849 online · 210.833 μέλη
Ο όρος key στην αγγλική μουσική ορολογία σημαίνει τον τόνο (ή την κλίμακα) ενός κομματιού και συνήθως καθορίζει την τονική νότα ή συγχορδία.
Όμως στο διαδίκτυο βλέπουμε μερικές φορές το key να μεταφράζεται λανθασμένα «κλειδί».
Ιn the key of C= Στον τόνο του Ντο. Όχι στο «κλειδί» του Ντο! In minor key= Σε ελάσσονα τόνο. Όχι σε μινόρε «κλειδί»!
Κλειδί στην ελληνική μουσική ορολογία σημαίνει, όπως ξέρουμε, το σύμβολο που μπαίνει στην αρχή του πεντάγραμμου για να καθορίσει το ύψος κάθε φθογγόσημου, με πιο γνωστά το κλειδί του Σολ και το κλειδί του Φα.
Ο αντίστοιχος όρος στην αγγλική μουσική ορολογία δεν είναι key, αλλά clef.
Costaspanag
Σωστά το επισημαίνεις. Απλά επειδή μάλλον θα αναφέρεσαι και σε δικά μου κείμενα, όπου πράγματι χρησιμοποιώ σποραδικά αυτό τον όρο - ειδικά στα κείμενα με φυσαρμόνικα και τρομπέτα ,ο λόγος είναι ότι επειδή ο αγοραστής αυτών βλέπει το συνοδευόμενο στα αγγλικά προσπέκτους σε Keys ,στο όργανο που αγοράζει, το επεξηγώ ώστε να μη το μπερδεύει με το γνώμονα, αλλά και όταν συναντάει στο διαδίκτυο τη λέξη key να τη μεταφράζει σαν τονικότητα : εξάλλου δεν υπάρχει πχ ΄κλειδί D , E , A ,B ’ με την έννοια του κλειδί = γνώμονας = clef. Επίσης έχω στείλει προ μηνών ειδικό άρθρο για το θέμα Κλειδί – Γνώμονας -Τονικότητα ..
http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=3458#25188
http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=3458#25198
Επίσης δείτε και το Λεξικό:
http://el.w3dictionary.org/index.php?q=key
που αναφέρει:
key
3 pitch, ήχο, ηχόχρωμα, το επίπεδο, τονικότητα, συχνότητα: Το τραγούδι είχε αρχικά γράφεται με το «κλειδί» της Γ.
5 διάθεση, τενόρο, ο τόνος, το χιούμορ,
key
3: τον τόνο της φωνής? "Μίλησε στο χαμηλό κλειδί"
4: οποιοδήποτε από 24 μεγάλες ή ήσσονος σημασίας diatonic κλίμακες που παρέχουν τις τονική πλαίσιο για ένα κομμάτι της μουσικής [SYN: τονικότητα) (]
Ή το λεξικό:
http://www.wordreference.com/gren/%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AF
Συμπέρασμα:
Στην Ελλάδα η συντριπτική πλειονότητα των μουσικών χρησιμοποιεί κυρίως τη λέξη τονικότητα αντί ‘κλειδί’ για το KEY και αυτό το αναφέρω σ’ όλα τα κείμενα μου και σωστά το ξανά επισημαίνεις..
Γιά να το θυμώμαστε ευκολώτερα:
Major key-minor key (γιά τονικότητες)
Treble clef-bass clef (γιά "κλειδιά")
Είναι πάντως περίεργο που οι Αγγλοι υιοθέτησαν την Γαλλική λέξη clef (που σημαίνει "κλειδί") γιά να υποδηλώσουν τον "γνώμονα" (που λένε και τα σχολικά βιβλία μουσικής) και χρησιμοποίησαν την αντίστοιχη Αγγλική λέξη γιά τον όρο "τονικότητα".
Παρεμπιπτόντως,"εν αρχή" δέν ήταν το πεντάγραμμο,αλλά το πολύγραμμο.Απομεινάρι αυτού είναι οι βοηθητικές γραμμές που χρησιμοποιούμε στο πεντάγραμμο-το οποίο προφανώς καθιερώθηκε γιά λόγους εργονομίας (και οικονομίας χώρου στο χαρτί).
