759 online · 210.832 μέλη
Σε πολλά σχόλια, σε δικά μου, αλλά και σε άλλα άρθρα ή συζητήσεις, διαβάζω πάρα πολύ συχνά τον αφορισμό: 'αυτό δεν είναι μουσική', ή γενικότερα, 'αυτό δεν είναι τέχνη'.
Μπορεί κανείς από όσους έχουν χρησιμοποιήσει αυτές τις φράσεις, ή φυσικά και οποιοσδήποτε, να μας δώσει τον ορισμό της Τέχνης, για να ξέρουμε ποιοι καλλιτέχνες ή έργα εξαιρούνται;
Ωραίο θέμα, αλλά είναι απόλυτα βέβαιο ότι κανένας (από όσους έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιήσει τη φράση αυτή) δεν ξέρει να σου πει τι είναι τέχνη.
-----------------
[ τροποποιήθηκε από τον/την Orfeus, 01-06-2014 11:49 ]
Τέχνη είναι η ικανότητα δημιουργίας με τη χρησιμοποίηση όλων των δυνατών δεξιοτήτων που μπορεί να αναπτύξει ο ανθρώπινος νους με τη βοήθεια της συλλογής ερεθισμάτων από τις 5 μας αισθήσεις και την ικανόπτητα εκτέλεσης έργου με τη χρήση των επιδέξιων τμημάτων του ανθρώπινου σώματος(γλώσσα-λόγος-λογοτεχνία,αναπνοη-λαρυγγας-γλωσσα-τραγουδι,χέρι-σχεδιο-ζωγραφικη,ταχυδακτυλουργια κτλ)
Άρα για να γίνει Τέχνη χρειαζόμαστε ένα όργανο υποδοχέα ερεθισμάτων που εξυπηρετεί κάποια αίσθηση πχ αυτί-ακοή,ένα εγκέφαλο διανοητικά άρτιο για να αποθηκεύσει και να διανθίσει ωφέλιμα την πληροφορία πχ κροταφικός λοβός του εγκαφάλου-συνειρμικά κέντρα σχετιζόμενα με αυτόν- και ένα εκτελεστικό όργανο για να αναπαράγει το αποτέλεσμα πχ χέρια για τον κιθαρίστα που είναι επιδέξια ή λαρύγγι για τον τραγουδιστή.
Με τον ευρύτερο όρο Τεχνη μπορει να θεωρηθεί ότι είναι εξευγενισμένο και παράγεται με κίνητρο τη θέληση για έκφραση και επικοινωνία.
Ορισμό της τέχνης δίνουν όλα τα λεξικά. Ακόμα και η wikipedia δίνει έναν ορισμό που εύκολα μπορεί να γίνει -νομίζω αποδεκτός...
Ως προς το αποτέλεσμα της τέχνης, αν δηλαδή αρέσει το αποτέλεσμα, αυτό είναι άλλη συζήτηση... Ένα έργο μπορεί τεχνικά να είναι άρτιο αλλά αισθητικά απαίσιο.. Ένα άλλο έργο μπορεί τεχνικά να μην είναι καλό αλλά το αισθητικό αποτέλεσμα να είναι εντυπωσιακό! Άλλωστε η άποψη περί του τι είναι ωραίο και τι όχι είναι σε μεγάλο μέρος υποκειμενική (" δεν είναι ωραίο αυτό που είναι ωραίο αλλά είναι ωραίο αυτό που αρέσει")...
Με το θέμα στο φόρουμ έχουμε ασχοληθεί και παλιότερα σε άλλο τόπικ με τίτλο τι ορισμό να δώσουμε στην τέχνη .
[ τροποποιήθηκε από τον/την optiras, 02-06-2014 07:27 ]
Pantws egw symfwnw me ton gikostas kai pistevw pws texnh einai tropos ekfrashs kai opws ka8e an8rwpos ekfrazetai me diaforetiko tropo apo tous allous etsi kai h texnh einai kati pou to niw8ei o ka8enas diaforetika
Λοιπόν, όπως περίμενα, όσοι ξιφούλκησαν εναντίον καλλιτεχνών, καταγγέλοντας ότι αυτό που κάνουν δεν είναι τέχνη, τώρα σιωπούν, αν και έχω ζητήσει σε σχολιαστές να τεκμηριώσουν τη θέση τους αυτή, που μπορεί να συνοψιστεί στο εξής: 'Τέχνη είναι αυτό που αρέσει σε εμένα. Οτιδήποτε άλλο δεν είναι τέχνη. Δεν μπορώ να το εξηγήσω, αλλά έτσι είναι.'
