Οδηγός για Χρωματικές Φυσαρμόνικες

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

ΤΙΡS για χρωματική φυσαρμόνικα

Πως κρατάμε τη χρωματική φυσαρμόνικα

Παίζει σπουδαίο ρόλο να το συνηθίσουμε απ’ την αρχή. Ο εικονιζόμενος τρόπος θα μας βοηθήσει στο μέλλον να κρατάμε , αν χρειαστεί, μικρόφωνο.

Έλεγχος του SLIDE από πετάλι ποδιού

Χρησιμεύει όταν θέλουμε να παίξουμε Χρωματική φυσαρμόνικα ταυτόχρονα με κιθάρα οπότε τα χέρια μας δεν είναι ελεύθερα για το κράτημα της φυσαρμόνικας αλλά και τη χρήση του SLIDER.

Έτσι λοιπόν απαιτείται εργονομικός συγκρατητήρας λαιμού στον οποίο είναι προσαρμοσμένος μηχανισμός πιέσεως του μπουτόν του SLIDER που ελέγχεται από πετάλι ποδιού. Δείτε το στο:

SLIDER

Ένας από τους μεγάλους μπελάδες για τους παίχτες χρωματικής με Slider είναι ότι αυτό κολλάει συχνά ,κάνει διαρροή αέρα , ακούγεται το κλίκ του. Το σχέδιο του SLIDER, όπως είδαμε παραπάνω είναι Straight tuned  ή  Cross tuned.Αν κινείται δύσκολα ο καλύτερος τρόπος λίπανσης είναι το νερό. Πάντως εγώ τελευταία χρησιμοποιώ μια σταγόνα λάδι βαλβίδων κορνέτας(valve oil – small for cornet -το έχουν όλα τα μουσικά καταστήματα) με πολύ καλά αποτελέσματα.

Legato

Ο όρος Legato σημαίνει νότες συνδεδεμένες η μια με την άλλη έτσι ώστε να μην υπάρχει αίσθηση σιγής ανάμεσα στις νότες που έτσι παίζονται η μια μετά την άλλη. Το αντίθετο είναι το staccato.

Όταν ξεκίνησα την Χρωματική Φυσαρμόνικα (μου έκανε εντύπωση γιατί ενώ είναι χρωματική διατίθεται σε 12 διαφορετικές  τονικότητες ) ζήτησα πληροφορίες για το τι τονικότητα συνιστούν:

Επειδή το κόστος των χρωματικών είναι μεγάλο (150$ και πάνω) έκανα έναν έλεγχο αυτών και διαπίστωσα αυτό που φαίνεται στη φωτογραφία και αφορά το Legato ( στη φυσαρμόνικα το Legato παίζει σπουδαίο ρόλο – επιτυγχάνεται  παίζοντας μια σειρά από νότες ή μόνο με εκπνοή ή μόνο με εισπνοή ).

Στο σχέδιο η ίδια μουσική φράση με δύο διαφορετικές τονικότητες ( C και  B). Με τονικότητα C απαιτείται εναλλαγή εισπνοής-εκπνοής ενώ με τονικότητα Β μόνο με εκπνοή.

Άρα με Β τονικότητα η εκφραστικότητα ανεβαίνει στο μέγιστο…

 Τrilling

Μερικές μελωδίες μπορούμε να τις στολίσουμε με trilling σε μια παρατεταμένη νότα. Μουσικά σωστό trilling γίνεται μεταξύ δύο νοτών παρακειμένων με γρήγορο κούνημα  αριστερά δεξιά της φυσαρμόνικας ή κρατώντας σταθερή τη φυσαρμόνικα και κουνώντας το κεφάλι μας αριστερά δεξιά .

Στη χρωματική το trilling επιτυγχάνεται με ταχεία εναλλαγή πίεσης/απελευθέρωσης του SLIDER.Αυτού του είδους το trilling είναι ένα από τα πλεονεκτήματα των χρωματικών  που δεν μπορεί να επιτευχθεί με την διατονική.

