Ο Σάββας Σιάτρας στο MusicHeaven

Οι συνοδοιπόροι...

Με ποιους μουσικούς έχετε συνδέσει την πορεία σας;
«Με τον Τάσο Χαλκιά ξεκινήσαμε, αλλά πιο νωρίς, το ’66, με είχε συνοδέψει ο Φίλιππος Ρούντας. Αργότερα, είχα την ευτυχή συγκυρία να κάνω πολλές ηχογραφήσεις που βρίσκονται στο αρχείο της ΕΡΤ. Εκεί «γράψαμε» με τον Τάσο Χαλκιά, τον Σταύρο Καψάλη, τον Ναπολέοντα Δάμο, τον Πετρολούκα Χαλκιά...

Για τον τελευταίο αξίζει μια παρένθεση, διότι όταν ήρθε από την Αμερική το 1978, δεν τα βρήκε και τόσο καλά τα πράγματα εδώ. Κάποιοι συνάδελφοι μουσικοί τον είχαν «βάλει στο σημάδι» και μου λέγανε «πού πας και παίζεις με τον Αμερικάνο;»... Εγώ, όμως τον ήξερα από παλιότερα, το 1960 από τα καλοκαίρια που όταν τελειώναμε το σχολείο, ακούγαμε κάτι μικρά δισκάκια. Έτσι, λοιπόν, εκείνη την περίοδο τον κράτησα εδώ... Πήγαμε στο «ελληνικό χωριό», σε ραδιόφωνα, τηλεοπτικές εκπομπές και του βγήκε σε καλό, πιστεύω. Είναι ένας καλός μουσικός, χωρίς καμία αμφιβολία. Μακάρι να ‘χαμε κι άλλους τέτοιους μουσικούς. Ενώ, ήταν ή είναι, άλλοι δεν έδωσαν τη δέουσα σημασία... Ειδικά, ο Σταύρος Καψάλης και ο Ναπολέων Δάμος, που έχει στο παίξιμό του στο κλαρίνο μεγάλη δύναμη! Και του το έχω πει του Ναπολέοντα, «αφού σε «πάνε» οι τραγουδιστές, έλα να κάνουμε πράγματα»

Τον Πετρολούκα δεν τον απασχολεί αν είναι κουρδισμένα τα υπόλοιπα όργανα ή όχι... βγαίνει μπροστά και σολάρει. Και έχει μεγάλη σημασία αυτό, να σε βλέπουν σαν καλλιτέχνη σε αυτό που εκφράζεις... και ό,τι λες και κάνεις να αναγκάζεις τον άλλο να το αντιληφθεί. Η ερμηνεία του δημοτικού τραγουδιού είναι ιεροτελεστία. Ιδιαίτερα, όταν είσαι σε γάμο. Από τη στιγμή που πας, μέχρι και όταν φεύγεις... Έτσι είχε γίνει και στον δικό μου γάμο...»

Τι έχετε συγκρατήσει ως ανάμνηση από τον δικό σας γάμο;
«Είχαμε τηρήσει όλες τις παραδόσεις και η μια στιγμή ήταν καλύτερη από την άλλη. Βοήθησε όλο το χωριό, ο καθένας με το δικό του τελετουργικό μέρος, χωρίς να τους πει κανένας τίποτα...

Στείλαμε το μπαϊράκι, οι γυναίκες με τα άσπρα μαντήλια ζύμωναν το προζύμι για να φτιάξουμε τις μπουγάτσες που θα κερνούσαμε και τραγουδούσαν «Ποιος τον κάνει τούτο γάμο»... Πήγανε και για ξύλα και γυρνούσαν με τα άλογα και πάνω στις αρμαθιές είχαν ριγμένο άσπρο μαντήλι, ως δείγμα αγνότητας...

Κατόπιν, με ξύρισαν, με αρμάτωσαν και με έβαλαν καβάλα σ’ άλογο... που πάνω σαμάρι είχε φλοκωτή πετσέτα με τον μαίανδρο, το σήμα του Βυζαντίου! Από κοντά κι ο Ναπολέων Δάμος με το κλαρίνο του... χορέψαμε στο μεσοχώρι, πήγαμε στον κουμπάρο, πήραμε το κανίσκι (ψημένο αρνί), πάλι μπουγάτσα και στολισμένοι με λουλούδια και κουφέτα, κινήσαμε για το σπίτι της νύφης. Εκεί στην εξώπορτα μας έριξαν μπροστά μας ένα σίδερο, για «σιδερένια» ζωή, μας πότισε η μάνα με μέλι και όλα πήραν το δρόμο τους με χορό και γλέντι μέχρι το πρωί...»