Θα ήθελα με την ευκαιρία να επισημάνω ότι θεωρώ ότι οι θαμώνες ενός αμιγώς καλλιτεχνικού σάιτ, θα είχαν την ευαισθησία να απέχουν από αφοριστικούς ορισμούς, κάτι που φτωχαίνει οποιαδήποτε υπόθεση. Αυτό που έχω δει στην πράξη από τις αντιδράσεις σε άρθρα τόσο δικά μου, όσο και άλλων, είναι ότι αυτό που υπερισχύει είναι είτε οι αφορισμοί 'Αυτό δεν είναι τέχνη και δεν ασχολούμαι', ή οι υπερχειλίσεις του συναισθήματος.
Δυστυχώς, τα δύο αυτά πάνε μαζί. Η νηφαλιότητα και η ορθολογική σκέψη βρίσκονται ακόμη (από το 19ο αιώνα) καθ' οδόν προς τη χώρα μας, και δεν αναμένεται να φτάσουν και πολύ σύντομα. Όπως χαρακτηριστικά είπε και ο αγαπητός Ορφέας, στο πρώτο σχόλιο, όσοι εξέφρασαν αυτό τον αφορισμό, πιθανότατα δεν θα απαντήσουν, καθώς φυσικά και οι ορισμοί που δόθηκαν μέχρι τώρα, αλλά και ότι είδα γραμμένο στο άλλο συναφές ποστ περί τέχνης, δεν αποκλείει φυσικά κανέναν από την παραγωγή της. Για μένα είναι και λίγο ελαστικοί οι ορισμοί, αλλά εγώ δεν είπα για κανέναν ότι αυτό που κάνει αυτός/ή δεν είναι τέχνη.
Η κατακλείδα λοιπόν, είναι ότι οι περισσότεροι ξέρουν τι δεν είναι τέχνη, μετά μεγίστης βεβαιότητας, αλλά κανείς δεν ξέρει τι είναι.
[ τροποποιήθηκε από τον/την xray, 04-06-2014 15:16 ]
Αυτό το βρήκα πρόχειρα ψάχνοντας.Νομίζω πως κάπως έτσι θα αίσθάνονται οι περισσότεροι όταν μιλάνε περί τέχνης.
''Ο ορισμός της τέχνης είναι δύσκολος, γιατί η έννοια καλύπτει ποικίλους τομείς της ανθρώπινης δράσης. Δανειζόμενος ωστόσο την άποψη του κ. βάρναλη θα έλεγα ότι η τέχνη είναι ανθρώπινο, κοινωνικό για την ακρίβεια, δημιούργημα με σκοπούς και δράση, που υπόκειται σε μια ακατάπαυστη εξελισσόμενη τεχνική και δέχεται κρίση αξίας ανάλογα μ’ ένα ορισμένο κάθε τόσο ιδανικό του ωραίου, που αλλάζει κατά τους καιρούς και τους τόπους… Σύμφωνα λοιπόν με τον παραπάνω ορισμό, οι μορφές της τέχνης διακρίνονται σε πλαστικές (εικαστικές) ή τέχνες του χώρου (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική) και σε ακουστικές ή τέχνες του χρόνου (μουσική, ποίηση, θέατρο, κινηματογράφος). Η τέχνη γεννήθηκε από την βασική ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί από τα πρώτα ακόμα στάδια του πολιτισμού του, προσπαθώντας έτσι να ερμηνεύσει τα θρησκευτικά, κοινωνικά, οικονομικά, ηθικό-πολιτικά αλλά και τα αισθητικά ερεθίσματα που δεχόταν. Καλλιεργεί με τον τρόπο αυτό την ανθρώπινη αισθητική, το καλό γούστο, εφόσον το δημιούργημα του αποτελεί έκφραση του κάλλους και της αρμονίας. Γαληνεύει την ψυχή του, ξεκουράζει το πνεύμα, βοηθά στην συναισθηματική εκτόνωση τόσο του καλλιτέχνη όσο και του κοινού, καθώς τον παρηγορεί δίνοντας του θέληση και ελπίδα να συνεχίσει. Ευαισθητοποιεί τον άνθρωπο, οδηγεί στην πνευματική του ανάταση περιορίζοντας τα ζωώδη ένστικτα και τις υλιστικές του τάσεις. Μέσω της τέχνης ο άνθρωπος διαπαιδαγωγεί, μεταδίδει αξίες και ιδανικά κρατώντας σε εγρήγορση τη σκέψη και το συναίσθημα. Δεν είναι τυχαίο που στην αρχαιότητα η παιδαγωγική επίδραση του θεάτρου είχε αναγνωριστεί από την ίδια την πολιτεία με τον θεσμό των θεωρικών. Με τον τρόπο αυτό μεταδίδονται μηνύματα