Οδηγός Εκμάθησης Ζουρνά (Καραμούζας)

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Όργανα όπως ο ζουρνάς και η τσαμπούνα έχουν περιορισμένες δυνατότητες (ελάχιστες τονικότητες, μικρή έκταση, απόκλιση απ’ τις "ευρωπαϊκές νότες", συνοδεία κυρίως μόνο με νταούλι ή τουμπερλέκι....) όμως οι παίχτες αυτών των οργάνων, με κατάλληλη διαχείριση των όποιων δυνατοτήτων των οργάνων τους (πχ ημικαλυπτόμενες οπές για τις αλλοιώσεις) μπορούν σίγουρα να καλύψουν τις μουσικές ανάγκες σε γάμους, πανηγύρια, περιοδεύον, κάλαντα…αρκεί ο τραγουδιστής της κομπανίας να έχει δυνατότητα να προσαρμόζεται με τις δυνατότητες αυτών των οργάνων (για πολλούς ‘τραγουδιστές’ αυτό δεν είναι αυτονόητο).

Βέβαια  ο κάθε τραγουδιστής προτιμά να τραγουδά σε τόνο στον οποίο αποδίδει σωστά, το ίδιο όμως  και οι οργανοπαίχτες. Η προσπάθεια σύγκλισης κι από τις δύο μεριές πρέπει να είναι συνεχής με πρόβες ώστε να ξεπερνούν τα οποιαδήποτε εμπόδια τόνου.

Σαν λάτρης των δημοτικών μας τραγουδιών θα χαρώ αν το άρθρο μου βοηθήσει νέους για τέτοια παραδοσιακά όργανα τα οποία στις εκδηλώσεις που ανέφερα αφήνουν μεγάλα χρηματικά ποσά στους παίχτες....

Το σχετικό video: https://youtu.be/D95CH7Kk_CA

Περισσότερα Videos με μαθήματα ζουρνά ΕΔΩ :

 Εισαγωγή

Ο ζουρνάς είναι και ελληνικής αλλά και γενικότερα τούρκικης και βαλκανικής λαϊκής μουσικής. Η προέλευση του ονόματος είναι τούρκικη (zοurna) και αντιστοιχεί στο ελληνικό oξύαυλος. Λόγω του διαπεραστικού του ήχου παίζεται στην ύπαιθρο σε πανηγύρια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, γάμους, περιοδεύων. Σήμερα όμως η παρουσία του έχει περιοριστεί σε μεμονωμένες περιοχές της Ελλάδας κυρίως Μακεδονίας, όπου ακούγονται παλιές μελωδίες και παλαιά τραγούδια με το ζουρνά και ο λόγος είναι ότι οι νέοι στρέφονται για πνευστά αντί στο ζουρνά κυρίως στο κλαρίνο και τρομπέτα.

Ο ζουρνάς φτιάχνεται συνήθως από ξύλο δαμασκηνιάς, μουριάς, βερικοκιάς, καστανιάς….

Θα τον βρείτε να αναφέρεται και σαν Καραμούζα. Είναι με διπλό γλωσσίδι (όπως το όμποε), στο οποίο οφείλει τον οξύ και διαπεραστικό του ήχο.

Ο ζουρνάς παίζεται πάντα με νταούλι με δέρμα και απ’ τις δύο μεριές. Με το δεξί χέρι το νταούλι παίζεται με τον χοντρό κόπανο και με το αριστερό με λεπτή βέργα. Συνήθως παίζουν ένας ζουρνάς και ένα νταούλι ή δύο ζουρνάδες - ο ένας κρατάει την μελωδία και ο δεύτερος τα μπάσα ή αλλιώς κρατάει όπως αλλιώς λέγεται, το "ίσο'. Τα δυο αυτά όργανα ήταν τα παραδοσιακά συγκροτήματα της Ηπειρωτικής Ελλάδας.

