Ο Haig Yazdjian μιλάει στο MusicHeaven

Οι συνοδοιπόροι

Μιας και μιλάμε για παρέες και για φίλους, μια ευρύτερη παρέα μουσικών, διόρθωσέ με αν κάνω λάθος, από τις αρχές του ’90 και πέρα στο «Asante» – που έγινε «Αλάβαστρoν»- φτιάξατε σιγά - σιγά την σκηνή της έθνικ-τζαζ στην Αθήνα. Ποιες είναι οι σκέψεις και οι αναμνήσεις σου γι’ αυτήν την δημιουργική διαδικασία και πως αισθάνεσαι που αρκετά πιο νέα παιδιά τώρα έχουν επηρεαστεί και ακολουθούν τα χνάρια σας;
«Το ‘94 ξεκινήσαμε, όντως… Θεωρώ ότι η μουσική που κάνουμε είναι πιο πολύ παγκόσμια, ας πούμε «world music», γιατί η έθνικ-τζαζ κάπως είναι. Δεν με πειράζει βέβαια ο χαρακτηρισμός… ο καθένας το βλέπει όπως θέλει. Η μουσική είναι το να εκφράζεις, να πεις κάτι. Τώρα επειδή δεν παίζεις κιθάρα και παίζεις ούτι γίνεται… ethnic. Με την ταπεινή μου γνώμη, πιστεύω πως εκτός από την μουσική, ο καθένας μας απ’ αυτούς που ήμασταν μαζί σε αυτό το χώρο και συνεργαστήκαμε, είχε μία αποστολή. Για την μουσική και για την ζωή μαζί. Δηλαδή, δεν πουληθήκαμε, ήμασταν εκεί σ’ αυτά που πιστεύαμε, ενώ μπορούσαμε να τ’ αλλάξουμε πάρα πολύ γρήγορα, να τα κάνουμε αλλιώς, αλλά παραμείναμε και παραμένουμε εκεί που είμαστε. Και αυτό έχει ένα αποτέλεσμα που δεν λειτουργεί αμέσως, θέλει τον χρόνο του. Εάν δεν έχεις την υπομονή, τρελαίνεσαι και αναρωτιέσαι, «γιατί δεν αναγνωρίζεται αυτό που κάνω;» Παρόλο, που όταν εγώ ξεκίνησα να κάνω αυτό, υπήρχε όλο αυτό το ρεύμα προς την έθνικ, είχε «ανέβει» και στην Ελλάδα. Αλλά μετά όταν έφυγε αυτό το «καρναβάλι», ας πούμε κι έμεινε αυτό το πράγμα στον αέρα, κατάλαβα ότι κάτι άλλο πρέπει να κάνω. Να δουλέψω διαφορετικά, να δείξουμε διαφορετικά πράγματα που ήταν και είναι πάντοτε καινούργια. Δηλαδή, ξεκινάει κάποιος να έρθει στις εμφανίσεις μας και λέει «θα πάω στον Haig για να ακούσω αρμένικα παραδοσιακά τραγούδια…» και έρχεται και ακούει ένα τελείως διαφορετικό άκουσμα. Αυτό όμως θέλει τον χρόνο του μέχρι να το χωνέψει κάποιος. Δεν στο συγχωρεί αμέσως. Έτσι, λοιπόν, συνέβαινε και έβλεπα ότι όλο και κάτι γίνεται, ότι πολλά παιδιά, νέοι μουσικοί ξεκίνησαν επηρεασμένοι απ’ αυτό που κάναμε. Όπως και με τον Νίκο (σ.σ. Σιδηροκαστρίτη) που τόσοι μαθητές του ακολουθούνε το παίξιμό του, θαυμάζοντας αυτό που κάνει, ήθελαν να είναι και αυτοί στην θέση του. Εντάξει αυτό είναι η χαρά που μας δίνεται σε αυτό που κάνουμε. Αυτό θέλαμε και εμείς να γίνει. Το όνειρό μου είναι να αφήσω κι εγώ μία… πέτρα με το όνομά μου, με το έργο μου, σ’ αυτόν τον πύργο που λέγεται ο «Πύργος των Μουσικών». Είναι ωραίο. Όταν το ’80 ήταν μόνο 5-6 άνθρωποι στην Αθήνα που έπαιζαν ούτι και τώρα αυτήν υπάρχουν έως και 600 μουσικοί, 1.000, 2.000 -δεν ξέρω πόσοι- λες πως κάτι κάναμε. Βέβαια, δεν ήμουν μόνο εγώ, δεν το έκανα μόνος μου. Ο καθένας από την πλευρά του έκανε κάτι καλό, πιστεύω, για την μουσική»