στον άνθρωπο, πολύ πιο άμεσα από οποιαδήποτε κοινωνικοπολιτική θεωρία, επιδρώντας συγκινησιακά και αγγίζοντας τον ψυχικό του κόσμο. Η προσφορά τέλος της τέχνης, έγκειται και στο γεγονός ότι διαιωνίζει την ανθρώπινη παρουσία μέσα στο χώρο και στο χρόνο συντελώντας έτσι στο να παρακαμφθεί ο θάνατος και η λήθη. Η τέχνη δημιουργείται από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο. Παίρνει τα ερεθίσματά της από τις ποικίλες εκδηλώσεις της ζωής, αλλά και της φύσης. Αντλεί θέματα από το περιβάλλον φυσικό ή τεχνητό, από τα δυνατά αισθήματα, από τις ιδέες, από τα δεινά του πολέμου και την ανάπαυλα της ειρήνης, από τα σημαντικά, αλλά και τα ασήμαντα της καθημερινής μας ζωής. Η τεχνοτροπία, το θεματολόγιο, η μορφή, τα υλικά αλλάζουν από εποχή σε εποχή, από λαό σε λαό και προσαρμόζονται στις δυνατότητες, στην προβληματική και στις προοπτικές του εκάστοτε πολιτισμού. Ο στόχος όμως και το μήνυμα είναι πάντα ο ίδιος ο άνθρωπος. Η τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μια κοινωνική λειτουργία. Το δόγμα η τέχνη για την τέχνη, όταν εφαρμόζεται, αφαιρεί αυτή τη διάθεση και ακρωτηριάζει τον καλλιτέχνη. Ο δημιουργός που αρνείται τα ερεθίσματα έμπνευσης από τη ζωή δεν είναι πια δημιουργός. Σ’ αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχει μήνυμα, ούτε επαφή με τον άνθρωπο, αλλά απλώς ένας μονήρης καλλιτέχνης και μια στείρα κατασκευή. Η τέχνη για την τέχνη είναι στις μέρες μας μια τόσο παράδοξη σκέψη όσο και ο πλούτος για τον πλούτο, η επιστήμη για την επιστήμη κτλ. Όλες οι δραστηριότητες έχουν σκοπό τον άνθρωπο γενικότερα, αλλιώς θα μείνουν στείρες και μονόπλευρες απασχολήσεις. Η τέχνη είναι μια αναπαράσταση της ίδιας της ζωής• μια αναπαράσταση όμως κατά την υποκειμενική άποψη του καλλιτέχνη, ο οποίος γίνεται ερμηνευτής της ζωής όπως είναι ή όπως θα ήθελε να είναι. Λειτουργεί δηλαδή σαν φίλτρο επεξεργασίας και ανάπλασης των δεδομένων της. Εξαιτίας λοιπόν της σημασίας και της απήχησης της τέχνης στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου είναι συχνά τα κρούσματα προσπαθειών εκμετάλλευσής της από τα εκάστοτε θρησκευτικά, κοινωνικά και πολιτικά κέντρα εξουσιών. Ο καλλιτέχνης βέβαια είναι μέλος μιας κοινωνίας όπου αναπόφευκτα, φέρει μέσα του βιώματα, εμπειρίες, απόψεις τα οποία εκφράζει μέσα από τα δημιουργήματά του. Ο υγιής άνθρωπος δεν είναι α-πολιτικό ον• αλλά παίρνει θέση δίπλα στον συμπολίτη του για τα προβλήματα που τον απασχολούν. Όταν όμως ο δημιουργός παύει να λειτουργεί αυτόνομα• όταν η τέχνη γίνεται μέσο χειραγώγησης και εκμετάλλευσης διαφόρων σκοπιμοτήτων, τότε το νόημά της εκφυλίζεται και η ίδια εκχυδαΐζετε. Ο φόβος δεν ελευθερώνει, αλλά δεσμεύει την τέχνη και τα δημιουργήματά της που σ’ αυτήν την περίπτωση αποτελούν κενά κατασκευάσματα παρά αβίαστη και ειλικρινή έκφραση ζωής. Σε κάθε περίπτωση που η καλλιτεχνική δημιουργία γίνεται κατά παραγγελία και κάτω από τον αυστηρό έλεγχο της λογοκρισίας, χάνει το νόημα, την πηγαιότητα και την αλήθεια της. Μετατρέπεται με τον τρόπο αυτόν σε μονομερή δημιουργία, σε αποκύημα