Φτιάχνεται σε διάφορα μεγέθη  με μήκη περίπου :

• Το μικρό 20-23 cm, το μεσαίο 25-28 cm και το μεγάλο 35-60 cm.
• Το ύψος της τονικής εξαρτάται από το μήκος του ζουρνά .Όσο μακρύτερος ο ζουρνάς, τόσο βαθύτερο ήχο βγάζει.
• Η έκταση της διατονικής κλίμακας του ζουρνάς είναι μια οκτάβα και δυο φθόγγοι. Με δυνατότερο φύσημα παίρνουμε περισσότερους τόνους, όμως είναι πολύ δύσκολο και κουραστικό.
• Ο παραγόμενος οξύς και διαπεραστικός ήχος του απαιτεί σημαντική πίεση αέρα στο γλωσσίδι το οποίο σε υψηλές νότες συνήθως δεν μπορεί να κρατήσει τα χείλη κλειστά γι αυτό υποβοηθείται από ένα εξάρτημα , που το λένε φούρλα. Κατά το παίξιμο ο ζουρνατζής ακουμπάει τα χείλια του πάνω στη φούρλα κι αυτό τον βοηθάει να φυσάει ευκολότερα και να μη ανοίγουν τα χείλη του.

 Ο  ζουρνάς αποτελείται από 3  μέρη:

• Ο  κυρίως ζουρνάς:

Είναι κωνικός σωλήνας που καταλήγει στην καμπάνα (τη λένε και τατάρα) που σε συνδυασμό με το διπλό γλωσσίδι είναι υπεύθυνη για τον οξύ και διαπεραστικό ήχο. Εκτός από τις 7+1 τρύπες, ο ζουρνάς έχει και άλλη μια (όπως ο Armenian - ένας από τους δικούς μου) ή περισσότερες τρύπες (όπως ο δεύτερος δικός μου Τούρκικος ζουρνάς) στο κάτω μέρος της καμπάνας του. Οι επιπλέον αυτές τρύπες (λέγονται και καµπάδες), δεν πατιούνται ποτέ και παραμένουν ανοικτές, επιδρούν όμως ελάχιστα στην τονικότητα του οργάνου και την ποιότητα του ήχου του -εγώ τις κλείνω με παστελίνη. Ίσως από εδώ να προέρχεται η ρήση: ’’Είσαι η τελευταία τρύπα του ζουρνά’’. Οι οπές της καμπάνας τοποθετούνται κυκλικά στην καµπάνα του ζουρνά και ο αριθµός και η θέση τους εξαρτώνται από τον κατασκευαστή. Στην πίσω πλευρά του ζουρνά υπάρχει µία οπή που οι ζουρνατζήδες τη λένε "ψυχή". Η διαφορά της από τις εμπρόσθιες οπές είναι πως µε το άνοιγµα και το κλείσιµο της, µετατοπίζεται το τονικό ύψος της κατά τα άλλα δεδοµένης νότας, κατά κάποιο συγκεκριµένο διάστηµα. Έτσι, αν είναι ανοιχτή παίζουμε στις πιο υψηλές τονικά περιοχές του οργάνου.

• Ο "κλέφτης":

Λέγεται και "μάνα" ή "κεφαλάρι" ή "φάσουλας" (ανάλογα της περιοχής). Ο "κλέφτης" είναι το αποσπώμενο τμήμα του ζουρνά και έχει διαστάσεις  που  διαφέρουν ανάλογα με το  µήκος του ζουρνά. Στον "κλέφτη" που πρέπει να εφαρμόζεται καλά για να μη διαφεύγει καθόλου αέρας κατά το φύσημα – μπαίνει το επιστόμιο (δηλαδή το "Κανέλι" με το γλωσσίδι).

• Το κανέλι :

Λέγεται και "κανούλι" ή "καρνέλι".Το "κανέλι" είναι το λεπτό, κυλινδρικό σωληνάκι - συνήθως 2 διαφορετικών διαμέτρων συγκολλημένων- στο πάνω άκρο του οποίου δένουμε με κλωστή αντοχής (εγώ με κερωμένο σπάγκο) το διπλό γλωσσίδι (‘’τσαμπούνα’’) – Τσαμπούνα λέγεται και το παραδοσιακό όργανο που φτιάχνεται με τουλούμι κατσίκας. Το υλικό κατασκευής του είναι από χαλκό (Δείτε στις φωτογραφίες και το video τη δική μου κατασκευή  -από σωληνάκι μαστιγωτής  κεραίας TV ) για να μπορούμε  να αλλάζουμε εύκολα το κωνικό του σχήµα ανάλογα µε το γλωσσίδι (τσαμπούνα)  που δένουμε σ’ αυτό και να έχει την σωστή διάµετρο στο άλλο άκρο του ώστε να εφαρµόζει όσον το δυνατόν καλύτερα στον κλέφτη – αφαιρώντας ή προσθέτοντας κλωστή – για να μη υπάρχει διαρροή αέρα.

