Συνέντευξη: Νίκος Πορτοκάλογλου

---

Δεξιά βλέπετε το MP3 player του MusicHeaven. Πατήστε το Play και ακούστε το μουσικό μήνυμα που στέλνει ο Νίκος Πορτοκάλογλου σε όλα τα μέλη του MusicHeaven.

---

Ο Νίκος Πορτοκάλογλου συναντά την Aggeliki, τον Antreas_dr και το Jorge και απαντά στις ερωτήσεις που του έθεσαν τα 28 μέλη που συνέβαλαν τα μέγιστα για να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη και ασφαλώς αξίζει να αναφέρουμε: movflower, tolaruba, vasilis23, XeniaRodo, CHE, koini_mariα, Aiolos_m, Zefuros, AlmaNegra, Inanes, katerina229, rompa, mariza18, margo, nefeli87, eneni, Lansetris, THEOG, kifa, yiannisyiannis, maspa, tranzistoraki, prochatz, filtor, beatlus.

Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο άνετο home studio του Νίκου Πορτοκάλογλου, στο υπόγειο του σπιτιού του, πλάι σε κιθάρες, τζουράδες, πιάνα, ηχεία, υπολογιστή και ενισχυτές. Σίγουρα το ιδανικότερο περιβάλλον συνάντησης με μια μουσική κοινότητα, όπως η δική μας.

Παραδόξως, η συνέντευξη ξεκινάει με ερώτηση από τη μεριά του συνεντευξιαζόμενου...


Πως παει το site παιδιά;


Μια χαρά! Μας επισκέπτεσαι;
Βέβαια, μπαίνω στο site σας, πολύ ωραίο.

Σ 'ευχαριστούμε. Έχεις κι εσύ ωραιο site πάντως.
Ξεκινήσαμε κι εμείς ένα forum τώρα. Μέσα στο site. Και έχει αρκετή απήχηση, μπαίνει πολύς κόσμος. Μιλάνε για διάφορα θέματα, από τα ...δικά μου, δίσκους, τραγούδια και τα λοιπά, μέχρι για το άρθρο 16, τις καταλήψεις...

Ασχολείσαι ο ίδιος με το site σου;
Μπαίνω που και που και γράφω.

Το concept του site; Δική σου έμπνευση; Ήταν από τα πρώτα στην Ελλάδα που είχαν τέτοια εντυπωσιακή εμφάνιση.
Ασχολήθηκα αρκετά με το site. Έδωσα στα παιδιά πολύ υλικό, φωτογραφίες, όλη τη δισκογραφία, όλους τους στίχους, όλες τις αφίσες, τα βίντεοκλιπ. Και γενικά προσπαθούμε να το φρεσκάρουμε.

Ασχολείσαι με το Internet;
Ασχολούμαι. Όχι πάρα πολύ, αλλά ασχολούμαι. Μια εποχή είχα μια "βίδα" και αγόραζα όργανα από το Internet. Από Ebay... Κυρίως αγοράζω όργανα από την Αμερική, όπου βρίσκεις παλιά όργανα, σπάνια.

Τι είχες αγοράσει;
Κιθάρες!

Αυτές εδώ; (δείχνει προς τη γωνιά που αναπαύονται κάτι δωδεκάχορδες Guild και Takamine).
Και αυτές, και άλλες…

Ωραια. Να σου κάνουμε καταρχήν μια μικρή εισαγωγή πριν μπούμε στην κυρίως συνέντευξη. Οι ερωτήσεις που μαζέψαμε είναι από διάφορα μέλη του MusicHeaven, όχι μόνο από εμάς. Πριν λίγο καιρό ανοίξαμε μια σχετική συζήτηση στο site, όπου πολλά παιδιά υπέβαλλαν ερωτήσεις. Εμείς οι 3 που είμαστε εδώ, τις βάλαμε σε μια σειρά, προσθέσαμε μερικές δικές μας και ...εδώ είμαστε!
Πολύ ωραία.

Μίλησέ μας καταρχήν για το σήμερα, γι' αυτό το διάστημα. Κάθε Παρασκευή και Σάββατο εμφανίζεσαι στο Σταυρό του Νότου, με ένα νέο σχήμα και με τον Οδυσσέα Τσάκαλο, τον μόνο από τους "παλιούς".
Και με την Βασιλική Καρακώστα που είναι από πέρυσι μαζί μου. Για την ακρίβεια από πρόπερσι, τη χρονιά με τον Σαββόπουλο. Οι υπόλοιποι τέσσερις είναι καινούρια μέλη, είναι μουσικοί που τους ήξερα, τους παρακολουθούσα από διάφορα σχήματα που έπαιζαν και τους διάλεξα. Προσπαθώ πάντα να φτιάχνω γκρουπ που να έχουνε διάρκεια για να προλαβαίνουνε να γίνουνε γκρουπ, γιατί το γκρουπ θέλει χρόνο και δέσιμο. Και ανθρώπινο και μουσικό. Και είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος, γιατί ενώ έχουμε κάνει λίγες παραστάσεις, έχουμε δέσει πολύ γρήγορα.

Δεν είναι απλώς μια ορχήστρα που με συνοδεύει, είναι ένα γκρουπ, και εγώ επειδή από συνθέτης, τραγουδιστής και στιχουργός, θεωρώ τον εαυτό μου πάνω απ' όλα μουσικό, ίσως πρώτ' απ' όλα μουσικό, όταν κάνουμε πρόβες είμαι ένας από το γκρουπ. Δε μου αρέσει η απρόσωπη δουλειά που γίνεται συνήθως, δηλαδή ένας τραγουδιστής με έναν μαέστρο που γράφει κάποιες παρτιτούρες και οι μουσικοί απλά εκτελούν. Θέλω οι μουσικοί να είναι μέλη μιας ομάδας. Οι περισσότεροι από το γκρουπ τραγουδάνε, τους έχω ενθαρρύνει να λένε και δικά μου τραγούδια, υπάρχουν και διασκευές μέσα στο πρόγραμμα που είναι περισσότερο όχι "ακούστε τώρα ένα τραγούδι των Beatles", αλλά μέσα στα δικά μου τραγούδια περνάνε κάποιες αναφορές, σαν κολάζ, από κομμάτια καλλιτεχνών που με έχουν επηρεάσει. Κι έτσι έχει στηθεί αυτό το πρόγραμμα φέτος, το οποίο είναι αναδρομή σε όλη μου τη δουλειά, παίζω ξανά διάφορα παλιά των Φατμέ που είχα χρόνια να τα πω.




Ποιά τραγούδια σου είχαν λήψει;
Παλιά τραγούδια, όπως το "Ρίσκο", το "Βγαίνουμε απ' το Τούνελ", το "Πάντα Μετρημένος".... Τραγούδια της πρώτης περιόδου δηλαδή.

Τα καινούρια τραγούδια πως τα έχει αντιμετωπίσει ο κόσμος;
Πολύ ζεστά. Πολύ καλά, παρόλο που ο δίσκος μόλις κυκλοφόρησε... Όπως ξέρετε όλοι μου οι δίσκοι είναι "δίσκοι αργής καύσης". Αν εξαιρέσουμε το "Θάλασσά Μου Σκοτεινή" που το ανακαλύψανε όλοι επιτόπου, συνήθως οι δίσκοι και τα τραγούδια μου έχουν μια αργή πορεία μέσα στο χρόνο και πολλές φορές κάποια τραγούδια γίνονται αγαπητά στον κόσμο μετά από χρόνια.

Από τα καινούρια τα τραγούδια ποιό έχει μέχρι στιγμής την μεγαλύτερη ανταπόκριση από τον κόσμο;
Το πιο γνωστό μέχρι στιγμής είναι το "Ποτάμι", γιατί βγήκε και πιο νωρίς από το δίσκο, βγήκε το καλοκαίρι. Τώρα ετοιμαζόμαστε να κάνουμε δεύτερο βίντεοκλιπ το "Μην Τρομάξεις Αν Χαθώ". Αλλά παίζουμε επίσης και το "Κολλημένο", το "Αντε Καρδιά Μου"...

Το "Βάρος";
Το "Βάρος" δεν το παίζουμε ακόμη. Το παίξαμε λίγο στην αρχή, αλλά δεν ήμουν ευχαριστημένος από τη ροή, από το σημείο του προγράμματος και το έχω βγάλει προς το παρόν.

Νιώθεις "βάρος" σήμερα; Το έγραψες γιατί ένιωθες κάποιο βάρος με το πέρασμα των ετών;
Δεν ξέρω αν αυτό το συγκεκριμένο είναι θέμα ετών. Το βάρος μας βρίσκει σε διάφορες ηλικίες και τα βάρη προέρχονται από διάφορους λόγους. Μπορεί να είναι βάρος από τις ενοχές σου για κάτι που έκανες... Μπορεί να είναι βάρος...

Από τη φήμη σου;
Κι αυτό είναι βάρος, ναι.

