Συνέντευξη Σωτήρη Καραούλια: Οι ιστορίες πίσω από τις επιτυχίες των 2002GR!

Γράφει ο Κωνσταντίνος Παυλικιάνης (CHE)
224 άρθρα στο MusicHeaven

«Είπες Πως» (1982)
Σ.Κ.: Σ’ αυτό το τραγούδι και η μουσική και οι στίχοι είναι από κοινού δικοί μου και του Στέλιου Καραΐνδρου. Είναι δηλαδή ένα κομμάτι απόλυτης συνεργασίας. Η ιστορία του τραγουδιού είναι ότι είχαμε ήδη προχωρήσει στην ηχογράφηση του δίσκου «Vol. 3» και είχαμε βάλει τη βάση για 9 τραγούδια. Τα 7 τραγούδια ήταν δικά μας, το όγδοο ήταν ένα τραγούδι σε μουσική και στίχους του Χρήστου Κυριαζή και το ένατο τραγούδι ήταν μουσική και στίχοι του Γιάννη Κιουρτσόγλου, παλιό μέλος των Πελόμα Μποκιού, ο οποίος ήταν και ο ηχολήπτης στο δίσκο. Έλειπε, λοιπόν, ένα τραγούδι και μια μέρα, μόλις τελειώσαμε την πρόβα, παίζω το τραγούδι και λέω:
- Ρε παιδιά, για δέκατο τραγούδι μήπως μπορούμε να βάλουμε αυτό;

Προς έκπληξή μου εξοργίστηκαν όλοι γιατί δεν θέλανε να παίξουν ένα τόσο «soft» τραγούδι. Θεωρούσανε ότι το συγκρότημα έπρεπε να ‘χει ροκ χαρακτήρα. Τέλος πάντων, δεν είπα τίποτα αλλά μία μέρα κάτσαμε με τον Στέλιο μαζί στο μπαλκόνι και το φτιάξαμε το τραγούδι. Η έμπνευση για τους στίχους ήταν κάτι το αόριστο. Μπορεί να φαίνεται ότι μιλάει για έναν χωρισμό, ο οποίος έχει πληγώσει, μιλάει όμως γενικά για έναν χωρισμό κι όχι για μια συγκεκριμένη κοπέλα. Φυσικά, μέσα εκεί κάπου έρχεται και η μνήμη της μεγάλης προδοσίας με το φιλί του Ιούδα στον Χριστό. «Μα πριν ξημερώσει μ’ αρνήθηκες». Όμως η δυστοκία συνεχιζότανε. Αξιομνημόνευτο είναι ότι το ηχογραφήσαμε με βαριά καρδιά. Αυτό φαίνεται στην δομή του ηχογραφημένου take που μπήκε τελικά στο δίσκο!
Επακριβώς συνέβη το εξής: Καθώς ηχογραφούσαμε τη βάση με τρία όργανα (τύμπανα, κιθάρα και μπάσο) είχαμε αποφασίσει μετά το δεύτερο ρεφρέν να παίξουμε επί 16 μέτρα (διπλό κουπλέ δηλαδή) ώστε να μπορέσει ο Κώστας Γανωσέλης να παίξει εκεί σε playback, μετά την ηχογράφηση των τριών οργάνων, το μέρος του σόλο στο πιάνο. Φυσιολογικά, θα έπρεπε μετά από αυτά τα 16 μέτρα του σόλο, να κάνουμε break, να ξαναμπεί ρεφρέν και μετά το τελευταίο αυτό ρεφρέν να γίνει φινάλε. Όμως –η βαριά καρδιά που ανέφερα προηγουμένως- δεν κάναμε αυτό το break μετά το υποτιθέμενο σόλο του Κώστα στο πιάνο και συνεχίζαμε να παίζουμε την μουσική του κουπλέ για μερικά ακόμη μέτρα! Έτσι, στην αυθεντική ηχογράφηση της μεγαλύτερης επιτυχίας του γκρουπ, ΔΕΝ διπλώνει το ρεφραίν στο τέλος (πράγμα που αποτελεί, αν όχι τον κανόνα, αλλά μια «περπατημένη αρχιτεκτονική» ηχογράφησης που έχει εφαρμοστεί σε άπειρα τραγούδια παγκοσμίως), και το τραγούδι τελειώνει με fade out πάνω στο σόλο (και όχι, ας πούμε πάνω στην φωνή) κάπως ανορθόδοξα, αλλά όχι αναγκαστικά λανθασμένα! Δηλαδή, με λίγα λόγια, η δυστοκία φαίνεται και στην ηχογράφηση του τραγουδιού.
Το δεύτερο αξιομνημόνευτο πράγμα είναι ότι το τραγούδι αυτό, που το παίξαμε με βαριά καρδιά, αν δεν το παίζαμε, πιθανότατα οι 2002GR να παρέμεναν συγκρότημα της γειτονιάς. Είναι το πιο αναγνωρίσιμο τραγούδι μας. Κι όμως, τα μέλη του συγκροτήματος το υποδέχτηκαν με απογοήτευση. Δεν το πιστέψανε και επιθυμούσαν να μην μπει στον δίσκο!
Μετά όλοι παραδέχθηκαν ότι είχαν κάνει λάθος. Δεν το πίστεψε κανένας το τραγούδι εν τη γενέσει του. Όταν το παίζαμε στα live, ο κόσμος δεν χτύπαγε απλώς  παλαμάκια, αλλά, δεν έκανε τίποτα άλλο εκτός από το να στριγκλίζει.  