Η τσαμπούνα, είναι το καλαμένιο (ή το δικής μου κατασκευής πλαστικό καλαμάκι) διπλό γλωσσίδι  που με το φύσημα, τα δυο τμήματα του πάλλονται και παράγουν τον ήχο. Λέγεται ανάλογα της περιοχής και  ‘’τσιμπόν’’  ή ‘’τσαμπούνι’’ ή ‘’πιπίνι’’ ή ‘’πιπινάρι’’ ή ‘’πίσκα’’ . Η έγνοια κάθε ζουρνατζή είναι η τσαμπούνα -το καλαμένιο γλωσσίδι που συνήθως τα φτιάχνει μόνος του (εγώ τα αγόρασα 0.80 ευρώ το ένα). Για κάθε διαφορετικό µήκος ζουρνά, το γλωσσίδι, και συνολικά το επιστόµιο, έχει διαφορετικές διαστάσεις (αν και στο διαδίκτυο ισχυρίζονται ότι τα γλωσσίδια που πουλάνε κάνουν για όλους τους ζουρνάδες) .Έτσι ο µικρότερος ζουρνάς πρέπει να έχει το µικρότερο γλωσσίδι κ.ο.κ. Τα πλαστικά καλαμάκια (Δείτε στο video τη δική μου κατασκευή από πλαστικό καλαμάκι  αναψυκτικών) είναι πιο άκαμπτα και ίσως δίνουν λιγότερες αρμονικές , αλλά είναι πολύ ανθεκτικά (για μια ζωή) . Το μοναδικό  πρόβλημα μου με το πλαστικό καλαμάκι είναι: Το πλαστικό καλαμάκι έχει κάποια αστάθεια (φτιάχνοντας τα , άλλα τα έχω ισιώσει περνώντας πάνω από πετσέτα ηλεκτρικό σίδερο – τα πιο επιτυχημένα ,άλλα τα έχω ισιώσει κάπως με το νύχι και  τα έχω ‘χτυπήσει’ με τα δόντια να ισιώσουν , αλλά κάποια στιγμή , όχι πάντα, μετά από πολύ παίξιμο  αποφορμάρονται λίγο και ο ζουρνάς δίνει ‘’τσίριγμα’’ ειδικά στις 3 υψηλές νότες της διατονικής του , το μασάω λίγο και τις περισσότερες φορές επαναφορμάρεται αμέσως ή αντικαθιστώ το κανέλι (συνήθως) με εφεδρικό. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι μετά από παίξιμο  3- 5 λεπτών σταγόνες από σάλια που συσσωρεύονται  στο καλαμάκι το ‘μπουκώνουν’ λίγο με αποτέλεσμα όχι καθαρό ήχο (τα από ζαχαροκάλαμο ίσως απορροφούν τα σάλια γι αυτό και παίζουν τόση πολύ ώρα οι ζουρνατζήδες επαγγελματίες). Αφαιρώντας το κανέλι και φυσώντας το απ’ την ανάποδη φεύγουν οι σταγόνες και ο ήχος είναι πάλι ολοκάθαρος. Η ‘’φούρλα’’ : Στο παίξιμο ο ζουρνατζής ακουμπάει τα χείλια του , όπως ήδη είπαμε, πάνω στη φούρλα κι αυτό τον βοηθάει να φυσάει ευκολότερα.

