Συζήτηση με έναν παλιό ηχολήπτη

Είναι Σάββατο του Λαζάρου, μεσημεράκι και ανοίγω την πόρτα του μαγαζιού. Έλα να ρίξουμε καμιά πενιά ήταν το σύνθημα , θα μας περιμένουν... , να βγάλω και κάνα μεζέ ήταν ο κινητήριος μοχλός, γιατί όταν ο Γιώργος βγάζει μεζέ ουδείς μπορεί να αντισταθεί. Πόσο μάλλον εγώ που εκτός από μεζεκλής ήμουν και ξενύχτης, μιας και το πρόγραμμα είχε τραβήξει ως τις πέντε, και ο διπλός ελληνικός που άχνιζε στην κούπα μου, χρειαζόταν την κατάλληλη συντροφιά για να λειτουργήσει μέσα μου. Δικαιολογίες…

Περίμενα να συναντήσω τους κλασσικούς τύπους του Ναυπλίου, αραχτούς, να έχουν ήδη πιει τα κρασιά και τα τσιπουράκια τους και το Γιώργο να τους παίζει ταξίμια μέχρι να έρθω κι εγώ, να τους γλυκαίνει μέχρι να αρχίσουν τις «παραγγελίες». Στην άκρη του τραπεζιού όμως κάθονται δυο τύποι πιο ξεχωριστοί. Ο ένας μου θυμίζει παλαιό χίπη με κοκκινοκίτρινα μαλλιά και ο άλλος αρκετά καλλιτεχνική φυσιογνωμία σαν να έπρεπε να είναι και αυτός στο εξώφυλλο της «Εκδίκησης της γυφτιάς» ή των «Δήθεν». Στο μέσον δύο πολύ γλυκές σαραντάρες να τους συνοδεύουν, από αυτές που μπορείς να κάνεις ωραίο χαβαλέ, και να πάρεις και μια γλυκιά ματιά. Εκεί έκατσα και εγώ.

Ύστερα από αρκετά κρασιά και αρκετά τραγούδια, και χωρίς εγώ να ξέρω κάτι γι αυτόν, τον ρώτησα πως του φανήκαμε χθες που ήμασταν όλο το σχήμα.

Μου αρέσατε μου λέει αλλά ο ήχος σας θα μπορούσε να είναι καλύτερος.
Ξέρεις καθόλου από αυτά; ρωτάω.
Ναι δούλευα ηχολήπτης για είκοσι χρόνια, έχω δουλέψει και με κάποια γνωστά ονόματα ειδικά την εποχή που η Πλάκα ήταν στο φόρτε της. Και άρχισε να μου λέει διάφορες ιστορίες μιας εποχής που εγώ ήμουνα πιτσιρικάς και για κέντρα που τα έχω μόνο ακουστά. Μου λέει χαρακτηριστικά:
Υπάρχουν ηχολήπτες, που το έχουν μέσα τους ενώ άλλοι είναι ..τους νικήσαμε. Δηλαδή; ρωτάω ενώ ο Γιώργος γέλαγε.

Δηλαδή θέλει να σου πει ότι η μόνη ρύθμιση που ξέρουν είναι… πιο δυνατά. Οπότε τα ποτενσιόμετρα μπαίνουν στο τέρμα, οι ενισχυτές βαράνε κόκκινο και -κάνοντας μια χαρακτηριστική κίνηση σαν να σπρώχνεις με τα χέρια τον αντίπαλο, δηλαδή τις ρυθμίσεις- τους νικήσαμε!

Δεν γίνεται έτσι ο ήχος μου λέει. Για να βγάλεις σωστό αποτέλεσμα πρέπει να ξέρεις να ακούς, για να μπορείς να καταλαβαίνεις αν αυτό που βγάζεις είναι όμορφο. Ο ηχολήπτης είναι σαν τον μουσικό, δηλαδή πρέπει να έχει συναίσθηση αυτού που βγάζει, να έχει άποψη. Οι μεγάλοι ηχολήπτες, αναφέρθηκε σε κάποια ονόματα, εκτός από τις τεχνικές γνώσεις έχουν το ταλέντο να δένουν ωραία τις συχνότητες του κάθε οργάνου με τα υπόλοιπα, οπότε βγαίνει ο ήχος που ταιριάζει, και το σύνολο είναι αρμονικό. Να έχει μεράκι δηλαδή πρόσθεσα. Μέσα είσαι. Αυτό που έρχεται στο αυτί να προχωρά μέσα σου, να μην είναι ξερό και φυσικά να μην είναι βαβούρα.

