Ζω σημαίνει επικοινωνώ!
29 Οκτωβρίου 2016, 11:31
Καλλιτεχνική δημιουργία : προσπάθεια αποκατάστασης μιας πρωταρχικής ψυχικής ρωγμής;


Δύο βλέμματα συναντώνται, δυο ψυχές αναριγούν, δύο σώματα αγγίζονται. Αυτή κι Αυτός. Όταν η οσμή του σώματός του γίνεται άρωμα γι΄αυτήν, τότε μέσα της -συχνά, χωρίς καν να το συνειδητοποιεί- τον ανακηρύσσει ως υποψήφιο πατέρα του παιδιού που θα ΄θελε να φέρει στον κόσμο.

Κάποτε φθάνει το πέρασμα του χρόνου και βλέπει το φως του κόσμου ο καρπός του έρωτα, της ερωτικής έκστασης και των αμοιβαίων προσπαθειών αποπλάνησης του Άλλου. Το ανθρώπινο βρέφος, το πλέον ανήμπορο και απροστάτευτο απ΄όλα τα θηλαστικά της γης.

Γέννηση, ο πρώτος οδυνηρός αποχωρισμός, ο πρώτος εκδιωγμός από  έναν προσωπικό μικρό επίγειο παράδεισο, αυτόν της μήτρας στης οποίας τη ζεστασιά, τους απόκοσμους ρυθμικούς ήχους, το ημίφως, την εξασφαλισμένη καθημερινή τροφή και την ασφάλεια, υποσυνείδητα,   πάντα θα θέλαμε να επιστρέψουμε, ιδίως όταν οι κακοτυχίες, οι ματαιώσεις και οι μεγάλες απογοητεύσεις της ζωής χτυπούν την πόρτα της ψυχής μας…

Γέννηση, ο πρώτος οδυνηρός αποχωρισμός από μια μαγική σωματική σύντηξη μέσα στο μητρικό σώμα. Και, από τη στιγμή εκείνη, ξεκινά ο μακρύς δρόμος μιας σειράς μικρότερων ή μεγαλύτερων αποχωρισμών, εγκαταλείψεων, πένθους, ελπίδων επανένωσης, ερώτων, πραγματικών επανενώσεων, απογοητεύσεων, χαράς, προσδοκιών και άλλων ματαιώσεων, μέχρι και την τελευταία στιγμή της ζωής, τον Θάνατο, την καθολική απώλεια της ύπαρξής μας που τόσο δύσκολα μπορεί να αποδεχθεί ο Άνθρωπος, με αποτέλεσμα να πλάθει ουράνιους Παραδείσους και Κολάσεις…

Γέννηση, ο πρώτος οδυνηρός αποχωρισμός και, λίγα λεπτά αργότερα, η γνώριμη οσμή, η πρώτη επανένωση πάνω στο μητρικό στήθος, όπου σωματική και ψυχική πείνα βρίσκουν την απαραίτητη γαλήνη. Η πρώτη συνάντηση του βρέφους, ως ξεχωριστής πλέον ύπαρξης, με το πρώτο υποκείμενο αγάπης του, που το βρίσκει στην επανένωση, μέσα από την επαναδημιουργία του περιβάλλοντος της μήτρας που αντιπροσωπεύεται πλέον από τη μητρική αγκαλιά…

Ένα βρέφος που αναπαύεται σε μια μητρική αγκαλιά. Από τα πιο αγαπημένα θέματα καλλιτεχνικής έκφρασης και το πιο λατρεμένο θέμα της χριστιανικής εικονογραφίας.

Η αναπόφευκτη μοίρα κάθε βρέφους είναι να πρέπει να αποχωρίζεται ξανά και ξανά και, στην καλύτερη περίπτωση, να ξαναβρίσκει το αρχικό υποκείμενο της αγάπης του, το πρόσωπο που περισσότερο από κάθε τι άλλο αγαπά, που μπορεί να ικανοποιεί κάθε του ανάγκη, τη μητέρα του. Οι αναπότρεπτοι αποχωρισμοί της ζωής, όμως, με την απύθμενη θλίψη και ανημπόρια που προκαλούν, σε συνδυασμό με την ανάγκη μιας λυτρωτικής αυτονομίας, οδηγούν στην αναγκαιότητα δημιουργίας μιας εσωτερικής εικόνας του αγαπημένου προσώπου που χάνεται, ώστε να λειτουργήσει ως υποκατάστατο και αναπλήρωση αυτής της απώλειας.

