Η ιστορία του ''Escapade'' της Janet Jackson

Γράφει ο Κωνσταντίνος Παυλικιάνης (CHE)
236 άρθρα στο MusicHeaven

Το «Escapade» περιλαμβάνεται στον τέταρτο στούντιο δίσκο της Janet Jackson, «Rhythm Nation 1814», που κυκλοφόρησε το 1989.

Πρόκειται για ένα χορευτικό Pop τραγούδι που έγραψαν οι Janet Jackson, James Harris III και Terry Lewis και εν μέρει είναι εμπνευσμένο από το «Nowhere To Run» που είχαν κυκλοφορήσει οι Martha Reeves & The Vandellas το 1965, δηλαδή ένα έτος πριν γεννηθεί η Janet Jackson.

Η αρχική ιδέα της Jackson ήταν να διασκευάσει το «Nowhere To Run». Δεν ήταν ότι μεγάλωσε μ’ αυτό το τραγούδι, ωστόσο το ερωτεύτηκε όταν το άκουγε από τα ηχεία στους αγώνες των Los Angeles Lakers. Όταν, όμως, το συζήτησε με τους τακτικούς συνεργάτες της, τον James Harris III (γνωστό και ως Jimmy Jam) και τον Terry Lewis, της πρότειναν να ηχογραφήσει ένα νέο τραγούδι με ρυθμό παρόμοιο με αυτό του «Nowhere To Run». Δεδομένου του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα πνευματικά δικαιώματα, αυτή ήταν πιθανώς μια επικερδής απόφαση.

Ο Jam και ο Lewis είχαν ένα σημειωματάριο με πιθανούς τίτλους τραγουδιών και διάλεξαν το «Escapade», ξεκινώντας από τον τίτλο και δουλεύοντας από εκεί. Είχαν ακούσει τη λέξη «Escapade» σε μια συνομιλία και αποφάσισαν ότι θα ήταν ένας ενδιαφέρων τίτλος τραγουδιού λόγω της ασυνήθιστης λέξης («escapade» σημαίνει πράξη ή περιστατικό που περιλαμβάνει ενθουσιασμό, τόλμη ή περιπέτεια).

Η Jackson και οι παραγωγοί της ανέπτυξαν την αρχική ιδέα του τραγουδιού, η οποία βασίστηκε στο να έχει μια αίσθηση ύμνου. Γρήγορα κατέληξαν σ’ αυτό το χορευτικό Pop τραγούδι όπου η Jackson έγραψε τους στίχους περιγράφοντας μία φανταστική απόδραση. Ο Jam και ο Lewis προγραμμάτισαν το drum machine και στη συνέχεια ο Jam έπαιξε το συνθετικό μπάσο με το ένα χέρι και τις λαμπρές συγχορδίες με το άλλο. Πάνω σ’ αυτήν την ελάχιστη υπόκρουση, η Jackson τραγούδησε τα φωνητικά της και μετά ο Jam και ο Lewis δεν έκαναν πολλά για να εμπλουτίσουν το τραγούδι, αποφασίζοντας έτσι να το κρατήσουν όσο πιο ακατέργαστο μπορούσαν.

Jimmy Jam: Πρότεινα αντί να κάνουμε μία διασκευή του «Nowhere To Run», ας κάνουμε κάτι που να έχει αυτή την αίσθηση, αλλά να κάνουμε το δικό μας τραγούδι. Συνήθως βρίσκουμε πρώτα τη μουσική και μετά προσπαθούμε να σκεφτούμε έναν τίτλο που να ταιριάζει με τον τρόπο που ακούγεται η μουσική. Πιστεύαμε ότι το «Escapade» ήταν μια ωραία λέξη. Είναι κάπως παλιομοδίτικη -οι άνθρωποι δεν λένε πια «Ας κάνουμε μια απόδραση», αλλά λειτούργησε πραγματικά μ’ αυτό το κομμάτι. Ενώ η Janet καθόταν σ’ ένα δωμάτιο και σκεφτόταν στίχους, το έβαλα σ’ ένα 24κάναλο. Συνδέσαμε το drum machine και με το αριστερό μου χέρι έπαιζα το μπάσο και με το δεξί τη συγχορδία. Κι αυτό της έφτανε για να τραγουδήσει, πράγμα που κάνουμε συχνά επειδή μας αρέσει να την αφήνουμε να τραγουδά σε όσο το δυνατόν πιο μινιμαλιστικό κομμάτι και στη συνέχεια να συμπληρώνουμε το κομμάτι γύρω από αυτήν, ώστε το μέρος της να είναι το κύριο μέρος του τραγουδιού. Με το «Escapade», το τραγούδησε και λέγαμε συνέχεια ότι θα επιστρέψουμε και θα ξανακάνουμε το κομμάτι… και δεν το ξανακάναμε ποτέ. Βασικά είναι όλο drums. Δεν νομίζω καν ότι υπάρχει μίξη των drums, νομίζω ότι είναι όλα σε ένα κανάλι. Υπάρχει ένα μπάσο στο keyboard και κάτι άλλο κι αυτό ήταν όλο. Το μόνο που προσθέσαμε ήταν τα overDubs, κουδουνάκια… γιατί είχαμε συνηθίσει τόσο πολύ την αίσθηση του κομματιού, τα λάθη και όλα, που καταλήξαμε να το αφήσουμε όπως ήταν. 

