Πιο κοντά στη Jazz Θεωρία

Η θεωρία είναι ένας απλός τρόπος για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τη μουσική που υπάρχει γύρω μας. Είναι ο τρόπος για να κατανοήσουμε την κατασκευή των ήχων που ακούμε καθημερινά και να μιλήσουμε για αυτούς πχ λέμε ¨αυτή η νότα είναι ρε ή το κομμάτι είναι γραμμένο στη σι ύφεση ελάσσονα κλίμακα ή αυτή η συγχορδία είναι μεγάλη έβδομη κτλ.¨ Για πολλούς μαθητές η θεωρία είναι το πιό βαρετό μάθημα γεμάτο κανόνες για κλίμακες συγχορδίες και βιβλία με χιλιάδες σημειώσεις. Για άλλους είναι μια γνώση η οποία μένει στο μυαλό τους μόνο σε θεωρητικό επίπεδο χωρίς να μπορούν να τη συνδέσουν με το όργανο τους. Για άλλους είναι ένα σύστημα γεμάτο αριθμούς πληροφορίες συγκεχυμένες και πολυπλοκότητα πολύ δύσκολο για να μπορέσουν να το αποστηθίσουν και να το χρησιμοποιήσουν.

Όμως η θεωρία θα δείτε ότι είναι κάτι πολύ πιό απλό εαν προσπαθήσετε να καταλάβετε την πραγματική της βοήθεια που μας δίνει στο παίξιμο μας. Η θεωρία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη μουσική και κάθε κανόνας είναι συνδεδεμένος με τους ήχους που ακούμε καθημερινά.

Βέβαια το να περάσουμε την θεωρία στα χέρια μας και στο παίξιμό μας δεν είναι τόσο εύκολο εάν δεν μελετήσουμε μεθοδικά. Ιδιαίτερα στη Jazz που ο αυτοσχεδιαστής θα πρέπει να έχει όλη τη θεωρία στα χέρια του και σε πολύ γρήγορη ταχύτητα σκέψης αυτό απαιτεί μεθοδική δουλειά. Παράλληλα όμως θα πρέπει να έχει απλουστεύσει τη σκέψη του να έχει κατανοήσει τις έννοιες σε βάθος ώστε να νοίωσει όλη της την χρησιμότητα στο παίξιμό του και να διευκολυνθεί απο τις ευκολίες που του παρέχει αυτή η γνώση.

Θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω κάνοντας μια πιο απλή προσσέγγιση στο χώρο της Jazz θεωρίας ξεκινώντας με τρία βασικά βήματα για να μπορέσετε να εφαρμόσετε τη θεωρία και να την περάσετε στα χέρια σας.

Ένα από τα πρώτα βήματα που θα πρέπει να κάνουμε σαν αυτοσχεδιαστές, είναι να σταματήσουμε να προχωράμε σε δυσνόητα κεφάλαια της θεωρίας προτού κατανοήσουμε πολύ καλά τα βασικά. Πολλοί μαθητές μιλάνε για κλίμακες αλλοιωμένες, για τρόπους από τη μελωδική ελάσσονα, για ασυνήθιστες αρμονικές σειρές, για αντικαταστάσεις τρίτονου, για συγχορδίες με αλλοιωμένες προεκτάσεις κτλ. χωρίς να έχουν καταλάβει βασικά πράγματα για την θεωρία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν την δημιουργικότητα τους σε έναν αυτοσχεδιασμό και να πνίγονται μέσα σε ένα χάος θεωρίας που δεν ξέρουν πως να το χειριστούν.

Ας σκεφτούμε λοιπόν πιό απλά στην αρχή. Από το να προσπαθούμε μέσα από ένα βουνό πληροφοριών και μέσα από εκατοντάδες κλίμακες, να βρούμε την καταλληλότερη για το σόλο μας, θα πρέπει να σκεφτούμε πιό είναι το χαρακτηριστικότερο πράγμα που χαρακτηρίζει κάθε μουσικό κομμάτι ώστε να μπορέσουμε στην αρχή να παίξουμε ένα δημιουργικό και ωραίο σόλο.

Τρία βασικά στοιχεία συνθέτουν τα θεμέλια της θεωρίας της Jazz.

1. Οι 12 μείζονες που προκύπτουν από τις 12 νότες μας.
2. Τα τέσσερα βασικά είδη τετράφωνων συγχορδιών (μείζονες με έβδομη, μείζονες με μεγάλη έβδομη, ελάσσονες με έβδομη και ελάσσονες με έβδομη και ελλατωμένη πέμπτη).
3. Και κάποιες πολύ βασικές αρμονικές αλυσίδες (ii-v-i,i-iv-v,iii-vi-ii-v κτλ)

Αυτή είναι η βασική θεωρία που θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος για να αρχίσει να αυτοσχεδιάζει και σιγά σιγά να ανεβάζει το επίπεδό του.

Μέσα απο αυτή την θεωρία βέβαια θα προκύψουν και οι υπόλοιπες πιο προηγμένες γνώσεις γύρω από τη θεωρία της Jazz με πιο πολύπλοκες κλίμακες πιο φανταχτερές συγχορδίες και πιό δύσκολες αρμονικές αλυσίδες αλλά αυτά όλα θα έρθουν αφού μπορέσετε να έχετε σε άμεση εφαρμογή αυτές τις πρώτες βασικές αρχές.