Νότες - μεγέθη & τονικότητες ζουρνά

Στην κατηγορία των ξύλινων πνευστών µε διπλή γλωσσίδα και γενικότερα στο ζουρνά, λόγω του επιστοµίου, παρουσιάζονται διαφορές στην σταθερότητα των νοτών αλλά και υπάρχει απόκλιση απ’ τις ‘’ευρωπαϊκές νότες’’. Με το ζουρνά επιτυγχάνεται μεγάλη περιοχή τόνων (microtones = μουσικά διαστήματα μικρότερα του ημιτονίου ,πχ κάθε Αρμένικο μόριο είναι  περίπου 1200/54 = 22 και κάτι cents ). Πρακτικά μιλώντας και με τη χρήση του χρωματικού tuner διαπίστωσα πχ μεταξύ E και  Eb υπάρχει κάποια ενδιάμεση νότα, κάτι σαν , θα την έλεγα ‘’ ήμισυΕb ‘’

Μεταξύ δύο ίδιων ζουρνάδων είναι πολύ δύσκολο να υπάρχει απόλυτη συχνοτική τιµή µεταξύ δύο νοτών.

Οι ζουρνατζήδες δεν κουρδίζουν µε κάποιο κουρδιστήρι ή διαπασών. Το κούρδισµα γίνεται µε το αυτί και από τους δύο οργανοπαίχτες.

Το κούρδισµα του ζουρνά επιτυγχάνεται:

• Κυρίως από το σωστό κόψιμο της τσαμπούνας (μου πήρε ώρες να βρω το σωστό μήκος και σχήμα από το πλαστικό καλαμάκι ,χάλασα δεκάδες καλαμάκια - ευτυχώς δεν κοστίζουν τίποτε). Όσον αφορά τις τσαμπούνες από ζαχαροκάλαμο τις βρήκα πολύ δύσκολες για επίτευξη σωστής κλίμακας και μου κάνει εντύπωση  το σωστό κόψιμο που κάνουν οι επαγγελματίες ζουρνατζήδες. Στην αρχή της εκμάθησης παρήγαγα σωστό ήχο (συχνοτικά) για τις πρώτες νότες (πχ Ντο Ρε Μι Φα Σολ Λα) και μη σωστό για τις 3 νότες (Σι και Ντο Ρε της 2ης οκτάβας ). Σήμερα όμως, όπως φαίνεται από τα μεταγενέστερα Video μου τα κατάφερα.
• Ελάχιστα από τις οπές που υπάρχουν στην καµπάνα του οργάνου – τους καµπάδες . Αναλόγως ο οργανοπαίχτης βουλώνει ή αφήνει ανοικτή την κάθε τρύπα σύµφωνα µε τον ήχο που ‘ταιριάζει’ στο αυτί του.

Η τονικότητα εξαρτάται από το µήκος του ζουρνά ,αλλά και από το πόσο εντός / εκτός του ζουρνά ολισθαίνουμε τον  ‘’κλέφτη’’. Αυτός είναι ο λόγος που είναι αρκετά δύσκολο να βρεις ζουρνάδες µε ίδια ακριβώς τονικότητα σε ακρίβεια cent ημιτονίου αλλά και να ταιριάζουν ακριβώς οι νότες με Δυτικά όργανα (πιάνο , κιθάρα…).

 Μεγέθη

Μικρό μέγεθος                      23 cm

Μικρό μέγεθος                      25 cm

Μεσαίο μέγεθος                    28 cm                   

Μεσαίο μέγεθος                    33,50 cm

Μεγάλο μέγεθος                    35,50 cm

Μεγάλο μέγεθος                    37,50 cm

Μεγάλο μέγεθος                    38,50 cm

Σπουδαία παρατήρηση:

Η ΤΟΝΙΚΗ ΚΑΘΕ ΖΟΥΡΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ 6 ΠΑΝΩ ΤΡΥΠΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΣΩ ΤΡΥΠΑ ΚΛΕΙΣΤΕΣ.