περιορισμένων πνευματικών και καλλιτεχνικών οριζόντων. Η σημερινή εποχή, με την ποικιλομορφία, τα έντονα προβλήματα, τις ραγδαίες εξελίξεις και τις ακραίες αντιδράσεις, αποτελεί αληθινή πρόκληση για την τέχνη. Ο καλλιτέχνης έχει κάθε δυνατότητα να εκμεταλλευτεί το πλήθος των εμπειριών, τον πλούτο των ερεθισμάτων, την ανεξάντλητη ποικιλία των υλικών. Η τεχνολογία του προσφέρει το υπόβαθρο να πειραματιστεί με νέες φόρμες και νέα μέσα κατασκευής. Εντούτοις, η επαφή του κοινού με την τέχνη γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Ο έντονος ρυθμός, τα προβλήματα της ζωής, η αδιαφορία, η βιασύνη, η έλλειψη πνευματικής καλλιέργειας έχουν σαν αποτέλεσμα την αποξένωση του ανθρώπου από την τέχνη. Από την άλλη πλευρά η ίδια η τέχνη παρουσιάζει μια πόλωση. Στο ένα άκρο βρίσκονται οι καλλιτέχνες που επιζητούν την ποιότητα. Τα δημιουργήματά τους σύνθετα και αφηρημένα, βασισμένα σε νέους πειραματισμούς και τεχνοτροπίες, προβάλουν μορφές που απευθύνονται μόνο στους λίγους που διαθέτουν κάποια αισθητική παιδεία. Αφήνουν όμως απόσταση από το ευρύτερο κοινό, το οποίο αδυνατεί να τους κατανοήσει. Σ’ αυτήν την αδυναμία βασική γενεσιουργός αιτία είναι η εμπορευματοποίηση της σύγχρονης ζωής, η οποία ελέγχει την τέχνη που βρίσκεται στο άλλο άκρο της πόλωσης. Αυτή η “τέχνη” αποτελεί προϊόν απλοϊκό, εύπεπτο και απροβλημάτιστο που μεγάλες εταιρίες μουσικές και κινηματογραφικές ως επί το πλείστον, φροντίζουν να προσφέρουν ωραιοποιημένο στο κοινό. Αυτά όμως τα κατασκευάσματα καταστρέφουν τόσο την κριτική, όσο και την αισθητική σκέψη του ανθρώπου• την υποβιβάζουν και φροντίζουν να την κρατούν σε χαμηλό επίπεδο, ενώ οι ίδιες θησαυρίζουν. Δεν ενδιαφέρει πια η ποιότητα μα το κέρδος της ποσότητας. Η τέχνη στις μέρες μας, μεταφράζεται σε χρήμα και όχι σε μέσο πνευματικής ανύψωσης. Κι αυτή η ερμηνεία της “τέχνης” συχνά υιοθετείται και από τους ίδιους τους “καλλιτέχνες”. Ατάλαντα ή και ταλαντούχα είδωλα δεν διστάζουν να θυσιάσουν την τέχνη στο βωμό μιας γενναιόδωρης αμοιβής. Σε όλο αυτό το σκηνικό συμβάλλουν και οι πολιτικές σκοπιμότητες που πυκνά συχνά επηρεάζουν την καλλιτεχνική δημιουργία, επιδιώκοντας τη στασιμότητα και τον αποπροσανατολισμό του κοινού… Επαγρυπνείτε! ''
Πηγή:chimeres
[ τροποποιήθηκε από τον/την gikostas, 04-06-2014 18:22 ]
[ τροποποιήθηκε από τον/την gikostas, 04-06-2014 18:23 ]
Η τέχνη είναι ζωντανός οργανισμός που μονίμως αλλάζει κι εξελίσσεται μέσα απο τα άτομα που την εκφράζουν. Οποιαδήποτε προσπάθεια να την "ορίσει" απλά τρώει την σκόνη της γιατί μόλις κατανοηθεί (η τέχνη πάντα) έχει αλλάξει μορφή και σκοπό. Γι αυτό -πιστεύω- σπάνια οι καλλιτέχνες μπορούν να την ακολουθήσουν σε όλη τους την διάρκεια. Όταν ξαναλλάξει, αυτό που θα μείνει ειναι "συνταγες" επιτυχίας και πιό μετά κλισέ που έχουμε ξαναδεί! Εκεί προβληματιζόμαστε για το αν είναι τέχνη ή αν η τέχνη πέθανε πια, γιατί δεν είναι αυτό που προηγουμένως καταλάβαμε. Αλλά αυτή έχει προχωρήσει και δε ξέρουμε προς τα πού. Γιατί ένα νέο μυαλό έχει ερεθίσει και βάζει το δικό του πια στοιχείο σ' αυτήν και, μπλα μπλα μπλα!
