Συμβαίνει κατά κόρον σε δεκάδες τηλεοπτικές εκπομπές, σε πολλά και «εξειδικευμένα» στο είδος αυτό περιοδικά, σε κομμωτήρια και κουρεία, σε χώρους εργασίας, σε ανδρικές και γυναικείες παρέες, σχεδόν παντού με συγκαλυμμένο ή ανοιχτό τρόπο. Συνήθως, ξεκινά κάπως «αθώα» και δεν αργεί να πάρει εκρηκτικές συχνά διαστάσεις γιατί φαίνεται πως έλκει και «αποπλανεί» σχεδόν τον καθένα, ακόμα και αυτούς που αρχικά είχαν αντιρρήσεις και αρνούνταν να συμμετάσχουν σε αυτό.

Και μόνο στο άκουσμα της λέξης «κουτσομπολιό» οι συνειρμοί που κάνουμε αυθόρμητα είναι, συνήθως, αρνητικοί. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ό,τι το κουτσομπολιό έχει ταυτισθεί, όπως λέγεται, με το «θάψιμο» των άλλων. Αυτό, όμως, δεν είναι απόλυτα ακριβές. Το κουτσομπολιό είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό και θα πρέπει να διαχωρίζεται από την πρόθεση σπίλωσης κάποιου/-ων. Τα όρια, όμως, δεν είναι πάντοτε σαφή και οι προθέσεις μας όχι, σε κάθε περίπτωση, ευανάγνωστες. Εάν, για παράδειγμα, κάποιος γνωρίζει την εξωσυζυγική ή παράλληλη σχέση κάποιου, η γνωστοποίηση της σχέσης αυτής σε άλλους -εν ονόματι μιας δήθεν ηθικής τάξης πραγμάτων- δεν προσφέρει απολύτως τίποτα, πέραν της σπίλωσης του ατόμου αυτού.

Εάν, λοιπόν, σε μια συζήτηση δεν υπάρχει πρόθεση σπίλωσης κάποιου/-ων και εστιασμού αποκλειστικά σε αρνητικά και μόνο στοιχεία γύρω από το άτομό τους, τότε το πιθανότερο είναι να μην πρόκειται για κακόηθες κουτσομπολιό, δηλαδή για λασπολογία ή «θάψιμο». Στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για ένα είδος επικοινωνίας που αποτελεί τη βάση της κοινωνικής μας ζωής. Χωρίς αυτήν, απλά, δεν θα υπήρχε κοινωνική ζωή και αίσθηση εγγύτητας προς τους άλλους γύρω μας.

Η αναφορά σε άλλους -υπό τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν- αποτελεί πηγή πληροφόρησης και ένδειξη ενδιαφέροντος προς τα άτομα αυτά. Κανείς δεν επιδιώκει να συζητά καλοπροαίρετα για άτομα που δεν τον ενδιαφέρουν.

Με άλλα λόγια, έχουμε να κάνουμε με κουτσομπολιό -με την αρνητική έννοια- στην περίπτωση που κάποιοι μιλούν για ένα άτομο που δεν είναι παρόν και μάλιστα για πράγματα που δεν τους αφορούν στο ελάχιστο. Όποτε και αν συμβαίνει αυτό, όποιο «άλλοθι» και αν επικαλούμαστε για τους λόγους που επικρίνουμε κάποιον για θέματα που δεν μας αφορούν, αν ψάξουμε λίγο βαθύτερα και προσεκτικότερα μέσα μας, θα βρούμε, σχεδόν πάντα, τουλάχιστον κάποια ψήγματα ζήλιας, φθόνου και άλλων μη αποδεκτών σε εμάς αισθημάτων.

Ακριβώς αυτή τη διάσταση περιγράφουν τόσο εύστοχα και όμορφα οι στίχοι της Λ. Νικολακοπούλου «...στο βάθος το ζηλεύουμε αυτό που ρεζιλεύουμε...», στο τραγούδι «Το πάθος που διώκεται» σε μουσική Μ. Θεοδωράκη και ερμηνεία Μ. Μητσιά.  Δεν είναι τυχαίο που αντικείμενο κουτσομπολιού γίνονται συνήθως άτομα με αναγνωρισιμότητα, επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση, πλούτο και συναφή ηλικία. Δεν είναι, επίσης, τυχαίο που αντικείμενο κουτσομπολιών γίνονται περισσότερο οι όποιες αποτυχίες στη ζωή των ατόμων αυτών παρά οι επιτυχίες τους.

Το φαινόμενο του κουτσομπολιού είναι το ίδιο παλαιό όσο και η ανθρωπότητα και όχι τόσο απλό όσο πιθανόν φαίνεται. Για να υπάρχει για τόσες χιλιάδες χρόνια, σημαίνει πως αντιπροσωπεύει μια σημαντική διεργασία και καλύπτει εξίσου σημαντικές εξελικτικές για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους ανάγκες. Η σύγχρονη έρευνα δείχνει πως το κουτσομπολιό αποτελεί έναν πολύπλευρο και σύνθετο κοινωνικό μηχανισμό που εξελίχθηκε για να βοηθήσει ταυτόχρονα τόσο στον ανταγωνισμό όσο και στη συνεργασία των ανθρώπων.  Όσοι από τους πρώτους προγόνους μας έδειχναν προσοχή και ενδιαφέρον για την προσωπική ζωή των άλλων φαίνεται πως τα κατάφερναν καλύτερα μακροπρόθεσμα σε σχέση με αυτούς που ήσαν αδιάφοροι. Με άλλα λόγια, είμαστε κατά κάποιον τρόπο «προγραμματισμένοι» να νοιαζόμαστε για τους άλλους και να θυμόμαστε λεπτομέρειες για τη ζωή και τα διάφορα προσωπικά χαρακτηριστικά άλλων ατόμων.

Θα μπορούσαμε, επίσης, να παρομοιάσουμε το κουτσομπολιό ως την ενήλικη εκδοχή της αφήγησης παραμυθιών από τη γιαγιά ή κάποιον άλλον ενήλικα, με τα μικρά τριγύρω να ακούν με ενδιαφέρον, να ρωτούν, να αμφισβητούν και να σχολιάζουν, μαθαίνοντας με τον τρόπο αυτό για τους ανθρώπους και για την ίδια τη ζωή. Είναι σαν οι ενήλικες που κουτσομπολεύουν να βλέπουν από κοινού μία ταινία ή να διαβάζουν ένα μυθιστόρημα που τους γοητεύει και τους μαθαίνει μυστικά της ζωής. Με άλλα λόγια, μία εξίσου σημαντική διάσταση του κουτσομπολιού είναι η διασκεδαστική ατμόσφαιρα που μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να δημιουργεί.

Τέλος, το κουτσομπολιό σχετίζεται με διάφορους τρόπους και με τη δύναμη ή την εξουσία. Κουτσομπολεύουμε, συχνά, αυτούς που διαθέτουν δύναμη και εξουσία. Το να γίνεται κάποιος αντικείμενο ή αποδέκτης κουτσομπολιών σημαίνει πως βιώνεται από τους άλλους ως σημαντικός, δηλαδή υπάρχει.

Αυτό εννοούσε ο αείμνηστος Κ. Καραμανλής όταν έλεγε πως ένας πολιτικός θα πρέπει να αρχίσει να ανησυχεί αν πάψουν τα έντυπα να τον σατιρίζουν, να τον επικρίνουν και, γενικώς, να ασχολούνται μαζί του…