Επέστρεψε από σήμερα 11 Ιουνίου 2015, η ΕΡΤ, 2 χρόνια μετά την απαράδεκτη και πλέον αυταρχική απόφαση της προηγούμενης κυβέρνηση Σαμαρά με την οποία έκλεισε όλες τις λειτουργίες της Ελληνικής Ραδιοτηλεόρασης, ρίχνοντας «μαύρο» στις οθόνες. Από σήμερα, λοιπόν, οι τηλεθεατές στους τηλεοπτικούς δέκτες της δημόσιας τηλεόρασης θα βλέπουν και πάλι το ιστορικό λογότυπο της ΕΡΤ. Ενδεχομένως, κάποιες από τις παλιές εκπομπές θα ξαναπροβληθούν συνεχίζοντας την πορεία τους στα τηλεοπτικά δρώμενα. Εξάλλου, κάποιες συνέχιζαν την καριέρα τους και στην προηγούμενη διετία, μέσω των υβριδίων της ΔΤ και της ΝΕΡΙΤ.

Ήδη το πρώτο σποτάκι για το κεντρικό νυχτερινό δελτίο έκανε την εμφάνισή του και έχει ανακοινωθεί το βασικό ενημερωτικό πρόγραμμα που είναι γεγονός ότι περιλαμβάνει καταξιωμένους δημοσιογράφους και όχι τηλεοπτικούς αστέρες… για την ώρα τουλάχιστον.

Μάλιστα, σε πανηγυρικό κλίμα θα διεξαχθεί συναυλία από τα μουσικά σύνολα της ΕΡΤ, με τη συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών, στο προαύλιο του ραδιομεγάρου στη Μεσογείων.

Έτσι, λοιπόν, περιχαρής η κυβέρνηση ευαγγελίζεται το νέο της επανασύστασης της ΕΡΤ. Και πρόκειται, σαφώς, για μία πρώτη ηθική δικαίωση των εργαζομένων που όλο το προηγούμενο διάστημα επέμειναν στον αγώνα τους και μέσω της openert. Βεβαίως, ένα θέμα προς συζήτηση και προβληματισμός είναι αν η επανασύσταση είναι ουσιαστική και στη σωστή κατεύθυνση. Κυρίως, δε, εξαρτάται από το τηλεοπτικό κοινό στο οποίο απευθύνεται, δηλαδή από τον Ελληνικό λαό και βασικά από το είδος της δημόσιας τηλεόρασης την οποία θέλει και δικαιούται να έχει. Θεωρητικά, τουλάχιστον - πιστεύω και πρακτικά - ο διετής αγώνας των εργαζομένων της ΕΡΤ και ο ελληνικός λαός που κατέκλυσε το ραδιομέγαρο, όσο του επέτρεψε το αγωνιστικό του φρόνημα, δεν αγωνίστηκε απλά για το σήμα που θα βλέπει πάνω αριστερά στην οθόνη του. Εκτός, αν όλα τελικά, ανάγονται σε συμβολισμούς.

Η «επανασύσταση» της ΕΡΤ

Η τωρινή κυβέρνηση, προεκλογικά, πρωτοστάτησε (χωρίς να είναι η μόνη) στο θέμα της ΕΡΤ. Μάλιστα, ο ΣΥΡΙΖΑ που έχει και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, είχε δώσει στη δημοσιότητα (σ.σ. 8/10/2014) την προγραμματική πρότασή του για την επαναλειτουργία της ΕΡΤ, η οποία είναι πολύ χρήσιμη σε συνδυασμό με το τελικώς ψηφισθέν νομοσχέδιο 4324/2015. Συγκριτικά σημεία των δυο κειμένων είναι εξόχως βοηθητικά, ώστε να δούμε στην πράξη και επί της ουσίας, αν πρόκειται για εν μέρει ή εν όλω, επανασύσταση της ΕΡΤ.

Διαβάζοντας προσεκτικά το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, την αιτιολογική έκθεσή του κτλ, δεν υπάρχει καμιά αναφορά σε κατάργηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης αριθ. οικ. 02/11.6.2013. Πρόκειται για την ΚΥΑ με την οποία στις 11 Ιουνίου 2013, προ διετίας, έπεσε το κατάπτυστο «μαύρο» στην τότε ΕΡΤ. Επομένως, εφόσον δεν γίνεται καμιά αναφορά στη συγκεκριμένη απόφαση, ευνόητο είναι ότι δεν έχει καταργηθεί. Σημειωτέον, ότι μία μόλις μέρα μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ (σ.σ. 12.6.2013), από θέσης αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταθέσει πρόταση νόμου σύμφωνα την οποία:

«1. Η κοινή υπουργική απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού στον Πρωθυπουργό με αριθμό OIK.02/11.6.2013 Κατάργηση της δημόσιας επιχείρησης «Ελληνική Ραδιοφωνία-Τηλεόραση, Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΡΤ − Α.Ε.)» (ΦΕΚ Β 1414) καταργείται από τότε που εκδόθηκε, μαζί με όποιες άλλες πράξεις της από 11.06.2013 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α 139) και αίρονται όλες οι συνέπειές τους.