«Άννα» (1982)
Σ.Κ.: Θα ήταν καλύτερα να μας το πει ο Στέλιος ο Καραΐνδρος, ο οποίος και έγραψε το τραγούδι. Προφανώς, αν μου επιτρέπεται να το πω αυτό το πράγμα: υπήρξε, νομίζω, Άννα στη ζωή του Στέλιου Καραΐνδρου. Ήταν κάτι εφηβικό. Ταυτόχρονα νομίζω, δεν είμαι σίγουρος, ότι πρέπει να υπήρξε και κάποια Άννα και στη ζωή του Ηλία [Ασβεστόπουλου], αν δεν κάνω λάθος, χωρίς να πάρω όρκο γι’ αυτό. Κι έτσι κάπου υπήρχε κι ένα σημείο τομής, που θα μπορούσε κι ο τραγουδιστής να ερμηνεύσει το τραγούδι βάζοντας και τη δικιά του την καρδιά μέσα και να μην υπάρχει μόνο η καρδιά του Στέλιου.

«Αύριο» (1982)
Σ.Κ.: Το «Αύριο» ήταν ένα απ’ τα τραγούδια που πήραμε από φίλο. Συγκεκριμένα, έκανα τότε πολύ παρέα με τον Χρήστο Κυριαζή. Ο Κυριαζής ήταν παλιός ροκάς κι είχε παίξει με τα συγκροτήματα Mirabilis Jalapa και Πρόκες, κι ήταν πολύ καλός τραγουδοποιός. Τον συμπαθούσα πάρα πολύ. Είχε μεγάλη ευφράδεια τραγουδοποιού κι αυτό το τραγούδι, το «Αύριο», το είχα ξεχωρίσει. Έτσι, λοιπόν, το πρότεινα στα υπόλοιπα παιδιά και συμφώνησαν να το πάρουμε. Το μόνο που κάναμε ήταν ότι αλλάξαμε την ενορχήστρωση. Κατά τ’ άλλα, διατηρήσαμε και τη μελωδία και το στίχο.

Ωστόσο, σε διάφορες ιστοσελίδες αναφέρονται ως δημιουργοί οι 2002GR. Μήπως έχει γίνει κάποιο λάθος;
Σ.Κ.: Πραγματικά είναι τραγούδια στα οποία έχουν βάλει το χέρι τους και οι τέσσερις. Όταν λέμε 2002GR μιλάμε για το κατοχυρωμένο όνομα στην ΑΕΠΙ, που στη θέση του στιχουργού και του συνθέτη είναι τέσσερα ονόματα: Στέλιος Καραΐνδρος, Γιάννης Χατζησόγλου, Ηλίας Ασβεστόπουλος και Σωτήρης Καραούλιας. Όπου υπάρχει 2002GR είναι κατοχυρωμένο αρχείο στην ΑΕΠΙ και είναι αυτά τα τέσσερα ονόματα. Στο συγκεκριμένο τραγούδι, το όνομα του Χρήστου Κυριαζή αναφέρεται πάρα πολύ καθαρά πάνω στον δίσκο. Κάτω από τον τίτλο «Αύριο» γράφει «Χρήστος Κυριαζής». 

«Μαγική Αυλή» (1982)
Σ.Κ. Δεν ξέρω αν μου επιτρέπεται να μιλήσω γιατί το τραγούδι αυτό το έγραψε ο Ηλίας Ασβεστόπουλος (στίχοι) και ο Γιάννης Χατζησόγλου (μουσική), παρόλο που στο διαδίκτυο κάποιος το έχει παραθέσει αντίθετα. Αυτό που θυμάμαι πολύ έντονα με την «Μαγική Αυλή», είναι το εξής: Όταν κάναμε ακόμα πρόβες στα τραγούδια που θα βάζαμε στο «Vol. 3», εκείνη την εποχή ο Στέλιος Καραΐνδρος δούλευε με μία λαϊκή ορχήστρα κάπου κοντά στην πλατεία Αμερικής. Ένα βράδυ πήγε και τον πήρε από την δουλειά ο Γιάννης Χατζησόγλου, και κατά την επιστροφή μέσα στ’ αυτοκίνητο ο Γιάννης είπε του Στέλιου μια ιδέα που είχε για κάποιο beat στα τύμπανα, το οποίο ήταν λίγο πρωτότυπο. Ακόμη, του είπε να το συγκρατήσει στην μνήμη του, διότι ήθελε να κάνουμε ένα τραγούδι που να μπαίνει στην εισαγωγή με αυτό το συγκεκριμένο beat στα τύμπανα. Αυτό μου είπε ο Στέλιος μια μέρα που είχαμε πρόβα και μου το έπαιξε. Συμπτωματικά, στο χώρο ήμασταν ο Στέλιος κι εγώ. Ακόμα δεν είχαν έρθει οι άλλοι δύο. Και μου λέει:
- Κοίταξε να δεις Σωτήρη. Υπάρχει ένα τραγούδι που μου ‘χει προτείνει ο Γιάννης να βάλω αυτά τα τύμπανα.

Και μου παίζει τα τύμπανα. Προς έκπληξή μου εκείνη τη στιγμή, άκουσα την εισαγωγή των τυμπάνων ενός τραγουδιού που είχε βγει δύο χρόνια νωρίτερα από ένα αγγλικό συγκρότημα, τους The Sound, και το τραγούδι λεγόταν «I Can’t Escape Myself». Και του λέω:
- Βρε Στέλιο, αυτό είναι το «I Can’t Escape Myself» των Sound!
- Και τί θα κάνουμε τώρα;
- Όχι, πρέπει να το αλλάξουμε οπωσδήποτε κάπως, διότι θα φαίνεται ότι το αντιγράψαμε!

Άκουσα προσεκτικά τότε τα τύμπανα που έπαιξε ο Στέλιος στην εισαγωγή και του είπα να προσθέσει hi-hat, το οποίο δεν υπάρχει στο «I Can’t Escape Myself», και επίσης να μην κάνει μία ιδιότροπη άρση στο ρυθμό, που κάνουν ταυτόχρονα τα τύμπανα, η κιθάρα και το μπάσο, και τα τρία όργανα αυτά, στο τραγούδι των Sound. Και του είπα εκείνη τη στιγμή να κάνουμε μία άρση διαφορετική, την οποία θα την παίξει μόνο η κιθάρα και τα τύμπανα, αλλά όχι το μπάσο. Η άρση ήταν στην εισαγωγή. Λίγο πριν μπει η φωνή, μέτρο παρά μέτρο, στο ασθενές μέρος της τρίτης κίνησης ακούγεται μία άρση, η οποία κρατάει ένα τέταρτο παρεστιγμένο. Έτσι, δεν την έκανα αυτή την άρση στο μπάσο. Δεν έκανα το σημείο αυτό «Tutti» (σ.σ.: όλοι μαζί), το άφησα να είναι accent (σ.σ.: έμφαση στη νότα) από τα τύμπανα και την κιθάρα μόνο, ενώ εγώ έπαιζα συνέχεια ίσια όγδοα, χωρίς καμία άρση. Αυτό έκανε το κομμάτι στην εισαγωγή να διαφέρει παρά πολύ από το τραγούδι των The Sound κι έτσι, στη χειρότερη περίπτωση, το τραγούδι είναι επηρεασμένο από τους The Sound κι όχι αντιγραφή. Δεν είπαμε ποτέ τίποτα του Γιάννη, ο οποίος ίσως και να είχε ξεχάσει ότι το beat είχε προϋπάρξει σε άλλο κομμάτι και να του είχε αποτυπωθεί υποσυνείδητα. Δεν του είπαμε τίποτα, διότι ένα τέτοιο σχόλιο, υπήρχε περίπτωση να ρίξει το ηθικό του! Τελικά, αποφασίσαμε αυτό το τραγούδι να είναι το πρώτο του δίσκου, να είναι το «καλωσόρισμα» του ακροατή σ’ έναν δίσκο βινυλίου, που το πρώτο τραγούδι θα λεγότανε «Μαγική Αυλή», υπονοώντας κατά κάποιο τρόπο την «μαγική αυλή» της μουσικής.

