Οδηγός για Χρωματικές Φυσαρμόνικες

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Περιοχή

Ένα παράδειγμα καλύτερης κατανόησης των ανωτέρω με πραγματικές φυσαρμόνικες που κυκλοφορούν στο εμπόριο.

 Ας πάρουμε τυχαία την εταιρεία HERINGκαι τα μοντέλα της :

a)     Hering Chromatic – 5164 :Είναι 16 οπών-64 γλωσσιδίων και έχει 4 οκτάβες (C3 -  C7 ) δηλαδή αρχίζει από μια οκτάβα κάτω από το Middle C (που όπως είπαμε είναι δύσκολη οκτάβα για τους αρχάριους)

b)       Hering Special 48 Chromatic: Είναι 12 οπών-με 48 γλωσσίδια (reeds) και έχει 3 octaves (Middle C - C7). Δηλαδή ο συντονισμός της είναι ο ίδιος με τις 2 τελευταίες οκτάβες της ανωτέρω Hering Chromatic – 5164   

c)       Hering Chromatic Baritono – 6148: Είναι 12 οπών-με 48 γλωσσίδια (reeds) και έχει 3 octaves. Ο συντονισμός της είναι ο ίδιος με τις 3 πρώτες οκτάβες της ανωτέρω Hering Chromatic – 5164   (Tenor C – C6)

Οι εταιρίες Hering και Seydel για τις φυσαρμόνικες τους που είναι  μια οκτάβα κάτω από το middle C χρησιμοποιούν τον όρο Baritone που πιστεύω ότι είναι ‘ακατάλληλος’ γιατί baritone (σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια) σημαίνει ανδρική φωνή που κείται μεταξύ των φωνών Bass και Tenor (δηλαδή 2 οκτάβες κάτω από το Middle C). Δηλαδή, πιστεύω ότι οι φυσαρμόνικες αυτές θα έπρεπε να ονομάζονται Tenor και όχι baritone –έτσι τις ονομάζει η Hohner(πχ hohner 270 tenor and the CX-12 tenor που είναι μια οκτάβα κάτω από το middle C) .Τέλος πάντων αυτά τα αναφέρω απλώς για να ξέρετε ότι παραγγέλνοντας τέτοια φυσαρμόνικα στη  Hering ή Seydel  ο όρος Baritone=Tenor . 

Harmonica Layouts

Σε αυτή την διεύθυνση μπορείτε να βρείτε τα σχεδιαγράμματα με τις νότες σ’ όλα τα κλειδιά και σ’ όλους τους τύπους :

Πιο γνωστές Εταιρείες Χρωματικών

Η SUZUKI δεν παράγει διατονικές αρμονικού  μινόρε βγάζει όμως τέλειες Πανάκριβες  Χρωματικές .

Η Lee Oscar Δεν παράγει καθόλου Χρωματικές.

 Η Hohner ,SEYDEL και η HERING παράγουν  όλων των τονικοτήτων.

Φτηνές χρωματικές είναι και οι  Γιαπωνέζικες Tombo (No 1248) και οι Κινέζικες Swan.

 Χρωματικές χωρίς SLIDER

Ένας από τους μεγάλους μπελάδες για τους παίχτες χρωματικής με Slider είναι ότι αυτό κολλάει συχνά ,κάνει διαρροή αέρα , ακούγεται το κλίκ του. Έτσι αν υπήρχε τρόπος να αποφύγουμε το Slider τότε και οι βαλβίδες θα ήταν λιγότερο απαραίτητες εφ’ όσον το όργανο θα μπορούσε να γίνει πιο αεροστεγές.

Πράγματι λοιπόν υπάρχουν χρωματικές και χωρίς Slider και χωρίς windsavers. {Tombo Glissando 40 Euro}.

 Η κάτω σειρά των οπών καλύπτουν την κλίμακα C ενώ η πάνω σειρά των οπών καλύπτει την κλίμακα C# χωρίς να επαναλαμβάνονται τα Cs και C#s της Solo Tuning.

Επειδή ανά οπή παράγεται μόνον ένας τόνος αυτός θα έχει μεγαλύτερη ένταση

Απαιτείται αρκετή πρακτική εξάσκηση  για να συνηθιστεί αυτό το σχήμα αν και σπουδαστές απέδειξαν ότι την μάθανε το ίδιο εύκολα με την κοινή χρωματική. (Πάντως ,απ’ ότι διαπίστωσα από το διαδίκτυο, δεν είναι διαδεδομένες)

Windsavers χρωματικών

Σε κάθε θάλαμο (οπή) της φυσαρμόνικας υπάρχουν 4 γλωσσίδια τα οποία ανά ζεύγος Φύσημα(blow) / Ρούφηγμα (Draw) επιλέγονται από το SLIDER.

Λόγω της αναπόφευκτης διαρροής αέρα που οφείλεται στον SLIDER χρησιμοποιούνται βαλβίδες. Οι βαλβίδες αυτές ή windsavers όπως είναι περισσότερο γνωστές είναι στενές , πλαστικές ή δερμάτινες ή από τεφλόν λωρίδες , τοποθετημένες στα γλωσσίδια (reeds) των φυσαρμόνικων. Οπως το λέει και η λέξη -windsavers - σημαίνει οχι σπατάλη αναπνοής (Φύσημα- Ρούφηγμα).