Tι θυμάστε από τα χρόνια που συνεργαστήκατε με τον Δημήτρη Βάγια;
«Θυμάμαι ακόμα την τελευταία νύχτα που ήμασταν μαζί... Είχαμε χορό στο «Ηπειρώτικο Σαλόνι», κανονίζαμε ένα ταξίδι για βαφτίσια στην Τήνο, τον κοίταξα στα μάτια –δεν το ξεχνάω αυτό- και τον χαιρέτησα γιατί την άλλη ημέρα έπρεπε να είμαι στην «Πανηπειρωτική» και μετά θα έφευγα για το χωριό... Μου αποκρίθηκε ότι θα ερχόταν και αυτός τη Δευτέρα και κλείσαμε την άλλη μέρα ραντεβού στην «Όαση». Το πρωί, όμως στις 8 η ώρα, 9 Ιανουαρίου του 1994 ήταν, μας ειδοποίησαν πως ο Δημήτρης είχε χτυπήσει σε ατύχημα...

Με τον Δημήτρη Βάγια είχαμε πάντοτε αγαστή συνεργασία, ήταν ένας ντόμπρος άνθρωπος, που αν σου έλεγε μια κουβέντα, τελείωσε, αυτό ήταν. Είχαμε δουλέψει πολύ καλά μαζί, και στο μαγαζί, στο «Ηπειρώτικο Σαλόνι», ήθελε άνθρωπο που ο λόγος του να είναι λόγος και το είχε καταφέρει. Δεν έλεγε ποτέ παραπανίσιες κουβέντες. Δυστυχώς έφυγε γρήγορα... Είχε το δικό του κεφάλαιο στο δημοτικό τραγούδι.
Οι Μπέλλος, Κιτσάκης, Σιάτρας και Βάγιας λειτουργούσαμε σαν τετράδα και μας είχαν χαρακτηρίσει «οι τέσσερις Ευαγγελιστές». Είχαμε τραγουδήσει το ηπειρώτικο τραγούδι σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό. Προσπαθούσαμε να είμαστε κάπως αυστηροί και να τηρούμε τις παραδοσιακές φόρμες του τραγουδιού.

Είχαμε ξεκινήσει την πορεία μας στο τραγούδι μαζί με τον Δημήτρη Βάγια -ο Στυλιανός Μπέλος και ο Αλέκος Κιτσάκης νωρίτερα- κάναμε μαζί πολλές εκπομπές για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση και η συνεργασία μας έγινε ακόμη πιο στενή στο «Ηπειρώτικο Σαλόνι» και σε συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εκτιμώ, πως ταιριάζαμε περισσότερο σαν χαρακτήρες, γιατί πιστεύαμε πολύ στο καθαρό παραδοσιακό τραγούδι και με αυτόν τον γνώμονα διαλέγαμε και τα όργανα στις ορχήστρες μας, δηλαδή κλαρίνο, βιολί, λαούτο και ηπειρώτικο ντέφι...»






Κύριε Σάββα, θα μπορούσατε να μας τραγουδήσετε ένα παραδοσιακό ηπειρώτικο τραγούδι για να ακουστεί από όποιον διαβάσει αυτή τη συνέντευξη;
«Θα σας πω το «Ξενιτεμένο μου Πουλί». Ένα πολύ όμορφο τραγούδι, που παρουσιάζει τον άνθρωπό μας, που είναι στην ξενιτιά και μας λείπει, είτε είναι αδερφός, είτε σύζυγος, είτε παιδί, ένας δικός μας άνθρωπος μέσα από το σπίτι μας που είναι ένα πουλί που βρίσκεται στα ξένα.

Στην εποχή, λοιπόν, που γράφτηκε, με τα μέσα που υπήρχαν τότε, αναρωτιόταν ο ανώνυμος ποιητής τι να στείλει στον άνθρωπό του. Δεν υπήρχε ούτε τηλέφωνο, ούτε ραδιόφωνο για να μαθαίνει κανείς τα νέα.

Είναι ένα τραγούδι με υπέροχους στίχους, έτσι όπως είναι και όλα τα δίστιχα του δημοτικού μας τραγουδιού... Η μούσα η δημοτική τού έδωσε την ανάλογη μουσική και ο ανώνυμος λαός με νοσταλγία, χαρά, πόνο, δάκρυ και αγάπη το τραγουδούσε, το τραγουδάει και θα το τραγουδάει. Εύχομαι, λοιπόν κι ελπίζω αυτοί που θα το ακούσουν, να το τραγουδάνε κι αυτοί όπου κι αν βρίσκονται...»

Ακούστε το τραγούδι, λίγο πιο πάνω και δεξιά, στο MP3 Player του MusicHeaven