Του ανέφερα ότι υπάρχει κάποιο στούντιο και ότι καταπιάνομαι και ο ίδιος με την ηχοληψία, χωρίς βέβαια να έχω την δική του εμπειρία.

Προσπαθώ του λέω να ξεχωρίζω τις συχνότητες στο κάθε όργανο, αλλά με νοιάζει πολύ η χροιά και το σύνολο να έχουν ζεστασιά και κάτι να πουν, πράγμα που δεν είναι εύκολο να πετύχεις. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που θα με τραβήξει και σε ένα δίσκο, ή σε ένα κέντρο εκτός από την ερμηνεία.
Ο ήχος στα μαγαζιά …μου λέει. Δεν μπορώ πολύ εύκολα να κάτσω σε κέντρο γιατί έχω πρόβλημα με τον ήχο, τα ακούω όλα μου λέει χαμογελώντας και πετάγομαι συνέχεια και κάνω σχόλια και ζαλίζω και τους υπόλοιπους. Κοίταξε υπάρχουν νεαροί συνάδελφοι που απλώς ήταν DJ για μερικά φεγγάρια και γίναν ηχολήπτες. Δε λέω καλά κάναν, το μεροκάματο είναι μεροκάματο αλλά μη μένεις εκεί, μάθε και δυό πράγματα τουλάχιστον να μην υπάρχει βαβούρα και μικροφωνισμοί. Πολλοί πέφτουν στην παγίδα των απαιτήσεων των μουσικών για ένταση και αρχίζουν και ανεβάζουν π.χ. το μπουζούκι, γιατί από εκεί είναι το πιο πιθανό να ξεκινήσει το κακό. Ο Γιώργος γελάει. Ναι ρε τι γελάς ή μήπως διαφωνείς; Όχι του λέει. Αυτομάτως λοιπόν η τραγουδίστρια που δεν θέλει και πολύ, σου λέει: Καλά, δεν ακούγομαι καθόλου, στη χειρότερη θα σου κάνει μανούρα και θα σου πει ότι τη σαμποτάρεις (στο μεταξύ το κρασί ρέει άφθονο) Ανεβάζεις. Μετά δεν ακούει ο κιθαρίστας, δεν ακούει ο μπασίστας, ο κρουστός ρωτάει αν ακούγεται και ούτω καθ’ εξής, με αποτέλεσμα να έχεις ανεβάσει τις εντάσεις στο τέρμα, να έχεις συνέχεια μικροφωνισμούς και απίστευτη βαβούρα, οπότε τελικά δεν μπορείς να κάνεις κάτι για να διορθωθεί. Όσο για το μεράκι και για τη χροιά που λέγαμε πριν, δεν τίθεται καμία συζήτηση. Το κόλπο ξέρεις ποιο είναι; όταν σου ζητάει κάποιος να τον δυναμώσεις εσύ κατεβάζεις όλους τους άλλους ή κάποιο όργανο που τον « μπλοκάρει ».

Ο Γιώργος αν και μπουζουξής παραδέχεται πως οι πιο δύσκολοι είναι αυτοί στον ήχο. Μου λέει συνήθως θέλουν να ακούγονται όσο δυνατότερα γίνεται ειδικά στα σκυλάδικα.

Κάποτε ανέβηκα να παίξω μου λέει ένα δύο κομμάτια σε ένα μαγαζί για να κάνω το χατίρι κάποιου φίλου, ο συνάδελφος ευχαρίστως να μου δώσει τη θέση του. Κοίταξα τις ρυθμίσεις στον ενισχυτή και κατάλαβα γιατί όταν έπαιζε μου έφευγε το στομάχι, και έβαλα την ένταση στο μισό, αυτός τρελάθηκε και μου έλεγε τι κάνεις ρε είσαι σοβαρός, πρέπει να ακούγεσαι, θα σε καβαλήσουν...

