Η σημασία της αυτο-παρατήρησης και του αργού παιξίματος πιάνου στους αρχάριους μαθητές

Κλασικά λάθη προσέγγισης που κάνουν οι αρχάριοι:

Μικρές αλήθειες που όμως δεν είναι σε όλους συνειδητές

1. Το πιάνο δεν χαλάει εύκολα

Το πιάνο είναι ένα πληκτροφόρο όργανο ιδιαίτερα ανθεκτικό. Ακόμα και αν έχετε ηλεκτρικό πιάνο ή αρμόνιο, είναι πολύ δύσκολο να του κάνετε ζημιά με όση πίεση και αν πατήσετε τα πλήκτρα.

2. Τα πλήκτρα είναι φίλοι μας

Τα πλήκτρα δεν θέλουν ιδιαίτερη πίεση για να παράγουν ήχο. Είναι φυσιολογικό όμως όταν κάποιος ξεκινάει να παίζει για πρώτη φορά να μην μπορεί να επιτύχει έναν σωστό σταθερό ήχο σε ένταση. Ειδικά το 4ο και 5ο δάχτυλο πολύ λίγο χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητά μας. Γι’αυτό είναι φυσιολογικό να μην ανταποκρίνονται άμεσα στις προσδοκίες μας για εκτέλεση έστω και των πέντε πρώτων νοτών στη σειρά με μια κάποια συνοχή.

Η πρώτη επαφή του μαθητή με το πιάνο πάντοτε δημιουργεί ένα ιδιαίτερο στρες. Το αποτέλεσμα είναι δάκτυλα που πετάνε προς τα πάνω ή σφιγμένος καρπός ή και τα δύο ταυτόχρονα. Πολλοί μαθητές μάλιστα, τοποθετούν το ένα χέρι πάνω στο άλλο για να «βοηθήσουν» στο παίξιμο του ενός χεριού.

3. Παίξτε πιάνο στο τραπέζι

Ο καλύτερος τρόπος για να κατανοήσετε ακριβώς πόση πίεση χρειάζονται να πλήκτρα για να παράγουν ήχο, μπορείτε να δοκιμάσετε να παίξετε τις νότες που διαβάζετε στο πεντάγραμμο, όχι στα πλήκτρα αλλά σε ένα τραπέζι. Εκεί θα ανακαλύψετε ότι τελικά μόνο τα δάχτυλα έχουν την ευθύνη για την παραγωγή του ήχου, ενώ ο καρπός χρειάζεται να είναι απόλυτα χαλαρός. Επίσης, όταν «παίξετε πιάνο» στο τραπέζι, θα ανακαλύψετε ότι τα δάχτυλά σας δεν «πετάνε» προς τα επάνω. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο χρειάζεται να επιχειρήσετε να παίξετε στο πιάνο.

4. Το αργό παίξιμο δεν ισούται με κακό παίξιμο

Οι περισσότεροι μαθητές προσπαθούν να παίξουν γρήγορα πριν καν καταφέρουν να κατανοήσουν τη λογική στο παίξιμο του πιάνου.

Το αργό παίξιμο είναι πολύ σημαντικό όχι μόνο για τους αρχάριους αλλά και για τους προχωρημένους. Έτσι αποφεύγονται πολλά προβλήματα, ακόμα και η τενοντίτιδα που είναι πολύ κλασικό πρόβλημα στους μουσικούς.

Ειδικά όμως στους αρχάριους, η πρώτη μελέτη χρειάζεται να είναι τόσο αργή που να φτάνει στα όρια της βαρεμάρας, ώστε να απεγκλωβιστούν τα χέρια από το εγκεφαλικό στρες που τους ορίζουμε. Καθώς ο εγκέφαλος πρέπει να εκπαιδεύσει τα χέρια σε κάτι που ούτε ο ίδιος δεν γνωρίζει, το γρήγορο παίξιμο δημιουργεί απίστευτο σφίξιμο σε όλο το σώμα και στα χέρια.

