Alabama Song - The Doors

Alabama SONG - The Doors

Well, show me the way to the next whiskey bar
Oh, don't ask why, Oh, don't ask why
Show me the way to the next whiskey bar
Oh, don't ask why, Oh, don't ask why
For if we don't find the next whiskey bar
I tell you we must die, I tell you we must die
I tell you, I tell you, I tell you we must die

Oh, moon of Alabama, we now must say goodbye
we’ve lost our good old mama
and must have whiskey, oh, you know why
oh, moon of Alabama, we now must say goodbye
we’ve lost our good old mama
and must have whiskey, oh, you know why

Well, show me the way to the next little girl
Oh, don't ask why, Oh, don't ask why
Show me the way to the next little girl
Oh, don't ask why, Oh, don't ask why
For if we don't find the next little girl
I tell you we must die, I tell you we must die
I tell you, I tell you, I tell you we must die

Oh, moon of Alabama, we now must say goodbye
we’ve lost our good old mama
and must have whiskey, oh, you know why

Το “Alabama Song’’ κυκλοφόρησε το 1967 και περιλαμβάνεται στο δίσκο των Doors με τίτλο το όνομα του συγκροτήματος. Το μυθικό αυτό κομμάτι των Doors είναι μία παράξενη ιστορία ενός μπαρ της Alabama και του φεγγαριού. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μία διασκευή ενός γερμανικού τραγουδιού, του ‘‘Mahogany Songspiel’’, του οποίου η μουσική γράφτηκε το 1927 από τον Kurt Weil.
Οι στίχοι του ‘‘Alabama Song’’ είχαν δημοσιευθεί το 1927 στο ‘‘Hauspostille’’ του Bertolt Brecht.


Αν και οι στίχοι αποδίδονται στον Brecht, είναι πιθανόν να γράφτηκαν στην πραγματικότητα από την Elisabeth Hauptmann. Η Elisabeth Hauptmann ήταν Γερμανίδα συγγραφέας. Το 1922, σε ηλικία 25 ετών, γνώρισε τον Brecht και την ίδια χρονιά μετακόμισε στο Βερολίνο. Η συνεργασία της με τον Brecht άρχισε το 1924 και μαζί είχαν γράψει την ‘‘The Threepenny Opera’’ (Η Όπερα της Πεντάρας) ενώ ήταν και η βασική δημιουργός της μουσικής κωμωδίας ‘‘Happy End’’. Έζησε εξόριστη στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1934 μέχρι το 1949. Πέθανε στις 20 Απριλίου 1973 στο Ανατολικό Βερολίνο.


Το 1927, την ίδια δηλαδή χρονιά που δημοσιεύθηκαν οι στίχοι του ‘‘Alabama Song’’, ο Kurt Weil τους μελοποίησε και τρία χρόνια αργότερα, το 1930, το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε σε μια αμφισβητούμενη γερμανική όπερα με τίτλο ‘‘The Rise and Fall of the City of Mahogany’’ (γερμανικός τίτλος: «Aufstieg Und Fall Der Stadt Mahagonny»). Στο εν λόγω τραγούδι μια ομάδα από άνεργες γυναίκες, αποχαιρετώντας «το φεγγάρι της Αλαμπάμα», κατευθύνεται στην πόλη-παγίδα, το μικρό Mahogany, όπου το χρήμα καθορίζει τα πάντα κι όλα τα είδη είναι ανταλλάξιμα, με σκοπό «ουίσκι μπαρ, χαριτωμένα αγόρια και λίγα δολάρια».


Στην όπερα, το τραγούδι ερμηνεύεται στην πρώτη πράξη από τη Lotta Lenya. Η Lenya υποδύεται την Jenny και στο τραγούδι της την συνοδεύουν οι «πόρνες» φίλες της. Μάλιστα, αν και η όπερα είναι γερμανική, το κομμάτι αυτό ερμηνεύεται στα αγγλικά μένοντας πιστό στη γλώσσα στην οποία γράφτηκε το ‘‘Alabama Song’’.