Η αγάπη, λοιπόν, συνδέεται αδιάρρηκτα με τον αποχωρισμό και τη θλίψη. Στη ρωγμή που δημιουργείται ανάμεσα στην ανάγκη σύντηξης με το πρωταρχικό υποκείμενο αγάπης, τη μητέρα,  και του διαχωρισμού από αυτήν, εξαιτίας του  αναπόφευκτου αποχωρισμού, γεννιέται η ανάγκη της ανθρώπινης δημιουργικότητας και καλλιτεχνικής έκφρασης που αποσκοπούν στην αναίρεση αυτής της εγκατάλειψης, στην αποκατάσταση του ψυχικού τραύματος που προκάλεσε και στο να καταστεί εφικτή η πολυπόθητη επανένωση…

Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι τίποτ΄άλλο από μια προσπάθεια σύνθεσης κομματιασμένων πρώιμων σωματικών και ψυχικών μνημών που ίσως αποκαταστήσουν αυτή τη ρωγμή που χάσκει επικίνδυνα εντός μας από την πρώτη στιγμή της ζωής μας. Οι διστακτικές ή αποφασιστικές πινελιές, το κομμάτι πηλού ή μαρμάρου, οι σκόρπιοι στίχοι, οι απροσκάλεστες νότες ή το κτίσιμο μιας ιστορίας, που, τελικά, μορφωποιούνται σε ένα ενιαίο όλον, δίνοντας την επιζητούμενη ψυχική λύτρωση, δεν είναι τίποτ΄άλλο από μια προσπάθεια αποκατάστασης της ρωγμής αυτής, της ξανασυνάντησης με την πρωταρχική μορφή αγάπης που είναι η νοσταλγία του μητρικού σώματος και η σύντηξη με αυτό…

Με αυτήν την έννοια, λοιπόν, κάθε καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι τίποτ΄άλλο παρά μια μικρή αυτοβιογραφία. Η σύνθεση σκόρπιων μνημών και συναισθημάτων που προκαλεί, όταν ολοκληρώνεται, ένα αίσθημα ανείπωτης ανακούφισης και λύτρωσης…

Είναι τυχαίο άλλωστε πως ο καλλιτεχνικός οίστρος βρίσκεται πάντα στο ζενίθ του μετά από έναν οδυνηρό (από)χωρισμό, μια μεγάλη απώλεια ή μια δυσβάσταχτη θλίψη…;;;

18 σχόλια - Στείλε Σχόλιο

EVAGGELIASAKELLARIOU (29.10.2016)
Καλημέρα, sven. Θα διαφωνήσω μαζί σου, λέγοντας ότι το μωρό αισθάνεται σίγουρο στην αγκαλιά και στο στήθος της μητέρας του, όμως το τι θα γίνει, όταν μεγαλώσει, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Όπως σε τι περιβάλλον θα αναπτύξει τη προσωπικότητα του, ποιες θα είναι οι σχέσεις του με τους γονείς, τι ακούσματα θα έχει στις σπουδές του και ποιες σχέσεις θα δημιουργήσει με τους συνανθρώπους του. Οι καλλιτέχνες, κατά τη γνώμη μου, είναι ευαίσθητα πλάσματα και δεν διαφέρουν από τους κοινούς θνητούς στη πάλη της επιβίωσης. Θα τολμήσω να πω ότι ο καλλιτεχνικός οίστρος βρίσκεται στο ζενίθ του μετά από μια μεγάλη χαρά ή μια καθολική καταξίωση. Ε.Σ.
sven (29.10.2016)

Ευαγγελία, γεια σου!

Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου!!! Φυσικά και συνεργούν πολλοί παράγοντες για τι είδους άτομο θα γίνει στη συνέχεια ένα βρέφος και ποιον επαγγελματικό δρόμο θα ακολουθήσει ως ενήλικας. Εγώ, όμως, κάθε άλλο παρά στον επαγγελματικό προσανατολισμό βρεφών αναφέρομαι.

Το ποστάκι μου, λοιπόν, αναφέρεται σε ένα, ας το αποκαλέσουμε, ψυχικό αρχέτυπο, αυτό του βίαιου αποχωρισμού του κάθε νεογέννητου από το ασφαλές περιβάλλον του σώματος της μητέρας του και της μόνιμης υποσυνείδητης επιθυμίας του να το ξαναβρεί, με κάποιον τρόπο, πραγματικά ή συμβολικά, στη συνέχεια της ζωής του. Αυτό το ψυχικό αρχέτυπο, λοιπόν, το κουβαλά ο ΚΑΘΕΝΑΣ μας εντός του -είτε το γνωρίζει είτε όχι- και προσπαθεί να το διαχειριστεί με τον δικό του ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ τρόπο. Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι ΕΝΑΣ μόνο από τους εκατομμύρια διαφορετικούς τρόπους διαχείρισης. Σε αυτόν τον τελευταίο τρόπο αναφέρεται το ποστάκι μου που προσπάθησα, όσο γίνεται, να απλουστεύσω και να περιορίσω σε μέγεθος.