Δύσκολο θέμα... με ιντρίγκαρε όμως κι επειδή δεν είδα κάποια κοντινή απάντηση, είπα να τοποθετηθώ (για 1η φορά εδώ μέσα). Νομίζω ότι κάπως έτσι είναι η αληθινή τέχνη: έχει μια λογική αλλά όχι ορισμό, αλλιώς θα περι-οριστεί και απλά δε γουστάρει!! :p
[ τροποποιήθηκε από τον/την aparadekti, 03-10-2014 21:07 ]
Η Τέχνη στο σύνολο της, είναι ταυτόχρονα επιφάνεια και συμβολισμός.
Όσοι ψάχνουν κάτω από την επιφάνεια, το κάνουν εν γνώσει τους ότι παίρνουν οι ίδιοι το ρίσκο.
Το ίδιο ρίσκο παίρνουν και όσοι αποφασίζουν να ερμηνεύσουν τα σύμβολα.
Η Τέχνη καθρεφτίζει τον Θεατή και όχι την Ζωή!
Η ποικιλία των απόψεων σχετικά με ένα έργο τέχνης, δείχνει ότι το έργο είναι καινούργιο, καινοτόμο, σύνθετο, και ζωτικό/σημαντικό.
Όταν οι κριτικοί διαφωνούν μεταξύ τους σχετικά με ένα έργο τέχνης, τότε μπορεί κάνεις να είναι σίγουρος ότι ο καλλιτέχνης είναι σε απόλυτη αρμονία/συμφωνία με τον εαυτό του.
Μπορούμε να συγχωρήσουμε κάποιον ο οποίος δημιουργεί κάτι «χρήσιμο», υπό τον όρον ότι δεν αισθάνεται θαυμασμό γι’ αυτό.
Και με την ίδια λογική, η μοναδική δικαιολογία για κάποιον ο οποίος δημιουργεί Κάτι παντελώς «άχρηστο», είναι ότι έχει γι’ αυτό απεριόριστο θαυμασμό…
Κάθε μορφή Τέχνης, είναι σχεδόν άχρηστη…
Μερος απο το κείμενο που προηγείται σαν εισαγωγή, του πρώτου κεφαλαίου του έργου του Όσκαρ Ουάϊλντ, "Το πορτραίτο του Ντοριαν Γκρέϋ".