Τα μόνιτορ μας είπε παίζουν μεγάλο ρόλο. Εδώ ας πούμε που παίζετε είναι μικρός ο χώρος και δεν έχετε αυτή την πολυτέλεια γι’ αυτό και πρέπει να αλλάξετε κάπως τις ρυθμίσεις. Πρέπει να ακούτε και εσείς το δυνατόν καλύτερα, και ο κόσμος από κάτω, ειδικά μιας και το είδος που πάτε να φτιάξετε πλησιάζει την μπουάτ, αυτή την γλύκα και την δύναμη μαζί πρέπει να την βγάλετε προς τα έξω πιο καθαρά. Στα μεγάλα κέντρα π.χ., που ξέρουν όμως να φτιάχνουν ήχο και τα οποία είναι μετρημένα, το μόνιτορ της κάθε θέσης έχει ξεχωριστή ρύθμιση για κάθε ομάδα μουσικών ώστε να ακούν τα δικά τους όργανα. Στην ιδανική περίπτωση ο κάθε ένας έχει το δικό του μόνιτορ, όπως γίνεται στις καλά οργανωμένες συναυλίες. Και φυσικά άλλος είναι ο ήχος που φτάνει κάτω. Παίζει ρόλο ακόμα, με ποιόν τρόπο είναι στημένα τα ηχεία. Το λάθος σε αρκετά κέντρα είναι ότι έχουν δύο μεγάλα ηχεία που δείχνουν τον κόσμο και ενώ οι μπροστινοί ξεκουφαίνονται, οι πίσω δεν ακούνε – όταν ο χώρος είναι μεγάλος. Το σωστό είναι να μοιράζεται ο ήχος σε πολλά ηχεία κυκλικά τοποθετημένα. Εδώ έχετε το πλεονέκτημα ότι υπάρχει ξύλο και πέτρα, πράγμα που δεν δημιουργεί αντανακλάσεις, βάλτε και ένα μικρό μόνιτορ τουλάχιστον.
Είναι μέσα στα σχέδια του λέμε.

Πάντως επανέρχεται, σου ξαναλέω ότι ο ηχολήπτης είναι σαν το μουσικό είναι καλλιτέχνης, πρέπει να το’ χει μέσα του για να βγάλει καλό ήχο, να θέλει και να μαθαίνει εννοείται, γιατί εδώ στην Ελλάδα το ψιλοαποφεύγουμε…Στο θέμα του ήχου οι ξένοι είναι ακόμα πολύ μπροστά χωρίς βέβαια να ξεχνάμε και τις δικές μας εξαιρέσεις που έχουν δώσει στίγμα. Είναι και αυτό που σου λέω για την άποψη στον ήχο. Τα μηχανήματα που κάνουν μετρήσεις δείχνουν απλά αριθμούς. Εσύ πρέπει να ξέρεις τι να τους κάνεις. Άλλος ήχος θα βγει στη ροκ άλλος στο λαϊκό.

Η συζήτηση συνεχίστηκε για αρκετή ώρα, άρχισα να του λέω και εγώ κάποιες δικές μου εμπειρίες από την προηγούμενη δεκαετία, κυρίως από ροκ και μπλουζ συναυλίες σε μέρη όπως το Αν, την Όστρια, το Little Wing, και αρκετά άλλα. Διαφορετική μουσική, διαφορετικός ήχος διαφορετική ηχοληψία. Ηχοληψία; Δεν θυμάμαι πολλές φορές να υφίστατο εκτός από μερικές εξαιρέσεις, βέβαια και από την πλευρά μας δεν ξέραμε κι εμείς να βγάζουμε και τον καλύτερο ήχο. Ειδικά όταν σκέφτομαι τις ρυθμίσεις που έκανα στα πετάλια μου όταν ξεκίνησα, για να μπορώ να παίζω εύκολα και γρήγορα, στις παραμορφώσεις και τα εφέ, είναι οι ίδιες με αυτές που μου λέγανε πριν : Τους νικήσαμε. Τότε ήμουν δεκαοχτώ, άντε είκοσι , δεν μπορούσα να ξεφύγω από τη βαβούρα εύκολα, όπως και αυτοί που με άκουγαν, δεν έδιναν και πολύ σημασία. ‘Όμως όταν έπαιζε κάποιο συγκρότημα, συνήθως ξένο, με καλό ήχο ήταν το πρώτο που μας έκανε εντύπωση.

Σιγά σιγά με τον καιρό άλλαξαν τα ακούσματά μας και η άποψή μας για τον ήχο. Αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι στη μουσική ο σωστός ήχος και η ενορχήστρωση είναι το μισό που πρέπει να υπάρχει, πέρα από την έμπνευση. Επίσης το ότι, η φουρνιά μου τουλάχιστον, στην Ελλάδα…το ανακάλυψε κάπως αργά. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία..