Η ελπίδα μπορεί να μετριάσει το φόβο, όχι όμως και να τον εξαλείψει. Κάποιος μπορεί να συνεχίζει να φοβάται, παρόλο που μπορεί να ελπίζει. Για παράδειγμα, ελπίζω ένα πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο να καταφέρει να ξεπεράσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει, αλλά, παρόλ΄αυτά, συνεχίζω να φοβάμαι μήπως αυτό δεν συμβεί...
Ο φόβος δεν είναι ένας. Υπάρχουν πολλά είδη φόβων και, ως εκ τούτου, όχι μόνο ένα γενικό αντίθετο που να αφορά κάθε είδους φόβο.
Όσο δυσάρεστο αίσθημα και αν είναι ο φόβος, σε αυτόν οφείλουμε, ως είδος, τη διαιώνιση της ύπαρξής μας. Αυτός είναι που ενεργοποιεί όλες τις αναγκαίες ψυχοσωματικές μας δυνάμεις/αντιδράσεις ώστε να αντιμετωπίσουμε, με κάποιον τρόπο, έναν άμεσο κυρίως κίνδυνο. Για το λόγο αυτό, και τα μικρά παιδιά που έχουν άγνοια κινδύνου, λόγω έλλειψης εμπειρίας, κινδυνεύουν σοβαρά, δίχως την ύπαρξη άμεσης προστασίας από τους φροντιστές τους.
Με βάσει τα παραπάνω, το ζητούμενο ΔΕΝ είναι να πάψουμε να φοβόμαστε (κάτι τέτοιο θα ήταν, σε σωματικό επίπεδο, κάτι ανάλογο με ένα παντελώς αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα που δεν έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία μας), αλλά ο όποιος φόβος μας να έχει ρεαλιστική βάση και να μη παραλύει κάθε άλλη δυνατότητά μας για αντιμετώπιση ή διαχείριση της κατάστασης που προκαλεί το φόβο μας αυτόν.
Ας μη βλέπουμε, λοιπόν, το φόβο ως κάτι που πρέπει να εξαλειφθεί, αλλά ως κάτι που καλώς υπάρχει για να μας κινητοποιεί, επιστρατεύοντας κάθε αναγκαίο μέσο (σωματικό και ψυχολογικό) ώστε να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μια δύσκολη κατάσταση. Άλλο να φοβηθώ, αν υπάρχει σοβαρός λόγος -χωρίς όμως να παραλύω, ακυρώνοντας κάθε δυνατότητά μου για αντιμετώπιση μιας δύσκολης κατάστασης- και άλλο να διαφεντεύει τη ζωή μου καθημερινά ο φόβος για διάφορες καταστάσεις, σε σημείο που να γίνεται η ζωή μου μαρτύριο και ένας καθημερινός αγώνας ενάντια στο άγχος και σε φόβους διαφόρων μορφών (φόβος απόρριψης, φόβος πως δεν αγαπιέμαι, φόβος πως είμαι ανεπαρκής, φόβος για διάφορες ασθένειες, φόβος θανάτου κ.ά.). Στην περίπτωση αυτή, έχουμε να κάνουμε με "νευρωσικούς" φόβους, ή καλύτερα, φοβίες η αιτιολογία των οποίων θα πρέπει να αναζητηθεί κυρίως στα βιώματα αυτού που φοβάται...
Όλοι φοβόμαστε το θάνατο, αλλά το να φοβάσαι κάθε μέρα και σχεδόν όλη μέρα το θάνατο ή παράγωγά του, ενώ είσαι υγιής και δημιουργικός, αυτό αποτελεί ένδειξη ψυχικού προβλήματος. Με την ίδια έννοια, το να είσαι σε μια όμορφη σχέση που δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα και να φοβάσαι καθημερινά πως μπορεί να εγκαταλειφθείς ή κάτι ανάλογο, αποτελεί, επίσης, ένδειξη ψυχικής αστάθειας. Τέτοιου είδους διαπροσωπικοί φόβοι μπορεί, τελικά, να οδηγήσουν σε αυτό που φοβόμαστε, αφού καταφέραμε με τους φόβους, τις ανασφάλειες και τις συνεχείς συναισθηματικές μας διακυμάνσεις να κάνουμε τη σχέση αφόρητη για τον άλλον και να μας εγκαταλείψει (αυτοεκπληρούμενη προφητεία).
Πάντως, προσωπική μου πεποίθηση είναι πως, αν το αναλύσουμε μέχρι τέλους, πίσω από κάθε φόβο μας βρίσκεται ο φόβος του Θανάτου, όχι μόνο του σωματικού αλλά και του ψυχικού. Ο "υγιής" συμβιβασμός με αυτόν το θεμελιώδη φόβο και η ενδοψυχική του επεξεργασία (όχι η άρνηση) οδηγούν σε μια σταθερή εσωτερική ισορροπία και χαρά για τη ζωή. Ως εκ τούτου, το αντίθετο του φόβου θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι η αγάπη και η διάθεση για ΖΩΗ και ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ...!!!