Την εικόνα συμπληρώνουν συμβολικά ένα λουλούδι νάρκισσος ή μερικοί ασφόδελοι, που ανήκουν στην ίδια οικογένεια φυτών.

Ο Άγγλος ζωγράφος Γουίλιαμ Γουότερχάουζ, επηρεασμένος από τους Προ-Ραφαηλίτες, εξακολουθεί να αρέσει χάρη στο ονειρικό, ρομαντικό του στιλ, που ακολουθεί με μεγάλη επιτυχία σε αναπαραστάσεις ελληνικών, ρωμαικών και αγγλικών θρύλων. Εδώ, η Ηχώ κοιτάζει με λαχτάρα τον Νάρκισσο, που ερωτεύεται μέχρι θανάτου το ίδιο του το είδωλο.

MARCUS LODWICK, Οδηγός για τους μεγάλους πίνακες ζωγραφικής, εκδόσεις Κοχλίας.