2. Η από 11/6/2013 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α’ 139) δεν κυρώνεται και παύει να ισχύει από τότε που εκδόθηκε.»

Από αναλήψεως κυβερνητικής θέσεως, έχει καταστεί σύνηθες φαινόμενο, η κυβέρνηση για τα ίδια θέματα να φέρνει προς ψήφιση νομοσχέδια άρδην διαφορετικά από αυτά που έφερνε ή υποστήριζε ως αξιωματική αντιπολίτευση (κατάργηση μνημονιακών νόμων, κατώτατος μισθός κτλ)

Άρα, σήμερα έχουμε την έναρξη λειτουργίας μίας νέας ΕΡΤ, εφόσον ο νόμος 4324/2015 αντικαθιστά άρθρα του ν.4173/2013 με τον οποίο συστάθηκε η ΝΕΡΙΤ.

Είναι χαρακτηριστική η σημερινή ανακοίνωση στο ertopen.gr, σύμφωνα με την οποία: «Η ΕΡΤ που ''ανοίγει'' έχει άλλο ΑΦΜ, ΓΚΠ, Οργανόγραμμα και κυρίως άλλο ιδρυτικό νόμο από την ΕΡΤ, και απαρτίζεται κυρίως από προσωπικό της ΝΕΡΙΤ και όχι από αυτούς που κράτησαν την ΕΡΤ ανοιχτή 2 χρόνια τώρα.

Όλα τα παραπάνω (ΑΦΜ, Ιδρυτικός νόμος, προσωπικό, ΓΚΠ) είναι της ΝΕΡΙΤ, πράγμα ανακόλουθο με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης.»

Η ΕΡΤ, όπως προϋπήρχε, είχε θέματα και παθογένειες, που βεβαίως δεν οφείλονταν στους εργαζόμενους, στο διοικητικό και τεχνικό προσωπικό, αλλά κυρίως θέματα παρεμβατικότητας και χειραγώγησης (πολιτικής, ιδεολογικής κτλ) από την εκάστοτε εξουσία στο ειδησεογραφικό και ευρύτερο πρόγραμμα, όπως επίσης και θέματα κατασπατάλησης των χρημάτων της από διευθυντικά και άλλα μεγαλοστελέχη. Άραγε, το νομοσχέδιο για τη νέα ΕΡΤ, διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχουν τέτοια φαινόμενα;

Στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου αναφέρεται ότι «δύνανται να ενταχθούν στον ενιαίο φορέα το σύνολο των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών (εθνικών και περιφερειακών) που λειτουργούσαν την 11η Ιουνίου 2013 (ΕΤ 1, ΝΕΤ, ΕΤ 3 )».

Πρόκειται για μία σαφέστατη... δημιουργική ασάφεια, που δεν ξεκαθαρίζει αν πράγματι η ΕΡΤ θα λειτουργήσει με όλες τις προηγούμενες δομές της. Ενδεχόμενο περισσότερο επισφαλές, εφόσον στη ραχοκοκαλιά του νομοσχεδίου τίθεται το θέμα των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και της ανταγωνιστικότητας. Για παράδειγμα, ο τοπικός δημόσιος σταθμός σε μία ακριτική περιοχή να μην επανέλθει κρινόμενος ως ζημιογόνος, ανεξαρτήτως αν είναι ουσιωδώς αναγκαίος για την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας.

Περί ανεξαρτησίας, αυτονομίας και αυτοδιαχείρισης

Κατά κοινή ομολογία, το μεγάλο θέμα - και ταυτόχρονα κοινή απαίτηση - σχετικά με τη δημόσια τηλεόραση είναι κατά πόσο είναι ανεξάρτητη, λειτουργεί αυτόνομα και σε καθεστώς αυτοδιαχείρισης και μάλιστα σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε σε προηγούμενα χρόνια.

Από την προεκλογική πρόταση της κυβέρνησης για την ΕΡΤ διαβάζουμε ωραίες ιδέες:

• Ενσωμάτωση στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ΕΡΤ, των χαρακτηριστικών που αναδείχθηκαν κατά την περίοδο της αυτοδιαχείρισης και ιδιαίτερα α) της οριζόντιας ιεραρχίας, της ομαδικότητας και ατομικής ευθύνης, β) της πολυφωνίας και πολυθεματικότητας, καθώς και γ) της αμφίδρομης δικτύωσης με τα νέα μέσα.
• Στόχος του νέου θεσμικού πλαισίου είναι ένα μοντέλο διοίκησης της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης που να την προστατεύει από την αυθαιρεσία, τις κυβερνητικές παρεμβάσεις αλλά και την γραφειοκρατία την ίδια στιγμή που θα αξιοποιεί την εμπειρία της εξάμηνης αυτοδιαχείρισης αλλά και να αυξάνει την διαδραστικότητα με την ελληνική κοινωνία και τους φορείς της. Σε ότι αφορά πάντως την αξιοποίηση της εμπειρίας της αυτοδιαχείρισης αυτό μπορεί να γίνει κυρίως μέσω της υιοθέτησης ενός ριζοσπαστικού εσωτερικού κανονισμού και οργανογράμματος για την λειτουργία της ΕΡΤ.
• Η ΕΡΤ διοικείται από ένα εποπτικό συμβούλιο που διορίζεται με καθοριστική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Το εποπτικό συμβούλιο είναι αρμόδιο για τον διορισμό του Διοικητικού Συμβουλίου το οποίο και εποπτεύει καθώς και για τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό της ΕΡΤ.
• Επιλέγει το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΡΤ με ανοιχτή προκήρυξη και σαφή και προσδιορισμένα αξιοκρατικά κριτήρια που προσιδιάζουν στο χαρακτήρα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Έχει δικαίωμα να ανακαλεί το διοικητικό συμβούλιο με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του.

Αλλά και στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου υπάρχουν αναφορές σχετικά με την ανεξαρτησία της ΕΡΤ:

«[…] η ανεξαρτησία του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα, δεν επιτυγχάνεται μέσω αόριστων πολιτικών ευχών και προσχηματικών νομοθετικών προβλέψεων. Με το παρόν σχέδιο νόμου, ο διορισμός των πέντε εκ των επτά μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, θωρακίζεται μέσω της διαδικασίας της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, με ανάλογη εφαρμογή της διαδικασίας του άρθρου 49 Α του Κανονισμού της Βουλής, ο οποίος, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τροποποιηθεί, προκειμένου να προβλεφθεί μια ειδική διαδικασία που θα αφορά την εκλογή των μελών του ΔΣ του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα μέσω της ευρύτερης δυνατής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.» (παρ. 2, άρθ. 9, ν.4172/2013, όπως αντικαθίσταται με το ν.4324/2015)

Στις διατάξεις του ψηφισθέντος νομοσχεδίου πάντως, υπάρχουν ορισμένα σημεία, που καθιστούν λίγο θολή τη πραγμάτωση της περιβόητης ανεξαρτησίας. Πιο συγκεκριμένα:

«Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του αρμόδιου για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, Υπουργού Επικρατείας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εγκρίνεται το Καταστατικό της εταιρείας […]» (παρ. 3, άρθ. 1, ν.4173/2013, όπως αντικαθίσταται με την παρ. 3, άρθ. 1, ν.4324/2015)

«1. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υπουργού Επικρατείας, αρμόδιου για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, εγκρίνεται ο προϋπολογισμός της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε..» (παρ. 4, άρθ. 6, ν.4173/2013 όπως αντικαθίσταται με την παρ. 2, άρθ. 5, ν.4324/2015)

«Στη Γενική Συνέλευση των μετόχων της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. το Ελληνικό Δημόσιο εκπροσωπείται από:

α) τον Υπουργό Οικονομικών,

β) τον Υπουργό Επικρατείας, αρμόδιο για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης και

γ) τον Αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, αρμόδιο για θέματα Πολιτισμού.» (άρθ. 7 του ν. 4173/2013 όπως αντικαθίσταται με το άρθ. 6, ν.4324/2015)

«Η Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από:

α) τον Πρόεδρο,

β) τον Διευθύνοντα Σύμβουλο,

γ) τρία (3) μέλη, τα οποία λόγω των ειδικών γνώσεων και της πείρας τους μπορούν να συμβάλλουν στην εκπλήρωση του σκοπού της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε..[…]

δ) δύο (2) μέλη, τα οποία εκπροσωπούν τους εργαζομένους της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε., εκ των οποίων το ένα έχει δημοσιογραφική ιδιότητα.»

2. Τα μέλη των περιπτώσεων α' , β' και γ' της παραγράφου 1, επιλέγονται ως εξής: ο αρμόδιος για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης Υπουργός Επικρατείας απευθύνει δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, η οποία δημοσιοποιείται με κάθε πρόσφορο μέσο, και μετά την κατάθεση των δηλώσεων ενδιαφέροντος υποβάλλει εισήγηση στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, η οποία διατυπώνει τη γνώμη της με ανάλογη εφαρμογή της διαδικασίας των παραγράφων 3 έως 5 του άρθρου 49Α του Κανονισμού της Βουλής των Ελλήνων.

3. Τα μέλη της περίπτωσης δ' της παραγράφου 1 εκλέγονται με άμεση, μυστική και καθολική ψηφοφορία από τους εργαζόμενους της εταιρείας.

4. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Επικρατείας που είναι αρμόδιος για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης μετά την τήρηση των διαδικασιών των παραγράφων 2 και 3 του παρόντος άρθρου.» (άρθ. 9, ν.4173/2013 όπως αντικαθίσταται με το άρθ. 7, ν.4324/2015)

Άλλοι είδαν σε απευθείας μετάδοση και οι περισσότεροι ενημερώθηκαν από δελτία ειδήσεων, εφημερίδες κτλ, τη – μέχρι εξαντλήσεως - 18ωρη ανάκριση των προτεινόμενων για τη θέση του Προέδρου του ΔΣ Διονύση Τσακνή και του Διευθύνοντα Συμβούλου Λάμπη Ταγματάρχη (αυτός πραγματικά επανασυστάθηκε!!), η οποία δικαιολογήθηκε ως απαραίτητη, εφόσον πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα. Βεβαίως, παρά την αρνητική ψήφο προς το πρόσωπο του τελευταίου που έδωσε η πρόεδρος της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου, να θυμίσουμε ότι:

• Στη συγκεκριμένη Επιτροπή υπάρχει πάντα κυβερνητική πλειοψηφία.
• Η απόφασή της είναι απλώς γνωμοδοτική.

Επιπλέον, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Φίλης, ο οποίος στη συνεδρίαση της επιτροπής έδωσε θετική ψήφο «υπό δοκιμή» στο προτεινόμενο ΔΣ, στη συζήτηση στο κοινοβούλιο, εξέφρασε την άποψή του, η οποία είναι χαρακτηριστική για το πώς αντιλαμβάνεται την ανεξάρτητη δημόσια ραδιοτηλεόραση: «Αυτή είναι η ενημέρωση και αυτό έχει μεγάλη σημασία, διότι όλα τα άλλα, η ικανότητα να διαπραγματευόμαστε και με τους έξω και με τους μέσα, να συγκρουόμαστε και με τους έξω αλλά και με τους μέσα, προϋποθέτει να έχουμε τη δυνατότητα για απευθείας, αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με τους πολίτες. Γι' αυτό προτάσσουμε την ΕΡΤ, όχι γιατί θέλουμε να φέρουμε πίσω χίλιους πεντακόσιους εργαζόμενους».

Εν ολίγοις, ακόμη, και η διάταξη των 2 διορισμένων μελών από τους εργαζόμενους, χάνει το νόημά της, δεδομένου, ότι την πλειοψηφία θα έχουν ανέκαθεν τα 5 υπόλοιπα μέλη που θα έχουν διοριστεί από τον Υπουργό Επικρατείας

«Το Διοικητικό Συμβούλιο (σ.σ. εκλεγμένο κατά τον τρόπο που αναφέρεται παραπάνω) εκπονεί στρατηγικό σχέδιο για την οργάνωση και λειτουργία του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα, θέτοντας οικονομικούς και ποιοτικούς στόχους αναφορικά με την εκπλήρωση του σκοπού και της αποστολής της εταιρείας μετά από διαβούλευση ιδίως με τους εκπροσώπους των εργαζομένων της Ε. Ρ.Τ. Α.Ε. και αντιπροσωπευτικών φορέων της επιστήμης, της τέχνης, του πολιτισμού και της δημοσιογραφίας. Το σχέδιο αυτό υποβάλλεται στον Υπουργό Επικρατείας, αρμόδιο για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης»

Οι διαβουλεύσεις με εκπροσώπους, φορείς κτλ. έχουν αποδείξει στην πράξη ότι έχουν τυπική υπόσταση, όπως3 συμβαίνει με τη δημόσια διαβούλευση των σχεδίων νόμου, που απλώς δημοσιεύονται στη «Διαύγεια», συνήθως την τελευταία στιγμή, ίσα ίσα για να πληρούνται οι προϋποθέσεις περί διαφάνειας, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα  περί ουσιαστικής παρέμβασης.

Όσον αφορά, δε, την έννοια της αυτοδιαχείρισης, η σχετική διάταξη για τον κανονισμό λειτουργίας είναι ενδεικτική εφόσον αυτός καταρτίζεται από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και εγκρίνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, κατόπιν απλής γνωμοδότησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων της εταιρείας. (άρθ. 14, ν.4173/2013 όπως αντικαθίσταται με το άρθ. 11, ν.4324/2015)

Η «αποκατάσταση» των εργαζομένων

Πολύς λόγος έχει γίνει για την αποκατάσταση των εργαζομένων της παλιάς ΕΡΤ αλλά και αυτών της ΝΕΡΙΤ. Πράγματι, αποκαθίστανται, ωστόσο μερικώς, όπως προκύπτει από την… ιχνηλάτηση των διατάξεων του… ψηφισθέντος νόμου.

Στην προεκλογική πρόταση της – τότε- αξιωματικής αντιπολίτευσης και νυν κυβέρνησης αναφερόταν:

«Όλοι οι εργαζόμενοι που επιστρέφουν με σύμβαση αορίστου χρόνου εισπράττουν τους μισθούς υπερημερίας από τις 11/06/2013 έως την επιστροφή τους και επιστρέφουν (με συμψηφισμό) τα ποσά που τους έχουν καταβληθεί για αποζημίωση και για επίδομα ανεργίας. Το ίδιο ισχύει και για τους εργαζόμενους της ΕΡΤ με σύμβαση αορίστου χρόνου κατά την 11/06/2013, οι οποίοι εν τω μεταξύ συνταξιοδοτήθηκαν.»