μην κουραζεστε.τεχνη ειναι αυτο που οταν το δειτε, ακουσετε ,αινσθανειτε, και νομισετε οτι ειναι τεχνη τοτε εχετε δικιο.ειναι τεχνη
-----------------
μεσα στου μαγου το καπελο εισε κρυμμενη
και γω δεν ξερω τι να κανω για να βγεις
[ τροποποιήθηκε από τον/την panosant, 15-10-2014 16:00 ]
Δε θα αναφερθώ στον ορισμό της τέχνης, καθότι πρόκειται για αρκετά πολύπλοκο ζήτημα και δεν έχω ασχοληθεί σε βάθος για να εκφέρω άποψη. Δύο πράγματα μόνο θα πω, τα οποία με απασχολούν πάνω στο θέμα:
1) Σχετικά με το ζήτημα του "η τέχνη για την τέχνη" και το ότι "η τέχνη πρέπει να αποτελεί κοινωνική λειτουργία": Κάνω την παραδοχή ότι ο καλλιτέχνης δημιουργεί κάτι έχοντας σίγουρα λάβει ερεθίσματα από το εξωτερικό του περιβάλλον (το φυσικό περιβάλλον, τον κοινωνικό περίγυρο, την πολιτική κατάσταση κτλ), ακόμα και ασυνείδητα. Παράλληλα όμως, ο καλλιτέχνης επηρεάζεται και από τις εμπειρίες του, τον ψυχικό του κόσμο, το πώς ο ίδιος αντιλαμβάνεται και βιώνει την καθημερινότητα (στοιχεία τα οποία προκύπτουν από την αλληλεπίδρασή του με το εξωτερικό περιβάλλον, γι' αυτό και είναι διαφορετικά για τον καθένα). Επομένως, ναι μεν μπορεί ο καλλιτέχνης σκόπιμα να θέλει να περάσει κάποια μηνύματα στην κοινωνία, αλλά υπάρχουν και φορές που απλά έχει την ανάκγη να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του (αποτυπώνοντάς τα σε ένα χαρτί, σε έναν πίνακα ζωγραφικής, σε μερικές νότες), χωρίς έναν άμεσο στόχο. Θεωρούμε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις δεν παράγεται τέχνη; Δε μπορεί δηλαδή τότε κάποιος να ενεργοποιήσει τη σκέψη και τα συναισθήματα του αποδέκτη, έστω και με υποκειμενικά κάθε φορά κριτήρια;
2) Κατά την άποψή μου, η τέχνη δεν έχει ως στόχο μονάχα να γαληνέψει την ψυχή του ανθρώπου, παρουσιάζοντάς του κάτι που είναι αντικειμενικά αισθητικά ωραίο. Θεωρώ πως ο,τιδήποτε διεγείρει τις αισθήσεις -ακόμα και με άσχημο τρόπο- μπορεί δυνητικά να ονομασθεί τέχνη.
Πολύ ενδιαφέρουσες σκέψεις. Θα ήθελα να κάνω κάποιες παρατηρήσεις.
Στο πρώτο μέρος, δεν έχω ποτέ μπορέσει να καταλάβω ποια είναι αυτά τα μηνύματα που γνωρίζει ο καλλιτέχνης και που τα περνάει στην κοινωνία. Ο καλλιτέχνης είναι δηλαδή σε κάποιου είδους πλεονεκτικότερη θέση από έναν επιστήμονα, έναν χειρωνάκτη, ή ένα παπά, ή μια πολύτεκνη μητέρα για να αναφέρω μερικά μόνο παραδείγματα και γνωρίζει πράγματα που εκείνοι δεν γνωρίζουν; Και εφ' όσον όπως λες πολύ λογικά ότι και ο καλλιτέχνης, όπως και όλοι μας παίρνει τα ερεθίσματά του από την κοινωνία και το περιβάλλον του, τι είναι αυτό που του δίνει τη γνώση αυτών των μηνυμάτων που δεν γνωρίζουν οι υπόλοιποι; Μήπως οι σπουδή στο μουσικό όργανο; Η εξάσκηση στη ζωγραφική; Και γιατί δεν ισχύει το ίδιο (η αποθησαύριση μηνυμάτων δηλαδή) με ένα ναυτικό, ή με έναν άστεγο; Αναρωτιέμαι και αν έχει κανείς απάντηση ας μας καταθέσει την άποψή του.
Η τέχνη δεν έχει σκοπό να γαληνέψει την ψυχή του ανθρώπου. Άπειρα παραδείγματα μας λένε το αντίθετο: Η πανκ μουσική, τα γλυπτά των Αζτέκων, η Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η ζωγραφική του Πόλλοκ, η πρόζα του Φλάναγκαν (μόλις βραβεύτηκε και με το Μπούκερ παρεμπιπτόντως και μπράβο του!) όλα αυτά και πάρα πολλά άλλα μας δείχνουν ότι η λειτουργία της τέχνης δεν είναι το γαλήνεμα της ψυχής, αλλά... κάτι άλλο. Τι;
Θα διαφωνήσω με την τελευταία φράση στην απάντησή σου, καθώς τα συναισθήματα (που νομίζω ότι εννοείς), διεγείρονται με ένα σωρό ερεθίσματα, τη θέα ενός ατυχήματος, ένα αγαπημένο πρόσωπο μετά από καιρό απουσίας κλπ. Νομίζω ότι η τέχνη ουσιαστικά χρησιμοποιεί τη διέγερση αυτή ως "δόλωμα" για να πετύχει την εστίαση της προσοχής στο τεκταινόμενο κάθε φορά.