Κάποιοι, λοιπόν, το διαχειρίζονται, για παράδειγμα, μέσα από τη δημιουργία ολέθριων σχέσεων εξάρτησης, άλλοι με το να δημιουργούν σχέσεις που να τις ελέγχουν απόλυτα, άλλοι με το να ασκούν εξουσία, άλλοι μη τολμώντας -στην κυριολεξία- να δημιουργήσουν κάποια σχέση, άλλοι μέσα από την εξάρτηση από το αλκοόλ, τη χρήση ουσιών κ.τ.λ., και άλλοι γράφοντας στίχους, μουσική, λογοτεχνήματα ή δημιουργώντας διάφορα σημαντικά ή ασήμαντα έργα τέχνης.

Θα αναφέρω μόνο κάτι απλό. Γιατί όταν πονάμε έντονα ψυχικά ή σωματικά παίρνουμε τη λεγόμενη «εμβρυική στάση» κουκουλωνόμαστε συχνά με μια κουβέρτα ή αναζητούμε μια φιλόξενη αγκαλιά για να κουρνιάσουμε; Γιατί ένα μικρό παιδί, κάτω από κάποια έντονη ψυχική πίεση παλινδρομεί και ζητά ξανά την πιπίλα του, αλεσμένο φαγητό, να κοιμάται με τους γονείς κ.ά. Γιατί ένας ενήλικας παλιμπαιδίζει;

Φυσικά και οι καλλιτέχνες είναι άτομα όπως ο καθένας μας και με κάποιες ιδιαίτερες ευαισθησίες. Δεν νομίζω πως προκύπτει κάτι το διαφορετικό σε αυτά που γράφω.

Τέλος, όσον αφορά στον καλλιτεχνικό οίστρο, φυσικά και μπορεί να υπάρξει και μετά από μια πολύ μεγάλη χαρά ή ψυχική ευφορία. Η χαρά, όμως, συνήθως ΔΕΝ πονά όπως ένα οδυνηρό βίωμα για να θέλουμε να μειώσουμε την έντασή της, αν όχι να απαλλαγούμε από αυτήν. Για το λόγο αυτό και η διέξοδος της καλλιτεχνικής δημιουργίας -για όσους ταιριάζει αυτός ο τρόπος, διαθέτοντας συνάμα και τις αναγκαίες προϋποθέσεις- είναι πιο επιτακτική σε καταστάσεις ψυχικού πόνου.

Πριν από αρκετό καιρό, είχα διαβάσει κάποια σχετική έρευνα όπου αναφέρονταν πως πάνω από το 60-70% της θεματολογίας των καλλιτεχνικών δημιουργιών πραγματεύονται τον ανθρώπινο πόνο, δηλαδή, αποχωρισμό, νοσταλγία, ανάγκη επανένωσης, προδοσία, θάνατο κ.τ.λ.

Καλή σου συνέχεια!
EVAGGELIASAKELLARIOU (29.10.2016)
Ευχαριστώ για τη διευκρινιστική απάντηση. Ας περιμένουμε και τις γνώμες των υπόλοιπων. Ε.Σ.
Orfeus (29.10.2016)
Η χαρά χορεύεται κι ο πόνος τραγουδιέται.

Ναι, εγώ είμαι αυτής της σχολής. Ο πόνος είναι που σε κάνει δημιουργό και μάστορα και τεχνίτη.

Φαντάζεσαι δηλαδή να μου προτείνει η αγαπημένη μου να περάσουμε μαζί ένα υπέροχο Σαββατοκύριακο κι εγώ να της λέω "α δεν μπορώ θέλω να κάτσω να γράψω"; Τρελός θα 'μαι αν της πω έτσι. Ενώ αν με αφήσει και φύγει, τότε το πληκτρολόγιο θα ...υποφέρει!!!

sven (29.10.2016)

Ορφέα,

ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ!!!!!

