Σε διάφορα blogs βρήκα να αναγράφεται ότι το παρακάτω πείραμα πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες, αλλά πουθενά από ποιούς συγκεκριμένα. Σε κάποια βρήκα ότι απορρέει από ένα παρόμοιο πείραμα που αναφέρεται στους:

 1.   Stephenson, G. R. (1967). Cultural acquisition of a specific learned response among rhesus monkeys. In: Starek, D., Schneider, R., and Kuhn, H. J. (eds.), Progress in Primatology, Stuttgart: Fischer, pp. 279-288.

 2.   Galef, B. G., Jr. (1976). Social Transmission of Acquired Behavior: A Discussion of Tradition and Social Learning in Vertebrates. In: Rosenblatt, J.S., Hinde, R.A., Shaw, E. and Beer, C. (eds.), Advances in the study of behavior, Vol. 6, New York: Academic Press, pp. 87-88:”

    Παρόλα ταύτα, μου άρεσε ως ιστοριούλα και έτσι σας την παραθέτω μεταφρασμένη από εμένα, σκεπτόμενος ότι στη καθημερινότητά μας, θα συλλάβουμε τους εαυτούς μας σε παρόμοιες καταστάσεις. Η ιστορία μας λοιπόν έχει ως εξής:

 Πείραμα - Μέρος 1

   Υπάρχουν 5 πίθηκοι κλειδωμένοι σε ένα κλουβί, εμφανίζεται μία μπανάνα κρεμασμένη από την οροφή και υπάρχει μια σκάλα τοποθετημένη ακριβώς κάτω από αυτή.

  Όταν ξεκίνησε το πείραμα, όπως ήταν αναμενόμενο μόλις εμφανίστηκε η μπανάνα, αμέσως ένας από τους πιθήκους κατευθύνθηκε προς τη σκάλα, για να αρπάξει την μπανάνα. Ωστόσο, το σχέδιο ήταν, ότι από τη στιγμή που κάποιος θα ανέβει τη σκάλα, ο ερευνητής θα ψεκάσει με παγωμένο νερό τόσο το πίθηκο που πάει να αρπάξει τη μπανάνα όσο και τους άλλους τέσσερις ανεξάρτητα από τις προθέσεις τους. Έτσι και έγινε.

   Όταν ένας δεύτερος δοκίμασε να ανέβει τη σκάλα, ο ερευνητής και πάλι , ψέκασε τον πίθηκο με παγωμένο νερό, καθώς και τους άλλους τέσσερις. Αυτό επαναλήφθηκε ξανά και ξανά μέχρι όλοι τους να μάθουν όλοι ότι αναρρίχηση στη σκάλα ισούται με κρύο νερό για όλους με αποτελέσμα τελικά, κανείς πίθηκος να μην τολμά να ανεβαίνει τη σκάλα

 Πείραμα - Μέρος 2

   Μόλις οι 5 πίθηκοι γνώριζαν πλέον τη διαδικασία, ο ερευνητής αντικατέστησε έναν από τους πιθήκους με ένα νέο και άπειρο. Όπως ήταν αναμενόμενο, η νέα μαϊμού μόλις εντόπισε την μπανάνα, πήγε να ανέβει τη σκάλα. Αλλά φευ..., μόλις οι άλλοι τέσσεροι πίθηκοι, κατάλαβαν τις προθέσεις του και γνωρίζοντας τι θα συμβεί, όρμηξαν πάνω του και τον ΄΄πλάκωσαν στο ξύλο΄΄ μέχρι που αυτός απελπίστηκε και δεν επιχείρησε να ξανανέβει. Έτσι λοιπόν ο νέος πίθηκος έμαθε ότι ΄΄Δεν πάμε στη σκάλα και δεν επιχειρούμε να πιάσουμε τη μπανάνα΄΄, χωρίς παράλληλα να γνωρίζει την ύπαρξη του παγωμένου νερού και του τι είχε προηγηθεί με τους υπόλοιπους.

Αυτό επαναλήφθηκε άλλες 3 φορές με ένα νέο πίθηκο κάθε φορά μέχρι που οι 4 από αυτούς είχαν αντικατασταθεί και είχε μείνει μόνο ένας ΄΄παλιός΄΄ που είχε υποστεί τη βάσανο διαδιακασία του παγωμένου νερού.

Πείραμα - Μέρος 3

   Τώρα ήρθε η ώρα της αντικατάστασης του εναπομείναντα ΄΄παλιού΄΄ πιθήκου με έναν νέο. Αυτός μόλις μπήκε στο κλουβί φυσικό ήταν να τρέξει προς τη σκάλα για να πάρει τελικά μόνο ξυλοφόρτωμα από τους άλλους αντί της ΄΄δελεαστικής΄΄ μπανάνας που μόλις είχε εντοπίσει στην οροφή του κλουβιού. Μόλις τελείωσε αυτό και ο νέος ΄΄πείστηκε΄΄ να μην ξαναεπιχειρήσει για την μπανάνα, γυρίζει με απορία στο πρόσωπό του προς τους άλλους ζητώντας να καταλάβει το λόγο γιατί τον χτύπησαν ενώ προσπαθούσε να πάρει μία μπανάνα, κάτι που θεωρούσε απολύτως λογικό και φυσιολογικό. Οι άλλες τέσσεροι πιθήκοι σταμάτησαν και κοίταξε ο ένας τον άλλο με αμηχανία (Υπενθυμίζω ότι κανένας από αυτούς δεν είχε ψεκαστεί με κρύο νερό και έτσι δεν είχε πραγματικά καμία ιδέα γιατί ο νέος τύπος δεν επιτρεπόταν να πάρει την μπανάνα ), αλλά αυτό δεν είχε σημασία πλέον, ήταν πολύ αργά , οι κανόνες είχαν οριστεί.

Και έτσι , αν και δεν ήξεραν το λόγο, τον ξυλοφόρτωσαν μόνο και μόνο επειδή « αυτός είναι ο τρόπος που κάνουμε τα πράγματα εδώ γύρω ».

    Ας σκεφθεί ο καθένας από εμάς λίγο τη καθημερινότητά του και το δικό του ΄΄κλουβί΄΄ ... τι λέτε?  Πόσα πράγματα υπάρχουν που ΄΄ έτσι τα βρήκαμε και έτσι πρέπει να γίνονται΄΄ στη  ζωή μας?

Κωνσταντίνος (ενίοτε και ΄΄αιθεροβάμων΄΄)