Σε επηρεάζει θετικά ή αρνητικά αυτό το βάρος;
Και τα δύο. Εγώ όταν έγραφα το τραγούδι δεν ήξερα για ποιό βάρος μιλούσα και γι' αυτό και το τραγούδι μιλάει περισσότερο για την συντροφικότητα, την αγάπη, τη φιλιά... Αυτό νομίζω μένει περισσότερο από αυτό το τραγούδι, οτι τώρα που βρίσκομαι σε αυτή την κατάσταση, βοήθησέ με. Απευθύνομαι σε ένα άλλο πρόσωπο και ζητάω βοήθεια. Βοήθησέ με, πάρε για λίγο το βάρος μου, πάρε για λίγο το σταυρό μου.

Απευθύνεσαι στη θάλασσα ή σε κάποιο άλλο πρόσωπο;
Κοίτα, πολλές φορές στα τραγούδια μου το δεύτερο πρόσωπο είναι ανοικτό, δεν είναι συγκεκριμένο. Μπορεί να είναι η γυναίκα, μπορεί να είναι ο σύντροφος, μπορεί να είναι ένας φίλος, μπορεί να είναι ακόμα και ο Θεός. Κάποια τραγούδια είναι και προσευχές. Και μερικές φορές είναι και όλα μαζί. Αυτή η αναφορά στη θάλασσα πάντως είναι και ένα παιχνίδι με το "Θάλασσά Μου Σκοτεινή", όπου εδώ είναι το αντίθετο, είναι η θάλασσα η ανοικτή. Η θάλασσα είναι ένα σύμβολο που επανέρχεται συχνά στα τραγούδια μου. Στο παλιότερο τραγούδι ήταν η σκοτεινή θάλασσα, η θάλασσα η αγριεμένη, το άγνωστο δηλαδή της ζωής. Εδω πέρα είναι η ανοιχτή θάλασσα. Η εικόνα που είχα είναι η θάλασσα στο Πήλιο. Αυτό που νιώθεις όταν κατεβαίνεις με τα πόδια το βουνό, μέσα στο μεσημέρι και φτάνεις κάτω καταϊδρωμένος. Και καμμένος όπως είσαι από τον ήλιο, πέφτεις στη θάλασσα για να λυτρωθείς, για να σου πάρει και το βάρος.

Μια και μιλήσαμε για Πήλιο, ένας φίλος ρωτάει αν επισκέπτεσαι την ιδιαίτερη πατρίδα σου για να πιείς κανένα τσιπουράκι (γέλια)
Ναι, πηγαίνω. Εγώ έχω γεννηθεί στο Βόλο και η καταγωγή της γυναίκας μου είναι από το Πήλιο. Οπότε πηγαίνουμε εκεί από πιτσιρικάδες. Εγώ πήγαινα στο Πήλιο με την παρέα μου με σλίπινγκ μπαγκς από τα τέλη της δεκαετίας του '70.

Και με κιθάρες;
Με κιθάρες, πάντα. Κοιμόμασταν στην άμμο, κάτω από τον έναστρο ουρανό... και από τότε δεν έχω σταματήσει να πηγαίνω. Κάθε χρόνο. Τώρα το τσίπουρο δεν είναι το αγαπημένο μου ποτό. Με πειράζει λίγο στο λαιμό δηλαδή (γέλια)

Ο τελευταίος σου δίσκος μοιάζει με "ρεζουμέ", τρόπο τινά, ενός κύκλου δημιουργίας που ξεκινά από τα "Παιχνίδια με τον διάβολο" και ολοκληρώνεται με τη "Δίψα"... Ισχύει πως υπάρχει ύφος απολογισμού στην τελευταία σου δουλειά και άρα μια ανάλογη διάθεση και σε σένα τον ίδιο; Νιώθεις πως βρίσκεσαι προ ενός καινούργιου κύκλου δημιουργίας που τώρα πλάθεται εντός σου και οριοθετείς τα χαρακτηριστικά του;
Ναι, έτσι αισθάνομαι κι εγώ. Βέβαια δεν είχα σκεφτεί οτι είναι ένας κύκλος που ξεκινά από τα "Παιχνίδα με το Διάβολο". Κι αυτό που λέει ο φίλος σωστό είναι. Από τα "Παιχνίδια με το Διάβολο" ξεκίνησε ο τελευταίος δημιουργικός μου κύκλος. Σίγουρα αυτός ο δίσκος ήταν ένα ορόσημο, αλλά όταν ηχογραφούσα το δίσκο αισθανόμουν οτι είναι το τέλος ενός μεγάλου κύκλου που αρχίζει από την αρχή της καριέρας μου, δηλαδή από το ξεκίνημα των Φατμέ, ενός κύκλου 25 χρόνων. Και αυτό γιατί κι επειδή πέρυσι βγήκε το Live που ήταν σαν απολογισμός όλης μου της πορείας, είχε τραγούδια δηλαδή από το '80 μέχρι και τη "Δίψα", και επειδή βγήκε και το βιβλίο, που και αυτό ήταν ένας απολογισμός, μια και είχε τους στίχους όλων των τραγουδιών που είχα γράψει μέχρι τότε. Είχε συνεντεύξεις και κείμενα, που γραφτήκανε σε όλη αυτή την περίοδο, οπότε ξέρεις όταν βγαίνουν ένα βιβλίο και ένας δίσκος που συνοψίζουν όλη σου τη δουλειά, αισθάνεσαι οτι τώρα τελειώνει, αν θες, το πρώτο ημίχρονο και πάμε για το δεύτερο. Κάπως έτσι αισθανόμουν όταν έγραφα αυτό το δίσκο. Γι' αυτό και υπάρχει έντονα σε πολλά τραγούδια η αναφορά στο χρόνο που περνάει και πως μεγαλώνοντας τον βλέπεις με άλλα μάτια τον χρόνο... Όταν είσαι μικρός τον βλέπεις απεριόριστο, όσο μεγαλώνεις τον βλέπεις πιο μετρημένο και πιο πολύτιμο. Σε πολλά τραγούδια υπάρχει επίσης η ανάγκη για μια νέα αρχή. Είναι και τίτλος τραγουδιού, έτσι λέγεται και το ορχηστρικό που ανοίγει το δίσκο και το τραγούδι που κλείνει το δίσκο...

Και η φωτογραφία του εξωφύλλου που δείχνει να προχωράς μέσα στο δάσος; Δείχνει να φεύγεις. Φεύγεις ή απλά πηγαίνεις κάπου αλλού;
Προς τα πάνω λίγο ανεβαίνω. Προσπαθώ ν' ανέβω προς τα πάνω. Ναι, κάπως έτσι τη βλέπω την πορεία, ανηφορική. Τώρα πολλές φορές βέβαια τρως τα μούτρα σου, πέφτεις σε γκρεμούς... Όμως η πορεία προσπαθείς να είναι προς τα πάνω και προς το φως.

Πάμε λοιπόν και στην αρχή αυτής της πορείας. Διάβασα κάπου οτι ξεκίνησες κιθάρα από κάποια μέθοδο εκμάθησης. Ποιό ήταν το πρώτο τραγούδι που έμαθες να παίζεις ολοκληρωμένα και ένιωσες περήφανος που το είχες μάθει; Σε ποιά ηλικία;
Έτσι είναι. Αυτοδίδακτος είμαι στην κιθάρα. Και θα έλεγα ότι είμαι αυτοδίδακτος σε οτι έχω μάθει . Και αυτό που με βοήθησε ήταν ένα βιβλιαράκι που το έφερε η μητέρα μου. Είχε πάει στην Αθήνα για ψώνια και γύρισε με ένα βιβλιαράκι που είχε σκιτσάκια που έδειχνε πως πιάνεις τα ακκόρντα. Ντο ματζόρε, Φα ματζόρε...

Δηλαδή υπήρχε κιθάρα στο σπίτι τότε...
Είχα από πολύ νωρίς... Από τότε που τελείωνα το Δημοτικό. Είχα ακούσει μια ιστορία οτι ο πατέρας μου είχε μια κιθάρα στο Βόλο. Έπαιζε όταν ήταν νέος και την είχε παρατήσει σε ένα μπαούλο. Και από τότε είχα αρχίσει να τον "ψήνω" κάθε φορά που πήγαινε στο Βόλο να φέρει αυτή την κιθάρα. Ο πατέρας μου όμως είχε δουλειές ο άνθρωπος, το ξεχνούσε... Η κιθάρα δεν ερχότανε τέλος πάντων... Μέχρι που κάποια στιγμή, πρέπει να ήμουν Δευτέρα Γυμνασίου, όταν η κιθάρα έφτασε σπίτι. Την πήγαμε σε ένα μάστορα και τη διόρθωσε και υπήρχε λοιπόν η κιθάρα, αλλά δεν ήξερα ούτε πως να την κουρδίσω, ούτε πως να παίξω...