Αυτοσχεδιασμοί

Αναφέρομαι στην χιτζάζ και στους αυτοσχεδιασμούς  γιατί τα βρήκα πολύ εύκολα με την χρωματική σε σχέση με όλες τις άλλες κλίμακες και όλους τους άλλους  δρόμους. (Ίσως επειδή μ’ αρέσουν τα δημοτικά και ρεμπέτικα σε χιτζάζ -βέβαια υποκειμενικό συναίσθημα)

Πολλά  μουσικά είδη στηρίχτηκαν σε ένα κοινό σκεπτικό κατασκευής , τον μερικό ή και ολικό αυτοσχεδιασμό.

Στην ελληνική  λαϊκή και δημοτική μουσική  βρίσκουμε μεγάλο αριθμό αυτοσχεδιαστικών δημιουργημάτων κυρίως στα νανουρίσματα ,μοιρολόγια , τσάμικα , καλαματιανά και κυρίως στα τραγούδια στην κλίμακα χιτζάζ και ουσάκ. Δείτε τη διαφορά τους και μεγάλο ρεπερτόριο τραγουδιών εδώ.

Ο αυτοσχεδιασμός εξαρτάται από την εμπειρία , την φαντασία , και την καλή  γνώση της μουσικής κλίμακας. Υπάρχουν όμως και έτοιμα Licks (φράσεις κλισέ) που τα χρησιμοποιούμε αυτούσια ή και παραλλαγμένα ανάλογα με τη φαντασία μας.

Ένα από τα κοινά στοιχεία του μπλουζ και του λαϊκού ( ρεμπέτικου) είναι ο αυτοσχεδιασμός.

Πολλοί νομίζουν πως αυτοί που αυτοσχεδιάζουν (Jazz , Blues , hitzaz..) είναι ταλαντούχοι. Αν συμβαίνει αυτό είναι γιατί διέθεσαν  σωστά το χρόνο τους μαθαίνοντας τα εργαλεία που είναι:

• Οι κλίμακες
•  τα ακόρντα
•  τα Licks & Riffs
• οι παρτιτούρες των τραγουδιών,
• ακούγοντας ηχογραφήσεις  και εκπαιδεύοντας το αυτί.

Αυτοσχεδιασμοί δικοί μου σε δημοτικά σε κλίμακα Χιτζάζ με χρωματική φυσαρμόνικα εδώ:

https://www.youtube.com/playlist?list=PLA2132D1FC19CD662&feature=view_all

Ο δρόμος Χιτζάζ

Ο δρόμος Χιτζάζ  χρησιμοποιείται στην ελληνική λαϊκή –ΔΗΜΟΤΙΚΉ μουσική.

Πήρε την ονομασία του από την μια  περιοχή της  σημερινής Σαουδικής Αραβίας .

Γνωρίζοντας να παίζουμε μελωδίες με τη φυσαρμόνικα σε μια κλίμακα Χιτζάζ ταυτόχρονα ξέρουμε να παίζουμε και μελωδίες στην αντίστοιχη Μινόρε Αρμονική και το αντίστροφο. Ο δρόμος Χιτζάζ  και ο Ουσάκ δημιουργεί έναν ήχο ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ-ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ΤΖΑΖ

Οι εταιρείες παράγουν Χρωματικές σε όλα τα κλειδιά για τις 12 οπών και μόνο C ή C και  A για τις 16 οπών.

θα πρότεινα:

• Μία σε τονικότητα C ώστε να παίζουμε τραγούδια Χιτζάζ στην κλίμακα του C αλλά και τραγούδια σε κλίμακα Fm Αρμονικό (Η σχετική της Fm είναι η C Χιτζάζ) .
• Μία σε τονικότητα Α ώστε να παίζουμε τραγούδια Χιτζάζ στην κλίμακα του Α αλλά και τραγούδια σε Dm (Η σχετική της Dm είναι η A Χιτζάζ).
• Δείτε αρκετά δικά μου video με μαθήματα χρωματικής εδώ: https://www.youtube.com/playlist?list=PL7F1C35758391058B&feature=view_all
• Σαν πρότυπο για τη χρωματική σε χιτζάζ σας προτείνω τον  Ινδό Jadugarbandari  στο αρχικό video.