Μία δική μου απορία είναι γιά ποιόν λόγο επεκράτησε να χρησιμοποιούνται οι γνώμονες στίς γραμμές και όχι στά διαστήματα τού πενταγράμμου.θα μπορούσε κάλλιστα να υπάρχη π.χ. ένα "κλειδί τού λα" στο δεύτερο διάστημα-πάλι το σόλ στην δεύτερη από κάτω γραμμή τού πενταγράμμου θα γραφόταν....
Επίσης,εκτός απ'το σχήμα τού κλειδιού τού σόλ (που είναι εμφανής ο λόγος,μοιάζει με το γράμμα S που υποδηλώνει τον μουσικό φθόγγο που αποκαλούμε Sol),το σχήμα τών άλλων γνωμόνων δείχνει να είναι άσχετο με το όνομα τού φθόγγου που υποδηλώνουν.Η λέξη "Fa",γιά παράδειγμα,ουδεμία σχέση έχει με το σκωληκοειδές αυτό σχήμα,τού οποίου μάλιστα το άκρο δέν χρησιμοποιείται γιά να καθορίση σε ποιά γραμμή τού πενταγράμμου γράφεται το φθογγόσημο γιά το Fa-αυτό το κάνουν οι δυό τελίτσες που γράφουμε στην εξωτερική καμπύλη τού γνώμονα.Επίσης άσχετο με τον αντίστοιχο φθόγγο είναι και το σχήμα τού κλειδιού τού Ντο (αυτό όμως τουλάχιστον μάς δείχνει ποιά είναι η γραμμή τού Ντό-είναι αυτή που περνάει από την "στένωση" τού σχήματος τού γνώμονα).
Για να ελαφρυνω λιγο τη μαθηση, προτεινω τη μεθοδο του Vitor Borge...
Πολύ εξυπνο και διασκεδαστικό. Ευχαριστούμε Noizreduction
Τα σημεία στίξης που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία των ήχων που ακούμε είναι:
Τελεία (.)
Παύλα (-)
θαυμαστικό (!)
κόμα(,)
εισαγωγικά (" ")
ερωτηματικό (?)
Ανω κάτω τελεία (:)
Μερικοί στίχοι από το τραγούδι που τραγουδούν χρησιμοποιώντας αυτό το σύστημα είναι:
Remember the night,
the night you said "I love you!"
Remember?
The second is:
Oh you can Kiss me on a Monday, a Monday, a Monday, a Monday is the best.
But never never on a Sunday, a Sunday, a Sunday, cause that's my day of rest!
Βρείτε μόνοι σας τα επόμενα σημεία στίξης.
Να υπενθυμίσω ότι το θέμα της συζήτησης είναι "κλειδί και key". Και συγκεκριμένα η λανθασμένη μετάφραση του αγγλικού μουσικού όρου "key" σαν "κλειδί".
Τον μουσικό Fourier του kithara.gr τον σέβομαι κι έχω μάθει πολλά απ’ αυτόν.
Δείτε τη χρήση του key = κλειδί = τονικότητα στο παρακάτω απόσπασμα άρθρου του:
QUEEN - BOHEMIAN RHAPSODY: Η ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑ ΤΡΙΤΟΝΟΥ
Εισαγωγή: Μετατροπία και απόσταση κλειδιών
Η μετατροπία, δηλαδή, η αλλαγή τονικότητας/κλειδιού, είναι μια τεχνική που προσφέρει ανανέωση στο ενδιαφέρον του ακροατή μιας και εισάγει καινούριους φθόγγους και μετατοπίζει την "κυριαρχία" του τονικού φθόγγου του αρχικού κλειδιού στον τονικό φθόγγο του επόμενου κλειδιού. Στην μοντέρνα, Mainstream μουσική (pop/rock/metal κ.τ.λ.π.), η μετατροπία, αν υπάρχει, συνήθως συνοδεύει μία δομική αλλαγή του κομματιού, π.χ, την είσοδο ενός νέου section. Για παράδειγμα, ένα κομμάτι μπορεί να ξεκινήσει σε ένα κλειδί και να παραμείνει εκεί μέχρι την πρώτη εμφάνιση του chorus το οποίο παρουσιάζεται με ταυτόχρονη αλλαγή τονικότητας. Αυτή η σύνδεση μετατροπίας-δομής κάνει την τεχνική της μετατροπίας πιο εύκολη για τον συνθέτη, αφού ο ακροατής "δέχεται" την αλλαγή της τονικότητας ως μέρος της αλλαγής διάθεσης που επιφέρει ο ερχομός του νέου section. (Αντίθετα, στην κλασσική μουσική όπου η μετατροπία μπορεί να εμφανίζεται ακόμα και πριν τελειώσει μία μουσική φράση, ο συνθέτης πρέπει να είναι προσεκτικός στο πως θα την πραγματοποιήσει.)