Έπαιζε ο πατέρας σου;
Ο πατέρας μου έπαιζε όταν ήταν νέος και είχε ξεχάσει πια. Δε θυμόταν να μου δείξει τίποτα και έτσι όταν ήρθε το βιβλιαράκι πήρα μπροστά. Τα πρώτα τραγούδια που θυμάμαι ήταν τραγούδια των Beatles, ήταν θυμάμαι ο πρώτος μου έρωτας. Και ο παντοτινός. Οπότε νομίζω οτι το πρώτο τραγούδι που έπαιξα ποτέ ήταν το "Let It Be" των Beatles. Από Ντο ματζόρε.




Στο MusicHeaven είναι πολλοί οι μουσικοί, οπότε θα είχε ενδιαφέρον να μας έλεγες ποιά είναι η αγαπημένη σου κιθάρα από αυτές που έχεις...
Η αγαπημένη μου είναι μια παλιά Martin, που την αγόρασα από το eBay και είναι του '67. Οι κιθάρες ξέρεις είναι σαν τα κρασιά, όσο παλιώνουν γίνονται καλύτερες.

Ο ιδιοκτήτης της ξέρει σε ποιά χέρια έπεσε;
Μπα...Πάντως αυτή την εποχή έχω δώσει την πρώτη μου κιθάρα σε πλειστηριασμό στο MAD.

Του πατέρα σου;
Όχι του πατέρα μου. Την επόμενη. Του πατέρα μου ήταν ένα σαράβαλο. Η επόμενη, που μου αγόρασε ο πατέρας μου, ήταν η κιθάρα που άρχισα να γράφω τα πρώτα μου τραγούδια.

Τι κιθάρα ήταν;
Ήταν μια ECO ιταλική και την έχω υπογράψει κιόλας. Την έδωσα γιατί την είχα στην αποθήκη και λέω τουλάχιστον εκεί θα πιάσει τόπο, θα πάνε τα λεφτά στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.

Ας πάμε τώρα πάλι στην αρχή της πορείας σου. Στο ξεκίνημά τους, ο Χάρης και ο Πάνος Κατσιμίχας δυσκολεύτηκαν ιδιαίτερα να βγάλουν τον πρώτο τους δίσκο, τα Ζεστά Ποτά. Εσύ δυσκολεύτηκες στα πρώτα βήματα, πελάγωσες, είπες ποτέ "τα παρατάω"; Μίλησέ μας για τα πρώτα σου βήματα.
Ήμουνα πιο τυχερός από τους Κατσιμιχαίους. Οι Κατσιμιχαίοι παιδευτήκανε 10 χρόνια για να βγάλουνε δίσκο. Εγώ ξεκίνησα μικρότερος, δηλαδή στα 23 μου , που είχα τα πρώτα 10 μου τραγούδια έτοιμα, τα είχαμε ηχογραφήσει με τους φίλους μου, με τους Φατμέ που ήταν οι συμμαθητές μου και οι φίλοι μου, έκανα μια γύρα στις εταιρίες με την πρώτη κασέτα και μας απορρίψανε πανηγυρικά όλοι. Πολλοί απ' αυτούς ούτε καν την ακούσανε την κασέτα και ευτυχώς πέρασα από το Pop Eleven, αυτό το θρυλικό δισκάδικο στο Κολωνάκι, το οποίο το είχε ο Τάσος ο Φαληρέας, ο αδελφός του Γρηγόρη, και ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που άκουσε την κασέτα, εκείνη τη στιγμή, μπροστά μου.

Αυτός τι ακριβώς ήτανε; Είχε απλά ένα δισκάδικο;
Ναι, δισκάδικο είχε, αλλά ήταν μεγάλη φυσιογνωμία, ήτανε παραγωγός στη LYRA και αργότερα - την εποχή που πήγα εγώ - κάνανε με τον αδερφό του εταιρία δίσκων, "Αδερφοί Φαληρέα" και κάνανε ανεξάρτητες παραγωγές. Ήταν από τους πρώτους που κάνανε ανεξάρτητη εταιρία δίσκων. Και ο οποίος Φαληρέας μου είπε "Που ήσουνα; Εσένα έψαχνα" όταν άκουσε τα πρώτα τραγούδια. "Ελάτε να μπούμε στο στούντιο". Πράγμα που στην αρχή μου φάνηκε σαν όνειρο, σα να με δούλευε. Αλλά δε με δούλευε, το εννοούσε. Κι έτσι μπήκαμε στο στούντιο και μέχρι να τελειώσει ο δίσκος, όλες οι εταιρίες που μας είχανε απορρίψει κάνανε διαγωνισμό ποιά θα μας πάρει γιατί είχανε μεγάλη εκτίμηση στη γνώμη του Φαληρέα. Τελικά υπογράψαμε στην ΕΜΙ και βγήκε εκεί ο δίσκος. Και εκεί μείναμε για 10 χρόνια.

Εκείνη την εποχή, ποιοί καλλιτέχνες που θαύμαζες, σε σημάδεψαν και σε επηρέασαν στη μουσική σου;
Όπως είπα πριν, άκουγα μουσική από μικρός, όλη τη μουσική των sixties, Beatles, Dylan, Stones, Leonard Cohen, Frank Zappa, Neil Young, όλα αυτά τα μυθικά ονόματα... Την εποχή όμως που γράφαμε τον δίσκο των Φατμέ είχε γίνει πια η έκρηξη του Punk και του new wave και η μουσική που άκουγα τότε ήταν γκρουπ αυτής της εποχής, δηλαδή Clash, Talking Heads… Και παράλληλα άκουγα πολύ Bowie και Lou Reed, που ήταν η μουσική που είχα ανακαλύψει από τα 70's. Αλλά ταυτόχρονα άκουγα και ελληνικά. Γούσταρα και τα λαϊκά, τα οποία ήταν ακόμα μια μεγάλη δύναμη, δεν ήταν σαν το σημερινό πανηγύρι που τα λαϊκά έχουν γίνει σαν διαφημιστικά jingles, που λήγουν στο πρώτο τρίμηνο και δεν τα θυμάται κανείς μετά... Ήταν τραγούδια που είχαν βάρος και αξία, γι' αυτό και έχουνε μείνει. Δηλαδή άκουγα από τα παλιά Τσιτσάνη, Βαμβακάρη και ρεμπέτικα, μέχρι και τα λαϊκά εκείνης της εποχής, που ήταν ο Άκης Πάνου, ο Σούκας, ο Νικολόπουλος, από τραγουδιστές όπως ο Διονυσίου, βαριά λαϊκά δηλαδή...



Πήρες στοιχεία από αυτούς και τα έβαλες στα δικά σου κομμάτια;
Εγώ τα έβρισκα πολύ ροκ όλα αυτά, έβρισκα οτι ήταν πολύ κοντά με το ροκ και παρόλο που όλοι έλεγαν οτι ήμασταν τρελοί, εγώ ήθελα και προσπαθούσα μέσα στη μουσική μου να τα χωρέσω όλα αυτά. Δηλαδή και τους Beatles και το πανκ και τον Άκη Πάνου. Και το κάναμε και στις συναυλίες μας. Ανάμεσα στα τραγούδια μας παίζαμε και διασκευές λαϊκών τραγουδιών. Όπως το "Είδα Τα Μάτια Σου Κλαμένα" του Άκη Πάνου, που έγινε διασκευή στη δεκαετία του '80.

Είναι αλήθεια οτι μετά το Ρίσκο, οι ροκάδες οπαδοί του γκρουπ σας ψιλοέκραξαν;
Και από πριν (γέλια). Από τα "Ψέμματα". Διότι ήταν φανερό οτι σ' αυτό το δίσκο υπήρχαν επιρροές από λαϊκά ακούσματα, τόσο στο τραγούδι "Ψέμματα", όσο και στο "Μετρημένο" που ήταν ένα πανκ ζεϊμπέκικο. Ενώ ο πρώτος δίσκος των Φατμέ ήταν πιο ροκ και πιο "δυτικός", από το δεύτερο δίσκο άρχισε να γίνεται ιο έντονο αυτό... Θυμάμαι μου άρεσαν πολύ οι δίσκοι του Παπάζογλου τότε και του Ξυδάκη. Ήθελα στη μουσική μου να υπάρχουν και οι δύο κόσμοι και στο "Ρίσκο" έγινε ακόμα πιο έντονο αυτό. Μάλιστα το ίδιο το τραγούδι, το "Ρίσκο", μιλούσε γι' αυτό:

Δυο αγάπες πολεμάνε
μέσα μου βαθιά
μη μ' αφήσουν πως φοβάμαι
μα δεν αφήνω και καμιά
Πόσο τη βρίσκω μ' αυτό το ρίσκο