Τελικώς, το νομοσχέδιο (παραδόξως !!) είχε μία απόκλιση, εφόσον «οι κάθε είδους συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αόριστου χρόνου ή έμμισθης εντολής του προσωπικού, το οποίο την 11η Ιουνίου 2013 απασχολείτο στην Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. και οι οποίες λύθηκαν, με το άρθρο 3 της 2/11.6.2013 κοινής απόφασης του Υπουργού Οικονομικών και του Υφυπουργού στον Πρωθυπουργό (Β' 1414), όπως ισχύει, αναβιώνουν από την ημέρα δημοσίευσης του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως […]. Οι μισθοί του προσωπικού του προηγούμενου εδαφίου ρυθμίζονται από τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β' του ν. 4024/2011 (Α' 226), προκειμένου δε, για δημοσιογράφους από την κ.υ.α. 2/17805/0022 (Β' 662).» (παρ. 1, άρθ. 16Α, ν.4173/2013 όπως προστέθηκε με το άρθ. 14,ν 4324/2015)

Από τη συγκεκριμένη διάταξη επισημαίνονται τρία θέματα:

1. Το θέμα της αναβίωσης από την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου σε ΦΕΚ και όχι από τις 11.6.2013, θέτει ερωτήματα για το βαθμό αναγνώρισης εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, χρόνων προϋπηρεσίας κτλ
2. Δεν υπάρχει ξεκάθαρα κανένα θέμα αναδρομικότητας και καταβολής μισθών υπερημερίας για το διάστημα από 11.6.2013 μέχρι την 29.4.2015
3. Οι μισθοί των εργαζομένων θα ρυθμίζονται με τον μνημονιακό νόμο 4024/2011, ο οποίος εφαρμόστηκε και για τους εργαζόμενους στη ΝΕΡΙΤ από την προηγούμενη κυβέρνηση και που έφερε τις τεράστιες ανατροπές στα εργασιακά δικαιώματα τα προηγούμενα χρόνια και θεσμοθέτησε μεταξύ άλλων για το δημόσιο, την εφεδρεία στο δημόσιο και την απομάκρυνση μετά τη λήξη της, χωρίς αποζημίωση, καθώς και το ενιαίο μισθολόγιο στο δημόσιο, από 1.11.2011, οδηγώντας στην τεράστια μείωση των μισθών των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, με ταυτόχρονη σύνδεση του μισθού με το νέο βαθμολόγιο.

Παρεμπιπτόντως, στις 31/10/2012 είχε συζητηθεί στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, η πρόταση νόμου του ΚΚΕ για την «Κατάργηση των μνημονίων, του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015 και των εφαρμοστικών τους νόμων -καταγγελία των δανειακών συμβάσεων που έχουν ως προαπαιτούμενο την εφαρμογή των μνημονίων», όπου, μεταξύ άλλων, καταργούσε τον ν.4024/2011.

Μάλιστα, σε άρθρο της ιστοσελίδας iskra.gr που πρόσκειται στην Αριστερή Πλατφόρμα την ίδια μέρα της συζήτησης υπήρξε εκτενές άρθρο, σύμφωνα με το οποίο:

«Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής Κερκύρας Στέφανος Σαμοΐλης, τόνισε με σαφήνεια και κατηγορηματικότητα στην εισήγησή του ότι υπερψηφίζει την πρόταση του ΚΚΕ και ανέλυσε τεκμηριωμένα τους λόγους για τους οποίους η ακύρωση των μνημονίων, των συναφών εφαρμοστικών νόμων και η απόρριψη μιας χρηματοδότησης με τους γνωστούς ληστρικούς και επαχθείς όρους, που συνοδεύεται και με μνημονιακές δεσμεύσεις, συνιστά προϋπόθεση για μια προοδευτική διέξοδο από την κρίση.

Μιλώντας στη Συνεδρίαση, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ «χαιρέτισε την πρωτοβουλία του ΚΚΕ να καταθέσει αυτήν την πρόταση νόμου, η οποία ήρθε προς συζήτηση σε μια πολύ κρίσιμη και επίκαιρη στιγμή, που η συγκυβέρνηση επιχειρεί να περάσει από τη Βουλή το καταστροφικό πακέτο των 14 δισ. και της τελικής θεσμικής διάλυσης των εργασιακών σχέσεων».