Και τα τέσσερα αυτά τραγούδια, «Είπες Πως», «Άννα», «Αύριο» και «Μαγική Αυλή», ήταν στον ίδιο δίσκο, το «Vol. 3», ο οποίος έκανε πάταγο, έτσι;.
Σ.Κ.: Πούλησε 140.000 αντίτυπα μέσα σε 6 μήνες. Παρακολουθούσα τα δελτία της Α.Ε.Π.Ι. τότε, που τα έστελνε στην εταιρία Music Box. Μετά σταμάτησα να μετράω. Είχανε προηγηθεί άλλοι δύο δίσκοι: το «Πόλα» (1974) και «Ο Σιδερένιος Άνθρωπος» (1976). Στον «Σιδερένιο Άνθρωπο» έπαιζα εγώ και ο Καραΐνδρος. Στο «Πόλα» δεν έπαιζα ούτε εγώ, ούτε ο Καραΐνδρος. Έπαιζε ο Καλαΐτζόγλου και ο Τσαντάς. Προφανώς, τα τραγούδια του «Vol.3» (1982) άρεσαν πάρα πολύ και έκαναν μεγάλο γκελ στο ακροατήριο. Όμως, θυμάμαι κάποιο γεγονός το οποίο έκανε πραγματικά το δίσκο hit. Να το πω; Ο.Κ.!
Βρισκόμαστε στο 1982, περίπου τέλος άνοιξης-αρχές καλοκαιριού, και κυκλοφόρησε η Music Box το δίσκο «Vol. 3», μ’ αυτά τα τραγούδια που ανέφερες προηγουμένως. Η διαφήμιση του δίσκου είναι πολύ μέτρια, κρατημένη, απλώς υπήρχανε τότε διαφημιστικά τέταρτα-εικοσάλεπτα στο ραδιόφωνο που αναφέρανε το δίσκο. Μέχρι το φθινόπωρο ο δίσκος είχε πουλήσει 2-3 αντίτυπα, εκ των οποίων το ένα είχε πάρει η μητέρα μου, το άλλο η ξαδέλφη μου και δεν θυμάμαι ποιος –μάλλον ο νονός μου- είχε πάρει τον τρίτο! Είχα στεναχώρια γιατί το θέλαμε παρά πολύ να αγαπηθεί ο δίσκος, να πουλήσει ρε παιδί μου 4-5 χιλιάδες αντίτυπα, σκεφτόμασταν τότε, διότι δουλεύαμε σαν ορχήστρες σε καλά ξενοδοχεία και χρησιμοποιούσαμε τους δίσκους αντί βιογραφικού. Πηγαίναμε στον διευθυντή του ξενοδοχείου τον δίσκο, σαν να πηγαίναμε βιογραφικό. Έτσι, λοιπόν, αν πούλαγε 4-5 χιλιάδες αντίγραφα, θα είχε κάποιο κέρδος η εταιρεία, θα μας έκανε δίσκο και την επόμενη χρονιά, και ταυτόχρονα θα είχαμε κι εμείς τα βιογραφικά μας στο χέρι. Ο δίσκος όμως είχε κολλήσει! Δεν πούλαγε. Μια μέρα λάβαμε τηλεφωνήματα από την κα Μαρίκα, τη σύζυγο του Μαρτέν Γκεσάρ, ο οποίος ήταν ο εταιριάρχης της δισκογραφικής Music Box. Μας είπε η κα Μαρίκα, λοιπόν, ότι είχε καταφέρει να μας κλείσει εμφάνιση στην τηλεόραση, όπου υπήρχανε τότε δύο κανάλια: η ΕΡΤ και η ΥΕΝΕΔ. Υπήρχε μία εκπομπή γνώσεων, όπως το «Ποιος Θέλει Να Γίνει Εκατομμυριούχος», που λεγόταν «Πυραμίδα» και την παρουσίαζε ο ηθοποιός Νίκος Δαδινόπουλος. Η εκπομπή είχε ήδη κάνει έναν κύκλο ενός έτους στο στούντιο, ήταν πολύ επιτυχημένη εκπομπή, και τη δεύτερη χρονιά, κάθε επεισόδιό της σε μία διαφορετική επαρχιακή πόλη. Στα μέσα της εκπομπής υπήρχε μουσικό διάλειμμα όπου εμφανιζόντουσαν καλλιτέχνες. Και μας είπε η κα Γκεσάρ στο τηλέφωνο, να πάμε μία συγκεκριμένη ημερομηνία και ώρα σ’ έναν κινηματογράφο στο Άργος, όπου θα γυριζότανε η εκπομπή και όπου εκεί μας θέλανε να μας φιλμάρουνε για να μας βάλουνε στο μουσικό διάλειμμα. Έστειλαν εμάς και για την ίδια εκπομπή, θυμάμαι, θα εμφανιζόταν και μία λαϊκή τραγουδίστρια στην αρχή της καριέρας της, η Άντζελα Δημητρίου. Θυμάμαι ότι παίξαμε τα τραγούδια στον κινηματογράφο αυτόν, όπου έγινε το γύρισμα στο Άργος, και ο οποίος ήταν κατάμεστος και η υποδοχή του κόσμου ήταν κάτι παραπάνω από θερμή. Πήραμε πολύ χειροκρότημα. Γυρίσαμε πίσω ενθουσιασμένοι και περιμέναμε με αγωνία πότε θα το δείξει η τηλεόραση, διότι θέλαμε μια διαφήμιση για τους λόγους που είπα προηγουμένως. Πλησιάζανε τα Χριστούγεννα, αλλά η εκπομπή δεν εννοούσε να παρουσιάσει την εμφάνισή μας! Έπαιρνα τη Ραδιοτηλεόραση, τότε, κάθε εβδομάδα -αλλά πουθενά! Δεν το ‘χανε προγραμματίσει καθόλου. Οπότε, μόλις φτάσανε τα Χριστούγεννα, άρχισα να γίνομαι καχύποπτος και να λέω «κοίταξε να δεις, θα το βάλει κάποια μέρα που θα ‘ναι μεγάλη γιορτή και δεν θα βλέπει κανείς τηλεόραση». Σαν να είχα δίκιο, διότι 1 ή 2 του μηνός, του Ιανουαρίου του 1983, βγαίνει η Ραδιοτηλεόραση και, πραγματικά, μας έχουν προγραμματίσει να προβληθεί η εμφάνισή μας στην εκπομπή που θα έβγαινε στον αέρα το βράδυ (στις 9 η ώρα) της 7ης Ιανουαρίου του 1983, που ήταν του Αϊ-Γιαννιού. Δηλαδή, την ημέρα και ώρα που η μισή Ελλάδα είναι στο τιμόνι για να πάει να χαιρετίσει την άλλη μισή Ελλάδα που είναι ο Γιάννης που γιορτάζει. Ένα βράδυ, δηλαδή, που δεν βλέπει κανείς τηλεόραση! Στεναχώρια… Πήγα να σκάσω από τη στεναχώρια μου, διότι ήξερα ότι εκείνο το βράδυ οι συσκευές είναι κλειστές και όλοι γιορτάζουν με τον «κουμπάρο» (γέλια) και θα πήγαινε στράφι όλη η προσπάθεια. Τι συνέβη, όμως, στις 6 Ιανουαρίου του 1983; Κάτι το απίστευτο! Έριξε μισό μέτρο χιόνι στην Αθήνα! Πάγωσαν όλοι οι δρόμοι και στις 7 Ιανουαρίου δεν μπόρεσε να πάει σχεδόν κανένας Αθηναίος στη δουλειά του, με αποτέλεσμα να κλειστούν όλοι στα σπίτια και να πούνε τα «χρόνια πολλά» στους Γιάννηδες από το τηλέφωνο! Έτσι, όλη η Ελλάδα είδε την εκπομπή «Πυραμίδα». Κάποιος παραγωγός τότε στη Music Box, όταν έκανα μετά κάποια επίσκεψη στα γραφεία της εταιρείας, μου είπε ότι «Από την επομένη του Αϊ-Γιαννιού, Σωτήρη, ο δίσκος φεύγει σε κασόνια»! Νομίζω ότι ήταν γραφτό αυτό το πράγμα κι ήταν θέλημα Θεού. Ας μην θεωρηθώ θρησκόληπτος, αλλά πιστεύω ότι ήταν μία από τις επιθυμίες που λένε ότι  «συνωμοτεί» το σύμπαν για να πραγματοποιηθούν.