Ας θεωρήσουμε, λοιπόν, ότι συνθέτουμε ένα κομμάτι, και επιλέγουμε μία αρχική (βασική) τονικότητα. Κατά την διαδικασία της σύνθεσης νιώθουμε την ανάγκη για αλλαγή της τονικότητας, π.χ., επειδή το κομμάτι προκύπτει να είναι μεγάλης διάρκειας. Το ερώτημα είναι σε πιο κλειδί θα περάσουμε. Παρατηρήστε ότι οι επιλογές μας είναι υπερ-αρκετές. Έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ 11, διαφορετικών από τον αρχικό, τονικούς φθόγγους, με δυνατότητα το αντίστοιχο κλειδί να είναι είτε major είτε minor (στην συζήτηση δεν συμπεριλαμβάνω και modes όπως Lydian, Phrygian, κ.τ.λ.π. για ευκολία). Σε αυτά, προσθέστε και το κλειδί με τον ίδιο τονικό φθόγγο αλλά στο διαφορετικό mode (π.χ., μετατροπία από C major σε C minor ή το αντίστροφο).
Η μουσική εμπειρία (ρεπερτόριο) αλλά και θεωρία, δίνει προτεραιότητα σε ένα μικρό υποσύνολο των διαθέσιμων κλειδιών, τα ονομαζόμενα "κοντινά"/"γειτονικά" (closely related) κλειδιά. Κοντινά κλειδιά ονομάζουμε αυτά που έχουν τονική συγχορδία μια από τις τριαδικές συγχορδίες της εναρμονισμένης κλίμακας του αρχικού κλειδιού. Για παράδειγμα, ας δούμε ποια είναι τα κοντινά κλειδιά του C major κλειδιού. Οι συγχορδίες που ανήκουν στο κλειδί είναι, ως γνωστών, οι
C, Dm, Em, F, G, Am, Bdim,
όπου οι συγχορδίες είναι όλες major εκτός αυτών με ένδειξη "m" (minor) ή ένδειξη "dim" (diminished). Τα κοντινά κλειδιά του C είναι τα κλειδιά με τονική μιας από τις συγχορδίες Dm, Em, F, G και Am. …………….
Την ενδιαφέρουσα συνέχεια στο #60 του Thread:
http://forum.kithara.gr/index.php?topic=81075.msg682209#msg682209
Ανακεφαλαιώνοντας:
O λόγος που άνοιξα αυτό το θέμα για συζήτηση είναι ότι συχνά βλέπουμε στο διαδίκτυο να μεταφράζεται ο αγγλικός μουσικός όρος «key» σαν «κλειδί». Ενώ στην ελληνική μουσική ορολογία ο όρος κλειδί έχει άλλη σημασία, αυτή του όρου clef.
Οι Hastaroth και STEFANOS 604 στα σχόλιά τους συμφώνησαν με αυτή την επισήμανση.
Διατυπώθηκε βέβαια από τον Στέφανο η άποψη ότι ναι μεν σωστά το επισήμανα, αλλά σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις (πχ. φυσαρμόνικα, τρομπέτα) υπάρχει λόγος για τη μετάφραση του key σαν «κλειδί». Αναφέρθηκαν δε και παραδείγματα τέτοιας μετάφρασης σε ξένα λεξικά του διαδικτύου, μεταφρασμένα στα ελληνικά. Επίσης σε άρθρο κάποιου μουσικού που γράφει με ψευδώνυμο σε άλλο σάιτ.