Τελικά, το «Escapade» δεν μοιάζει πολύ με το «Nowhere To Run», πέρα από το απλό γεγονός ότι και τα δύο είναι χορευτικά τραγούδια με παρόμοια θεματολογία. Αν και τα λάθη που επικαλέστηκε ο Jimmy Jam δεν είναι αντιληπτά στον ακροατή, η αμεσότητα του κομματιού είναι ίσως ο λόγος που έχει αυτή την πληθωρική αίσθηση ότι είναι λειτουργικό.
Το «Escapade» είναι μια πρόσκληση από αυτές που κανείς δεν θα αγνοούσε. Στην πρώτη στροφή, η Jackson επιλέγει κάποιον: «Καθώς περνούσα, σε είδα να στέκεσαι εκεί μ’ ένα χαμόγελο / φαινόσουν ντροπαλός, τράβηξες τη ματιά μου». Σύμφωνα με τους στίχους, ήταν Παρασκευή και η αφηγήτρια Jackson δούλευε σκληρά όλη την εβδομάδα (βέβαια ο ακροατής είναι σίγουρος ότι η Janet Jackson δεν είχε ποτέ μια συμβατική δουλειά όπως όλοι μας, αλλά βρισκόμαστε στη σφαίρα της φαντασίας της Pop μουσικής). Θέλει, λοιπόν, να χαλαρώσει γι’ αυτό και προτείνει στον άγνωστο να ξεφύγουν και ν’ αφήσουν τα προβλήματά τους για άλλη μέρα. Υπό αυτή την έννοια, το «Escapade» είναι ένα παράξενα εμπνευσμένο τραγούδι. Είναι μια ωραία υπενθύμιση ότι υπάρχουν ακόμα περιπέτειες που περιμένουν να τις ζήσει κανείς.

Η απλότητα ποτέ δεν αποτέλεσε πρόβλημα στην Pop μουσική. Αντίθετα, όλα έχουν να κάνουν με την εκτέλεση και η εκτέλεση του «Escapade» είναι όμορφη.   
Το τραγούδι είναι γραμμένο σε χρόνο 4/4 και τρέχει στα 115 bpm. Ηχογραφήθηκε το 1988-1989 στο στούντιο Flyte Tyme στη Minneapolis (Minnesota), με παραγωγούς τον James Harris III, τον Terry Lewis και την Janet Jackson. Ήταν ένα από τα πρώτα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν για τον δίσκο «Rhythm Nation 1814». Στην ηχογράφηση έπαιξαν οι: Terry Lewis (μπάσο, κρουστά), Jimmy Jam (προγραμματισμός, πλήκτρα, κρουστά), Johnny Gill (χτυπήματα δαχτύλων) και Dave Barry (ηλεκτρική κιθάρα).