Ο Παν. Λαφαζάνης υπογράμμισε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υπερψηφίζει ολόθερμα την πρόταση νόμου του ΚΚΕ όχι κατ’ οικονομία ή κατά παραχώρηση και συμβατικά αλλά γιατί η ακύρωση των μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων, μαζί με την απόρριψη χρηματοδοτήσεων με ληστρικούς, επαχθείς, αποικιακούς και μνημονιακούς όρους, συνιστούν εξ αρχής την καρδιά της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και τα πρώτα μεγάλα και αναντικατάστατα βήματα για την εφαρμογή από μια κυβέρνηση της συμπαραταγμένης Αριστεράς, που θα στηρίζεται στο εργατικό - λαϊκό κίνημα, ενός προγράμματος προοδευτικών μετασχηματισμών με σοσιαλιστικό ορίζοντα.[…]»

Βέβαια, στην προγραμματική προεκλογική πρόταση τον Οκτώβριο του 2014, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη είχε αρχίσει να παρεκκλίνει, ανέφερε σχετικά:

«Βασικά στοιχεία για τη βιωσιμότητα και την παραγωγικότητα της νέας ΕΡΤ θα αποτελέσουν η συγκρότηση δίκαιου μισθολογίου για όλους τους εργαζόμενους, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες της κρίσης […]».

Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ο αριθμός των υπαγομένων στην παράγραφο 1 του αρθ. 16Α, ο οποίος ανέρχεται σε 2.411 άτομα και υπολογίζεται ως εξής:

«Την 11η Ιουνίου 2013 το προσωπικό της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. ανερχόταν σε 2.911 άτομα, εκ των οποίων οι 2.655 αποτελούσαν το τακτικό προσωπικό, 202 εργάζονταν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, και 55 σε ειδικές θέσεις (διοίκηση, σύμβουλοι, μετακλητοί κτλ). Από τους 2.911 υπαλλήλους της πρώην Ε.Ρ.Τ. 420 έχουν υποβάλει αιτήσεις συνταξιοδότησης. Από αυτές οι 70 αιτήσεις είναι για πρόωρες συνανταξιοδοτήσεις. Συνεπώς, το σύνολο των εργαζομένων της πρώην Ε.Ρ.Τ. πλην των οριστικά συνταξιοδοτημένων είναι 2.305. Από τους 2.305 τακτικούς υπαλλήλους της πρώην Ε.Ρ.Τ. πλην των οριστικά συνταξιοδοτημένων είναι 2.305. Από τους 2.305 τακτικούς υπαλλήλους της πρώην Ε.Ρ.Τ. εξακολουθούν να απασχολούνται και να μισθοδοτούνται από την Ειδική Διαχείριση (ΔΤ) του Υπουργείου Οικονομικών 652 άτομα, εκ των οποίων 629 είναι εργαζόμενοι αορίστου χρόνου της καταργηθείσας Ε.Ρ.Τ. ενώ άλλοι 94 απασχολούνται στην ΝΕΡΙΤ. Το τελικό σύνολο των υπαγομένων στην παράγραφο 1 του άρθρου 16Α του παρόντος ανέρχεται περίπου σε 2.411 άτομα. […]»

Από την αναβίωση των συμβάσεων των πρώην εργαζομένων στην ΕΡΤ, υπάρχουν και ορισμένες κατηγορίες που εξαιρούνται (παρ. 3, άρθ.16Α). Ορθά, λοιπόν, εξαιρούνται «το προσωπικό ειδικών θέσεων και οι ειδικοί σύμβουλοι (μετακλητοί υπάλληλοι)» και βεβαίως, όσοι κατά δήλωσή τους δεν επιθυμούν την επιστροφή τους.

Αν και στον παραπάνω υπολογισμό της αιτιολογικής έκθεσης περιλαμβάνονται στα υπαγόμενα πρόσωπα της παρ. 1 του αρθ. 16Α, ωστόσο εξαιρούνται και όσοι έχουν λάβει μειωμένη σύνταξη (70 άτομα) με οριστική απόφαση οποιουδήποτε ασφαλιστικού φορέα. Πρόκειται για ανθρώπους κάποιας ορισμένης ηλικίας, οι οποίοι πετάχτηκαν στο δρόμο από την κυβέρνηση του Σαμαρά με το κλείσιμο της ΕΡΤ, και υπό την ανασφάλεια και το φόβο της ανεργίας και της αβεβαιότητας, αναγκάστηκαν να βγουν σε μειωμένη σύνταξη, καθώς δεν είχαν εξασφαλίσει πλήρη συνταξιοδοτικά δικαιώματα.

Επίσης, μένουν τελείως εκτός, οι 202 εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, αν και καταφεύγοντας πάλι στην προεκλογική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί τα γραπτά μένουν: «Όλοι οι εργαζόμενοι που υπηρετούσαν στην ΕΡΤ Α.Ε. ως συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου στις 31/12/2012 και η σύμβασή τους είχε λήξει έως τις 11/06/2013, επανέρχονται με το ίδιο είδος σύμβασης.»