Άρα για να βρεις την τονική νότα του ζουρνά, αρκεί να βρεις την νότα που παράγεται όταν έχεις την τελευταία του τρύπα (7η ) ανοιχτή (στο διαδίκτυο μερικές πληροφορίες που βρήκα αναφέρουν ότι Η ΤΟΝΙΚΗ ΚΑΘΕ ΖΟΥΡΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ 5 ΠΑΝΩ ΤΡΥΠΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΣΩ ΤΡΥΠΑ ΚΛΕΙΣΤΕΣ και τις δύο τελευταίες τρύπες ανοιχτές –όμως μετά από μελέτη κατέληξα ότι μάλλον αναφέρονται σε Αρμένικο ζουρνά που μπροστά έχει 8 τρύπες αντί 7).

Τα Μινόρε , Ουσάκ , Χιτζάζ , Δωρικά τα παίζω εύκολα από ‘’ ΡΕ’’ (δείτε το ‘’κινητό ΝΤΟ’’ ) .Δείτε τα σχετικά Videos ΕΔΩ :

Video κατασκευής ελληνικών ζουρνάδων ΕΔΩ :

Τρόπος παιξίματος

Το ‘’κανέλι με την τσαμπούνα’’ μπαίνουν ολόκληρα μέσα στο στόμα και ΔΕΝ έρχονται σε επαφή με τα χείλη.

Τo αριστερό χέρι καλύπτει τις 3 άνω οπές με τις άκρες των δακτύλων ενώ  το δεξί χέρι καλύπτει τις τελευταίες 4 οπές με το μέσο των δακτύλων (όπως δείχνει η φωτογραφία).

Αυτό που θα παρατηρήσεις μετά από πολύ εξάσκηση είναι ότι θα χρειαστεί να ρυθμίζεις την αναπνοή σου ώστε οι νότες να βγαίνουν σωστά κουρδισμένες. Αυτό σημαίνει ότι όσο ανεβαίνεις την κλίμακα τόσο πιο πολύ πίεση απαιτείται αλλιώς οι νότες αυτές θα ακούγονται να βαίνουν προς ύφεση .

Μετά το παίξιμο, το γλωσσίδι (αν είναι από ζαχαροκάλαμο) να κλείνεται με το καπάκι του (εγώ όταν αγόρασα το ζουρνά δεν είχε καπάκι και έφτιαξα ένα αυτοσχέδιο )και να αφήνεται να στεγνώσει αλλιώς πιθανόν να μουχλιάσει. Μπορούμε να  το φυλάσσουμε σ’ ένα κουτάκι στο οποίο έχουμε ανοίξει τρυπούλες για αερισμό. Όπως ήδη είπα, διαπίστωσα ότι έστω και λίγο πιο μέσα ή πιο έξω να δεθεί το γλωσσίδι αλλάζει η χροιά σοβαρά γι αυτό προσοχή και στην αρχή κάντε  πειραματισμούς (εξ άλλου απλά ένα δέσιμο είναι – εγώ χρησιμοποιώ λεπτό κερωμένο νήμα). Παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στο σωστό ήχο το δέσιμο του γλωσσιδίου.

Άρα η ρύθμιση για το κούρδισμα γίνεται ρυθμίζοντας ανάλογα τον ‘’κλέφτη’’  (ολίσθηση μέσα/έξω ) αλλά και ολόκληρο το επιστόμιο με πρόσθεση/αφαίρεση κλωστής από το ‘’κανέλι’’.

 Αν παίζεις μόνος ο ‘’κλέφτης’’ δεν έχει και τόση σημασία. Αν όμως παίζουν μαζί 2 ζουρνάδες για να είναι οι τόνοι τους σε αντιστοιχία αλλά και αν οι 2 ζουρνάδες έχουν ελαφρώς διαφορετικό διαμέτρημα – από άλλον κατασκευαστή - με τον  ‘’κλέφτη’’ επιτυγχάνεται το ακριβές κούρδισμα τους με ολίσθηση του πάνω/κάτω . Μπορείτε όμως και να τον αφαιρέσετε τελείως, αν παίζετε μόνος - απλά τότε θα απαιτηθεί πολύ περισσότερη κλωστή στο ‘’κανέλι’’. Εγώ έχω φτιάξει τα επιστόμια με τέτοιον τρόπο (σιλικόνη με θερμαινόμενο πιστολάκι - ή λάστιχο κατάλληλου διαμετρήματος ) γύρω στο ‘’κανέλι’’ ώστε να ταιριάζουν και στους 2 ζουρνάδες μου χωρίς να απαιτείται κλωστή.