Η Janet Jackson βρήκε ακριβώς τον κατάλληλο τόνο και τραγουδάει μ’ έναν τρόπο σαν να φλερτάρει. Μπορείς ν’ ακούσεις το χαμόγελό της σχεδόν σε κάθε δευτερόλεπτο του τραγουδιού. Ακούγεται να διασκεδάζει χωρίς να παίρνει τίποτα στα σοβαρά. Μπορεί να μην έχει καν σημασία το πρόσωπο στο οποίο τραγουδάει. Αυτό που έχει σημασία είναι η ιδέα ότι τα πάντα θα μπορούσαν να συμβούν το Σαββατοκύριακο που έρχεται και ότι την περιμένει μια μεγάλη περιπέτεια. Και είναι έτοιμη. Το φωνητικό εύρος της Jackson κυμαίνεται από A♭3 έως E♭5, ενώ οι συγχορδίες του τραγουδιού ακολουθούν τη σειρά Ρε ύφεση-Μι ύφεση-Φα μινόρε (Db-Eb-Fm).

Το κεντρικό riff, με αυτά τα κουδουνίσματα και τα παραληρηματικά ψεύτικα έγχορδα, χτυπά σαν σεροτονίνη πριν καν μπουν τα drums. Το υπόλοιπο κομμάτι βρίσκει έναν μεθυστικό ρυθμό και μένει εκεί. Υπάρχουν κάθε λογής υπέροχες μικρές πινελιές: τα γάργαρα riffs του συνθετικού μπάσου, οι καταρρακτώδεις μελωδίες πριν το ρεφρέν και τα δυναμικά φωνητικά. Κάπου εκεί, ο Jam και ο Lewis έβαλαν ακόμη και τον Johnny Gill, πρώην μέλος των New Edition, να χτυπά τα δάχτυλά του -αν και μετά βίας τα ακούς. Κάποια στιγμή η Janet Jackson ακούγεται να λέει «Minneapolis», αναφερόμενη στην πόλη όπου οι τρεις δημιουργοί πέρασαν αρκετούς μήνες απομονωμένοι από τον κόσμο προκειμένου να ηχογραφήσουν τον δίσκο. Το επιφώνημα αυτό είναι επίσης μια έκφραση αναγνώρισης στον ήχο της Minneapolis, ένα υποείδος της Funk Rock, όπου πρωτοστάτησε ο Prince και το επιτελείο του, συμπεριλαμβανομένων και των Jimmy Jam και Terry Lewis.

Ο Prince στο τραγούδι «Uptown» (1980) περιέγραψε τη γενέτειρά του και την έκανε ν’ ακούγεται σαν μυθική ουτοπία: «Λευκοί, μαύροι, Πορτορικανοί, όλοι τρελαμένοι!». Στα χρόνια μετά το «Uptown», ο Prince βοήθησε να αναπτυχθεί ένας ολόκληρος κόσμος μουσικής που ξεπέρασε κάθε λογής γραμμές και προκάλεσε κοσμοϊστορικά επίπεδα… τρέλας. Στους πρώτους μήνες της δεκαετίας του 1990, ο ήχος της Minneapolis εξακολουθούσε να κυριαρχεί στα charts. Στις 10 Φεβρουαρίου 1990, ανέβηκε στο No 1 των Η.Π.Α. το «Opposites Attract» της Paula Abdul, ένα ζωηρό Funk τραγούδι που επίσης ηχογραφήθηκε στη Minneapolis και που έγραψε και παρήγαγε ένας τύπος με εμφανείς επιρροές από τον Prince. Εκείνη την εποχή, όλοι ήθελαν στα τραγούδια τους ένα άρωμα Minneapolis. Η Janet Jackson, λοιπόν, αναφέρει τη Minneapolis ως μία ψυχική κατάσταση. Δεν έχει καμία σχέση με τον παγωμένο καιρό ή τα τεράστια εμπορικά κέντρα. Αντίθετα, η Minneapolis της Jackson είναι ο θρύλος της Pop-Funk και ένα καλό μέρος για να αποδράσει κανείς. Το «Escapade» τα «σπάει». Έχει όλη τη λαμπερή προώθηση του καλύτερου Funk της Minneapolis και πιθανότατα πλησιάζει πιο κοντά στον πρωταρχικό Prince από τις περισσότερες επιτυχίες της Janet Jackson.   

Το «Escapade» κυκλοφόρησε σε single στις 8 Ιανουαρίου 1990, ως συνέχεια του προηγούμενου single της Janet Jackson «Rhythm Nation», αν και ως τραγούδι για πάρτι θα μπορούσε εύλογα να ήταν το πρώτο single του δίσκου. Το τραγούδι κυκλοφόρησε σε διάφορες εκδοχές: Hippiapolis In Dub, Hippiapolis Mix, Housecapade 7”, I Can’t Take No More Dub, Instrumental, LP Version, One Nation Under A Rhythm Mix, Shep’s Good Time Mix, Shep’s Housecapade Dub, Shep’s Housecapade Mix, The Get Away 7”, The Get Away Dub, The Good Time 7”, We Got It Made 7”.