Να ΄χεις ένα υπέροχο Σαββατοκύριακο δίχως...πληκτρολόγια...!!!
Hastaroth (31.10.2016)
Και τα τόσα τραγούδια που έχουν γραφτεί γιά να εκφράσουν την ευτυχία και την χαρά αυτών που νιώθουν ευτυχισμένοι δίπλα στο ταίρι τους;Αυτά που λένε "σε σένα βρήκα την ευτυχία,την χαρά,την γαλήνη" κλπ κλπ;Αυτά τα ξεχνάτε κύριοι και κυρίες;Δέν αποτελεί η χαρά και η ευτυχία λοιπόν πηγή εμπνεύσεως γιά δημιουργία;

Και τα γλυπτά,οι ζωγραφικοί πίνακες,τα κινηματογραφικά σενάρια κλπ έργα πνευματικής δημιουργίας που έχουν αφετηρία την χαρά,την ευτυχισμένη διάθεση τού δημιουργού,τα αγνοείτε αυτά;Μόνο ο πόνος,η απώλεια,ο θρήνος είναι πηγή εμπνεύσεως γιά να δημιουργήση κάποιος ένα αριστούργημα;

Και γιατί να μήν μπορή κάποιος να περάση με την αγαπημένη του ένα υπέροχο Σ/Κ έχοντας όμως μαζί του και τα σύνεργα γιά "να κάτση να γράψη";

ΥΓ.Είμαι επιφυλακτικός ώς πρός το άν ο Θάνατος είναι η καθολική απώλεια της ύπαρξής μας.Δυστυχώς όμως,δέν μπορώ να αποδείξω το αντίθετο :).
sven (31.10.2016)

Αλβέρτο,

και ΦΥΣΙΚΑ η ευτυχία μπορεί να αποτελέσει και αποτελεί πηγή καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας. Δεν υπάρχει αντίθετος ισχυρισμός στο ποστάκι μου. Ούτε καν ισχυρίζομαι πως ο ψυχικός πόνος είναι η μόνη πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης. Απλά, αποτελεί μία (συνήθη) εκδοχή της (απ΄ότ,ι φαίνεται, τη συνηθέστερη) την οποία προσπάθησα να προσεγγίσω και να ερμηνεύσω μέσα από μια ψυχολογική σκοπιά. Κάποιος άλλος θα μπορούσε να την προσεγγίσει φιλοσοφικά, κοινωνικο-πολιτικά, ιστορικά κ.τ.λ.

Καλή βδομάδα να ΄χουμε!!!
Hastaroth (31.10.2016)
Ευχαριστώ γιά την διευκρίνιση :)

ΥΓ.Δέν ξέρω άν η εβδομάδα θα είναι καλή,ψυχρή πάντως είναι.Πιγκουίνοι νιώθουμε εδώ κάτω απ'το κρύο,φαντάζομαι κι'εσείς εκεί πάνω δεν πάτε πίσω :)

ΥΓ 2.Σε πολλές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ότι "ξαναγυρίζουμε" σε προηγούμενες συμπεριφορές και πράξεις μας όταν βιώνουμε έντονη ψυχική πίεση-προφανώς διότι τίς θεωρούμε ασφαλέστερες γιά την διαχείριση τής παρούσης κατάστασης.Ετσι,σε κάποια αεροπορικά ατυχήματα ή δυστυχήματα,έχει βρεθή ότι οι πιλότοι,κάτω από το στρέςς που τους δημιουργούσε η διαχείριση π.χ. μιάς δύσκολης προσγείωσης,αντέδρασαν κάνοντας χειρισμούς που θα είχαν κάνει άν πετούσαν με τύπο αεροπλάνου στον οποίο είχαν μεγαλύτερη εξοικείωση λόγω προηγούμενης μακρόχρονης εμπειρίας-και πολλές φορές το αποτέλεσμα τής αντίδρασης αυτής είναι τραγικό.
Orfeus (31.10.2016)
@ Αλμπέρτο:

Δεν υπήρχε λόγος να σχολιάσω, αφού ο Σάββας έκανε τη διευκρίνηση, αλλά επειδή είπες ότι νώθετε "πιγκουίνοι εδώ κάτω", μπήκα στην πρίζα και θέλω να σε ρωτήσω:

Νιώθετε δηλαδή "σαν ...ερωτευμένοι πιγκουίνοι"; και αν ναι, έχετε κοντά και τα σύνεργα και θα στρωθείτε στο γράψιμο;




Hastaroth (31.10.2016)
@Γιώργο:δέν ξέρω γιά τους άλλους,εγώ ένας απλός πιγκουίνος είμαι....
sven (31.10.2016)

Αλβέρτο,

κι ένας ερωτευμένος ή διπλός πιγκουίνος, απλός μπορεί να ΄ναι...!!!

