Η Δόμνα Σαμίου στα Νέα

ΔΟMNA ΣAMIΟY
«Όλα πια έχουν άξονα τον παρά»

Σε ένα παραδοσιακό πανηγύρι, με τραγούδια που υμνούν τη φύση και τον έρωτα, καλεί η Δόμνα Σαμίου στις 11 Οκτωβρίου, στο Hρώδειο. Aφορμή, τα... γενέθλια της: 50 χρόνια συνεχούς παρουσίας στη δημοτική μουσική

«Με δικά μου λεφτά είχα αγοράσει το πομπινόφωνό μου και έκανα ό,τι και ο δάσκαλός μου, Σίμωνας Καρράς. Γύριζα την Ελλάδα και κατέγραφα τραγούδια», λέει η Δόμνα Σαμίου. Μια καταγραφή-προσφορά που κρατάει 50 χρόνια τώρα...

Καλοδιάθετη, όπως πάντα, και γεμάτη ενέργεια, δεν έχασε ευκαιρία να μας πει την ηλικία της, μόλις της δόθηκε ο λόγος. «Είμαι 77 ετών πλέον» (κρυφοκαμαρώνοντας). Το ξέρω ότι μιλάω για την ηλικία μου τακτικά, αλλά τα χρόνια δεν είναι ένας απλός αριθμός... Κι εγώ φοβάμαι μη με εγκαταλείψουν οι φωνητικές μου χορδές...».

Επειδή όμως η αειθαλής κυρία της δημοτικής μας μουσικής παράδοσης μοιάζει ακόμη πολύ δυναμική και πολύ νέα για να παραδώσει τα... όπλα και επειδή, αντίθετα με αυτό που υποστήριξε, τα χρόνια είναι καμιά φορά ένας απλός αριθμός, αντί να κάθεται και να αναπολεί τα περασμένα έσπευσε να ηχογραφήσει τέσσερα έργα - υλικό από το ατελείωτο αρχείο που έχει στην κατοχή της. Ανάμεσα στα τραγούδια που ηχογράφησε ήταν και αυτά για τη Φύση και τον Έρωτα και πάνω εκεί αποφάσισε να στηρίξει το «πανηγύρι» της 11ης Οκτωβρίου.

«Ο λαός μας έχει τραγούδια για τα πάντα, από το νανούρισμα που λέει η μάνα στο μωρό για να το κοιμίσει μέχρι το τέλος του κύκλου της ζωής του ανθρώπου, που είναι το μοιρολόι. Πολλά από τα τραγούδια που θα ακουστούν είναι σπάνια, από κείνα που ο χρόνος φύλαξε και τα παρέδωσε ύστερα από αιώνες σ' εμάς. Πάρα πολύ παλιά τραγούδια, με υπέροχους στίχους...».

Τα επέλεξε με το δικό της γούστο, «τα πιο ωραία», κομμάτια που δείχνουν τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, το αναπόσπαστο δέσιμό τους, όπως και τη σχέση φύσης και έρωτα, η οποία απεικονίζεται και στα υποκοριστικά ονόματα που δίνουν οι ερωτευμένοι στα κορίτσια.

«Είναι και επίκαιρο το θέμα», είπε. «H φύση. Την καταστρέφουμε και εκείνη μας εκδικείται. Αλλά τι να πει κανείς σήμερα σ' αυτήν τη φοβερή εποχή στην οποία ζούμε; Δυστυχώς, όλα αυτά που γίνονται - και θα γίνονται - έναν κεντρικό άξονα έχουν: τον παρά».

Στην επετειακή αυτή παράσταση του Ηρωδείου, στην οποία θα λάβουν μέρος 200 συντελεστές (μουσικοί, τραγουδιστές, χορευτές) και θα σκηνοθετήσει η Δάφνη Τζαφέρη, εκτός από πολύ τραγούδι, θα δούμε και πολύ χορό. Και όχι μόνο. Διάφορα παραδοσιακά δρώμενα που σχετίζονται με τις εποχές του χρόνου θα συμπληρώνουν την ατμόσφαιρα της γιορτής. H εθνολόγος Ζωή Μάργαρη έδωσε τις πολύτιμες συμβουλές της: «Μέσα από το τεράστιο αρχείο που έχει η κυρία Σαμίου προσπαθήσαμε να βρούμε δρώμενα τα οποία είναι ακόμα ζωντανά σε διάφορες περιοχές της Ελλάδα. Ο κύκλος ξεκινάει από το φθινόπωρο και ολοκληρώνεται με τα καλοκαιρινά χοροστάσια, τα οποία δείχνουν πολύ καθαρά πόσο ήταν συνδεδεμένος ό άνθρωπος με τη φύση».

