Αποκλειστική προδημοσίευση: Μάνος Λοΐζος - Απ' τη μνήμη στην καρδιά

Γράφει ο Σπύρος Αραβανής (spiroos)
63 άρθρα στο MusicHeaven

«Μάνος Λοΐζος - Απ΄ τη μνήμη στην καρδιά» είναι ο τίτλος του βιβλίου που επιμελήθηκε με ιδιαίτερη φροντίδα ο Θανάσης Συλιβός και θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μετρονόμος στα μέσα του Νοεμβρίου. Την έκδοση θα συνοδεύει πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.

«Σκοπός αυτής της έκδοσης, τριάντα χρόνια μετά τον θάνατό του, δεν είναι η αποτίμηση της δουλειάς του ή η αγιογραφία του. Στις σελίδες που ακολουθούν προσπάθησα -μέσα από προσεκτική επιλογή- να συγκεντρώσω οτιδήποτε έχει σχέση με τον Λοΐζο: το έργο του, τις λιγοστές συνεντεύξεις του, κείμενα που έγραψαν γι’ αυτόν φίλοι και συνεργάτες του, διάφορες σκέψεις του· την ψυχή του... Θέλω μέσα από το υλικό αυτό ο αναγνώστης, και ειδικά τα νέα παιδιά, να έχουν μια συνολική εικόνα για τη ζωή και το έργο του Μάνου Λοΐζου.

Του Μάνου Λοΐζου που πέρασε από τη μνήμη στην καρδιά…»

Θανάσης Συλιβός

(Aπό τον πρόλογο του βιβλίου)

Ο Μάνος Λοΐζος μέσα από τις συνεντεύξεις του

    «Βεβαίως και πρέπει ο καλλιτέχνης να είναι στρατευμένος ιδεολογικά. Το θέμα είναι να μπορείς να είσαι στρατευμένος και συγχρόνως γνήσιος καλλιτέχνης, λέγοντας αυτά που πιστεύεις. Πρέπει να υπάρχει στρατευμένη τέχνη, γιατί, μέσα στο δρόμο αυτής της σχολής, μπορούν να βγουν αριστουργηματικά έργα. Αλλά το πιο σπουδαίο είναι, ότι η στρατευμένη τέχνη είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στις χιλιάδες των φτωχών παιδιών που πεινάνε, αγωνίζονται και σκοτώνονται καθημερινά.»

   (Από συνέντευξη στον Γ. Λεονταρίτη για την εφημερίδα «Εβδομάδα», 13.7.1966)

    «Τα γρανάζια του ιμπεριαλισμού, με την εξουθενωτική εκμετάλλευση εκατομμυρίων ανθρώπων, βρίσκονται σε τρομακτική υπερλειτουργία στις δυτικές χώρες. Τα αποτελέσματα είναι σε όλους γνωστά: ο πόλεμος του Βιετνάμ, το φυλετικό, το Κυπριακό, η αναβίωση του φασισμού σε πολλές χώρες, ο κίνδυνος της δικτατορίας στον τόπο μας.

Το τεράστιο τέρας που άλλοτε λέγεται φασισμός, άλλοτε μιλιταρισμός και άλλοτε δημοκρατία δυτικού τύπου -που δεν είναι τίποτε άλλο παρά προσωπεία του ιμπεριαλισμού- στέκεται από πάνω μας απειλητικό.

    Και η αντίδραση μας είναι να τα ξεσκεπάσουμε και να φωνάξουμε μ' όλη μας τη δύναμη ενάντια τους. Είμαστε πια συνειδητοί, «γνωρίζουμε». Οι καημοί της ταβέρνας με τη μοιρολατρική αίσθηση ανήκουν στο παρελθόν πια...»   

(Από συνέντευξη στον Δημήτρη Γκιώνη για την εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή», με αφορμή το δίσκο «Τα νέγρικα», 27.12.1966)

    «Σαν καλλιτέχνης είμαι ένας δέκτης ευαίσθητος γεγονότων και καταστάσεων που ζούμε καθημερινά όλοι μας. Γεγονότα και καταστάσεις όπως οι αγώνες του λαού μας, ο αγώνας της εργατικής τάξης για το μεροκάματο για καλύτερες συνθήκες ζωής, για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία. Νιώθω τον εαυτό μου πολύ δεμένο μ΄ ορισμένα πράγματα. Από πολύ μικρός είδα παιδιά να πεινάνε και θεώρησα υποχρέωσή μου να μην το ξεχάσω αυτό ποτέ,  να κάνω ό,τι μπορώ με την τέχνη μου για λείψει αυτή η δυστυχία.

     Σαν μουσικός που γράφω τραγούδια, ξέρω καλά ότι μπορώ να κάνω τον κόσμο να συνειδητοποιήσει ορισμένα πράγματα κι αυτό το θεωρώ μια πολύ σοβαρή λειτουργία. Μ΄ ενδιαφέρει να γράφω όχι ωραία πράγματα, αλλά πώς θάρθω σ΄ επαφή με τον κόσμο που πονάει κι αγωνίζεται».

(Aπό συνέντευξη στον Αντ. Σ. για την εφημερίδα «Αυγή», 27. 8. 1966)

      «Ο ερχομός μου στην Ελλάδα το '55 συμπίπτει με την εμφάνιση του Χατζιδάκι σε δίσκους (‘‘Χάρτινο το φεγγαράκι’’», η ‘‘Λατέρνα’’ κ.λπ.). Δε θα ξεχάσω τι εντύπωση μου έκαναν εκείνα τα τραγούδια. Εξάλλου, όλη η Ελλάδα έζησε τότε τη γοητεία της μουσικής του Χατζιδάκι.

     Τα επόμενα χρόνια άρχισα ν' ανακαλύπτω το λαϊκό τραγούδι, και αυτό βέβαια συνεχίζεται ακόμα. Γύρω στο '60, αν θυμάμαι, ανοίγει μια νέα εποχή για την ελληνική μουσική, η εποχή του Θεοδωράκη. Κι αυτό κρατάει μέχρι σήμερα, και ο ίδιος ο Θεοδωράκης έχει πάρει πια τη μορφή ενός θρύλου, είτε το θέλουμε είτε όχι.

    Μέσα σ' όλα αυτά λοιπόν, και σε πολλά άλλα, αναπτύχθηκε και η δική μου μουσική πορεία.

    Πρωτόγραψα τραγούδια απ' τα εφηβικά μου χρόνια κι εξακολουθώ να γράφω, κατά κύριο λόγο γιατί αγαπώ το τραγούδι σαν μορφή έκφρασης, σαν μορφή επικοινωνίας και πολιτικής πράξης πολλές φορές.»

(Από συνέντευξη στον Δημήτρη Γκιώνη για το περιοδικό Τετράδιo, με αφορμή το δίσκο «Τα τραγούδια του δρόμου»,   Φεβρουάριος 1974)

    «Η άποψη μου είναι ότι έχει πληθύνει πάρα πολύ η βιομηχανία του δίσκου. Γίνονται πια πάρα πολλά τραγούδια. Δε θα ήταν δυνατόν όλα αυτά τα τραγούδια να είναι καλά. Γίνονται πια μαζικά πολλοί δίσκοι που ενδιαφέρουνε τη βιομηχανία. Οι βιομηχανίες έχουν απλωθεί πολύ. Τα γενικά τους έξοδα είναι μεγάλα, πρέπει να τα καλύψουνε κ.ο,κ.

    Υπολογίζουνε πολλούς δίσκους ετησίως και είναι επόμενο να μην έχει καμία σχέση αυτή η πληθώρα των τραγουδιών με την ανάγκη του κόσμου για τραγούδι. Γιατί πιστεύω πως ο κόσμος θα μπορούσε με 20 τραγούδια το χρόνο να ήταν μια χαρά. Δε χρειάζονται τόσα πολλά τραγούδια. Αυτά λοιπόν τα τραγούδια, η πληθώρα, αφορούν τη βιομηχανία.

    Υπάρχει το τραγούδι Τέχνη, δίσκοι που είναι Έργα. Αυτό το κάνουνε μερικοί άνθρωποι μετρημένοι στα δάχτυλα και θα εξακολουθούν να το κάνουνε. Όλη η άλλη υπόθεση είναι μια υπόθεση που αφορά το εμπόριο.»

 (Από συνέντευξη στον Γιώργο Κυριαζίδη για το περιοδικό «Μουσική», με αφορμή το δίσκο «Τα τραγούδια της Χαρούκας», Ιούνιος 1979)

Bιογραφικό σημείωμα

Ο Θανάσης Συλιβός γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Σπούδασε στη Σχολή Τεχνολόγων Γεωπόνων, στην Θεσσαλονίκη  αλλά το ενδιαφέρον του στράφηκε στην  ελληνική μουσική.

Για δεκαπέντε χρόνια εργάστηκε  στο δισκοπωλείο Μetropolis, ως υπεύθυνος του ελληνικού ρεπερτορίου. Εργάστηκε επίσης ως αρχισυντάκτης στο περιοδικό ΜetropolisPressαπό το 1999 μέχρι το 2001.

Έχει συνεργαστεί με την εταιρεία αρχείου και μελετών «Μνήμες»  του στιχουργού, δημοσιογράφου και συγγραφέα Φώντα Λάδη, στην έκδοση βιβλίων καθώς και με καλλιτέχνες για την προετοιμασία συναυλιών και μουσικών παραστάσεων.

Το 2001 ίδρυσε την Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Μουσικής «Μετρονόμος» (www.metronomos.gr) και από το Μάρτιο του ίδιου έτους εκδίδει το τριμηνιαίο μουσικό περιοδικό Μετρονόμος.

Από το 2005 ο «Μετρονόμος» προχώρησε στην έκδοση βιβλίων και μουσικών cd.

Artwork εξωφύλλου: Πέτρος Παράσχης

Φωτογραφία: Χρύσα Σωφρονά