Μπορεί και όχι.
Αρχικά, ποιος είπε ότι ένας επιστήμονας, ένας χειρονάκτης, μία πολύτεκνη μητέρα, ένας ναυτικός ή ένας άστεγος που αναφέρεις, δεν μπορούν να είναι καλλιτέχνες; Πιστεύω πως, ακριβώς επειδή ο καθένας είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται -με το δικό του τρόπο βέβαια- τα πράγματα, έχοντας παράλληλα και προσωπικές ανησυχίες, έχει τη δυνατότητα να τα εκφράσει προς τα έξω. Αυτό φυσικά ισχύει σε θεωρητικό επίπεδο, γιατί στην πραγματικότητα εξαρτάται από το πόσο ενδιαφέρει τον καθένα και κατά πόσο εν τέλει νιώθει ότι μπορεί και έχει την ανάγκη να εκφραστεί μέσω της τέχνης.
Επίσης, αυτό που ανέφερα πριν είναι ότι η τέχνη δε στοχεύει μόνο στο γαλήνεμα της ψυχής, αυτό δε σημαίνει όμως ότι είναι λίγες οι περιπτώσεις που αυτό κάνει, μεταξύ άλλων. Για παράδειγμα, αν διαβάσεις ένα ποίημα γραμμένο για την ομορφιά της φύσης ή αν ακούσεις μια γλυκιά μελωδία γραμμένη από ένα μουσικό, σκέψου τι συναισθήματα σου προκαλούνται. Από την άλλη, αν λόγου χάρη ένας πίνακας ζωγραφικής πραγματεύεται το θέμα της κακομεταχείρισης των ζώων από τον άνθρωπο, σίγουρα τα συναισθήματα αυτή τη φορά θα είναι πολύ διαφορετικά. Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις, νομίζω ότι μπορούμε να μιλάμε για έργα τέχνης.
Τέλος, με αυτή σου τη φράση δεν κατάλαβα τι εννοείς: "Νομίζω ότι η τέχνη ουσιαστικά χρησιμοποιεί τη διέγερση αυτή ως "δόλωμα" για να πετύχει την εστίαση της προσοχής στο τεκταινόμενο κάθε φορά."
Γεια σου και πάλι Μαριάννα. Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και την άμεση ανταπόκριση. Και απαντώ:
Φυσικά και όλοι εν δυνάμει μπορεί να είναι ή να γίνουν καλλιτέχνες κάτι που έχει γίνει πολλές φορές με εξαιρετικά αποτελέσματα. Εγώ μίλησα για πολύτεκνους, άστεγους, ναυτικούς κλπ πουδενείναι καλλιτέχνες. Η παρατήρησή μου αφορά τα "μηνύματα" που δήθεν "τους περνάνε" οι καλλιτέχνες. (Σε όσους δεν είναι καλλιτέχνες, αλλά και στους ίδιους τους καλλιτέχνες. Αυτοί δεν έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν μηνύματα από τους συναδέλφους τους?)
Τελικά ποια είναι αυτά τα μηνύματα? Εσύ μπορείς να αναφέρεις ένα - δύο που σου έχουν περάσει από καλλιτέχνες?
Σχετικά με τη δεύτερη παράγραφό σου, νομίζω ότι το γαλήνεμα της ψυχής όπως το θέτεις, είναι μια μικρή μειοψηφία στην τέχνη διαχρονικά. Τα παραδείγματα που αναφέρεις είναι λίγο σχηματοποιημένα, για δες τη ζωγραφική του Βαν Γκόγκ ας πούμε. Τα περίφημα παλιοπάπουτσά του τι συναισθήματα είναι πιθανό να εγείρουν? Η μουσική του Τζάκσον με την αγχώδη εκφορά που τον έκανε (πολύ πολύ δίκαια) διάσημο?