«Τι Να Σου Προσφέρω» (1983)
Σ.Κ.: Εγώ βάλει κι εγώ το χέρι μου. Το τραγούδι ξεκίνησε ως εξής: Παλιά, πριν το «Amomoria» -γιατί το «Τι Να Σου Προσφέρω» είναι στο δίσκο «Amomoria»- και πριν το «Vol. 3», πολλές φορές τα καλοκαίρια πηγαίναμε στη Ρόδο, όπου παίζαμε σ’ ένα restaurant a la carte σαν ορχήστρα, με πολύ καλό μεροκάματο. Στη Ρόδο, όμως, είχαμε κάνει και φίλους. Και μας αγαπούσαν οι Ροδίτες. Υπήρχε, λοιπόν, ένας γραφικός τύπος στη Ρόδο, ο οποίος λεγόταν Ηλίας. Ο Ηλίας ήταν πάρα πολύ ευαίσθητος άνθρωπος και, ίσως εξαιτίας της μεγάλης ευαισθησίας του, να είχε αποκτήσει κάποια λίγο αλλόκοτη συμπεριφορά, νευρικής φύσεως. Πολλές φορές, λοιπόν, όταν σου μίλαγε, έκανε κάτι σπασμούς, σαν τικ, με το σώμα αλλά είχε πολύ καλή καρδιά και γίναμε φίλοι. Μια φορά, θυμάμαι, κάποιοι τουρίστες τον ρώτησαν πώς θα πάνε κάπου. Εμείς ήμασταν ακριβώς δίπλα του. Αυτός ήταν όρθιος, δίπλα στο τραπεζάκι που πίναμε καφέ, και του λένε μάλλον οι τουρίστες:
- Θα πάμε απ’ αυτόν τον δρόμο;

Και τότε γύρισε αυτός, έβαλε τις φωνές εκνευρισμένα, κάνοντας το γνωστό τικ του, φωνάζοντας:
- Άλλο ντρόμο! Άλλο ντρόμο (=δρόμο)!

Και μας είχε μείνει η φρασεολογία «άλλο δρόμο». Ερχόμαστε, λοιπόν, τώρα στο 1983, όταν αρχίσαμε να ετοιμάζουμε το «Amomoria» και μας λείπανε βέβαια τραγούδια και μια μέρα είχα πάει από το μαγαζί όπου ήταν ο Ηλίας ο τραγουδιστής και μου έλεγε:
- Βρε Σωτήρη, να γράψουμε ένα τραγούδι που να λέει «Τι να σου προσφέρω, τι να σου προσφέρω, τι να σου προσφέρω…».
- Άσε με ρε Ηλία «τι να σου προσφέρω» και «τι να σου προσφέρω»! Δεν καταλαβαίνω τι θέλεις να κάνουμε!
- Να δείχνει ότι κάποιος έχει πρόβλημα και πρέπει να του προσφέρουμε κάτι για να αλλάξει πράγματα στη ζωή του.
- Δεν είναι καλό πράγμα να αλλάζει ο άνθρωπος, Ηλία. Ο άνθρωπος πρέπει να μένει όπως είναι.

Και, τέλος πάντων, μου έλεγε ο Ηλίας συνέχεια «Τι να σου προσφέρω, τι να σου προσφέρω…», μιλώντας και όχι τραγουδώντας, μ’ εκνεύρισε και σηκώθηκα κι έφυγα από το μαγαζί. Και πήγαινα με τα πόδια στο σπίτι μου. Στο δρόμο, όμως, είχα ακόμα αυτό το ραπάρισμα που είχε κάνει ο Ηλίας. Κι άρχισε να μου ‘ρχεται «Τι να σου προσφέρω ν’ αλλάξεις, ν’ αλλάξεις δρόμο». Τη στιγμή που σκέφτηκα τη λέξη «δρόμο», μου ‘ρθε στο μυαλό το νευρικό τικ του γραφικού τύπου της Ρόδου, που έλεγε «Άλλο δρόμο!». Και λέω «να πάρεις άλλο δρόμο, άλλο δρόμο, άλλο δρόμο». Κι εκείνη τη στιγμή μου ήρθε η εξής ιδέα: Στη μουσική έχουμε τους λεγόμενους «δρόμους» ή αλλιώς «κλίμακες». Η κλίμακα ορίζεται από τον «οπλισμό», από το «κλειδί» που λέμε. Και μου ήρθε η ιδέα κάθε φορά που ο τραγουδιστής θα λέει τις λέξεις «άλλο δρόμο», να αλλάζει και ο μουσικός δρόμος, να αλλάζει και το μουσικό κλειδί, δηλαδή ο οπλισμός. Το συνειδητοποίησα τότε, περπατώντας για το σπίτι μου. Είχα διανύσει τα 3/4 της απόστασης, κι όταν μου ‘ρθε η ιδέα έβαλα τα μπρος πίσω, γύρισα πίσω στο μαγαζί του Ηλία, κατέβηκα με φόρα τα σκαλιά και του φωνάζω:
- Ηλία! Έχω την εξής ιδέα! Όταν θα λες «ν’ αλλάξω δρόμο», θ’ αλλάζουμε μουσικό δρόμο και θ’ αλλάζουμε οπλισμό!

