Aκομπανιαμέντα στην τζαζ κιθάρα (Jazz Guitar Comping)

Γράφει ο Γιώργος Κρητικός (Jazz-Guitar)
7 άρθρα στο MusicHeaven

Ελαττωμένες συγχορδίες στην τζαζ

Οι ελαττωμένες συγχορδίες έχουν αρμονική φόρμα 1-b3-b5-bb7 και συνήθως δίνουν αρμονική ένταση ή ενισχύουν την ήδη τυχόν υπάρχουσα ένταση.  Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ελαττωμένων συγχορδιών είναι η συμμετρία, διότι τα διαστήματα που την αποτελούν μοιράζουν την χρωματική κλίμακα σε 4 ίσα μέρη με συνέπεια, κάθε νότα της συγχορδίας να μπορεί να είναι η θεμέλιος. Δηλαδή η κάθε ελαττωμένη συγχορδία έχει 4 ονόματα ταυτόχρονα. Για παράδειγμα η Cdim7 αποτελείται από τις νότες ντο, μιb, σολb, σιbb(=λα) άρα Cdim7=Ebdim7=Gbdim7=Adim. Η συμμετρία φαίνεται καθαρά και στην ταστιέρα της κιθάρας όπου διατηρούμε το σχήμα του ακόρντου και απλά το μετατοπίζουμε στην ταστιέρα κατά μικρές 3ες.

Οι ελαττωμένες συγχορδίες έχουν μία ιδιαίτερη συγγενική σχέση με τις δεσπόζουσες διότι ουσιαστικά διαφέρουν μεταξύ τους κατά μία μόνο νότα, έτσι οι ελαττωμένες δίνουν πρόσφορο έδαφος για ισχυρές αντικαταστάσεις και αρμονικές γέφυρες για μετατροπίες. Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά την συγγένεια μεταξύ ελαττωμένων και δεσποζουσών συγχορδιών:

Η φόρμα δεσπόζουσας: 1 - 3 - 5 - b7 (θεμέλιος, μεγάλη 3η, καθαρά 5η, μικρή 7η)

Η φόρμα της ελαττωμένης 1 - b3 - b5 - bb7 (θεμέλιος, μικρή 3η, ελαττωμένη 5η, ελαττωμένη 7η)

Εάν πάρουμε μία δεσπόζουσα και αυξήσουμε την θεμέλιο κατά ένα ημιτόνιο, πχ στην C7, η θεμέλιος ντο να γίνει ντο#, τότε αυτόματα η μεγάλη 3η γίνεται μικρή, η καθαρή 5η γίνεται ελαττωμένη και η μικρή εβδόμη γίνεται ελαττωμένη, άρα αν η αρχική δεσπόζουσα είναι η C7, το νέο ακόρντο που προκύπτει είναι η C#dim. 

Ας τα δούμε όλα αυτά στην ταστιέρα της κιθάρας:

Μπορούν να έχουν και επεκτάσεις οι ελαττωμένες, αρκεί  να γνωρίζουμε την ελαττωμένη κλίμακα για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε τα διαστήματα των επεκτάσεων.

Ελαττωμένη κλίμακα (ΤΗΤΗΤΗΤΗ όπου Τ = τόνος, Η = ημιτόνιο) C D Eb F Gb Ab Bbb(=A) B C.

Βλέπουμε πως η ενάτη (D) είναι μικρή (9), η ενδεκάτη (F) είναι καθαρή(11), και η δέκατη τρίτη (Ab) είναι  μικρή (b13). Οι ελαττωμένες συγχορδίες με επεκτάσεις συμβολίζονται (με το C ενδεικτικά) ως Cdim9, Cdim11 ,Cdim7b13 και Cdim9b13.

Η συμμετρία που αναφέραμε παραπάνω στην ταστιέρα της κιθάρας ισχύει και για τις ελαττωμένες συγχορδίες με επεκτάσεις και μπορούν σχηματικά να μετακινηθούν κατά μικρές 3ες, σχηματίζοντας νέες ελαττωμένες στην ίδια τονικότητα. Για παράδειγμα, η πρώτη αναστροφή παραπάνω Cdim11 στο τάστο I, αν μετακινηθεί σχηματικά όπως είναι μια 3η μικρή πάνω,  τότε έχουμε μια Cdim7b13 στο τάστο IV. Επαναλαμβάνοντας στην Cdim7b13 στο τάστο IV που προέκυψε και ξανά-μετακινηθεί σχηματικά όπως είναι μια3η μικρή πάνω, τότε έχουμε μια Cdim(add maj7) στο τάστο VII και ξανά-επαναλαμβάνοντας έχουμε μιαCdim9 στο τάστο Χ.

Σχετικά με την μελέτη των ελαττωμένων συγχορδιών, προτείνω αρχικά να απομνημονεύσετε μόνο τις βασικές ελαττωμένες τις πρώτης εικόνας του άρθρου και αργότερα αφού έχουν ενσωματωθεί στο παίξιμό σας τότε να μελετήσετε τις ελαττωμένες με επεκτάσεις.

Όλα αυτά τα voicings που είδαμε σε όλες τις ενότητες του άρθρου, εάν μελετηθούν, δίνουν μια καλή συγχορδιακή βάση στον επίδοξο μαθητή της τζαζ κιθάρας, όπου με συνδυασμό την μελέτη ρυθμών, θα είναι σε θέση να συνοδεύσει/ακομπανιάρει οποιοδήποτε κομμάτι/τραγούδι, όχι μόνο της τζαζ, άλλα σε όλα τα είδη μουσικής που βασίζονται στην σύγχρονη αρμονία.  Η δυσκολία των voicings δεν είναι στο "πιάσιμό" τους στην ταστιέρα, άλλα στην εξοικείωση που απαιτούν από το αυτί του μαθητή.  Η εξοικείωση τους μπορεί να επιτευχτεί, εάν μελετηθούν τα ηχογραφημένα παραδείγματα της σειράς σε συνδυασμό με τα ακούσματα που αποκομίζονται από την συστηματική ενασχόληση με την δισκογραφία.Η συμβουλή που μπορώ να δώσω είναι: Απομνημονεύστε τα voicings με τους τρόπους που προτείνω στα άρθρα έπειτα μάθετε να παίζετε τα ηχογραφημένα παραδείγματα ακριβώς όπως τα παίζω εάν είναι δυνατόν και έπειτα ξεχάστε τι έπαιξα και παίξτε τα με τον δικό σας τρόπο.

"Master your instrument, master the music and then forget all that and just play" - Charlie Parker