Στο τραγούδι μιλάς δηλαδή για τις μουσικές; Δε μιλάς για γυναίκες;
Ναι εντάξει, μιλάω και για γυναίκες. Πολλές φορές τα τραγούδια μου παίζουν σε δύο ταμπλό. Μ' αρέσει δηλαδή το τραγούδι να έχει διπλή έννοια. Μπορείς να το πάρεις και σαν ένα ερωτικό δίλημμα, αλλά μπορείς να το πάρεις και σαν ένα παιχνίδι ανάμεσα στους δύο κόσμους, την Ανατολή και τη Δύση. Κι αυτό ερωτικό δίλημμα είναι. Και επίσης η μουσική καθρεφτίζει και αυτά που συμβαίνουν στην κοινωνία μας. Εγώ έβλεπα γύρω μου οτι η Ελλάδα ήταν μια κοινωνία που με το ένα πόδι πατούσε στην Ανατολή και με το άλλο στη Δύση. Από τη μία θέλαμε να είμαστε Ευρωπαίοι, από την άλλη θέλαμε να τρώμε κοκορέτσι. Και δε θέλαμε να διαλέξουμε το ένα από τα δύο, θέλαμε να κάνουμε τη σύνθεση, το συνδυασμό. Και έβρισκα οτι αυτός είναι ο σωστός δρόμος και αυτό προσπαθούσα να κάνω και στη μουσική μου. Και νομίζω οτι ο χρόνος μάλλον με δικαίωσε. Απλά αυτοί που είναι σκληροπυρηνικοί, είτε είναι ροκάδες, είτε λαϊκοι, είτε αριστεροί, είτε δεξιοί, απεχθάνονται τη σύνθεση, την ανάμιξη. Πρέπει γι' αυτούς τα πράγματα να είναι ξεκάθαρα ή είσαι αυτό ή είσαι εκείνο. Όμως όλα τα ωραία πράγματα φτιάχτηκαν από ανθρώπους που τόλμησαν να συνθέσουν τα αντίθετα.

Έχασες κοινό τότε;
Ναι, αυτό μας δυσκόλεψε. Αν ας πούμε ήμασταν ροκάδες και λέγαμε τα γνωστά στερεότυπα του ροκ, μιλούσαμε μόνο ενάντια στο σύστημα και παίζαμε μόνο σκληρές κιθάρες, θα είχαμε ένα πιο φανατικό και συμπαγές κοινό. Αλλά εγώ δεν ήθελα αυτό. Δεν ήθελα να το παίξω αρχηγός ενός γκέτο και γι' αυτό όσοι ψάχνανε σε μένα έναν αρχηγό ή έναν καθοδηγητή απογοητευτήκανε γρήγορα.

Αντρέας: Το Κλείσε τα Μάτια σου, ένα λαϊκό κομμάτι. Έχεις σκεφτεί να κάνεις δουλειά σε αυτό το ύφος;
Όχι.

Απλά δηλαδή "έκατσε";
Όχι, γιατί πιστεύω οτι λαϊκό κομμάτι είναι και το "Θάλασσά Μου Σκοτεινή" ας πούμε.

Εννοώ να κάνεις δίσκο με αυτό τον τρόπο ενορχήστρωσης, μπουζούκια κλπ
Αυτό το τραγούδι το λες πιο εύκολα λαϊκό, γιατί θυμίζει το παλιό λαϊκό, αυτό που ξέραμε. Αυτό όμως ήταν το λαϊκο τραγούδι της Ελλάδας του '60. Το να προσπαθείς να αναβιώσεις εκείνο το τραγούδι δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για μένα. Εμένα μ' ενδιαφέρει τι είναι λαϊκό σήμερα.

Τι είναι λαϊκό σήμερα;
Κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που ήταν το '60. Αυτό το τραγούδι δεν είναι τυχαίο οτι γράφτηκε για μια ταινία που αναφερόταν σ' εκείνη την εποχή. Ο Βούλγαρης μου ζήτησε να του γράψω ένα τραγούδι που να θυμίζει δεκαετία '50 ή '60 και να παίζω σαν μπουζουκτσής εκείνης της εποχής, με μουστακάκι και τα λοιπά. Και έτσι προέκυψε αυτό το τραγούδι. Βγήκε σαν ένας φόρος τιμής στον Τσιτσάνη. Ήταν ένα τραγούδι που το έγραψα αλα-Τσιτσάνης. Σήμερα όταν γράφω τραγούδια δε θέλω να μιμηθώ το ύφος μιας άλλης εποχής, θέλω να βρω το ύφος της δικιάς μας εποχής. Και το ύφος της δικιάς μας εποχής είναι το "Θάλασσά Μου Σκοτεινή" για παράδειγμα. Αυτό είναι λαϊκό τραγούδι σήμερα. Ή το "Δε Μας Συγχωρώ", το οποίο επίσης είναι ζεϊμπέκικο, όπως και το "Κλείσε Τα Μάτια Σου", αλλά είναι σημερινό ζεϊμπέκικο. Ή άλλα τραγούδια όπως το "Μην Τρομάξεις Αν Χαθώ" από τον καινούριο δίσκο. Είναι ένα σημερινό λαϊκό τραγούδι.

Ένας φίλος λέει οτι πριν 20 χρόνια είχε παρακολουθήσει μια συναυλία σου και την επόμενη μέρα πήγε και πήρε όλους τους δίσκους σου. Τώρα, 20 χρόνια αργότερα, νιώθει την ίδια συγκίνηση όταν σε ακούει. Τι πιστεύεις οτι είναι αυτό που κάνει τους παλιούς να σε ακούνε ακόμη, αλλά ταυτόχρονα να σε ακούνε άνθρωποι που τότε δεν είχαν γεννηθεί. Ποιό είναι το μυστικό; Ο στίχος, η σύνθεση; Τι είναι; Το έχεις φιλοσοφήσει ποτέ; Τι είναι αυτό που τραβάει τον κόσμο;
Κοίτα να δεις, δεν έχω κανένα μυστικό, ούτε και όταν γράφω σκέφτομαι πως θα κρατήσω το παλιό κοινό και πως θα προσεκλύσω καινούριο. Αν συμβαίνει αυτό, συμβαίνει επειδή προσπαθώ σε κάθε βήμα που κάνω να είμαι τίμιος, να μιλήσω γι' αυτά που με καίνε εκείνη τη στιγμή. Δεν προσπαθώ να επαναλάβω τον παλιό μου εαυτό του '80. Προσπαθώ να εκφράζω την ηλικία μου, τις σημερινές μου αγωνίες, τα σημερινά μου αισθήματα με έναν τρόπο που βλέπω σήμερα τον κόσμο. Αυτό άλλοτε ταιριάζει με αυτό που αισθάνεται ο κόσμος και άλλοτε όχι. Άλλοτε έχει μεγαλύτερη απήχηση η δουλειά μου και άλλοτε λιγότερη. Και είμαι ψύχραιμος με αυτό. Πάντα θέλω να έχουν απήχηση αυτά που κάνω, αλλά το πρώτο που με ενδιαφέρει είναι να είμαι εγώ εντάξει με τον εαυτό μου. Αν εγώ αισθάνομαι οτι ο δίσκος που έκανα ήταν το πιο αληθινό πράγμα που θα μπορούσα να κάνω τώρα, είμαι καταρχάς εντάξει. Τώρα αν αρέσει και στους άλλους και μου δείξουν οτι "κι εμείς τα ίδια σκεφτόμασταν, αλλά δεν ξέραμε πως να τα πούμε", τότε είμαι πανευτυχής. Αν όμως δεν τους αφορά, τι να κάνουμε... Πάμε παρακάτω.

Μικρός ήσουν "νέος χλιαρός"; Γιατί έγραψες αυτό το στίχο;
(γέλια) Αν ήμουν νέος χλιαρός δεν θα είχα αντέξει τόσα χρόνια. Παθιασμένος ήμουν και τρελαμένος.

Τι εννούσες τότε;
Εννούσα οτι οι παλιοί μας κατηγορούσαν οτι ήμασταν χλιαροί. Όπως και στο "Μετρημένο" το ίδιο λέω. Αυτό που λέω "είμαι μετρίως, μέτριος και πάντα μετρημένος" είναι ένας σαρκασμός. Και αυτό το τραγούδι απευθύνεται στους παλιούς γιατί τότε όταν ξεκινούσαμε στη δεκαετία του '80, αισθανόμουν πολύ έντονα οτι η γενιά του '60 μας αντιμετώπιζε υποτιμητικά. Όπως συνήθως λένε οι παλιοί στους καινούριους "Εμείς στα δικά μας τα χρόνια ήμασταν επαναστάτες, ήμασταν ανήσυχοι, ακούγαμε Θεοδωράκη και Χατζιδάκι, διαβάζαμε Ελύτη και ήμασταν σε αριστερές οργανώσεις, ενώ εσείς είσαστε χλιαροί" Αυτό που ήθελα να πω εγώ ήταν "ηρεμήστε λίγο, η εποχή έχει αλλάξει". Αν ζούσα κι εγώ στη δεκαετία του '60 θα ήμουν κι εγώ επαναστάτης. Τώρα όμως δε θέλω να είμαι πουθενά οργανωμένος γιατί οι πολιτικές οργανώσεις είναι για μένα πια πολιτικές επιχειρήσεις. Δεν έχουν καμία σχέση με το νόημα που είχαν τη δεκαετία του '60, σε εποχές δύσκολες.
Και επειδή ξέρω οτι με βλέπετε σαν "νέο, χλιαρό", εγώ λέω οτι

Υπάρχει λόγος σοβαρός που ήμουν νέος, χλιαρός
αυτά μου τύχαν δυστυχώς
μα τ' αγαπάω ευτυχώς

Η εποχή μου είναι άλλη δηλαδή, όμως εγώ την αγαπάω. Και επειδή την αγαπάω, να ένας λόγος να είμαι "ωραίος". Το νόημα είναι δηλαδή οτι σε κάθε εποχή πρέπει να παλέψεις με τις δυσκολίες της για να είσαι αληθινός, για να είσαι ο εαυτός σου.

Ένας φίλος ρωτάει αν μετά το Βαλκανιζατέρ και το Μπραζιλέρο υπάρχει περίπτωση να κάνεις πάλι σάουντρακ, με τον Γκορίτσα ή κάποιον άλλον.
Έκανα πάλι τη μουσική για την καινούρια ταινία του Γκορίτσα που θα βγει το Μάρτιο. Λέγεται "Παρέες". Έχω κάνει τη μουσική της ταινίας, απλώς αυτή τη φορά δεν έχω κάνει ολοκληρωμένο σάουντρακ-δίσκο γιατί συνέπεσε με την ηχογράφηση του δικού μου δίσκου. Και δεν ξέρω ακόμα αν θα κυκλοφορήσει σαν ανεξάρτητο σάουντρακ. Γιατί το τραγούδι που ακούγεται στην ταινία είναι από τον δίσκο μου, είναι το "Ποτάμι". Αλλά τα άλλα μουσικά θέματα είναι πρωτότυπα θέματα που τα έγραψα αποκλειστικά για την ταινία. Απλώς τις άλλες φορές, όταν κάναμε δουλεια με τον Γκορίτσα, αντιμετώπιζε το σάουντρακ και σαν προσωπικό δίσκο. Δηλαδή έγραφα μουσική για την ταινία και παράλληλα έγραφα επιπλέον πράγματα, τραγούδια που δεν υπήρχαν στην ταινία, αλλά υπήρχαν στον δίσκο. Αυτό συνέβη και με το Βαλκανιζατέρ και με το Μπραζιλέρο. Το σινεμά πάντως, πάντα μ' ενδιαφέρει. Μ' ενδιαφέρει γιατί είμαι και φανατικός σινεφίλ, αλλά με ενδιαφέρει και γιατί ως μουσικός οι ταινίες μου δίνουν την ευκαιρία να εκφραστώ και αλλιώς. Να γράψω για παράδειγμα ορχηστρικά κομμάτια. Δεν μπορώ να κάνω εύκολα ένα προσωπικό δίσκο με ορχηστρικά κομμάτια.

Τώρα που είπες για ορχηστρικά, η "Νέα Αρχή" γιατί υπάρχει σε 2 σημεία του νέου δίσκου;
Μου έμεινε από τα σάουντρακ αυτό (γέλια). Κοίτα, σε ένα δίσκο υπάρχουν 2-3 κομμάτια-κλειδιά όπως τα λέω εγώ, που συμπυκνώνουν το νόημα του δίσκου και που μουσικά έχουν το πιο δυνατό θέμα, την πιο δυνατή μελωδία. Έτσι διάλεξα και τη "Νέα Αρχή" γιατί πιστεύω οτι είναι το κομμάτι που συμπυκνώνει στους στίχους του το νόημα όλου του δίσκου. Αλλά επίσης είναι και για μένα η πιο συναισθηματικά φορτισμένη μελωδία μέσα στο δίσκο, οπότε ήθελα να του δώσω την ευκαιρία να ακουστεί και σαν μουσική. Και αισθάνθηκα οτι ήταν ο καλύτερος τρόπος να ανοίγει ο δίσκος.

Ποιές συνεργασίες απ' όσες έχεις κάνει σου άφησαν τις καλύτερες αναμνήσεις;
Με την Χαρούλα την Αλεξίου, που ήταν και η πρώτη συνεργασία που έκανα.

Μ' αυτό που είπες χάρηκε η Αγγελική, γιατί της αρέσει πολύ η Χαρούλα και παράλληλα διαχειρίζεται το φόρουμ της (www.alexiou-forum.gr)
Α ναι; Ναι, η Χαρούλα ήταν η πρώτη συνεργασία που κάναμε με τους Φατμέ. Και ήταν η αγαπημένη μου τραγουδίστρια από πολύ παλιότερα, από τη δεκαετία του '70, τότε που είχε βγάλει τα Τραγούδια της Χαρούλας, με το Λοϊζο και έτσι μου φαινόταν απίστευτο που ηχογραφούσα στο ίδιο στούντιο με τη Χαρούλα. Και μετά στη δεκαετία του '90 υπήρχαν πια πολλές συνεργασίες. Ποιές να ξεχωρίσω; Με την Τσαλιγοπούλου είχαμε μια συνεργασία που κρατάει πολλά χρόνια, και δεθήκαμε με φιλία. Γνωριστήκαμε το '90 που ξεκινούσε, κι εγώ ξεκινούσα τη δεύτερη φάση μου. Με τον Σαββόπουλο ήταν μια ξεχωριστή συνεργασία γιατί ήταν ο ήρωάς μου. Δεν είχα χάσει παράστασή του όταν ξεμυτούσα από το σπίτι μου πιτσιρικάς. Ήταν και η πρώτη παράσταση που είδα ποτέ, ο Σαββόπουλος στο Κύτταρο το '73. Είναι βέβαια και συνεργασίες με φίλους μετά, με ανθρώπους που ήταν συνομήλικοί μου, με τον Χάρη τον Κατσιμίχα, με τον Ζιώγαλα, την Ελευθερία... Κάθε συνεργασία έχει την ιστορία της. Και έχω την ευτυχία να έχω συνεργαστεί σχεδόν με όλους.

Σχεδόν με όλους. Κάποιος ρωτάει γιατί δεν έχεις συνεργαστεί με τον Γιώργο Νταλάρα, ο οποίος έχει συνεργαστεί κι αυτός με πολλούς. Δεν προέκυψε, ούτε σε live, ούτε σε δισκογραφία.
Απλά δεν έτυχε, δεν προέκυψε.

Ένας φίλος ρωτάει που χάθηκε η Ροβέννα Αλευρά. Την θυμάμαι κι εγώ σε ένα live που είχα παρακολουθήσει στην Πάτρα, στο "Τελώνιο" νομίζω το '97. Και είχα εντυπωσιαστεί.
Ναι, είχε πολύ ιδιαίτερη φωνή η Ροβέννα. Απλώς τα παράτησε. Αποφάσισε οτι είναι πολύ κουραστικός ο δρόμος του τραγουδιού και είναι πολύ ασταθής. Κάπου απογοητεύτηκε ίσως, γιατί προσπάθησε να βγάλει ένα δίσκο και δεν τα κατάφερε. Τα παράτησε λοιπόν και γύρισε στην πόλη της στα Γιάννενα. Και είναι μια χαρά. Δεν ασχολείται με τη μουσική, αλλά δεν είναι ανάγκη να ασχολούμαστε όλοι με το τραγούδι ή να γίνουμε διάσημοι. Αυτό είναι η υστερία των τελευταίων χρόνων που όλοι πρέπει να γίνουμε διάσημοι ή "καλλιτέχνες".

Για την Ανδριάνα Μπάμπαλη ένα σχόλιο;
Είμαι πολύ χαρούμενος που συνέχισε και ακολούθησε δικό της δρόμο. Η Ανδριάνα είχε πάντα προσωπικότητα, από μικρή ήξερε τι ήθελε, τι μουσικό δρόμο ήθελε ν' ακολουθήσει. Δεν είναι τυχαίο οτι γράφει και η ίδια. Γράφει στίχο, μουσική, παίζει και κιθάρα. Δεν είναι απλά δηλαδή ένα κορίτσι που απλά έχει καλή φωνή και κάνει ότι της λένε. Έχει άποψη. Και αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσεις μέσα σε αυτή την κόλαση της δισκογραφίας. Όλοι προσπαθούν να σε βάλουν σε ένα καλούπι. Έχει καταφέρει να σηκώσει το δικό της μπαϊράκι.

Η Βασιλική Καρακώστα;
Η Βασιλική είναι στο ξεκίνημά της, αν και είναι έμπειρη γιατί τραγουδάει πολλά χρόνια. Εγώ έμεινα έκπληκτος όταν μου είπε με πόσους έχει τραγουδήσει, παρόλο που είναι μικρή.

Σκέφτεσαι να κάνεις στη Βασιλική κάποιο δίσκο, ως παραγωγός με το δικό σου label;
Ναι το σκέφτομαι, ναι.