Στις 3 Μαρτίου 1990, έριξε από την κορυφή των αμερικανικών charts το «Opposites Attract» της Paula Abdul και ανέβηκε στο No 1 στις Η.Π.Α. Ήταν το τρίτο No 1 της Janet Jackson και το δεύτερο No 1 που βγήκε από τον εξαιρετικά επιτυχημένο δίσκο «Rhythm Nation 1814» (είχε προηγηθεί το «Miss You Much»). Το «Escapade» έφτασε επίσης στο No 17 του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ έγινε No 1 στην Ιαπωνία και στον Καναδά, No 3 στην Ισλανδία, No 7 στη Ζιμπάμπουε, No 11 στο Βέλγιο, No 13 στην Ιρλανδία, No 15 στη Νέα Ζηλανδία, No 17 στη Γερμανία και την Ολλανδία, No 23 στη Γαλλία και No 25 στην Αυστραλία. Ωστόσο σε πολλές περιοχές το τραγούδι δεν κυκλοφόρησε σε single, κάτι που επηρέασε την πορεία του στα charts παρά το δυνατό airplay.

Το μουσικό βίντεο του «Escapade» το σκηνοθέτησε ο Peter Smillie και γυρίστηκε στα στούντιο της Universal στο Hollywood. Λαμβάνει χώρα σ’ ένα καρναβαλικό σκηνικό, με τη χαρακτηριστική για την Jackson έντονη χορογραφία, όπου η Jackson και οι χορευτές της εκτελούν χορογραφίες σε εξωτικό περιβάλλον. Το βίντεο χορογραφήθηκε από την ίδια την Janet Jackson και τον Anthony Thomas. Εμφανίζονται επίσης η Lana Houston και ο Willi Ninja (ο οποίος εμφανίζεται και στο video clip του «Alright» -απεβίωσε από AIDS το 2006). Είναι πάντα διασκεδαστικό να βλέπεις την Jackson να χαμογελά και να χορεύει, αλλά δεν χρειαζόταν να περιβάλλεται από χαμογελαστά στερεότυπα του Hollywood για να πουλήσει το τραγούδι. Θα μπορούσε απλώς να είχε πάει στη Minneapolis.  

Το «Escapade» κέρδισε ένα BMI Pop Award στην κατηγορία Most Played Song, λόγω της συχνής αναπαραγωγής του από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και της δημοτικότητάς του στο ευρύ κοινό. Επίσης έχει συμπεριληφθεί σε όλα τα άλμπουμ με τις μεγαλύτερες επιτυχίες της Janet Jackson, η οποία το ερμήνευσε και σε όλες τις περιοδείες της.

Το σημείο όπου η Janet Jackson συλλαβίζει τον τίτλο («Es-ca-pade…») επαναλαμβάνεται ως θέμα και στο τραγούδι «Runaway» (1995) που είναι γραμμένο στο ίδιο κλειδί (Λα ύφεση). Και τα δύο τραγούδια σχεδόν πάντα ερμηνεύονται μαζί στις συναυλίες της Janet Jackson με κοστούμια τσίρκου, καρναβαλιού ή άλλες στολές φαντασίας.

Η δροσερή χαρά του «Escapade» δεν έχει χαθεί ποτέ. Τόσο το ίδιο το τραγούδι όσο και το βίντεο έχουν επηρεάσει με τη σειρά τους άλλα τραγούδια και βίντεο αρκετών καλλιτεχνών, οι οποίοι ανέφεραν την επιρροή από τον up-tempo ρυθμό και τη χαρούμενη αίσθηση του «Escapade» με βίντεο που χρησιμοποιούσαν παρόμοια θέματα.
Η Britney Spears είπε ότι εμπνεύστηκε από το τραγούδι αυτό και από τον δίσκο «Rhythm Nation 1814» για το όγδοο στούντιο άλμπουμ της, «Britney Jean» (2013).
Britney Spears: Ήθελα να αναδημιουργήσω μερικές από τις καλύτερες στιγμές που είχε η Janet Jackson, το «Escapade» και ολόκληρη την εποχή. Αυτό είναι που ήθελα να κάνω, να έχω απλά πολλά up-tempo με υψηλή ενέργεια και να είναι πολύ διασκεδαστικά.