Ας ρίξουμε λοιπό μία πιο προσεκτική ματιά σε αυτές.

Τελειοποιείστε τις γνώσεις στις 12 τονικότητες    

1. Μελετήστε πολύ καλά τις μείζονες κλίμακες στην αρχή ανεβοκατεβαίνοντας την κλίμακα σε δύο με τρείς οκτάβες με εναλλαγές στις ρυθμικές αξίες πχ. όγδοα, τρίηχα, δέκατα έκτα.

2. Ανεβείτε και κατεβείτε την κλίμακα με διαστήματα τρίτης

3. Ανεβείτε με διατονικά τετράφωνα αρπέζ όλη την κλίμακα

4. Μάθετε να σκέφτεστε γρήγορα τις νότες που έχει κάθε διατονική συγχορδία και παράλληλα παίξτε τες.

Μην ξεχνάτε

  Οι τονικότητες είναι μόνο 12 αυτό μας διευκολύνει αρκετά μην σας μπερδεύουν οι εναρμόνιες κλίμακες (Σι-ντό ύφεση, Φα δίεση-σολ ύφεση, Ντο δίεση-ρε ύφεση)

  Ότι ισχύει για μία τονικότητα ισχύει για όλες

  Μελετήστε και τελειοποιήστε κάθε τονικότητα προτού προχωρήσετε στην επόμενη!

Συμβουλευτείτε το άρθρο μου “Οργανώστε τις κλιμακες στην μελέτη σας” http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=4430

Αφου νιώσετε άνετα με τις κλίμακες πάμε να δούμε τις βασικές τετράφωνες συγχορδίες.

Βασικές τετράφωνες συγχορδίες

Σας προτείνω έναν τρόπο μελέτης για τις συγχορδίες

1. Μελετήστε σε δύο κύκλους όλες τις συγχορδίες. Χρωματικό  κύκλο και κύκλο με τέταρτες.
2. Μελετήστε χωριστά χέρια διατηρώντας τα ίδια δάχτυλα για όλες τις συγχορδίες και σταθερή ταχύτητα.
3. Μελετήστε αναλυτικά μελωδικά τη συγχορδία με κάθε χέρι χωριστά παρ.1. παρ.2.
4. Μελετήστε αρμονικά τη συγχορδία με κάθε χέρι χωριστά παρ.2. παρ.3.
5. Μελετήστε παίζοντας στο  αριστερό χέρι αναλυτικά μελωδικά τη συγχορδία και στο δεξί αρμονικά παρ.4.
6. Μελετήστε παίζοντας στο δεξί χέρι αναλυτικά μελωδικά τη συγχορδία και στο αριστερό αρμονικά παρ.5.
7. Μελετήστε παίζοντας στο αριστερό σας χέρι την τονική, στο δεξί χέρι τη συγχορδία σχηματίζοντας ένα ρυθμό.

Σας δίνω τους πίνακες από τις βασικές συγχορδίες.

 Αφου έχετε κατανοήσει και παράλληλα ενσωματώσει την θεωρία από τις κλίμακες και τις συγχορδίες στο παίξιμό σας, πάμε να δούμε και το τρίτο στοιχείο της θεωρίας.

Βασικές αρμονικές σειρές

Τώρα θα πρέπει να ενώσουμε τις συγχορδίες που μάθαμε μεταξύ τους μια βασική αρμονική σειρά που συναντάμε στην Jazz αλλά και σε άλλα είδη της μουσικής είναι το II-V-I.

Η δεύτερη συγχορδία της κλίμακας η πέμπτη (δεσπόζουσα) και μετά η πρώτη η συγχορδία της τονικής.

Μελετήστε πολύ καλά και κατανοήστε τις νότες που έχει κάθε II-V-I σε κάθε τονικότητα εξασκηθείτε χρησιμοποιώντας μεθόδους play-a-long in all keys που θα βρείτε στο διαδίκτυο.

Μελετήστε στη αρχή τις συγχορδίες και μετά μικρές φράσεις χρησιμοποίωντας νότες της συγχορδίας, νότες κλίμακας και αργότερα χρωματικές προσεγγίσεις.

Σας παραθέτω πίνακα με II-V-I

Αφού έχετε μελετήσει και αυτη την αρμονική αλυσίδα έχετε πιά σίγουρα κατακτήσει τα βασικά στοιχεία της Jazz θεωρίας έχοντας κάνει ένα ικανοποιητικό βήμα για να ξεκινήσετε να κάνετε ένα δημιουργικό και σκεπτόμενο αυτοσχεδιασμό. Σίγουρα η ομορφιά και ο πλούτος της Jazz θεωρίας έιναι πολύ μεγάλος αλλά έχετε κάνει μια δυναμική και ουσιαστικη αρχή.

Σας εύχομαι να ευχαριστηθείτε τη μελέτη σας. Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζι μου στο Jazzteaching@gmail.com για να σας βοηθήσω.

Εάν βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο, επισκεφθείτε το www.Jazzteaching.gr και παρακολουθήστε και άλλα μαθήματα.

Χρήστος Μαστρογιαννίδης

 Jazz piano teacher

Kunst Univercitat Graz Austria  

Berklee College of Music USA