Τόσα χρόνια από πίσω σου είναι πάντα ο Τσάκαλος. (γέλια) Αν γυρίσεις ένα βράδυ πίσω και δεν τον δεις, πως θα νιώσεις;
Κοίτα, κάπου είμαι προετοιμασμένος και γι' αυτό το ενδεχόμενο, κάποια στιγμή δηλαδή, για οποιουσδήποτε λόγους, να κάνουμε και λίγο χώρια. Απλώς με τον Οδυσσέα είμαστε πια σαν αδέλφια. Γνωριστήκαμε στην Τετάρτη Δημοτικού με τον Οδυσσέα. Δηλαδή τον ξέρω όσα χρόνια ξέρω και τον αδελφό μου. Ήταν διπλανός μου και βγάλαμε μαζί όλο το Γυμνάσιο, το Λύκειο... Για κάποια χρόνια μετά ψιλοχαθήκαμε, μετά όταν αποφάσισα να φτιάξω γκρουπ σκέφτηκα θα ψάχνω τώρα για μουσικούς; Θα πάω να βρω τους φίλους μου, τους συμμαθητές μου.

Ποιός από τους δύο επηρέασε πιο πολύ τον άλλον να στραφεί στα καλλιτεχνικά;
Εγώ ήμουν αυτός που ήμουνα άρρωστος, που κλεινόμουνα σπίτι μου και έπαιζα 8 ώρες κιθάρα. Ο Οδυσσέας ήταν πιο χαβαλές, έπαιζε μπάλα... Ήταν πιο κανονικό παιδί δηλαδή. Αλλά είχε και τρέλα με τα ντραμς και έτσι όταν αποφάσισα να φτιάξω γκρουπ σκέφτηκα πρώτα τον Οδυσσέα. Μετά όταν διαλύθηκαν οι Φατμέ για δυο χρόνια έπαιζα με άλλο ντραμερ, αλλά μετά λέω τι κάνω, αφού έχω τον κολλητό μου που συνεννοούμαστε χωρίς να μιλάμε. Τι κάθομαι και ψάχνομαι; Κι αυτό έχει συνεχιστεί μέχρι τώρα.

Είπες στην αρχή οτι στο Σταυρό του Νότου έχεις διαλέξει εσύ τους μουσικούς. Σου έχει συμβεί ποτέ το αντίθετο, να σε διαλέξει ποτέ ένας μουσικός;
Για μένα μετράει το να βλέπω οτι ένας μουσικός έχει και ένα ενδιαφέρον για τη μουσική μου. Τη Βασιλική ας πούμε τη σκέφτηκα γιατί ήταν φίλη του "φωτιστή" μας και ερχότανε στο Σταυρό και μας έβλεπε, είχε έρθει 2-3 φορές. Ήξερα οτι τραγουδάει... Σκέφτηκα οτι αυτό το κορίτσι για να έρχεται κάτι βρίσκει εδω πέρα. Και μετά ήρθε με το Σαββόπουλο, συνεργάστηκα κι εγώ και εκεί τη γνώρισα καλύτερα. Ή τώρα ο Αποστόλης ο Βαλαρούτσος που παίζει κιθάρα και τραγουδάει. Είναι συμπατριώτης μου Βολιώτης, είχε έρθει παλιά, πριν χρόνια, ως πιτσιρικάς fan των Φατμέ, να μου δείξει τα τραγούδια του, έγραφε τραγούδια. Και ήξερα οτι στο Βόλο έπαιζε σε μπαράκι και τραγουδούσε τα τραγούδια μου. Έχει σημασία αυτό για μένα. Ξέρω οτι με αυτόν θα συνεννοηθώ εύκολα, ξέρω οτι ξέρει τα τραγούδια και τα αγαπάει. Και του έχω εμπιστευτεί και τραγούδια μου στο πρόγραμμα και τα λέει. Οπότε κατά κάποιο τρόπο τους διαλέγω και με διαλέγουνε.

Δεν είναι δηλαδή ο "σεσιονάς" που θα έρθει να παίξει και θα πει "φέρε τα λεφτά να φύγουμε" δηλαδή.
Σου είπα και πριν οτι δεν τα μπορώ αυτά. Το ελληνικό session είναι ένα πράγμα που απεχθάνομαι. Αυτή τη σχέση. Είναι σαν μια σχέση μιας νύχτας...

Στο νέο δίσκο σου δεν παίζουν δηλαδή "σεσιονάδες";
Όχι, όχι. Στους δίσκους μου πάντα παίζει το συγκρότημά μου. Και στον τελευταίο μου δίσκο παίζει το συγκρότημα που είμαστε τώρα στο Σταυρό. Να τους πούμε κιόλας: είναι ο Δημήτρης Φροσίνης που παίζει μπάσο, ο Θανάσης Τσαουσέλης πιάνο και ακκορντεόν, ο Οδυσσέας Τσάκαλος τύμπανα, η Βασιλική Καρακώστα φωνή, ο Αποστόλης Βαλαρούτσος κιθάρες και ο Μιχάλης Βρέττας βιολί και τραγούδι.

Έχεις σκεφτεί να κάνεις ποτέ δίσκο με παραδοσιακές καταβολές, αντλώντας στοιχεία από την παραδοσιακή μουσική;
Φυσικά. Το έχω σκεφτεί και το έχω κάνει. Σε πολλά τραγούδια μου και στα σάουντρακ, στο Μπραζιλέρο και στο Βαλκανιζατέρ...

Αποκλειστικά παραδοσιακό;
Δε μ' αρέσουν τα αποκλειστικά πράγματα. Δεν μπορώ ν' ακούσω ένα δίσκο μόνο με λαούτο και κλαρίνο σήμερα. Βαριέμαι. Αν όμως μαζί με το λαούτο και το κλαρίνο υπάρχουν και ντραμς και κιθάρες, αρχίζει και αποκτά ενδιαφέρον.

Τι θα ήθελες να κάνεις λοιπόν τα επόμενα χρόνια; Έχεις κάποιο όνειρο ή στόχο;
Έχω διάφορες ιδέες. Θέλω να κάνω ένα δίσκο με τις κρυφές μου μπαλάντες. Με τραγούδια-μπαλάντες που έχουν ηχογραφηθεί, αλλά είναι "κρυφά", δεν έχουν γίνει επιτυχίες. Που μερικά από αυτά πιστεύω οτι τους αξίζει να γίνουν πιο γνωστά. Αλλά το σκέφτομαι σαν ένα δίσκο πολύ μοναχικό, με μια κιθάρα ή με μια κιθάρα και ένα πιάνο. Ένα πολύ "γυμνό" πράγμα δηλαδή. Να είναι γραμμένο εδώ μέσα. Και ίσως με κάποιες συνεργασίες.

Σιγά σιγά προς τα εκεί οδηγείσαι πάντως. Ενορχηστρωτικά ξεκίνησες από ροκ, τώρα στον τελευταίο δίσκο παρατηρούμε έναν πιο φυσικό ήχο...
Ναι, όμως οι κύκλοι γυρνάνε.

Μπορεί δηλαδή να ξαναγίνεις "ροκ";
Όταν θα έρθετε στο Σταυρό, θα δείτε οτι το πρόγραμμα είναι πολύ δυνατό. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχει και πολλά σημεία ακουστικά, πολύ ήσυχα, με πιάνο και κιθάρα.




Τα καινούρια κομμάτια τα παίζεις με την ίδια ενορχήστρωση του δίσκου, με φυσικά όργανα δηλαδή ή έχεις βάλει και ηλεκτρική;
Και στο δίσκο υπάρχει ηλεκτρική, απλά δεν υπάρχει σε μεγάλη δόση. Εξάλλου δεν παίζουμε και ολόκληρο το δίσκο. Δεν θέλω δηλαδή στην παράστασή μου να βάλω τον κόσμο να ακούσει με το ζόρι 14 καινούρια τραγούδια. Για μένα το live είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Στο live πρέπει να γίνει γιορτή, πρέπει να περάσουμε καλά όλοι, και πάνω και κάτω. Δεν θέλω να φορτώσω τον κόσμο γι' αυτό και τα 6 καινούρια τραγούδια που παίζω τα δένω με παλιά. Γιατί αυτό θέλω κι εγώ σαν ακροατής. Όταν πηγαίνω να ακούσω ένα γκρουπ που μ' αρέσει, δε θέλω ν' ακούσω όλο τον καινούριο του δίσκο. Θέλω ν' ακούσω τα παλιά τραγούδια που αγαπάω και κυρίως αυτά. Και με έναν όμορφο τρόπο να μου περάσουν και τα καινούρια. Κάτι άλλο όμως με ρώτησες πιο πριν.

Ναι, είχες αρχίσει να μας λες για τους στόχους σου, τα όνειρά σου.
Ναι, αυτό με τις μπαλάντες είναι το πρώτο. Θα ήθελα επίσης να κάνω έναν πολύ δυνατό χορευτικό δίσκο.

Χορευτικό;
Ναι, όποιος τον ακούει να χορεύει.