Το «Escapade» χρησιμοποιήθηκε σε διαφήμιση της Japan Airlines, για την ανάγκη της οποίας γυρίστηκε εναλλακτικό βίντεο στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Los Angeles. Το βίντεο δείχνει την Janet Jackson και τους χορευτές της να δίνουν την παράστασή τους με φόντο το νέο τότε 747-400 της Japan Airlines να τροχοδρομεί, να απογειώνεται και να προσγειώνεται στους διαδρόμους του αεροδρομίου.   

Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε επίσης στο video game «Dance Central 2».
Αναφορές στο «Escapade» περιλαμβάνονται στα βιβλία: «Billboard’s Hottest Hot 100 Hits» (2003) και «The Billboard Book Of Number One Hits» (2003) του Fred Bronson και «Jacksons Number Ones» (2003) των Craig Halstead και Chris Cadman.

Άλλες εκτελέσεις:

• Peter Breiner & Symphonic Pop Orchestra (1991, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «You’ve Got A Friend»).
• T.C. Ellis (1991, ως sample στο τραγούδι «Miss Thang»).
• Jaya (2001, ζωντανή ηχογράφηση στο άλμπουμ «Jaya Live At The Araneta»).
• The Starsound Orchestra (Μάρτιος 2002, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «The Starsound Orchestra Plays The Hits Made Famous By Janet Jackson»).
• Vitamin String Quartet (Μάρτιος 2004, στο άλμπουμ «The String Quartet Tribute To Janet Jackson»).
• Lil’ Romeo (2006, ως sample στο τραγούδι «Shine»).
• The Sounds Of Janet Jackson (2006, στο άλμπουμ «A Salute To Janet Jackson Vol. 1»).
• Girl Talk (2008, ως sample στο τραγούδι «Hands In The Air»).
• Sugar Beats (Φεβρουάριος 2009, στο άλμπουμ «80’s Greaties»).
• Young Money (2009, ως sample στο τραγούδι «Girl I Got You»).
• Auburn (2010, ως sample στο τραγούδι «So Over You»).
• Vincent Remember (2013, ως sample στο τραγούδι «Allweek»).
• The Smooth Jazz All Stars (2014, ορχηστρική εκτέλεση στο άλμπουμ «Smooth Jazz Tribute To The Best Of Janet Jackson»).
• Lake (Οκτώβριος 2015, στη συλλογή «Dear Janet»).
• Cathy Ollete (2016, στο άλμπουμ «Renditions»).
• ロフト Tapes (2016, ως sample στο τραγούδι «エスケープ Escape»).
• The Hood Internet (2020, ως sample στο «1989»).
• Amethyst (2020, ως sample στο τραγούδι «Gold Valley»).
• Horizon Wireless (2021, ως sample στο τραγούδι «Stimulation Decay»).
• Twinkle Twinkle Little Rock Star (Αύγουστος 2022, στο άλμπουμ «Lullaby Versions Of Janet Jackson»).

 
Οι στίχοι:

As I was walkin' by
Saw you standin' there with a smile
Lookin' shy, you caught my eye
Thought you'd want to hang for a while
Well I'd like to be with you
And you know it's Friday too
I hope you can find the time
This weekend to relax and unwind

My mind's tired
I've worked so hard all week (ooh, all week)
Cashed my check
I'm ready to go
I promise you
I'll show you such a good time

Come on, baby, let's get away
Let's save our troubles for another day
Come go with me, we've got it made
Let me take you on an escapade (let's go)

Escapade
We'll have a good time
Escapade
Leave your worries behind
Escapade
Well, you could be mine
Escapade
An escapade

So don't hold back
Just have a good time, yeah, yeah
We'll make the rules up as we go along
And break them all if we're not havin' fun

(Chorus) x2

Minneapolis
Come on

Escapade
We'll have a good time
Escapade
Leave your worries behind
Escapade
Well, you could be mine
Escapade
An escapade

My mind's tired, worked so hard (ooh, ooh)
Worked so hard all week (through the week)
I just got paid, we've got it made
Ready to go
I promise you, I'll show you such a good time

(Chorus) x3
On an escapade, baby