Όταν υπάρχουν βαλβίδες και ΦΥΣΑΜΕ η βαλβίδα εμποδίζει τον αέρα να διαρρεύσει από το ανενεργό γλωσσίδιο ΡΟΥΦΗΓΜΑΤΟΣ.

 Ισχύει και το αντίστροφο ,δηλαδή όταν ΡΟΥΦΑΜΕ η βαλβίδα εμποδίζει τον αέρα να διαρρεύσει από το ανενεργό γλωσσίδιο ΦΥΣΗΜΑΤΟΣ.

• Διατονική φυσαρμόνικα με βαλβίδες είναι η MR-350 valved SUZUKI (43 Euro)
• Ολες οι ακριβές Χρωματικές πάνω από 70 Ευρώ έχουν windsavers.
• Βρήκα το παρακάτω video που ήταν μακροσκελής-συνέντευξη-της υπευθύνου για τα windsavers τεχνικού της Hohner .Μεταγλώττισα ένα μικρό τμήμα αυτού που είναι το παρακάτω και αξίζει να το δείτε:

Τα windsavers είναι καταναλώσιμα υλικά στις χρωματικές φυσαρμόνικες και σε μερικές διατονικές.

 Όταν δουλεύουν σωστά δεν τα δίνεις σημασία και πιθανόν να μη ξέρεις ότι υπάρχουν. Όταν όμως κολλήσουν , ή είναι μη σωστά τοποθετημένα ή κατεστραμμένα τότε τα παίρνεις αμέσως χαμπάρι αφού μειώνουν την απόδοση και γενικά την απόκριση της φυσαρμόνικας.

Τότε ζουζουνίζουν ,κολλάνε στα γλωσσίδια και κροταλίζουν ή σταματάνε τα γλωσσίδια να πάλλονται ή κολλάνε και μένουν ανοιχτά που είναι σαν να μην υπάρχουν.

Το καθάρισμα της χρωματικής το βλέπουμε στο ανωτέρω συνημμένο video. Τις περισσότερες φορές τα windsavers είναι διπλού στρώματος - το πάνω στρώμα(καφέ)  πιο σκληρό και το κάτω στρώμα (λευκό) πιο μαλακό. Πολλές φορές τα δύο αυτά στρώματα κολλάνε απ’ την υγρασία. Τα ξεκολλάμε εισάγοντας χαρτί χαρτοσακούλας οπωροπωλείου που δεν έχει λεία επιφάνεια. Αν δεν είναι ίσια (επίπεδα) τότε ένας τρόπος είναι να τα ξεχωρίζουμε με μια γυναικεία καρφίτσα ώστε να μπορούμε να την κρατάμε άνετα και να ρολλάρουμε το τεφλόν ή πλαστικό μέχρι να ισιώσουν.

 Επιπλέον μπορούμε με πιστολάκι μαλλιών από απόσταση να θερμαίνουμε τη φυσαρμόνικα ώστε να φτάσει στη θερμοκρασία αναπνοής.(επίσημα οι εταιρείες δεν το συνιστούν)

Μια άλλη μέθοδος είναι να την κρατήσουμε ,με τις οπές προς τα κάτω , στη μασχάλη μας για λίγα λεπτά.

Ισχύει η εξής εξίσωση:

· Κρύο μέταλλο   + θερμή αναπνοή = Υγρασία + τα windsavers κολλάνε

· Θερμό μέταλλο + θερμή αναπνοή =«ευτυχισμένη »χρωματική φυσαρμόνικα

Μια μέθοδο που χρησιμοποιούν οι φημισμένοι παίχτες χρωματικής φυσαρμόνικας είναι:

Αγοράζουμε ένα τζέλ θερμότητας(από τα φαρμακεία ,μεσαίο μέγεθος κόστος 6 ευρώ) -όπως αυτά που χρησιμοποιούν οι αθλητές για εξαρθρώσεις – το ζεσταίνουμε στο φούρνο μικροκυμάτων και τυλίγουμε τη χρωματική. Πράγματι το κόλπο ισχύει.

Δείτε το σχετικό video εδώ:

Όλοι μας μπορούμε να αντικαταστήσουμε τα windsavers. Τα μαγαζιά που πουλάνε φυσαρμόνικες έχουν ανταλλακτικά. Τα Hohner windsavers κάνουν για όλες τις μάρκες. Πράγματι δεν είναι δύσκολη εργασία. Κάποια στιγμή θα βιντεοσκοπήσω μια τέτοια ρύθμιση.

Straight tuned &  Cross tuned

Οι εταιρείες παράγουν, επίσης , χρωματικές είτε σε straight tuned είτε σε cross tuned.

Αυτό αναφέρεται στον τρόπο που το SLIDER απομονώνει το σετ των γλωσσιδίων.

Έτσι με το SLIDER έξω , αν το εκτιθέμενο πάνω μέρος των οπών φαίνεται ανοιχτό η χρωματική είναι straight tuned, ενώ αν το εκτιθέμενο μέρος των οπών φαίνεται  εναλλάξ πάνω –κάτω τότε η χρωματική είναι cross tuned (η πλειονότητα των χρωματικών)

 Η μόνη εκτιμούμενη διαφορά είναι ότι η cross tuned (πχ CX-12 Hohner model) καταλαμβάνει μεγαλύτερο χώρο και άρα περνά περισσότερος αέρας και άρα δυνατότερος ήχος.