ΥΓ. Απλός, τελικά, εννοείς ή μη ερωτευμένος και μονός;;;
Hastaroth (01.11.2016)
Τελικώς το ρίξαμε στην πτηνολογία,βλέπω.

Εγώ πάντως είμαι απλός πιγκουίνος,λιτοδίαιτος.Να φανταστής,ούτε ψάρια δέν τρώω :)
Orfeus (01.11.2016)
Όμως,
"ο καλός ο πιγκουίνος στο ψάρεμα φαίνεται".
Διότι, πώς αλλιώς θα σε ανακαλύψει η ...πιγκουίνα;
Hastaroth (01.11.2016)
Εχει παρατηρηθεί,πάντως,πως πιό εύκολα μάς έρχεται η έμπνευση προκειμένου να εκφράσουμε καλλιτεχνικώς τον πόνο μας,παρά την χαρά μας.Ισως επειδή ο πόνος βιώνεται εντονώτερα απ'την χαρά.Ισως,ακόμη,επειδή στον πόνο είμαστε συνήθως μόνοι μας,οπότε το μυαλό μας είναι πιό "συγκεντρωμένο".

Ανέκδοτο:δυό εξερευνητές χτυπούν την πόρτα ενός ιγκλού στην Λαπωνία.

-Δέν μού λέτε κύριε,ρωτά ο ένας εξερευνητής τον ένοικο,εδώ έχετε λευκές Εσκιμώες;

-Ασφαλώς,απαντά ο Λάπων,η πλειοψηφία τών γυναικών μας είναι λευκές.

-Εχετε και μαύρες Εσκιμώες;

-Ναί,κάποιες Εσκιμώες που προέρχονται απ'την Αφρική είναι μαύρες

-Ασπρόμαυρες Εσκιμώες δέν έχετε όμως,σωστά;

-Ασφαλώς όχι.

Γυρνάει λοιπόν ο πρώτος εξερευνητής στον άλλο και τού δίνει μιά σφαλιάρα λέγοντας

-ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΙΠΑ ΡΕ ΜΑΛΑΚΑ,ΠΙΓΚΟΥΙΝΕΣ ΗΤΑΝ ΑΥΤΕΣ ΠΟΥ ΠΗΔΗΞΑΜΕ!!!!

ΥΓ.Είμαι,ώς ζωόφιλος,κατά τής αλιείας.

ΥΓ.Αν η πιγκουίνα ήθελε να με ανακαλύψη,θα το είχε ήδη κάνει.

ΥΓ.Ως γνωστόν,ο πιγκουίνος είναι μέν πουλί,αλλά δέν πετάει.Γι'αυτό και στίς απαρχές τής πολεμικής αεροπορίας τής Λεγεώνος τών Ξένων,οι νεοσύλλεκτοι ξεκινούσαν την εκπαίδευσή τους σε ένα μονοκινητήριο αεροπλάνο που όμως δέν πετούσε και ώς εκ τούτου το αποκαλούσαν "πιγκουίνο".
sven (01.11.2016)

Της...πιγκουίνας το καταντήσατε το ποστάκι μου...

Που και να μην ήσασταν απλοί πιγκουίνοι...!!!

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ, να ΄χουμε!!!
EVAGGELIASAKELLARIOU (01.11.2016)
Καλό μήνα sven, Orfeus & Hastaroth!
Hastaroth (01.11.2016)
Μάθατε όμως κάτι και γιά τους πιγκουίνους :)

Καλό μήνα σε όλους!

sven (01.11.2016)

Πράγματι, Αλβέρτο, αυτό να λέγεται.

Μάθαμε -εγώ προσωπικά, τουλάχιστον- πως υπάρχουν και πιγκουίνοι που δεν τρώνε ψάρια και πως ΟΛΟΙ οι πιγκουίνοι, ανεξαιρέτως, απλοί και μη απλοί, θα πρέπει να το βάζουν στα πόδια ακόμα και στη θέα του οποιουδήποτε...εξερευνητή..!

ΥΓ. Καλό μήνα, Ευαγγελία!!!

Για να στείλετε σχόλιο πρέπει να έχετε συνδεθεί ως μέλος. Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε ή εδώ για να εγγραφείτε.

Επιστροφή στο blog
Συγγραφέας
sven
από ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΥΡΥΤΕΡΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ


Περί Blog
blogs.musicheaven.gr/sven



Επίσημοι αναγνώστες (39)
Τα παρακάτω μέλη ενημερώνονται κάθε φορά που ανανεώνεται το blogΓίνε επίσημος αναγνώστης!

Πρόσφατα...
Δημοφιλέστερα...
Αρχείο...


Φιλικά Blogs

Links