Πραγματικά, ήταν πολύ ευρηματική ιδέα, η οποία γύρισε το τραγούδι. Ενώ είναι, ας πούμε, σολ μινόρε (οπλισμός μι, σι ύφεση) και στο ρεφρέν γίνεται ρε μινόρε, ντο ματζόρε, στο τέλος του ρεφρέν το ρε μινόρε γίνεται άλλος δρόμος –εκεί που λέει «ν’ αλλάξεις δρόμο» ο τραγουδιστής- και γίνεται ρε ματζόρε (οπλισμός φα, ντο δίεση). Την επόμενη φορά που λέει «άλλο δρόμο» γίνεται φα ματζόρε (οπλισμός σι ύφεση). Την τέταρτη φορά που λέει «άλλο δρόμο» γίνεται σολ ματζόρε που έχει οπλισμό φα δίεση, για να πέσει τελικά πάλι στο αρχικό σολ μινόρε, όταν τελειώνει το ρεφραίν και ξαναμπαίνει από την αρχή. Δηλαδή κάνει έναν κύκλο ακόρντων που όσο λέει ο τραγουδιστής «άλλο δρόμο», αλλάζει και ο μουσικός δρόμος. Ο απλός ο ακροατής θ’ ακούσει μόνο τον στίχο για κάποιον που έχει μπλέξει στα ναρκωτικά –γιατί γι’ αυτό τελικά μιλάει το τραγούδι- και θέλει να αλλάξει δρόμο, ο μουσικός όμως θα καταλάβει ότι η αλλαγή του δρόμου στους στίχους δεν είναι τυχαία. Αλλάζει και ο μουσικός δρόμος.   

«Δεν Είσαι Έρωτας Εσύ» (σύνθεση: Γιάννης Σπανός, στίχοι: Μιχάλης Αβατάγγελος, 1987)
Σ.Κ.: Λίγα πράγματα μπορώ να πω. Εγώ μόνο την μπασογραμμή έβαλα. Οι στίχοι είναι του Μιχάλη Αβατάγγελου και η μουσική του μεγάλου Γιάννη Σπανού. Υπήρχε μία φιλία ετών ανάμεσα στον Στέλιο Καραΐνδρο –τον drummer- και τον Γιάννη Σπανό, και αγάπη μεταξύ τους. Ο Σπανός γνώριζε βέβαια και τον Ηλία, τον τραγουδιστή, κι έτσι μια μέρα ο Στέλιος έπεισε τον Σπανό να πούμε το τραγούδι του. Μας έστειλε το τραγούδι σε μία κασέτα, παίζοντας τη μελωδία μόνο με «να-να-να, να-να-να» κι ένα πιάνο. Αυτή τη μελωδία την πήρε ο Μιχάλης Αβατάγγελος και έβαλε στίχο. Ο Μιχάλης ήτανε φίλος μας, στιχουργός, και μας έδωσε αυτόν τον πολύ όμορφο στίχο που μ’ αρέσει πάρα πολύ. Αυτό το τραγούδι ακούστηκε πάρα πολύ, ήταν μεγάλη επιτυχία. Η πρώτη ηχογράφησή του έγινε σ’ ένα στούντιο στην Τσόχα, κοντά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο, και ο Στέλιος Καραΐνδρος πρότεινε τη λύση τα κρουστά που ακούγονται στην εισαγωγή να τα προγραμματίσουμε computerized. Τότε ήταν της μόδας. Άρχισαν να μπαίνουν τα computers στις ηχογραφήσεις. Και ο ηχολήπτης μας σύστησε τότε έναν νεαρό, ταλαντούχο άνθρωπο, ο οποίος ήταν πολύ καλός πιανίστας και ο οποίος είχε ιδιαίτερο ταλέντο στο να κάνει computerized ρυθμούς. Ήταν ο Στέφανος Κορκολής. Όμως, τελικά πήραμε απόφαση να μην τα κάνουμε computerized τα κρουστά στην εισαγωγή, αλλά να τα παίξουμε. Προς ατυχία μας φυσικά, γιατί θα θέλαμε να υπήρχε και το αποτύπωμα του Στέφανου Κορκολή σε ένα τραγούδι μας, άσχετα αν ήταν στα πρώτα του βήματα. Δυστυχώς, όμως, δεν συνέβη.