Σε τι ρυθμό δηλαδή; Τσιφτετέλι;
Έχω γράψει και τσιφτετέλια. Το "Μετρώ Τα Κύματα" είναι τσιφτετέλι. Ρυθμούς που θα συνδυάζουν την ενέργεια της μαύρης μουσικής, το Funk, με μεσογειακούς ρυθμούς. Άλλη ιδέα είναι να κάνω ένα μιούζικαλ με μια σύγχρονη εκδοχή της Οδύσσειας, το οποίο να είναι παράσταση. Είναι και άλλα τέτοια τρελά. Τώρα το τι θα γίνει από αυτά είναι και θέμα συγκυριών.

Σαν παραγωγός έχεις την πρόθεση να βγάλεις δίσκο αποκλειστικά με νέους καλλιτέχνες;
Το έκανα πέρυσι με τους Grande Loopa, ένα ντουέτο που γράφει ενδιαφέροντα τραγούδια. Έκανα και μια ετικέτα δικιά μου που λέγεται "Πορτοκάλι" και ότι μου προκύψει που το βρίσκω ενδιαφέρον, θα το κάνω. Απλώς είδα οτι είναι πολύ χρονοβόρα διαδικασία, είναι σαν να κάνω δικό μου δίσκο. Γιατί κι εγώ είμαι ψείρας και δεν μπορώ να κάνω δουλειές του ποδαριού. Έτσι κάνοντας τη δουλειά ενός άλλου καλλιτέχνη, θέλει τη δουλειά και το χρόνο ενός δικού μου δίσκου. Και με δυσκολεύει αυτό. Απλά σκέφτομαι να κάνω συνεργασίες με ανθρώπους που τους εμπιστεύομαι, δηλαδή έναν καλό ενορχηστρωτή, που να αναλάβει την ενορχήστρωση και εγώ να έχω την επίβλεψη. Κάπως έτσι σκέφτομαι να κάνω και τον δίσκο της Βασιλικής.

Αισθάνεσαι κάποια ανησυχία με την όχι καλή κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη δισκογραφία, ώστε να σκέφτεσαι ή να νιώθεις την ανάγκη να κάνεις πειραματισμούς ή διαφορετικά πράγματα για να κρατήσεις θερμό το κοινό σου;
Άλλο το ένα και άλλο το άλλο. Σπάνια ακούω πράγματα που μου αρέσουνε στην ελληνική δισκογραφία. Δεν ακούω συχνά καλούς δίσκους και καλά τραγούδια. Αυτό το έλεγα τα τελευταία 5 χρόνια. Δεν έβρισκα τίποτα που να έλεγα οτι με συγκινεί ή με ιντριγκάρει. Παρόλ' αυτά όμως τελευταία άκουσα πράγματα που μου αρέσανε. Άκουσα το δίσκο του Αγγελάκα που μου άρεσε πολύ, του Παυλίδη το τελευταίο και το προηγούμενο... Μου άρεσε και ο δίσκος του Ξυδάκη και της Ελευθερίας, εντελώς άλλο πράγμα... Μου αρέσουν πολύ και μερικά τραγούδια του Δρογώση. Γενικά μου αρέσει σαν περίπτωση ο Δρογώσης, μου αρέσει πολύ η φωνή του και έχει και μια δύναμη, μια αλήθεια αυτό το παιδί. Τελευταία λοιπόν άκουσα κάποια πράγματα που με ζωντάνεψαν, γιατί κατα τ' άλλα ακούω ξένα. Ή παλιά ελληνικά.

Σε μια συνέντευξή σου είχες διηγηθεί μια γιαπωνέζικη αλληγορική ιστορία για ένα ζωγράφο. Μπορείς να μας την θυμίσεις;
Αυτή η παράδοση έλεγε οτι όταν ένας ζωγράφος έφτανε σε μια ηλικία που είχε ολοκληρώσει το ύφος του στη ζωγραφική, έπρεπε να τα εγκαταλείψει όλα. Να φύγει, να πάει στην άλλη άκρη της χώρας που να μην τον ξέρει κανείς, να αλλάξει όνομα και να ξεκινήσει από το μηδέν. Κι επειδή κάπως έτσι αισθανόμουν τον τελευταίο καιρό, από αυτή την ιστορία είναι εμπνευσμένο το "Μην Τρομάξεις Αν Χαθώ", που λέει

θ' αλλάξω ζωή, θ' αλλάξω πατρίδα
απ' την αρχή θ' αρχίσω την παρτίδα
στη διαδρομή το παρελθόν ξεχνάω
μια μουσική καινούρια σου χρωστάω
Μην τρομάξεις αν χαθώ κλπ.

Αυτό είναι μια αλληγορία που για μένα αυτό που σημαίνει είναι η ανάγκη να ξεφύγεις από τις συνήθειες, το ρόλο σου...

Είχες βάλει δηλαδή κάποιες ταμπέλες στον εαυτό σου;
Κοίτα οι ταμπέλες μπαίνουνε κι από τους άλλους. Είναι σαν αυτό που συμβαίνει και στην αληθινή ζωή, για παράδειγμα σε μια παρέα μοιράζονται οι ρόλοι. Ο ένας είναι ο αστείος, ο άλλος είναι ο ψαγμένος, ο άλλος είναι ο επαναστάτης, ο άλλος είναι ο τρελός...

Εσένα δε σου κόλλησαν ποτέ κάποια ταμπέλα;
Μια ταμπέλα που κόλλησα εγώ ο ίδιος στον εαυτό μου με το τραγούδι μου, ήταν το "μετρημένος" στη δεκαετία του '80. Κι αυτό γιατί το έλεγε το τραγούδι. Έλεγε "είμαι μετρίως, μέτριος και πάντα μετρημένος / γι' αυτό και είμαι ο πιο τρελός απ' όλους σας κρυμμένος.". Αλλά στην Ελλάδα για να καταλάβουν την τρέλα και το πάθος σου πρέπει να κραυγάζεις, να ουρλιάζεις. Κι εγώ ήμουν τύπος μίνιμαλ. Δε μ' αρέσανε ποτέ τα κραυγαλέα πράγματα. Οπότε υπήρχε μια τέτοια ταμπέλα την περίοδο αυτή, "είναι πολύ cool" έλεγαν. Αυτό είναι και καλό, μ' αρέσει, δεν έχω πρόβλημα. Αργότερα οι άνθρωποι αρχίσαν να μου λένε "είσαι πολύ αισιόδοξος ρε παιδί μου. Όλα πάνε κατά διαόλου κι εσύ στα τραγούδια σου πάντα βλέπεις φως". Παρόλο που έχω γράψει και μερικά πολύ σκοτεινά τραγούδια. Όμως κι αυτό ήταν μια αλήθεια, γιατί η πορεία μου πάντα ήταν προς το φως. Αυτό λαχταράω. Αυτό θέλω. Γι' αυτό και δε μ' αρέσουν τα πράγματα που είναι επίτηδες σκοτεινά. Ας πούμε τα "Ψέμματα" είναι ένα σκοτεινό τραγούδι, τραγούδι χωρισμού, τραγούδι απόγνωσης. Αλλά δεν ήθελα να το κάνω μανιέρα αυτό, να γίνω ο σκοτεινός. Γιατί θα γινόταν ψεύτικο να είμαι επαγγελματίας σκοτεινός ή επαγγελματίας επαναστάτης. Τα θεωρώ όλα αυτά πολύ περιοριστικά και πολύ ανελεύθερα. Θέλω να είμαι ελεύθερος, όταν είναι να τραγουδήσω τη χαρά της ζωής - ακόμα και στην πιο ποπ εκδοχή της όπως το καλοκαιράκι. Είναι κι αυτό ένα μέρος της ζωής μου. Θα θεωρούσα τον εαυτό μου υποκριτή αν αυτό το έκρυβα, για να μην χαλάσω την εικόνα του "σκοτεινού". Και τότε μας φτύσανε πολύ οι σκοτεινοί ροκάδες. Μας λέγανε τι είναι αυτά τώρα, καλοκαιράκια και ιστορίες. Τι ξενέρωμα είναι αυτό; Ε οκ, είμαι και ξενέρωτος. Αυτό υπερασπίστηκα πάντα, την ελευθερία μου να εκφράζω όλες μου τις πλευρές. Τις αισιόδοξες, τις απαισιόδοξες, τις σκοτεινές, τις φωτεινές, τις συντηρητικές, τις επανασταστικές, όλες...