Μιας και το αναφέρεις, ο Νίκος ο Σιδηροκαστρίτης είναι ο πιο σταθερός σου συνεργάτης τόσα χρόνια. Ποια είναι η σχέση σας;
«Ο Νίκος είναι μία σταθερή αξία. Με οποιονδήποτε και να τον βάλεις ο ίδιος άνθρωπος θα είναι. Δεν έκανε καμιά προσπάθεια για να γίνει καλύτερος σαν άνθρωπος γιατί δεν χρειάστηκε. Παιχτικά, αυτά που έχει προσφέρει σ’ εμένα δεν τα έχει προσφέρει σε κανέναν άλλον. Έχει κάνει πάρα πολλά για εμένα. Το σέβομαι και το εκτιμώ αυτό. Είναι όπως τη λίρα, που όπως έλεγαν κάποτε αξίζει σαν το χρυσό. Ο Νίκος, λοιπόν, είναι η σταθερή αξία που έτσι είναι, έτσι θα μείνει και έτσι θα τελειώσει. Δεν θ’ αλλάξει ποτέ στην ζωή του. Και ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που καμιά φορά λες: «Να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Λες, αν μου χαθεί αυτό το όργανο, άμα μου σπάσει, τι θα κάνω; Πως θα παίξω;» Αλλά ουδείς αναντικατάστατος. Τι να πω; Είναι πράγματα που στην ζωή πρέπει ν’ αλλάξεις και τον έχω πιέσει τόσο πολύ, για να κάνει τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα. Ο Νίκος έχει έναν τρόπο παιξίματος πολύ ιδιαίτερο. Δεν τον θεωρώ ντράμερ, ούτε ακριβώς μουσικό. Ο Νίκος είναι ιερέας. Έχει μία αποστολή και αυτή εκτελεί. Από κάποια στιγμή και μετά λες μου ‘κανε αυτό, μου ‘κανε το άλλο, ας μην το αλλάξω και όλο. Εάν θέλεις να γράψεις Ηπειρώτικα θα πάρεις δύο Ηπειρώτες να παίξουν, δεν χρειάζεται να βάλεις τον Νίκο να γίνει Ηπειρώτης. Είναι και κάποια στιγμή ίσως που πρέπει να μείνεις και λίγο χώρια. Εγώ έχω καταλάβει την αξία του Νίκου, τόσα χρόνια είμαστε μαζί, δεν χρειάζεται να μου λείψει. Για να ‘μαστε μαζί, τόσα χρόνια συνεργάτες, σημαίνει ότι κάτι υπάρχει. Ούτε μία μέρα δεν τον έχω στεναχωρέσει, ούτε μία μέρα δεν με έχει στεναχωρέσει. Δηλαδή και τώρα που θα έρθει κάποιος άλλος στην θέση του, ο ίδιος μου τον διαλέγει. Ο Νίκος είναι φίλος μου, θεωρώ ότι όποτε του χτυπήσω την πόρτα του, δεν θα μου πει όχι, ακόμη και αν πρόκειται για κάτι αδύνατον. Αυτό μόνο φθάνει. Τόσα χρόνια ήταν ο μοναδικός που παρέμεινε μαζί μου και είναι ο πιο πιστός, παρότι δεν ήταν και τόσο εύκολο να το κάνει αυτό. Αλλά, είχε αρχές…»

Από τις αρχές τις δεκαετίας 2000 δέχεσαι πολλές προσκλήσεις για συναυλίες στο εξωτερικό. Πως ξεκίνησε αυτό και ποια θα είναι τα επόμενα βήματά σου;
«Όλα αυτά συμβαίνουν από εκεί που δεν το περιμένεις. Κάποιος είχε δώσει σε κάποιον ένα cd, ο οποίος έτυχε να είναι παραγωγός και έτσι έγινε το ξεκίνημα για το εξωτερικό. Το μάρκετινγκ θέλει κάποια άλλη δουλειά, αλλά πιστεύω πως τα πράγματα πηγαίνουν καλά. Σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα, αυτό που κάνουμε ακόμα δεν έχει πάρει την θέση του στην Ελλάδα, τόσο ώστε να μπορούμε να επιβιώσουμε απ’ αυτό, γι’ αυτό και βρήκε θέση και στο εξωτερικό, ώστε να μπορεί να γίνει κάτι σε όλα τα επίπεδα»

Υπάρχει κάποιο περιστατικό σ’ αυτές τις συναυλίες σου στο εξωτερικό που να σου κάνει εντύπωση και που να θυμάσαι περισσότερο;
«Θυμάμαι ένα περιστατικό στην Καρθαγένα. Ένα λιμάνι στην Ισπανία. Σε ένα τοπικό Φεστιβάλ, έπαιξε πριν από εμάς μία Βραζιλιάνα, με ιδιαίτερα ρούχα και την στολή της, είχε σόου με χορευτικά… Οι Βραζιλιάνοι έχουνε μια σύνδεση σε σχέση με τους θεούς των φυλών τους. Μετά ήταν η σειρά μας. Ήμουν με τον Νίκο (σ.σ. Σιδηροκαστρίτη), τον Zeki (σ.σ. Sulkuqi), τον Φώτη (σ.σ. Μυλωνά) και τον Χάρη (σ.σ. Λαμπράκης). Ε, μας έκανε πάρα πολύ μεγάλη εντύπωση, το τι χειροκρότημα δεχτήκαμε. Ήταν απίστευτο. Όταν κατεβήκαμε μετά από αρκετή ώρα, γιατί ήταν να παίξουμε 30 λεπτά και καταλήξαμε 1 ½ ώρα, έλεγε ο ένας στον άλλον: «μήπως δεν είναι αληθινό όλο αυτό; Γιατί πολύ μας χειροκρότησαν…». Νόμιζα, πως επειδή ζούμε στην Ελλάδα, που είναι σταυροδρόμι δεν υπήρχε λόγος να πάμε αλλού. Πέσαμε, όμως έξω. Υπάρχει μεγαλύτερη παιδεία… Σ’ όλη την Ευρώπη που έχουμε παίξει, αισθάνεσαι κάτι άλλο, διαφορετικό. Τελικά, κάθε 2-3 μήνες, μία φορά πρέπει να κάνεις 3-4 συναυλίες στο εξωτερικό για να επιβεβαιωθείς, γιατί εάν μείνεις εδώ δεν θα επιβεβαιωθείς. Νομίζεις ότι είσαι ακόμη πίσω. Βγαίνεις έξω και καταλαβαίνεις ότι αξίζεις κάτι. Δεν είναι μόνον ο τάδε και ο δείνα. Ε, αυτό μας είχε μείνει την πρώτη φορά που είχαμε πάει στο εξωτερικό»