Σε όλα τα ελληνικά βιβλία θεωρίας της μουσικής που συμβουλεύτηκα (Μανώλη Καλομοίρη «Τα θεωρητικά της μουσικής», Γιώργου Διαμαντή «Η κλασσική θεωρία της μουσικής», Παναγιώτη Εικοσιπένταρχου «Θεωρία του τονικού μουσικού συστήματος» κ.ά.), ο όρος κλειδί έχει μόνο την έννοια του clef και όχι της τονικότητας (key).
Το ίδιο και στο λεξικό του Μπαμπινιώτη αλλά και σε λεξικά του διαδικτύου γραμμένα απ’ευθείας στα ελληνικά, όπως τα «Βικιπαίδεια», «Βικιλεξικό».
Σε σχόλιό μου στο άρθρο του STEFANOS 604 «Η φυσαρμόνικα ξεδιαλύνει τη σύγχυση» έγραφα στις 25/8/2012:
«Αγαπητέ Στέφανε ας μου επιτρέψεις μερικές καλοπροαίρετες παρατηρήσεις στο ενδιαφέρον αυτό άρθρο σου:
Η ελληνική γλώσσα έχει ειδικούς όρους για την κάθε έννοια και η μεταφορά και χρήση ξένης ορολογίας χρειάζεται προσοχή για να μη προκαλείται σύγχυση, αντί να "ξεδιαλύνεται".
Η λέξη κλειδί στην ελληνική μουσική ορολογία χρησιμοποιείται μόνο για τον γνώμονα (κλειδί του σολ, του φα, του ντο, στην αρχή του πεντάγραμμου) και όχι για την κλίμακα (σκάλα, scale), τον οπλισμό της (Key signature) ή τον τόνο.
Φυσαρμόνικα F# key=σε τόνο ή κλίμακα (όχι "κλειδί") Φα# ματζόρε.
Minor key=ελάσσων (μινόρε) κλίμακα (όχι "κλειδί"). Από το ένα "κλειδί" στο άλλο=από τη μία κλίμακα (ή τόνο) στην άλλη...».
Η απάντηση ήταν : «Έχεις σχεδόν δίκιο ως προς το κλειδί και την τονικότητα και γι αυτό το διευκρινίζω στη σημείωση: http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=3458#25188
Όμως σε πολλά ελληνικά forum θα τη συναντήσετε αυτή την ορολογία και μάλιστα σε κάποιο άλλο μουσικό site κατά κόρον , αλλά και στο musicheaven όχι βέβαια από αρχάριους ή ερασιτέχνες μουσικούς αλλά και από επαγγελματίες μουσικούς. Δείτε πχ το http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=3231#23928
Ενός μουσικού απ’ τον οποίο απεκόμισα πολλά αλλά για κάποιο λόγο αποχώρησε από το Musicheaven...».
Δες το γιατί στη φωτογραφία, στην αρχή του άρθρου:
‘’ Κλειδί & Τονικότητα - Σημαίνουν το ίδιο;’’ εδώ:
http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=3701
Ωραίο το άρθρο, όμως πάλι νομίζω ότι οι γνώμονες κάνουν τα εύκολα δύσκολα, προκειμένου να αποφευχθούν οι βοηθητικές γραμμές. Εξηγούμαι:
Δεν θα ήταν πιο απλό και πιο εύχρηστο για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, οι νότες να γραφόταν κανονικά όπως τις μάθαμε στο πεντάγραμμο στο ωδείο (Μι, Σολ, Σι, Ρε, Φε στις γραμμές, Φα, Λα, Ντο, Μι στα διαστήματα) και να υπήρχε μια σημείωση πχ Octava UP ή Οctava Down ή 2Octava Up ή 5OctavaUp!!!Τι πιο απλό?
