O C. Arrau ήταν από τους μεγαλύτερους πιανίστες του 20ου αιώνα.
Ντροπή σου αν ασχολείσαι με το πιάνο και δεν τον ξέρεις !
Θα μπορούσαν να γραφούν πολλά γι' αυτόν.
Το χαρακτηριστικό του ήταν η μεγάλη προσήλωση στο μουσικό κειμενο, η διανόηση,
το βάθος και η εκφραστικότητα του παιξίματος. Ακόμα και μια τριλια ήξερε να
την πλαταίνει και να της δίνει σημασία.
Το μικρό, το τοσο, το κάνει τοοοοοοοοσο όπως είπε κάποιος μουσικολόγος.
Δεν έπαιζε ποτέ γρήγορα, δεν είχε ποτέ δεξιοτεχνικά πυροτεχνήματα.
"Ένας εγκυκλοπαιδιστής του πιάνου" έλεγαν οι μουσικολόγοι της Philips.
Το παίξιμό του διατήρησε την παιότητά του μέχρι που πέθανε, πάνω από 80 ετών,
σε αντίθεση με πολλούς άλλους διάσημους (Horowitz, Rubinstein κ.α.) που χάλασε
και έγινε φτηνό. Τα νυχτερινά του Chopin από τον Αrrau είναι "state of the art" και
αξεπέραστα.
(Στο youtube που τα έβαλε κάποιος ο ήχος ακούγεται κάπως παραμορφωμένος.)
Έξοχη είναι η ερμηνεία του στις ballades 1,3,4, στα impromptu του Chopin, στην Kreisleriana
του Schumann, στις παραλλαγές Pagannini του Bramhs και σε πολλά άλλα.
Όλα αυτά τα ηχογράφησε από 70 έως 80 ετών.
Για τα υπόλοιπα που γράφεις, τα ξέρω. Προφανώς ότι το εν λόγω βαλς πρέπει να παίζεται
σε ένα λεπτό είναι υπερβολή. Αλλά το γεγονός είναι ότι ο συνθέτης είχε την άποψη ότι
πρέπει να παίζεται γρήγορα εως πολύ γρήγορα. Και πολλοί το παίζουν έτσι.
Ωστόσο, οι πιο αργές ερμηνείες είναι πολύ καλύτερες παρόλο που δεν συνάδουν με
την άποψη του συνθέτη για το tempo. Αυτό συμβαίνει και σε πολλά άλλα όπως με τα
κοντσέρτα του Ραχμανινοφ όπου φανερά άλλοι τα παίζουν πολύ καλύτερα από τον ίδιο.
(Άκου τις ηχογραφήσεις.)
Εξάλλου, παρά τις συχνά αυστηρές υποδείξεις περί ρυθμού, δυναμικής και πεντάλ στην παρτιτούρα,
οι συνθέτες όταν έπαιζαν τα έργα τους δεν τις ακολουθούσαν πιστά. Π.χ. υπάρχει σαφής μαρτυρία
ότι ο Chopin στο τελευταίο του ρεσιτάλ στο Παρίσι έπαιξε piano τις τελευταίες συγχορδίες της
βαρκαρόλας του ενώ προδιαγράφει ff.
Πολλά τέτοια περιστατικά δείχνουν ότι και οι ίδιοι οι συνθέτες πειραματίζονταν και συχνά δεν
είχαν καταλήξει τελεσίδικα για το πώς έπρεπε να παιχτεί κάτι.
Και στον Bach που σημειώνει μόνον νότες τι γίνεται ;
Ότι έγραψε το έγραψε έχοντας κατά νου ότι όλα ηχούν ίδια (τσέμπαλο ή κλαβεσεν γαρ !) και συνεπώς
η ηχητική του εικόνα ήδη περιοριζόταν από το όργανο. Σήμερα ο ερμηνευτής μπορει να "φτιάξει" ένα
πολύ πιο εντυπωσιακό ηχητικό όραμα (δεδομένου ότι το τωρινό πιάνο έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες)
και συνεπώς να αναδείξει πράγματα που δεν είχε ή δεν μπορούσε να σκεφτεί ο Bach.
Tα παραδείγματα μπορούν να αυξηθούν όσο θέλουμε.
Το συμπέρασμα είναι ότι ένας ερμηνευτής αν έχει μεγάλη μουσική αντίληψη μπορεί με αφετηρία
το μουσικό κείμενο να αναδείξει πράγματα που δεν έιχε δει ή σκεφτεί ο συνθέτης αρχικά,
άρα και να τον ξεπεράσει.
Όσο για το "η εκφραστικότητα δεν μετριέται", ναι δεν μετριέται ποσοτικά.
Αλλά οι συνιστώσες της μπορούν να εκτιμηθούν :
H καθαρότητα του παιξίματος, οι διαβαθμίσεις της δυναμικής, το καθαρό πεντάλ, η ταχύτητα
ο ρυθμός, το legato-staccato, όλα αυτά είναι τα (επιμέρους) στοιχεία που καθιστούν
εκφραστικό το παίξιμο.
Όταν κάποιος δεν παίζει εκφραστικά κάτι από τα παραπάνω δεν τηρείται. Άρα η εκφραστικότητα
προσδιορίζεται. Το ποσοτικό βέβαια δεν μπορεί να γίνει διότι δεν υπάρχει εύκολος τρόπος
να μετρηθούν αριθμητικά τα προηγούμενα (αν και έχουν γίνει προσπάθειες).