Ανακατεύοντας το Blues, με το foxtrot και τη μουσική για καμπαρέ με προχωρημένες κολορατούρες για σοπράνο, οι δύο δημιουργοί του τραγουδιού δεν μπορούσαν να φανταστούν, όταν έγραφαν την όπερα, ότι 40 χρόνια αργότερα θα επηρέαζαν τη ροκ μουσική σκηνή…


Ο Ray Manzarek, που έπαιζε keyboards στους Doors, είχε ένα δίσκο με γερμανικά τραγούδια, μεταξύ των οποίων και το τραγούδι των Kurt Weil και Bertolt Brecht. Η κοπέλα του Manzarek ήταν αυτή που έπεισε τους Doors να το διασκευάσουν καθώς της άρεσε πολύ αυτό το τραγούδι. Έτσι κι έγινε. Άλλωστε, ο υλισμός, η απελπισία και η παράνομη ηδονή, που πραγματεύεται η οπερέτα, είναι από τα αγαπημένα θέματα των Doors και θα αποτελούσαν στο μέλλον αντικείμενο αρκετών τραγουδιών τους. Οι Doors, λοιπόν, δεν είχαν αντίρρηση κι έτσι ηχογράφησαν το τραγούδι κάνοντας κάποιες αλλαγές.


Όταν οι Doors ηχογράφησαν τη διασκευή του ‘‘Alabama Song’’ δεν ήταν ακόμα γνωστοί. Έπαιζαν σε ένα μπαρ που το έλεγαν ‘‘The Fog’’ ενώ το ‘‘καυτό σημείο’’ της νυχτερινής διασκέδασης εκείνη την εποχή ήταν το ‘‘Whiskey Bar’’ όπου, όπως οι ίδιοι οι Doors έλεγαν, ήθελαν να παίξουν εκεί. Αυτό το μπαρ έγινε ο δεύτερος τίτλος του τραγουδιού.

Από την αρχική εκτέλεση του 1927 παραλείφθηκε ο πρώτος στίχος που έλεγε: ‘‘Show me the place to the next little dollar’’, ενώ υπήρξαν και άλλες παρεμβάσεις. Οι αυθεντικοί στίχοι του τραγουδιού λένε:
‘‘Oh, show us the way to the next pretty boy!
Oh, don't ask why, Oh, don't ask why
For we must find the next pretty boy
For if we don't find the next pretty boy
I tell you we must die’’

Συγκρίνοντας αυτούς τους στίχους με τους αντίστοιχους των Doors βλέπουμε ότι οι Doors μιλάνε για ένα μικρό κορίτσι, ενώ οι αρχικοί στίχοι μιλούν για ένα όμορφο αγόρι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι την αρχική εκτέλεση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, την τραγουδούσε γυναίκα. Ο Jim Morrison, όπως ήταν φυσικό, έκανε αυτή την αλλαγή προκειμένου να ταιριάξει με το φύλο του.
Με το πέρασμα του χρόνου, και καθώς έγιναν δημοσίως γνωστά τα προβλήματα που είχε ο Jim Morrison με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, το τραγούδι πήρε μια πιο κυριολεκτική έννοια.

Με την επιλογή τους να υιοθετήσουν το ‘‘Alabama Song’’, οι Doors ακολούθησαν αναρίθμητους καλλιτέχνες της Jazz που ήδη είχαν ανακαλύψει τον Kurt Weil (θυμηθείτε το αθάνατο ‘‘Mack The Knife’’ από τον Louis Armstrong). Όσον αφορά, όμως, την pop/Rock μουσική, άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας αφήνοντας εύφορο έδαφος σε όλους να ανακατέψουν το Rock με τη θεατρικότητα και τη διανόηση.


Το 1977 η Bette Midler κυκλοφόρησε σε ζωντανή ηχογράφηση τη δική της εκδοχή στο τραγούδι, όπου οι στίχοι παρουσιάζονται σημαντικά διαφοροποιημένοι:

Oh, show me the way to the next whiskey bar.
Oh, don't ask why. Oh, don't ask why.
Cause I must find the next whiskey bar.
If I don't find the next whiskey bar,
I tell you I will die, I tell you I will die.
I tell you, I tell you, I tell you I will die.

Oh, moon of Alabama, so high up in the sky.
I lost him, I lost my lover.
I need a drink. Can you guess why?

Oh, moon of Alabama, so high up in the sky.
I lost him, I lost my lover.
I need a drink, and you know why.
I bet you know why. I bet you know why.