Τώρα με βάζει στη διαδικασία να ξεχάσω και αυτά που ξέρω! Ο γνώμονας Φα στο αριστερό χέρι στο πιάνο μου λέει ουσιαστικά πχ "όταν βλέπεις νότα στο 3ο διάστημα ΔΕΝ είναι το ΝΤΟ που σου μάθανε στο ωδείο όταν ήσουν 10 χρονών, αλλά στο πιάνο θα πρέπει να παίζεις ΜΙ αντί για ΝΤΟ!! Αυτό εμένα μου φαίνεται πολύ στραβό και παράλογο!! Γιατί να μην μου λέει με μια απλή σημείωση "η νότα στο 3ο διάστημα είναι το ΝΤΟ όπως το έμαθες όταν ήσουν 10 χρονων, απλά παίξτο πχ 4 οκτάβες κάτω στο πιάνο! Απλά πράγματα!
Γιατί να με βάζει στη διαδικασία να μετατρέπω κάθε νότα σε μια άλλη, δυσκολεύοντας έτσι τη μελέτη μου; Εγώ έμαθα ότι στο 3ο διάστημα είναι το ΝΤΟ.Τώρα μου λέει ότι στο πιάνο πρέπει να παίζω άλλη νότα! Σας φαίνεται λογικό κάτι τέτοιο; Και όλα αυτή η φασαρία για να αποφευχθούν οι βοηθητικές γραμμές;Έλεος! Γράψε με μια σημείωση "4 οκταβες κάτω" και έληξε το θέμα!
Τι είναι πιο εύκολο για κάποιον; Να βλέπει νότα στο 1ο διάστημα στο πεντάγραμμο και να παίζει ΦΑ στο πιάνο ή να βλέπει νότα στο 1ο διάστημα και να παίζει ΛΑ? ΠΙστεύω όποιον και να ρωτήσεις θα σου απαντήσει το πρώτο.
Γιατί ολη αυτή η φασαρία; Δεν γλιτώνεις από βοηθητικές γραμμές. Δηλαδή στην παρτιτούρα στο πιάνο, πού είναι το πρόβλημα, και τι κερδίζεις με το να γράφεις μια νότα στο 1ο διάστημα και να εννοείς την νότα ΛΑ (έχοντας γνώμονα ΦΑ), και δεν γράφεις κατευθείαν τη νότα ΛΑ στο 2ο διάστημα (με γνώμονα ΣΟΛ)! Δεν βλέπω κάποια οφελιμότητα σε αυτό. Γιατί με βάζει σε τέτοια φασαρία?
Κάτι μάλλον δεν καταλαβαίνω σε αυτή την ιστορία...
Εάν η μουσική γράφονταν με τον ίδιο τρόπο για κάθε όργανο, τότε τα πρίμα και τα μπάσα όργανα θα έπρεπε να διαβάζουν έναν μεγάλο αριθμό βοηθητικών γραμμών. Αντ' αυτών, κάθε όργανο χρησιμοποιεί ένα γνώμονα που επιτρέπει οι περισσότερες από τις νότες του να πέφτουν εντός του πενταγράμμου και ελάχιστες σε βοηθητικές γραμμές.
Γιατί να βάλεις μεγάλο αριθμό βοηθητικών γραμμών; Το πεντάγραμμο φυσικά και μπορεί να είναι ένα και το αυτό για όλα τα όργανα, όλες οι νότες να είναι οι ίδιες μέσα στο πεντάγραμμο για όλα τα όργανα και βάζεις απλά μια σημείωση χειρόγραφη με μολύβι στην αρχή της παρτιτούρας, όπου πχ για τα μπάσα λες "παίξτο 3 οκταβες κάτω" και για τα πρίμα γράφεις "παίξτο 3 οκτάβες πάνω". Τόσο απλά! Είναι λάθος αυτό που προτείνω; Αν ναι, που είναι το λάθος; Αυτό θα ήθελα να μου εξηγήσει κάποιος.
Δεν είναι πιο απλό αυτό από το να βάζεις τον μουσικό στη διαδικασία άλλα να βλέπει και άλλα να παίζει; Προσωπικά εχω δυσκολευτεί στο πιάνο πάρα πολύ σε σημείο να παίρνω έναν χάρακα και ένα μολύβι και να τραβάω μια γραμμή ακόμα κάτω από το πεντάγραμμο και να σβήνω με μπλάνκο την 5η γραμμή του πενταγράμμου! Έτσι παίζω ότι βλέπω, χωρις να χρειάζεται να κουράζω τον εγκέφαλό μου και να τον βάζω στην ανούσια κατ' εμέ διαδικασία να μεταφράζω τις νότες μερικά ημιτόνια πάνω που το θεωρώ τελείως χαζό.