Για ποιό λόγο, στο τραγούδι αυτό, στο ένα κουπλέ λέει «για κάποια ψεύτικα ματάκια καστανά» και στο άλλο «για κάποια ψεύτικα ματάκια γαλανά»;
Σ.Κ.: Μ’ έχουν ρωτήσει πολλές φορές γι’ αυτό το πράγμα και κάποτε το κουβέντιασα με τον Μιχάλη Αβατάγγελο, τον στιχουργό, και καταλήξαμε στο εξής χιουμοριστικό: Όταν λέει «για κάποια ψεύτικα ματάκια γαλανά» πραγματικά μιλάει για το χρώμα. Όταν, όμως, μιλάει «για κάποια ψεύτικα ματάκια καστανά» μιλάει όχι για το χρώμα αλλά για το επάγγελμα! (γέλια)
Έκανε μεγάλη επιτυχία το «Δεν Είσαι Έρωτας Εσύ» αλλά θέλω να σου πω φίλε Κωνσταντίνε ότι ένα συγκρότημα φτιάχνει το masterpiece στην καριέρα του μία φορά. Δεν είναι εύκολο πράγμα να επαναλαμβάνεις το masterpiece. Και το masterpiece για τους 2002GR ήταν το «Vol. 3», με το «Είπες Πως», τη «Μαγική Αυλή», το «Αύριο», το «Θυμάμαι» κ.λπ. Το masterpiece των Rolling Stones ήταν το «Satisfaction», έχουν κάνει πάρα πολλούς δίσκους μετά το «Satisfaction» με επιτυχία, όμως «Satisfaction» δεν ξαναγράψανε.

Το δικό σου αγαπημένο τραγούδι των 2002GR ποιό είναι;
Σ.Κ. Το δικό μου αγαπημένο τραγούδι είναι το «Μια Ξένη» (1983), όπου έχει κι αυτό την ιστορία του. Είναι το αγαπημένο μου τραγούδι. Είχαν αρχίσει και το έφτιαχναν το τραγούδι ο Ηλίας Ασβεστόπουλος, ο Γιάννης Χατζησόγλου και ο Στέλιος Καραΐνδρος. Εγώ έλειπα από την πρόβα και έφτασα καθυστερημένος. Οι υπόλοιποι είχαν προχωρήσει αρκετά στο ρυθμικό μέρος, το οποίο εμένα με ενδιέφερε βέβαια πάρα πολύ, γιατί θα έπαιζα το μπάσο. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να παίξω σ’ αυτή την πρόβα ούτε μία νότα. Ήμουνα διχασμένος. Δεν ήθελα να παίξω συμβατικά, έτσι όπως θα έπαιζε οποιοσδήποτε μπασίστας, γιατί αμέσως χρησιμοποιώντας τα ακόρντα, τις συγχορδίες του τραγουδιού και τον ρυθμό, θα μπορούσα να παίξω κάποια συνήθη, συμβατική μπασογραμμή και να μου φύγει η υποχρέωση. Με απασχολούσε πολύ το πράγμα. Τέλειωσε η πρόβα, πήγα στο σπίτι, και το βράδυ κάθισα με την κιθάρα και προσπαθούσα να βρω κάποιο μπάσο, το οποίο να ‘ναι πρωτότυπο. Δεν μπόρεσα να κάνω τίποτα, αν και πέρασαν 2-3 ώρες, και πήγα για ύπνο στις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Έβαλα, λοιπόν, το ξυπνητήρι να χτυπήσει στις 7 η ώρα το πρωί γιατί είχα μία ατέλειωτη μέρα, στην οποία έπρεπε να πάω και στη δουλειά και μετά να πάω και στο στούντιο για να ηχογραφήσουμε το κομμάτι. Το πρωί, στις 7 η ώρα, χτύπησε το ξυπνητήρι. Προς έκπληξή μου, το ξυπνητήρι χτύπησε παίζοντάς μου τις χρονικές αξίες του μπάσου που έβαλα μετά! Όταν χτύπησε, κατάλαβα πώς έπρεπε να παίξει το μπάσο. Τέλος πάντων, το ξυπνητήρι με βοήθησε εδώ, ή αν θέλεις η ρυθμική χρονική αγωγή –γιατί μελωδική δεν υπάρχει με τίποτα στο ξυπνητήρι, τη μελωδική την έβαλα εγώ. Τις χρονικές αξίες των φθογγόσημων, όμως, μου τις υπέδειξε το… ξυπνητήρι!