Όσο για την ερώτηση της κατακλείδας σου, είναι κάτι που με έχει προβληματίσει αρκετά. Θα σου πω ένα παράδειγμα: Τα θρίλερ. Εμπλέκοντας το συναίσθημα του φόβου, σε αιχμαλωτίζουν στην παρακολούθησή τους. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλα έργα τέχνης, με τη λογοτεχνία, τη δραματουργία των τραγουδιών, κλπ.
Θα χαρώ να ακούσω και άλλες σκέψεις σου σε ένα θέμα που με απασχολεί πολύ.
Τέχνη είναι το καλλιτεχνικό δημιούργημα που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο και
δεν σου υποβιβάζει το μυαλό.
[ τροποποιήθηκε από τον/την sirinakisgiorgos, 17-10-2014 10:25 ]
Ωραία, ας ξεκινήσω με τα μηνύματα. Ένα έργο τέχνης μπορεί να σε κάνει να σκεφτείς πολλά πράγματα. Μπορεί να σου προσφέρει ερεθίσματα με σκοπό να γίνεις καλύτερος άνθρωπος, μέχρι και να σε ταρακουνήσει και αφυπνίσει σε πολιτικό επίπεδο. Νομίζω αυτά τα βρίσκει κανείς αρκετά έντονα στην ποίηση, τη λογοτεχνία, τη μουσική και τον κινηματογράφο και δεν αποτελούν παρά την έκφραση μιας προσωπικής ανησυχίας ή την εξωτερίκευση των συμπερασμάτων του εκάστοτε καλλιτέχνη, που έχουν προκύψει ύστερα από φιλτράρισμα και επεξεργασία σκέψεων και γεγονότων.
Σχετικά τώρα με το κατά πόσο η τέχνη γαληνεύει την ψυχή, πιθανώς, όπως λες, να είναι λιγότερες αυτές οι περιπτώσεις. Δε νομίζω ότι έχω επαρκείς γνώσεις επ' αυτού για να σου πω! Ανέφερα δύο απλοϊκά παραδείγματα, μόνο και μόνο για να κάνω κάπως κατανοητό αυτό που έχω στο μυαλό μου. Κατά τη γνώμη μου, πάντως, πρόκειται για ένα σεβαστό στόχο.
Δεν ξέρω κατά πόσο έχω να συνεισφέρω παραπάνω στη συζήτηση, εκτός κι αν προστεθούν κι άλλα ζητήματα. Περισσότερα θα έχω ίσως να πω, αφού διαβάσω ένα σχετικό βιβλίο που έχω (λέγεται "η αναγκαιότητα της τέχνης")!
Γεια σου και πάλι Μαριάννα. Διάβασε το βιβλίο για την αναγκαιότητα της τέχνης και μπορεί να τα ξαναπούμε. Δεν χρειάζονται γνώσεις όμως για να κατανοήσει και να γίνει κανείς κοινωνός της τέχνης. Δες τα παιδάκια που χορεύουν με τη μουσική. Την απολαμβάνουν και την αξιοποιούν.
Απάντησα μόνο για να επισημάνω την πολιτική διάσταση που ανέφερες. Ο Ερνστ Φίσερ (που μάλλον στο δικό του βιβλίο αναφέρεσαι) είναι γνωστός και πολυγραφής μαρξιστής. Προσωπικά θεωρώ ότι ο οποιοσδήποτε αξίζει κάποιο χαρακτηρισμό που καταλήγει σε -ης- δεν αξίζει τίποτε άλλο. Ίσως όμως το βιβλίο να αξίζει. Πες μας.
Η σχέση μαρξισμού και τέχνης μπορεί να σκιαγραφηθεί πολύ παραστατικά από την περιπέτεια της τέχνης στην μπολσεβίκικη Ρωσία. Μια χώρα που η τέχνη βρισκόταν στην καθημερινότητα ακόμα και των φτωχώτερων ή πιο απομακρυσμένων κατοίκων της, κατέληξε να καταστραφεί ολοσχερώς και να μην έχει πια να δώσει τίποτα απολύτως στην παγκόσμια δεξαμενή της τέχνης.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα της στράτευσης της τέχνης και ο λόγος που η πολιτική θα πρέπει να μένει μακριά της για να μην την βρωμίζει με τη μπόχα της. Αν η τέχνη σε αφυπνίσει πολιτικά, δεν είναι τέχνη.
