Live review: Σαβίνα Γιαννάτου στο Badminton

Γράφει ο Παναγιώτης Κοτσώνης (TRAVELOGUE)
45 άρθρα στο MusicHeaven

Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου 2012. Ως συναυλιακός λάτρης των ανοιχτών θεάτρων και γηπέδων, ανέκαθεν υποτιμούσα χώρους σαν το Badminton. Αποστειρωμένη ατμόσφαιρα ελλείψει τσιγάρου και υπερφόρτωσης του κλιματισμού, καλοβαλμένοι όλοι στις αριθμημένες θεσούλες τους και η παράσταση αρχίζει. Άλλοτε θεατρική, άλλοτε μουσική ακόμη και υπνήλια για όσους πάσχουν από αϋπνία. Ποτέ δεν χώνεψα τους κλειστούς χώρους.

Βεβαίως, ο χώρος της χτεσινής παράστασης με έκανε να ανατρέψω τη μέχρι πρότινος γνώμη μου για το Badminton, διότι ο εξωτερικός χώρος του έχει διαμορφωθεί συνδυάζοντας τα ωραιότερα στοιχεία του θερινού σινεμά και μίας μουσικής σκηνής. Ένας άνετος χώρος στρωμένος με χαλίκι και καλαμωτή ολόγυρα, καρέκλες με τραπεζάκι ανάμεσα και απαραίτητο κεράκι για ατμόσφαιρα επάνω (αν και το δικό μου έσβησε και στην προσπάθεια να το ανάψω ξανά, χάλασα το φυτίλι), σκηνή  που στο πίσω μέρος έχει οθόνη σινεμά, περιποιημένο και οργανωμένο μπαρ, ευγενική εξυπηρέτηση από το προσωπικό. Όλα γλυκά, ήσυχα και δροσερά, συνθέτουν ένα περιβάλλον ικανό να σε κάνει να ξεβγάλεις από πάνω σου ότι προηγήθηκε της ημέρας που νύχτωσε.

Μέρος μίας καλλιτεχνικής παράστασης είναι κι ο χώρος όπου εκτυλίσσεται. Ωστόσο, δεν θα σταθώ άλλο εκεί, μιας και ήταν η πρώτη φορά που παρακολούθησα συναυλία της Σαβίνας Γιαννάτου και ο ενθουσιασμός μου είναι μεγάλος. Λίγο πριν τις 21.30 ήταν, όταν χαμήλωσαν τα φώτα και η Σαβίνα Γιαννάτου ανέβηκε στη σκηνή μαζί με την κιθάρα της συνοδεία της πιανίστας Ευγενίας Καρλαύτη, μόνιμης συνεργάτιδάς της τα τελευταία χρόνια.

Λιτή και σεμνή, αποδεικνύοντας ακόμη είναι πως είναι ερωμένη της τέχνης που πιστά υπηρετεί εδώ και 30 χρόνια. Ξεκίνησε να ξετυλίγει την πολυσυλλεκτική μουσική διαδρομή της ερμηνεύοντας παρέα με την κιθάρα της δύο αναγεννησιακά ισπανικά τραγούδια δίνοντας το παραμυθένιο στίγμα της παράστασης και συνέχισε με το “Winter lady” του Leonard Cohen. Η αφήγηση του παραμυθιού συνεχίστηκε και δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιον που δεν ταξίδεψε πίσω στα παιδικά του χρόνια ακούγοντας μερικά από τα πιο τρυφερά τραγούδια της Λιλιπούπολης σαν το «Τώρα που πας κι εσύ στη Λιλιπούπολη», «Το χρυσαλιφούρφουρο», «Το ηλιακό λεωφορείο», και τη « Ρόζα - Ροζαλία».

Είναι γεγονός πως η προσωπική διαδρομή της Σαββίνας Γιαννάτου έχει έντονο το στίγμα της Λένας Πλάτωνος. Δύο δισκογραφικές συνεργασίες - ορόσημά, όπως το «Σαμποτάζ» του 1981 και ο «Καρυωτάκης» από το 1982 δεν θα μπορούσαν να λείπουν. Η «γαλάζια κιθάρα» μας πήγε ως την έρημο Σαχάρα, όπως την καλεί η στιχουργός Μαριανίνα Κριεζή. Κι από τον αιθέριο ερωτισμό διαβήκαμε τα σκοτεινά μονοπάτια της ποίησης του Κώστα Καρυωτάκη. Η κατάθλιψη και μελαγχολία της ποίησής του ερμηνευμένα σχεδόν βιωματικά από τη Σαββίνα Γιαννάτου, υπήρξαν καθηλωτικά τόσο, που δεν μπορούσα να αντιληφθώ τις όποιες εναλλαγές στις εικόνες της οθόνης πίσω από την ερμηνεύτρια. Επικεντρωμένος οπτικά στη μορφή της, ακουστικά στο τραγούδι της, συναισθηματικά στο σύνολο της καλλιτεχνικής της υπόστασης. Βρέθηκα απευθυνόμενος «Σε παλιό συμφοιτητή», αναπολώντας τη χαμένη νιότη που δεν έχω χάσει ακόμη (κι όμως έτσι ένιωθα). Είδα την εικόνα μιας «Άνοιξης», διαφορετικής από εκείνες τις στολισμένες με φως και χαμόγελα και όρεξη για ζώη.

Εκτός από τα παραμύθια που μας νανουρίζουν γλυκά υπάρχουν και τρομακτικά παραμύθια, όπως εκείνο σε λόγια Γιώργη Παυλόπουλου που έχει μελοποιήσει η Σαβίνα Γιαννάτου. «Το παιδί και οι ληστές»  είναι ένα μικρό μόνο δείγμα των φωνητικών – λαρυγγικών  ικανοτήτων της, της αυτοσχεδιαστικής δεινότητάς της και της ευκολίας απόδοσης θεατρικότητας στην ερμηνεία της. Η συνέχεια με δυο τραγούδια γραμμένα από την ίδια μουσικά και την αδελφή της στιχουργικά. Ακολούθησε μία λυρικότατη  ερμηνεία στο “Dedication” του Μάνου Χατζιδάκη που έφερε το πέρας του πρώτου μέρους της παράστασης, όπου τηρώντας την θερινή κινηματογραφική διαδικασία το πανί πίσω στη σκηνή έγραφε: «Διάλλειμα ολίγων λεπτών».

Το δεύτερο μέρος της μουσικής παράστασης ξεκίνησε με τον καλύτερο τρόπο, αφού η Σαβίνα Γιαννάτου ερμηνεύοντας ένα παραδοσιακό Θρακιώτικο τραγούδι με τον τίτλο «Γιατί πουλί ‘μ’ δεν κελαηδείς;», απέδειξε πόσο έντονα έχει μέσα της το παραδοσιακό στοιχείο. Επιπλέον, η επιλογή του συγκεκριμένου τραγουδιού που γράφτηκε για την άλωση της Κωνσταντινούπολης πάντα θυμίζει, όχι τις αλύτρωτες πατρίδες όπως θα έλεγαν κάποιοι, αλλά τον πόνο που δημιουργεί ανά τους αιώνες ο πόλεμος, η προσφυγιά και η μετανάστευση. Ακόμη και στη συνέχεια με το «Σμυρνέικο μινόρε» που πρωτοερμήνευσε η Μαρίκα Παπαγκίκα  ο ίδιος πόνος αποτυπώθηκε σε εμένα, αν και είναι γραμμένο στα 1919, δύο χρόνια πριν ένας λαός ακολουθήσει το δρόμο της προσφυγιάς.

Την εξαιρετική έναρξη του δευτέρου μέρους ακολούθησε η ερμηνεία τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκη που έχουν αποτυπωθεί δισκογραφικά από τη Σαββίνα Γιαννάτου στους δίσκους «Το ’62 του Μάνου Χατζιδάκη - 1983» και «Πάω να πω στο σύννεφο - 2002», σαν τα “Φέρτε μου ένα μαντολίνο», «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι», «Χάρτινο το φεγγαράκι», «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου». Για πολλούς ερμηνευτές τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκη είναι η κατάληξη. Για την καλλιτεχνική πορεία της Σαβίνας Γιαννάτου, ο Μάνος Χατζιδάκης ήταν ένα σημαντικό κεφάλαιο, αλλά συνάμα και η αρχή. Γι’ αυτό το χτεσινό μουσικό ταξίδι της συνεχίστηκε ανά την υφήλιο, ερμηνεύοντας τραγούδια που έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα από τη συνεργασία της με την ECM Records και τους  Primavera en Salonico περνώντας από την Κάτω Ιταλία με το “Orrio tto fengo” , λίγο παραδίπλα στη Σικελία “Terra ca nun setti”, ένα παράπονο για τη μάνα-γη. Όταν πια τα ταξίδια άρχισαν να εκτείνονται σε εντελώς άγνωστους τόπους, η συγκίνηση δυνάμωσε καθώς ερμήνευσε ένα τραγούδι από την πολύπαθη Παλαιστίνη “Tulbah”, συνδυασμένο με ένα ισραηλινό τραγούδι. Άλλωστε οι λαοί, και τα τραγούδια του λαού δεν έχουν να χωρίσουν κάτι. Μάλλον να ενώσουν έχουν.

Επιστρέψαμε για λίγο στη Μεσόγειο και στην Κορσική με το “Sumiglia”,  κι από εκεί υπερατλαντικά καταλήξαμε στη Γουαδελούπη ακούγοντας και παράλληλα γνωρίζοντας ένα παραδοσιακό θρησκευτικό τραγούδι από εκεί με τον τίτλο “Ah mon dieu”. Λίγο πριν το κλείσιμο μας νανούρισε με ένα ισπανοεβραϊκό νανούρισμα υπό τον τίτλο “Nani nani”. Και το πρόγραμμα έκλεισε με το “Willow’s song” που πρωτοτραγούδησε η Annie Ross.

Η φωνής της Σαβίνας Γιαννάτου σε συνδυασμό με το ελεύθερης μορφής Jazz παίξιμο της Ευγενίας Καρλαύτη στο πιάνο αποτελούν δύο συστατικά με άπειρη μελωδική νοστιμιά γαρνιρισμένα με την ικανότητα τους να αυτοσχεδιάζουν με φωνητικούς διαλόγους. Η Σαβίνα Γιαννάτου ερμήνευσε τραγούδια από τόσες χώρες άσχετες μεταξύ τους, εποχικά, κοινωνικά, εξελικτικά. Παρόλα αυτά, η φωνή της ήταν το συνδετικό τους στοιχείο που έκανε αυτές τις χώρες να μοιάζουν σαν μία σε αυτό το μουσικό φθινοπωρινό δίωρο. Η παράσταση τέλειωσε και βγήκα στο δρόμο με άδειο μυαλό και ξεκούραστο ή αν θέλετε, απαλλαγμένο από ότι με βάραινε πριν.

*Σημ. Οι φωτογραφίες από την παράσταση ανήκουν στη Βάσω Κ.