Είναι σπουδαίο να θυμάστε ότι το καλαμένιο γλωσσίδι δεν πρέπει να έχει ρωγμές ,να είναι σωστά δεμένο με κλωστή στο μεταλλικό επιστόμιο και να έχει το σωστό άνοιγμα (ούτε πολύ κλειστό ούτε πολύ ανοικτό). Αν είναι κλειστό απαιτείται να το υγράνουμε ή με νερό ή με το σάλιο μας και μόλις αρχίσει να ανοίγει, το βάζουμε στο στόμα μας και φυσούμε/ρουφάμε ώστε ο θερμός αέρας της αναπνοής μας να το ανοίξει αρκετά ώστε να μπορούμε να παίξουμε. Πάντως αν είναι πολύ ανοικτό (θέτουμε το καπάκι και περιμένουμε λίγα λεπτά μέχρι να αρχίσει να κλείνει) θα είναι και δύσκολο το παίξιμο αλλά θα είμαστε και ξεκούρδιστοι. Να γιατί χρησιμοποιούμε το καπάκι του – πάντα όταν τον αποθηκεύουμε- ώστε να μην έχουμε μεγάλο άνοιγμα. Απλά να θυμόμαστε ότι το καλαμένιο γλωσσίδι είναι οργανική ένωση που υπόκειται σε αλλαγές που τις αντισταθμίζουμε με την ανάλυση που έκανα παραπάνω. Να λοιπόν το πλεονέκτημα του πλαστικού καλαμιού.

 Όταν μάθετε πώς να παράγετε ήχο τότε πρώτα μαθαίνετε την διατονική κλίμακα της τονικότητας του ζουρνά (συνήθως G , G# και A keys). Δηλαδή τοποθετήστε τα έξη δάχτυλα (3 με το αριστερό και 3 με το δεξί χέρι) και τον αντίχειρα στην πίσω τρύπα. Σηκώνοντας ένα -ένα τα δάχτυλα παίξτε την διατονική κλίμακα .

Για να είμαι εντάξει με τα νεύρα των γειτόνων έφτιαξα μια αυτοσχέδια σορντίνα ή παίζω μέσα σε ντουλάπα ακουμπώντας την καμπάνα στα ρούχα (και τα δύο μειώνουν αισθητά τον διαπεραστικό ήχο).

  Δακτυλισμοί

Ο συνδυασµός ανοιχτών / κλειστών οπών για την παραγωγή µιας συγκεκριµένης νότας ονοµάζεται δακτυλισµός (όπως και στις τρομπέτες , φλογέρες …).

Οι δακτυλισµοί αλλά και ο τρόπος εναλλαγής τους κατά τη διάρκεια του παιξίµατος αποτελούν κύρια στοιχεία της τεχνοτροπίας και τεχνογνωσίας του οργάνου. Απ’ ότι διαπίστωσα (αφού παίζω φλογέρα German Fingering) στο ζουρνά  κατά κάποιο τρόπο οι δακτυλισμοί πλησιάζουν το German (και ΟΧΙ το baroque) fingering φλογέρας (εξ άλλου γι αυτό και έμαθα εύκολα – γνωρίζοντας τους δακτυλισμούς German Fingering φλογέρας) 

 Κυκλική Αναπνοή/circular breathing

Η τεχνική που χρησιμοποιεί ο ζουρνατζής είναι η εξής:  Ενώ εξακολουθεί να παίζει, ταυτόχρονα εισπνέει από τη μύτη.Η κυκλική αναπνοή είναι µια τεχνική που χρησιμοποιούν οι οργανοπαίχτες όπως κορνετίστες ,ζουρνατζήδες….. Την ώρα που φυσάνε και παίζει ο ζουρνάς ,ταυτόχρονα εισπνέουν αέρα από την µύτη και τον αποθηκεύουν στην στοµατική κοιλότητα. Έτσι, δεν σταµατά η ροή του αέρα στον ζουρνά. Ένας τρόπος εκπαίδευσης σ’ αυτή την τεχνική είναι να φυσάς ένα καλαµάκι αναψυκτικού µέσα σε ένα ποτήρι νερό και να δηµιουργείς φυσαλίδες, ενώ ταυτόχρονα εισπνέεις από την µύτη φουσκώνοντας τα µάγουλα. Δείτε το video εδώ :