Το 1995 κάνατε και κάποιες επανηχογραφήσεις των τραγουδιών. Δεν χάθηκε, όμως, η νοσταλγική ατμόσφαιρα που είχαν οι πρώτες εκτελέσεις;
Σ.Κ.:  Το 1993 αποχώρησε από το συγκρότημα, με τη θέλησή του, ο Στέλιος Καραΐνδρος, ο drummer, τον οποίο τον θεωρώ ίσως τον κυριότερο 2002GR διότι ένα από τα πράγματα που άκουγε ο κόσμος και του άρεσε πολύ στους 2002GR ήταν η ρυθμική αγωγή, το beat που είχανε οι 2002GR, παρόλο που ο μέσος ακροατής δεν μπορεί να το συνειδητοποιήσει ότι αυτό που του αρέσει π.χ. στο τάδε τραγούδι είναι το beat. Το 1995, οι ηχογραφήσεις έγιναν με τον καινούργιο τότε drummer, τον Γιώργο Ανδριώτη, και με τους τρεις που είχαμε παραμείνει: εγώ, ο Χατζησόγλου και ο Ασβεστόπουλος, και προστέθηκε και άλλο ένα μέλος που έπαιζε πλήκτρα, ο Γιώργος Σερνγκελίδης. Είχε προχωρήσει η τεχνολογία και θέλαμε να ακουστούνε τα ίδια τραγούδια με λίγο πιο βελτιωμένο ήχο, με καλύτερο mix και λοιπά. Έτσι, κάναμε τη μία πλευρά του βινυλίου με remake παλιών τραγουδιών και τη δεύτερη πλευρά μόνο με καινούργια τραγούδια. Πάντως, αν με ρωτήσεις, βαθιά μέσα μου πιστεύω ότι αυτές οι διασκευές στα δικά μας τραγούδια, παρόλο που έγιναν με καλύτερη τεχνολογία και καλύτερο mix, δεν έπρεπε να γίνουν ποτέ. Νομίζω ότι χαλάσαμε την αυθεντικότητα και τη συγκίνηση που δίνει η πρώτη εκτέλεση των τραγουδιών. Αυτή τη στιγμή, Κωνσταντίνε, τώρα που μιλάμε, το έχω μετανιώσει που κάναμε αυτές τις διασκευές εμείς οι ίδιοι. Θα ‘πρεπε να τ’ αφήσουμε τα κομμάτια όπως ήτανε. Αλλά εκείνη την εποχή νόμιζα ότι θα κάναμε καλό στα κομμάτια επειδή θα τα περιποιείτο και θα επενέβαινε με καινούργια τεχνολογία πάνω τους ο ηχολήπτης. Έγινε καλή δουλειά, δεν μπορώ να πω, όμως τη νοσταλγικότητα –που είπες πολύ πετυχημένα προηγουμένως- δεν καταφέραμε να την ξαναδώσουμε.

Πλέον έχετε αποχωρήσει από τους 2002GR και απ’ ό,τι καταλαβαίνω δεν ήταν προσωπική σας επιλογή.
Σ.Κ. Πράγματι, εγώ δεν είμαι πλέον μέλος των 2002GR και κάπου μου κάνει έκπληξη ότι με ζήτησες για αυτήν εδώ την συνέντευξη. Υπάρχουν ωραία πράγματα να θυμάμαι από τους 2002GR, υπάρχουν όμως και πράγματα που με στεναχωρούν. Θα προτιμούσα περισσότερο να μη θυμάμαι, από το να θυμάμαι. Όμως, δεν τα καταφέρνω πάντα! Όχι, δεν ήταν προσωπική μου επιλογή να αποχωρήσω. Ευθέως σου λέω ότι έχω την εντύπωση ότι έφταιξαν δύο πράγματα. Πρώτον, έπεσα θύμα αντιζηλίας και, δεύτερον, έπεσα θύμα συμφερόντων. Νομίζω ότι το κυριότερο ήταν η αντιζηλία. Από τους 2002GR αποχώρησα με μια στεναχώρια μέσα στην καρδιά μου και ίσως ένα γεγονός που έγινε το 2007 να έχει παίξει ρόλο. Το 2007, μία δισκογραφική εταιρία κυκλοφόρησε μία συλλογή με τίτλο «Μαγική Αυλή». Κυκλοφόρησε η συλλογή –δεν ξέρω ποιος ευθυνότανε γι’ αυτό- η οποία περιέχει 2 CD με συνολικά 30 τραγούδια, εκ των οποίων εγώ παίζω στα 27. Στα τρία τραγούδια παίζει μπάσο ο Γιώργος Καλαϊτζόγλου και τύμπανα ο Ανδρέας Τσαντάς. Φυσικά δεν είχα αντίρρηση να μπει φωτογραφία και αυτών των ανθρώπων που παίζανε, έστω, μόνο αυτά τα τρία τραγούδια από τα 30 του δίσκου. Όμως, για έναν λόγο που δεν τον ξέρω και ο οποίος με στεναχώρησε πάρα πολύ, μπήκε η φωτογραφία μόνο των ανθρώπων που παίξανε τα τρία τραγούδια και δεν μπήκε η φωτογραφία του συγκροτήματος με τα μέλη των 2002GR, που περιλαμβάνουν τον μπασίστα και τον drummer, δηλαδή εμένα και τον Στέλιο Καραΐνδρο, που παίξαμε τα άλλα 27 τραγούδια από τα 30 του δίσκου. Αυτή ήταν κι η αρχή της απομάκρυνσής μου από το συγκρότημα, που έγινε με προσωπική απογοήτευση και στεναχώρια. Φυσικά, δεν υπάρχει πρόβλημα σε αυτήν καθεαυτή την φωτογραφία του δίσκου. Δεν αισθάνομαι και τόσο ωραίος για να θέλω να βλέπω την μούρη μου! Το θέμα ήταν οι προθέσεις! Η διάθεση κάποιου να με ζημιώσει! Το γεγονός μαρτυράει από μόνο του διάφορα! Ο νοών… νοείτω.