Τι γίνεται όταν ένα τραγούδι ξεκινάει από τον πομπό-καλλιτέχνη σαν ποιοτικό και λαμβάνεται από τον δέκτη-ακροατή σαν εμπορικό; Όπως για παράδειγμα το "Θάλασσά Μου Σκοτεινή". Αλλοιώνεται με άλλα λόγια ο χαρακτήρας του τραγουδιού; Πρέπει να γίνει ένας επαναπροσδιορισμός του τραγουδιού. Νιώθεις κάπως που το τραγουδάνε κάποιοι που δε θα ήθελες ή το ακούνε ομάδες ανθρώπων που πάνε στα σκυλάδικα κλπ.
Μα πως αλλοιώνεται; Όχι, όχι. Δεν έχω πρόβλημα. Δε θέλω δηλαδή να εγκρίνω έναν-έναν ξεχωριστά τους ανθρώπους που ακούνε τα τραγούδια μου. Δε θέλω να έχω ένα ομοιόμορφο και στρατευμένο κοινό. Και αυτή η άποψη είναι κάτι που με τσακίζει. Πολλοί είπανε και οτι το "Θάλασσά Μου Σκοτεινή" ήταν εμπορικό. Τι σημαίνει αυτό δηλαδή; Ήταν μια σχιζοφρένια, γιατί αφενώς λέμε τι ωραία εποχή που ήταν το '60 που ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης κάνανε ποιοτικά πράγματα και είχαν πλατιά λαϊκή απήχηση αυτά τα πράγματα, ενώ τώρα είμαστε μίζεροι. Και όταν συμβαίνει σήμερα ένα καλό τραγούδι και έχει πανελλήνια απήχηση, τους τη σπάει. Και δε συμβαίνει μόνο στο τραγούδι αυτό. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Παπαϊωάννου. Όσο έδινε παραστάσεις σε μικρούς χώρους ήταν ιδιοφυία. Τώρα που κάνει μια παράσταση επειδή τον γνώρισε όλη η Ελλάδα από την Τελετή Έναρξης στους Ολυμπιακούς Αγώνες και θέλουν όλοι να πάνε να δουν την παράστασή του και πάει όλη η Αθήνα να τη δει, αρχίσαν να τον θάβουνε. Τι θέλουν να μας πούνε δηλαδή; Θέλουν να αρέσει μόνο σε εμάς, στην ελίτ. Τώρα που τον ανακαλύψαν όλοι, δεν αξίζει πια. Ε αυτό είναι η υπέρτατη μιζέρια. Εγώ είδα την παράσταση και είναι καταπληκτική παράσταση. Είναι διεθνούς επιπέδου, που θα στεκότανε οπουδήποτε, στη Νέα Υόρκη, στο Λονδίνο, στο Παρίσι... Και αντί να είμαστε υπερήφανοι γι' αυτό και να χαιρόμαστε που την βλέπει όλη η Αθήνα, μιζεριάζουμε. Και μια και είπα για τον Παπαϊωάννου, μου άρεσε πολύ και η μουσική του Κωνσταντίνου Βήτα από την παράσταση αυτή.




Ποιό τραγούδι που δεν είναι δικό σου θα ήθελες να είχες γράψει ή να είχες ερμηνεύσει;
Ζηλεύω πολλά τραγούδια και περισσότερο τα ζηλεύω ως τραγουδοποιός. Θα ήθελα να τα είχα γράψει. Τώρα να τα τραγουδήσω, ένταξει... Άμα μου αρέσει κάτι, το τραγουδάω, δεν έχω πρόβλημα. Θα ήθελα πάντως να είχα γράψει όλα τα τραγούδια του Τσιτσάνη και όλα τα τραγούδια των Beatles! Φτάνουν αυτά; (γέλια)

Ποιό μουσικό όργανο θα ήθελες να παίζεις;
Τσέλο θα ήθελα να παίζω. Και κλαρίνο. Αυτά τα δύο. Είναι τα δύο όργανα που είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη φωνή. Ας πούμε κιθάρες, μπουζούκια, τζουράδες, λαούτα, λίγο πιάνο, μπάσο, αυτά τα παίζω. Αλλά δεν παίζω καθόλου πνευστά και δεν παίζω καθόλου όσα παίζονται με δοξάρι.

Πως είναι μια συνηθισμένη μέρα σου;
Το καλό είναι οτι δεν έχω σταθερό πρόγραμμα. Δεν έχω συνηθισμένες μέρες δηλαδή. Δεν έχω συνεχή επανάληψη. Υπάρχουν μέρες που είμαι όλη τη μέρα στο στούντιο, που λιώνω στη δουλειά. Υπάρχουν άλλες που δεν τεμπελιάζω ή γράφω, οπότε από το πρωί που ξυπνάω να είμαι με την κιθάρα ή με το πιάνο και να δουλεύω πάνω σ' ένα τραγούδι. Υπάρχουν εποχές που κάνω συναυλίες, όπως τώρα όπου ξυπνάω αργά, τεμπελιάζω, κάνω καμιά συνέντευξη όπως τώρα και πάω το βράδυ στην παράσταση. Προετοιμάζομαι δηλαδή όλη τη μέρα για την παράσταση, ψυχικά και σωματικά. Είναι διαφορετικών ειδών ζωές αυτές, δε μοιάζουνε.

Βλέπω κάτι επιτραπέζια εδώ πάνω. Είσαι fan;
Όχι, αυτά είναι της κόρης μου. Ε καμιά φορά παίζω κι εγώ. Το Trivial μ' αρέσει...

Είναι εύκολο να συνδυάζεις την προσωπική ζωή με τα καλλιτεχνικά;
Υπάρχουν εποχές που λείπω πάρα πολύ, πιο πολύ απ' οτι θέλω. Υπάρχουν και πιο χαλαρές εποχές. Τα τελευταία χρόνια προσπαθώ να κάνω και πιο πολλές διακοπές.

Τα τραγούδια σου τ' ακούς όταν τύχει να το πετύχεις στο ραδιόφωνο; Ή θα το αλλάξεις;
Ναι, τ' ακούω και άλλοτε καμαρώνω σα γύφτικο σκερπάνι και άλλοτε τσατίζομαι και λέω γιατί το τραγούδησα έτσι ή γιατί έγραψα έτσι αυτό το στίχο...

Πες μας κάτι δικό σου που άκουσες πρόσφατα και σήμερα θα το έκανες διαφορετικά.
Κυρίως παλιότερα πράγματα. Ακούω ας πούμε κάποια τραγούδια της εποχής των Φατμέ και λέω, μα γιατί τραγουδούσα έτσι. Γιατί τραγουδούσα τόσο ψηλά καταρχάς. Αφού η φωνή μου είναι πιο μπάσα, είναι καλύτερα όταν τραγουδάω πιο χαμηλά. Ή σε στίχους. Για παράδειγμα τις προάλλες άκουγα ένα τραγούδι μου στο ραδιόφωνο που λέγεται Πέφτω Στη Θάλασσα. Σκεφτόμουν λοιπόν, ωραία η μουσική, αλλά τα λόγια ρε γαμώτο. Έπρεπε να τα ξαναδουλέψω αυτά...

Πιο κομμάτι θα κράταγες αν όλα χάνονταν;
Ένα μόνο; Αυτό που είπα και πριν, τη "Νέα Αρχή".

Θα μπορούσες να κάνεις μια δουλειά με τραγούδια παλιά που δε σ' αρέσανε και θα ήθελες να τα ξαναδουλέψεις;
Αυτό το έκανα, αλλά δεν άλλαξα τους στίχους. Άλλαξα τις ενορχηστρώσεις. Το έκανα με τον "Άσωτο Υιο", το δίσκο που έκανα επανεκτελέσεις και κάλεσα και άλλους συναδέλφους για να πούμε μαζί τα κομμάτια ή τα είπανε μόνοι τους. Ήταν δηλαδή σαν να έδινα μια δεύτερη ευκαιρία σε κάποια τραγούδια, που μερικά απ' αυτά ήταν και άγνωστα τραγούδια. Πολλά γίνανε επιτυχίες στη δεύτερη εκτέλεση και αυτό είναι κάτι που θα ήθελα να το κάνω πιο συχνά. Πρέπει τα τραγούδια να ξαναηχογραφούνται. Μπορεί τη δεύτερη φορά να βρεις τον σωστό τρόπο να ειπωθεί το τραγούδι. Αυτό το κάνω πολύ συχνά στα live μου. Κάθε χρόνο, σε κάθε νέα παράσταση, το αλλάζω, το διασκευάζω. Μπορώ να το αλλάξω εντελώς, να του αλλάξω ρυθμό, να του αλλάξω ακκόρντα, ενορχήστρωση οπωσδήποτε. Για να μη βαριέμαι και να ξαναβρίσκω το νόημα του τραγουδιού, ώστε να μπορέσω να το δώσω κι εγώ προς τον κόσμο. Αλλιώς αισθάνομαι λίγο σαν μαγνητόφωνο, που ξαναπαίζει το ίδιο κομμάτι με τον ίδιο τρόπο.

Τελικά τι έχει μείνει απ' τη φωτιά;
Η φωτιά είναι εδώ αναμένη, κανονικά. Τίποτα δεν έχει σβήσει. Καίει, ζεσταίνει, τρεμοσβήνει πολλές φορές, ρίχνεις κανένα κούτσουρο πάλι, αλλά η φωτιά είναι εδώ. Αλλιώς θα ήμουνα στο Πήλιο και θα μάζευα κάστανα.


Περισσότερα
- Portokaloglou.gr