Επιπλέον, έχουν προσμετρηθεί στους «αποκαταστηθέντες», τα 652 άτομα της ειδικής διαχείρισης (δηλ. πρώην εργαζόμενοι της ΕΡΤ που εργάστηκαν στη μεταβατική ΔΤ και εξακολουθούν να εργάζονται). Σε αυτό το σημείο, έρχεται πάλι το θέμα της μη κατάργησης της ΚΥΑ που έκλεισε την ΕΡΤ να περιπλέξει τα πράγματα, αφού σύμφωνα με την οποία, οι συμβάσεις των συγκεκριμένων εργαζόμενων είναι ορισμένου χρόνου και δεν μπορούν να μετατραπούν σε αορίστου χρόνου.

Μέσα σε αυτό ασαφές πλαίσιο ίσως βρει χώρο εφαρμογής και η δήλωση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στάθη Παναγούλη, ο οποίος κατά τη διάρκεια της συζήτησης του νομοσχεδίου στη Βουλή, δήλωσε, ότι: «Η ΕΡΤ πρέπει να ανοίξει όλα τα προγράμματά της, κύριε Υπουργέ. Πρέπει να αποκαταστήσει όλους τους εργαζόμενους και ιδιαίτερα να αποκαταστήσει όλους εκείνους που αγωνίστηκαν για να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία».

Τέλος, «με κοινή απόφαση του αρμόδιου, για θέματα Ραδιοτηλεόρασης, Υπουργού Επικρατείας και του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζονται τα κάθε είδους θέματα που προκύπτουν από την κατά την προηγούμενη παράγραφο αναβίωση συμβάσεων και ιδίως τα θέματα που αφορούν:

α) εκκρεμείς οικονομικές απαιτήσεις του προσωπικού της Ε. Ρ.Τ. Α.Ε. που καταργήθηκε με την αναφερόμενη στην παράγραφο 1 κοινή υπουργική απόφαση […]». Πρόκειται για μία διάταξη, κινούμενη επίσης στο πλαίσιο της δημιουργικής ασάφειας, αφού αφήνει ανοιχτό το περιθώριο η εκάστοτε κοινή υπουργική απόφαση να παραγκωνίζει τυχόν δικαστικές αποφάσεις που αφορούν σε προσφυγή εργαζομένων για οικονομικές απαιτήσεις, ορισμένες εκ των οποίων ήδη εκκρεμούν.

Δημόσια τηλεόραση με ιδιωτικούς κανόνες;;

Ως βασικός στόχος του νομοσχεδίου είναι να καταστεί επιτυχής «ο πραγματικός οικονομικός και διοικητικός εξορθολογισμός και ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας να γίνει ανταγωνιστικός».

Εν ολίγοις, ένας φορέας δημόσιος, να μπει στη μάχη του οικονομικού ανταγωνισμού με τα υπόλοιπα ιδιωτικά κανάλια που ως γνώμονα στη λειτουργία τους, έχουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους για τον ιδιοκτήτη τους και όχι το όφελος για το τηλεοπτικό κοινό, δηλαδή το λαό.

Επίσης, σε πολλά σημεία του νόμου κάνει την εμφάνισή της μία γνώριμη έννοια που τα τελευταία χρόνια ακούμε διαρκώς από την τρόικα (νυν θεσμοί). Η έννοια των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη «Οι όροι του βαθμολογικού και μισθολογικού καθεστώτος του προσωπικού της εταιρείας, το οποίο προσλαμβάνεται με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου ή ορισμένου χρόνου, καθορίζονται με συλλογική σύμβαση εργασίας, μεταξύ της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. που εκπροσωπείται από το Δ.Σ. και των αρμόδιων κατά το νόμο εκπροσώπων των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων και στο πλαίσιο τήρησης ισοσκελισμένων εταιρικών προϋπολογισμών».

Για έναν δημόσιο φορέα και μάλιστα κοινής ωφέλειας, το συγκεκριμένο πλαίσιο, στατιστικά έχει αποδειχτεί ότι βαρύνει τους ίδιους τους εργαζόμενους, προκειμένου να επιτευχθεί.

Άλλωστε, υπάρχει το κλασσικό παράδειγμα της ΔΕΗ, όπου η εκάστοτε κοστολογική αύξηση σε πρώτες ύλες κτλ, μετακυλίεται στους καταναλωτές. Μία μέθοδος που κάλλιστα μπορεί να έχει εφαρμογή και στην περίπτωση της ΕΡΤ σε ότι αφορά το ανταποδοτικό τέλος και προκειμένου να επιτευχθεί η προϋπόθεση του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, αφού «με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υπουργού Επικρατείας, αρμόδιου για θέματα Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από εισήγηση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε., το ποσό του ανταποδοτικού τέλους μπορεί να αναπροσαρμόζεται, λαμβάνοντας υπόψη το καθαρό κόστος και την προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την παροχή της δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας […]»

Επιπλέον, η εξαίρεση από την καταβολή του ανταποδοτικού τέλους για όσους καταναλωτές ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες ορίζεται δυνητικά χωρίς καμία αποσαφήνιση, παρέχοντας το δικαίωμα στους Υπουργούς Οικονομικών και Επικρατείας να ρυθμίσουν σχετικά με κοινή υπουργική απόφαση. Επομένως, ίσως εκδοθεί κάποια σχετική απόφαση, αν το επιτρέψουν τα οικονομικά…

Τέλος, προεκλογικά η σημερινή κυβέρνηση διακήρυσσε την «αυτονομία της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης έναντι της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος, αλλά και έναντι των οργανωμένων ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων».

Με το άρθ. 12 του ν.4324/2015 υπάρχει ξεκάθαρη σύμπραξη με ιδιωτικές εταιρείες εφόσον «επιτρέπεται, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου ύστερα από εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου, και αφού έχει προηγηθεί σχετική δημόσια προκήρυξη στον ιστότοπο της εταιρείας, η ανάθεση έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για την παραγωγή ή την επεξεργασία ή την παρουσίαση συγκεκριμένου ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος για την εκπλήρωση των σκοπών και της αποστολής της εταιρείας, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και του Καταστατικού της. Το κόστος των έργων και υπηρεσιών που ανατίθενται και παρέχονται σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά ποσοστό της τάξεως του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του ετήσιου προϋπολογισμού των παρεχόμενων από την εταιρεία ραδιοτηλεοπτικών και διαδικτυακών προϊόντων στο πλαίσιο τήρησης ισοσκελισμένων εταιρικών προϋπολογισμών».

Ας υποστηρίξει κάποιος ότι αυτή τη δυνατότητα, δεν θα εκμεταλλευτούν ιδιωτικά συμφέροντα προκειμένου να επωφεληθούν από άυλες παροχές όπως δωρεάν διαφημιστικός χρόνος, έμμεσα έσοδα από σπόνσορες κτλ. Το παράδειγμα της σύμπραξης με ιδιώτες για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό της Eurovision είναι ενδεικτική. Ίσως, βέβαια, τώρα η… αριστερή κυβέρνηση να μη θελήσει να συμμετέχει η χώρα σε έναν τέτοιο αντιδραστικό ευρωπαϊκό θεσμό υποκουλτούρας. Στο πλαίσιο, πάντα της σκληρής πίεσης και αταλάντευτης στάσης της στη διαπραγμάτευση με τους ευρωπαίους «εταίρους» μας…

Καλοδεχούμενοι, λοιπόν, οι συμβολισμοί καθώς έχουν τη σημασία τους, όμως είναι σημαντικό να μην παραβλέπουμε την ουσία που κρύβεται από πίσω, διότι χωρίς την ευκρινή ανάδειξή της, το αποτέλεσμα των συμβολισμών γρήγορα μένει κενό περιεχομένου.

Κλείνοντας, την καλύτερη απάντηση σε όλους αυτούς τους παραπάνω προβληματισμούς ίσως (προφητικά;) τη δίνει ο ίδιος ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΡΤ… κάνοντας μας να αναρωτηθούμε «πως άξαφνα του ήρθε...»

==============================================================

Το τραγούδι «Φορέας» περιλαμβάνεται στο δίσκο «Ή ταν ή επι τας» του 1993, σε στίχους Διονύση Τσακνή & Μιχάλη Μουστάκη, μουσική Διονύση Τσακνή και σε πρώτη εκτέλεση Διονύση Τσακνή & Λάκη Λαζόπουλου

Πώς άξαφνα μου ήρθε δεν ξέρω
ν' αλλάξω το φως της ημέρας
να γίνω μια φρίκη, μια μπόρα, ένα τέρας
το χάος στη χώρα να φέρω

Αόρατος να μπαίνω τα βράδια
σε τράπεζες και υπουργεία
να κάνω βουτιά στα ταμεία
να φεύγω και αυτά να 'ναι άδεια

Να βγαίνω τις νύχτες στο δρόμο
γεμάτες με κόσμο οι πλατείες
κι αφού θα οργανώνω πορείες
μετά να επιβάλω το νόμο

Εγώ είμαι το όνειρο που όλοι ζητάτε
μιας χώρας μεγάλης κι ωραίας
με θέση ακλόνητη και μην το γελάτε
είμαι ένας δημόσιος φορέας

Να μπαίνω κρυφά σε συσκέψεις
και 'κει που θα βρίσκουν τη λύση
με λόγια γαλίφη θα σπέρνω τα μίση
αλλάζοντας όλων τις σκέψεις

Το κράτος να κάνω σμπαράλια
τον Νέρωνα του δάσους προστάτη
κι ενώ θα τους κλείνω το μάτι
να βάζω κοριούς στα κανάλια

Ασύλληπτος θα μένω για χρόνια
του νόμου έχω την προστασία
μ' ανθρώπους και θέσεις ψηλές κι εξουσία
και μια ιστορία αιώνια

Εγώ είμαι το όνειρο που όλοι ζητάτε
μιας χώρας μεγάλης κι ωραίας
με θέση ακλόνητη και μην το γελάτε
είμαι ένας δημόσιος φορέας