Από τους παραπάνω στίχους διαπιστώνουμε ότι η τραγουδίστρια έχει ‘‘χάσει’’ τον σύντροφό της και γι’ αυτό το λόγο η προσωπική αντωνυμία ‘‘we’’ αντικαθίσταται από το ‘‘I’’ ενώ, παράλληλα, γίνονται και αναπροσαρμογές στους στίχους: το ‘‘show me the way to the next whiskey bar’’ μετατρέπεται σε ‘‘Cause I must find the next whiskey bar’’, το ‘‘For we don’t find the next…’’ σε ‘‘If I don’t find…’’ ενώ το επαναλαμβανόμενο ‘‘I tell you we must die’’ αλλάζει σε ‘‘I tell you I will die’’. Στη συνέχεια οι στίχοι είναι εντελώς διαφορετικοί με μόνο σταθερό σημείο αναφοράς το φεγγάρι της Alabama. Η εκτέλεση αυτή δίνει άλλο νόημα στην ιστορία που εξιστορεί το τραγούδι, καθώς φαίνεται πως η απώλεια του συντρόφου οδήγησε την τραγουδίστρια στο αλκοόλ και στον εθισμό της από αυτό.


Το Φεβρουάριο του 1980, ο David Bowie κυκλοφόρησε τη δική του εκτέλεση όπου πρόσθεσε και άλλαξε διάφορα σημεία στην αρχική εκδοχή του τραγουδιού. Δεν υιοθέτησε τις αλλαγές του Jim Morrison, αλλά ούτε και τον στίχο της πρώτης εκτέλεσης (‘‘show us the way to the next pretty boy’’). Αντιθέτως, επιλέγει το στίχο ‘‘show us the way to the next little dollar’’ μένοντας έτσι πιστός –ίσως και κατά τύχη- στους αρχικούς στίχους όπως δημοσιεύθηκαν στο ‘‘Hauspostille’’ του Brecht, πριν μελοποιηθούν δηλαδή από τον Kurt Weil.
Αν και κάποιοι θα μπορούσαν να κατηγορήσουν τον Bowie ότι σακάτεψε το τραγούδι, εν τούτοις η δική του ανορθόδοξη εκδοχή στο κλασικό κομμάτι του Brecht είναι λαμπρή. Η κυκλοφορία αυτού του single βοηθήθηκε σημαντικά και από την ύπαρξη, στη β’ πλευρά, μιας νέας ηχογράφησης του ‘‘Space Oddity’’ το οποίο μπήκε για να λειτουργήσει ως σανίδα σωτηρίας του ασυνήθιστου αυτού single. Το κατά David Bowie ‘‘Alabama Song’’ έφτασε ως το Νο 23 της Μεγάλης Βρετανίας και παρέμεινε στα charts 5 εβδομάδες. Το 1982 επανακυκλοφόρησε για την αγορά της Γερμανίας.


Το 1991, οι Young Gods συμπεριέλαβαν το ‘‘Alabama Song’’ στο ‘‘Play Kurt Weil’’ όπου αυτή τη φορά οι στίχοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν εκείνοι του Jim Morrison (‘‘show me the way to the next little girl’’). Ο Marylin Manson, το 2003, κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής εμφάνισης στο Βερολίνο, χρησιμοποίησε και τους δύο στίχους (‘‘next little girl’’ και ‘‘next pretty boy’’).

Το 2000, τα επιζώντα μέλη των Doors συμμετείχαν σε μία εκπομπή του VH1 όπου τον Jim Morrison αντικατέστησαν διάφοροι guest τραγουδιστές. Σ’ εκείνη την εκπομπή έπαιξαν και το Alabama Song, το οποίο ερμήνευσε ο Ian Astbury, τραγουδιστής των Cult.


Το τραγούδι γνώρισε και εκτελέσεις από Έλληνες καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων από τη Μελίνα Μερκούρη, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Δώρο Δημοσθένους και τον πιανίστα Κωνσταντίνο Καριώτη. Η Μελίνα Μερκούρη τραγούδησε το «Alabama Song» το 1973 για τις ανάγκες του τηλεοπτικού προγράμματος «Si Melina m’ était contée», που κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1974. Η εκτέλεση αυτή συμπεριλήφθηκε το 1995 και στο CD ‘‘Οι ρόλοι του τραγουδιού στον Πειραιά… κι αλλού’’ που διανεμήθηκε με το τεύχος 4 του περιοδικού Δίφωνο.



Κείμενο: Κωνσταντίνος Παυλικιάνης