Παίζοντας αργά, πολύ αργά (!!!), μπορούμε να παρακολουθήσουμε την κίνηση κάθε δάκτυλου, να ελέγξουμε ότι ο καρπός είναι χαλαρός και ότι το σώμα μας δεν είναι σφιγμένο.

Εάν μπορέσουμε να παίξουμε σωστά οτιδήποτε αργά, πολύ σύντομα θα μπορέσουμε να παίξουμε και γρήγορα, ενώ εάν ξεκινήσουμε απ’ευθείας με ταχύτητα, δεν θα μπορέσουμε τελικά να παίξουμε τίποτα σωστά.

5. Στάση σώματος, κανείς δεν την προσέχει

Ενώ νομίζουμε ότι παίζουμε μόνο με τα χέρια, απομονώνουμε το υπόλοιπο σώμα από τη διαδικασία. Αυτό είναι ένα από τα λάθη που κάνουν οι αρχάριοι με αποτέλεσμα να κουράζονται ιδιαίτερα στη μελέτη από τη μία από την άλλη να μην έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Χρειάζεται να γίνει κατανοητό το εξής:

Όσο εμείς έχουμε επικεντρώσει την προσοχή μόνο στα χέρια μας, ο εγκέφαλος χρειάζεται να δώσει λύσεις σε διάφορα άλλα προβλήματα που μας δημιουργούνται από την προσπάθειά μας αυτή.

Τα συνηθισμένα προβλήματα που έχει να λύσει είναι:

Σφιγμένοι ώμοι (όσο περνάει η ώρα, χωρίς να το πάρουμε είδηση, το σφίξιμο εντείνεται και οι μύες υποφέρουν, το σφίξιμο προχωράει προς όλο το μήκος του χεριού. Ο αυχένας αρχίζει να γίνεται άκαμπτος, ο εγκέφαλος παύει να δέχεται εντολές σε ότι αφορά το πιάνο και προσπαθεί να απεγκλωβίσει το σώμα από την άβολη θέση.

Καμπουριασμένη πλάτη (αρχίζει να δημιουργείται πίεση και ενόχληση στην σπονδυλική στήλη, ο αυχένας γίνεται άκαμπτος, ο εγκέφαλος αντιδρά αρνητικά σε ότι αφορά το πιάνο.

Απόλυτα ευθυτενής στάση αθλητή (νομίζουμε ότι έχουμε πετύχει την απόλυτα σωστή στάση. Οι ωμοπλάτες γίνονται άκαπμτες, τα χέρια ακολουθούν, τέλος ο αυχένας, ο εγκέφαλος αντιδρά αρνητικά σε ότι αφορά το πιάνο.

Αγκώνες ακουμπισμένοι στα πλαϊνά της καρέκλας (το χέρι δεν αιματώνεται επαρκώς, τα δάκτυλα ατονούν και δεν υπακούουν στις προσπάθειές μας.)

Η σωστή στάση σώματος είναι η χαλαρή στάση που έχουμε όταν καθόμαστε στο τραπέζι για φαγητό. Όταν τρώμε, συμμετέχει όλο το σώμα, απλά δεν το αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Προσπαθήστε λοιπόν να προσεγγίζετε το πιάνο ακριβώς με την ίδια λογική. Με περιέργεια, όχι με φόβο, με παρατήρηση όχι με αρνητική αυτοκριτική.

Εάν τον πρώτο μήνα εκμάθησης πιάνου τον αφιερώσουμε στην κατανόηση της μηχανικής του σώματος και των χεριών όταν παίζουμε πιάνο, μπορούμε να έχουμε ραγδαία εξέλιξη τεχνικά στο παίξιμο του πιάνου. Γι΄αυτό έχει μεγάλη σημασία η αυτοπαρατήρηση και το αργό παίξιμο.

Τα δάκτυλα στην ουσία χορεύουν πάνω στα πλήκτρα. Υποστηρίζουν το ένα το άλλο. Οι κινήσεις είναι συνήθως καμπυλωτές και σπάνια τετράγωνες. Τα χέρια μας χρειάζεται να έχουν πλαστικότητα και να μην υπάρχουν εντάσεις σε κανένα σημείο του σώματος ή του χεριού.