Τραγουδιστές (εκτός από τη Δόμνα Σαμίου, οι Κατερίνα Παπαδοπούλου, Βαγγέλης Δημούδης, Ζαχαρίας Καρούνης, Αντώνης Μαρτσάκης και Μιχάλης Ζάμπας), χορευτές, χορωδοί και μέλη πολιτιστικών συλλόγων θα κρατήσουν, όλο το δίωρο της παράστασης, ζωντανή την ατμόσφαιρα της γιορτής. H Δόμνα Σαμίου είναι ευχαριστημένη. «Είναι η πρώτη φορά που με κάλεσε υπουργός Πολιτισμού και Πρωθυπουργός και μου πρότεινε κάτι τέτοιο».


«Ντραν ντρουν... στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης»
Το παραδοσιακό τραγούδι, κατά τη γνώμη της Δόμνας Σαμίου, έπρεπε να έχει καλύτερη μεταχείριση και από την Πολιτεία και από τα μέσα ενημέρωσης. «Αλλά ποιος ενδιαφέρθηκε μέχρι τώρα; Κανείς!». Και ξεσπάθωσε: «Θα πάνε, λέει, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και τους βλέπεις με μια κιθάρα ντραν ντρουν και μιμούνται τους ξένους».

Εκείνη πάντως μπορεί να κοιμάται ήσυχη τα βράδια. Έκανε, λέει, ό,τι μπορούσε. Με πνευματικό οδηγό τον δάσκαλό της Σίμωνα Καρά, «που γύριζε την Ελλάδα και κατέγραφε τα πάντα με το μολύβι του, σε βυζαντινές νότες», αφιέρωσε τη ζωή της στη διαφύλαξη και διάδοση των «αυθεντικών τραγουδιών της Ελλάδας». «Δεν πήγαν άδικα όλα αυτά τα χρόνια. Και χαίρομαι γι' αυτό. Οι περισσότεροι μουσικοί που έχω μαζί μου σήμερα είναι από Μουσικά Λύκεια όπου φαίνεται γίνεται πολύ καλή δουλειά. Αλλά δεν φτάνει. Εγώ το είπα και στον Πρωθυπουργό. Δημοτικά τραγούδια και στο Νηπιαγωγείο... Να μαθαίνουν τα παιδιά μας απο μικρά».
ΧΑΡΗ ΠΟΝΤΙΔΑ



[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : xristoforoupanagiotis στις 29-09-2005 16:57 ]

(μετακινήθηκε στη σωστή κατηγορία)

@ ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ

«Δεν μου πάνε τα βελούδα»
της Φωτεινής Μπάρκα - φωτ. Π. Πετρόπουλος

«Θέλω να υμνήσω τη φύση, όπως την έχει υμνήσει ο απλός λαός εκατοντάδες χρόνια τώρα. Πείτε με οπισθοδρομική, δεν με νοιάζει καθόλου. Για μένα το τραγούδι είναι η ζωή μου, ο μεγαλύτερος έρωτάς μου».

Η αεικίνητη Δόμνα Σαμίου διατηρεί το πείσμα και το πάθος της για την ελληνική παράδοση όπως τότε την δεκαετία του '60 που με το μαγνητόφωνό της ταξίδεψε σ' όλη την Ελλάδα διασώζοντας παραδοσιακά τραγούδια «κατευθείαν από το στόμα του λαού», όπως λέει. «Πότε θα προλάβω να τα βγάλω, είναι ένα θέμα. Γι' αυτό θ' αφήσω εντολή σε μια διαθήκη μου προς τον σύλλογο δημοτικής μουσικής "Δόμνα Σαμίου" να κυκλοφορήσουν αυτά τα τραγούδια».

Εκείνο το μαγνητόφωνο, ένα «Ucher αθάνατο», κοσμεί ακόμη το λιτό σαλόνι του σπιτιού της με τα παραδοσιακά όργανα, τις αφίσες από τις συναυλίες, τα υφαντά και τα παραδοσιακά έπιπλα. «Δεν μου πάνε εμένα τα βελούδα», λέει γελώντας.