Αδυνατεί ο δικός μου εγκέφαλος να βλέπει νότα στο πρώτο διάστημα, που μέχρι τώρα ήξερα ότι αυτή είναι η νότα ΦΑ, και εγώ να πρέπει να παίξω στο πιάνο ΛΑ! Είναι τελείως παράλογο!
Μου κάνει εντύπωση γιατί λες ότι αλλάζουν όσα ξέρεις. Όταν ξεκινησα μουσικη έξι χρονών η σύμβαση αυτή -τα κλειδιά/γνωμονες, όπως προτιμας ,εννοώ - ήταν από τις πρώτες που εμαθα. Πόσο καιρό ασχολείσαι με τη μουσική και σου έδειξαν μόνο το κλειδί σολ; Πέρα απο αυτο ομως. Όσο προχωράς στο όργανο θα δεις ότι πολλές φορές και το αριστερό χέρι που λες γράφεται σε κλειδί σολ όταν ανεβαινουν οι νότες και ξανά σε φα κλπ. Φαντάσου τώρα να έπρεπε να παίζεις ένα κομμάτι που στο πρώτο μετρό σου λέει παίζεις το αριστερό χέρι ντο "κανονικα" όπως λες εσυ-αληθεια ποιο πλήκτρο θα ήταν το κανονικό ντο; στο δεύτερο μετρό παίζεις ντο μια οκτάβα κατω αλλά το ρε είναι κανονικο. Στο τρίτο μετρό το ντο είναι κανονικο το ρε είναι κανονικο αλλα το μι φα σολ ντο που ακόλουθουν είναι μια οκτάβα κάτω και τελειώνει σε ένα ντο τρεις οκταβες κάτω. Αυτό όλο θα ήθελε υποσημείωση ανά δύο τρεις νότες τουλάχιστον και μόνο για το αριστερό. Αντε τωρα να παίζει και το δεξί σε μπάσο (έχεις δει κάτι πιανίστες που παίζουν με τα χέρια σταυρωτά;) εκεί να δεις τι θα γινόταν με τις υποσημείωσεις. Τα σύμβολα ειναι για να μας κάνουν ευκολοτερη τη ζωή. Θα δεις δεν ειναι τίποτα να τα συνηθίσεις. Λίγο εξάσκηση θελει και μελέτη χωριστα χέρια.
Θα προσπαθήσω να σου ανεβασω αυτους τους τρόπους γραφης σε φωτογραφίες να δεις τι ακριβώς εννοω
[ τροποποιήθηκε από τον/την freddom, 18-04-2018 17:22 ]
[ τροποποιήθηκε από τον/την freddom, 18-04-2018 17:23 ]
Αυτή η ‘’υποσημείωση’’ που λες πράγματι γίνεται στα πνευστά (που δεν έχουν κούρδισμα αλλά τονικότητες) .
Πχ συνηθισμένη τονικότητα η Bb … που σημαίνει ότι η τονική νότα είναι η Bb. Αν όμως κοιτάξεις τη νότα στο χαρτί αυτή γράφεται σαν C και όχι σαν Bb. Αυτό συμβαίνει ώστε αν αλλάξουμε πνευστό, άλλης τονικότητας, να μη αλλάζουμε και δακτυλισμούς στα πιστόνια (όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις φυσαρμόνικες-αν μάθουμε τη μια τονικότητα ξέρουμε και τις υπόλοιπες χωρίς να χρειάζεται διαφορετική οπαρτιτούρα ανάλογα της τονικότητας....). Για τα άλλα που λες φυσικά θα μπορούσε να γίνουν και έτσι αλλά θα γινόταν περιπλοκότατα απ’ την εκμάθηση έστω και του δεύτερου γνώμονα- δηλαδή G & F (γι αυτούς που παίζουν πιάνο, κιθάρα μελωδία και αρμονία ταυτόχρονα…)