  Ο δικός μου ζουρνάς:

Μετά από πολλές ώρες εξάσκηση και επηρεασμένος από διάφορα άρθρα με βάση τον Αρμένικο ζουρνά, ήμουν έτοιμος να τα παρατήσω, όταν άρχισα πειραματισμούς με το πλαστικό καλαμάκι και τελικά τα κατάφερα , όπως φαίνεται στις φωτογραφίες και στα μεταγενέστερα video μου. ( H δυσκολία ή ευκολία εκμάθησης  ενός οργάνου - οποιουδήποτε πνευστού, έγχορδου…- είναι ευθέως ανάλογη με το χρόνο που αφιερώνεις για να το μελετήσεις  - απλά με το ζουρνά πρέπει να πετύχεις και τη σωστή τσαμπούνα στο επιστόμιο)

Τρόπος κατασκευής τσαμπούνας:

Παίρνουμε ένα πλαστικό καλαμάκι αναψυκτικού και το κόβουμε σε κάπως μεγαλύτερο μήκος από ότι οι έτοιμες τσαμπούνες. Το ένα άκρο να είναι με τις ‘’βόλτες ‘’ που έχει το καλαμάκι (για ευκολότερο δέσιμο στο επιστόμιο) και το άλλο άκρο του το πιέζουμε σε μια επιφάνεια με το νύχι μας μέχρι από κυλινδρικό να αρχίσει να γίνεται επίπεδο. Το ισιώνουμε στο επιθυμητό άνοιγμα τοποθετώντας μια χαρτοπετσέτα πάνω του και περνώντας από πάνω του ένα ηλεκτρικό σίδερο. Το θέτουμε στο επιστόμιο που αν είναι πολύ χαλαρό (και έτσι είναι συνήθως) περιτυλίγουμε το μπρούτζινο κυλινδράκι με ένα νήμα τόσο όσο να μπαίνει κάπως σφιχτά και το δένουμε με κλωστή όπως κάνουμε και στα έτοιμα. 

 Πειραματισμοί:

Φυσάμε και κόβουμε λίγο - λίγο με ένα ψαλιδάκι σε μικρά ημικύκλια ή τρίγωνα μέχρι να πετύχουμε , μόνο με το επιστόμιο - εκτός ζουρνά, να παράγουμε εύκολο και καθαρό ‘’ζουζούνισμα’’ όπως δείχνω στο Video μου στην αρχή. Μετά από κάθε κόψιμο ημικυκλίου , αν το άνοιγμα είναι κάπως μεγάλο , μασάμε λίγο με τα δόντια μας το καλαμάκι μέχρι να έρθει στο σωστό άνοιγμα. Στα μετέπειτα επιστόμια μου διαπίστωσα ότι αν το σωληνάκι (5 cm) είναι ακριβώς του ίδιου διαμετρήματος με το καλαμάκι αναψυκτικού τότε ο ήχος, μου παράγεται πιο εύκολα και είναι πιο καθαρός.

Ο Armenian σε σχέση με τον Τούρκικο ή Ελληνικό ζουρνά έχει οπές μεγαλύτερου διαμετρήματος και μεγαλύτερο διαμέτρημα σωλήνωσης και με παίδεψε πολύ να τον κουρδίσω με πλαστικό καλαμάκι (μάλιστα ακόμα δεν είμαι πλήρως ενθουσιασμένος) .

Αν ασχοληθείτε εύχομαι Καλή Επιτυχία

  Ηχητικά Κουρδίσματος ζουρνά 

ΕΔΩ : Πρότυπος ήχος (mp3) στις μουσικές νότες για ακριβές κούρδισμα.

Βιβλιογραφία:

εδώ:  

 4 videos για όλα τα μεγέθη

Εδώ: Εδώ : ΕΔΩ : ΕΔΩ :