Την Τρίτη στο Ηρώδειο η Δόμνα Σαμίου θα τραγουδήσει τη φύση και τον έρωτα, σε μια συναυλία με... 200 συντελεστές! Η ίδια επέλεξε τόσο τα τραγούδια, κάποια θα παρουσιαστούν πρώτη φορά, όσο και τους συντελεστές. Οι τέσσερις εποχές του χρόνου θα «ζωντανέψουν» με σημείο έναρξης το φθινοπωρινό «αστρολόγισμα». Στο «χειμερινό» πρώτο μέρος ο φθινοπωρινός τρύγος θα δώσει τη θέση του στις γονιμικές φυσιολατρικές τελετουργίες του χειμώνα, ενώ το εαρινό, δεύτερο μέρος της παράστασης, θα είναι αφιερωμένο στις ανοιξιάτικες γιορτές και στα χαρούμενα πανηγύρια για το θέρος και τις γιορτές του. Χορευτικά και λαογραφικά συγκροτήματα από τη Δράμα, τα Καλύβια, τα Μέγαρα κ.ά. θα παρουσιάσουν λατρευτικά δρώμενα που μέχρι σήμερα τελούνται στις περιοχές τους. Μαζί με την Δόμνα θα τραγουδήσουν οι νεότεροι ερμηνευτές Κατερίνα Παπαδοπούλου, Ζαχαρίας Καρούνης, Βαγγέλης Δημούδης, Αντώνης Μαρτσάκης, Μιχάλης Ζάμπας, πλαισιωμένοι από την 14μελή χορωδία του συλλόγου της Δόμνας Σαμίου.

«Ο λαός έκανε τραγούδι τα πάντα. Ολόκληρο τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής. Από το νανούρισμα μέχρι το μοιρολόι. Θαυμάζω απεριόριστα αυτά τα τραγούδια. Εχουν βάθος, ήθος, ποικιλία. Η φύση είναι αξιοθαύμαστη κι ενώ την έχουμε υμνήσει παντοιοτρόπως, ακόμη και στα ερωτικά μας τραγούδια, σήμερα την καταστρέφουμε κι εκείνη άρχισε ήδη να μας εκδικείται. Το βλέπουμε καθημερινά».

Τα τραγούδια της φύσης και του έρωτα είναι το τέταρτο έργο που έχει ηχογραφήσει η Δόμνα Σαμίου και αναμένεται να κυκλοφορήσει σύντομα. Ο κύκλος αποτελείται από τα πολύ παλιά ακριτικά τραγούδια που χρονολογούνται από το 800 έως το 1200, τα Ιστορικά -Ηρωικά από την Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 έως τον πόλεμο του '40 και τα αγαπημένα της, λόγω καταγωγής, Μικρασιατικά. «Περνάνε τα χρόνια μου κι όπως είναι φυσικό όλα μειώνονται: και η όραση και η ακοή. Γι' αυτό σπεύδω να ηχογραφήσω διάφορα έργα. Από δω και πέρα αυτό θα κάνω. Θα ηχογραφώ όσο μπορώ περισσότερο. Αρκεί βεβαίως να βρίσκω τα χρήματα για να τα κυκλοφορώ».

Η συναυλία, όμως, είναι και μια γιορτή για τα 50 χρόνια συνεχούς παρουσίας και προσφοράς σας στον τόπο. «Ε, ναι είναι κάπως έτσι. Δεν θέλω να λέω ότι γιορτάζω τα τόσα χρόνια μου, όπως κάνουν οι άλλοι. Δεν μ' αρέσει. Εγώ λέω, ελάτε να γιορτάσουμε τη φύση και τον έρωτα».

Θεωρεί άλλωστε ότι ξεκίνησε το 1971, όταν ο Διονύσης Σαββόπουλος τη φώναξε πρώτα στο Ροντέο και εν συνεχεία στο Κύτταρο. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι κυρίως φοιτητών, που σχηματίστηκαν εκείνη την εποχή, άρχισαν να οργανώνουν συναυλίες. «Δεν προλάβαινα να εμφανίζομαι με το συγκρότημά μου», θυμάται. Είχε προηγηθεί, βέβαια, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Καισαριανή. «Για μένα ήταν σαν να πήγαινα κάθε Κυριακή σε μια συναυλία». Τύχη αγαθή, την άκουσε μια κυρία. Ο γαμπρός της, ο κ. Βουρλούμης, πατέρας του σημερινού προέδρου του ΟΤΕ, ήξερε τον Σίμωνα Καρρά. «Και βρέθηκα στη σχολή του δασκάλου μου, που του οφείλω πολλά. Ο,τι έκανα τόσα χρόνια φαίνεται ότι σιγά σιγά καρπίζει. Βοήθησαν πολύ τα μουσικά γυμνάσια και λύκεια όπου τα παιδιά διδάσκονται παραδοσιακή μουσική και όργανα. Οσοι με συνοδεύουν πια στις συναυλίες είναι παιδιά από αυτά τα σχολεία. Κι αυτό μ' ευχαριστεί πολύ».

Οσο για τις πρόσφατες περιπέτειές της με τα δικαστήρια και τις μηνύσεις που δέχθηκε από κύκλους της Εκκλησίας για τα αθυρόστομα «Αποκριάτικα» τραγούδια, δεν θέλει καν να σχολιάζει. «Είναι ανάξιοι κουβέντας, παιδί μου».

ενετ 7 - 09/10/2005