Η ΜΕΙΖΩΝ Ή ΔΙΑΤΟΝΙΚΗ σκάλα σχηματίζεται από δύο διαδοχικά όμοια τετράχορδα (δηλαδή ενότητα τεσσάρων φθόγγων. Κατά κυριολεξία, σημαίνει «τέσσερις χορδές», δηλαδή ήχοι, που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι έλληνες για το σχηματισμό των κλιμάκων τους), που συνδέονται μεταξύ τους με έναν τόνο. Σχηματίζεται από 2τόνους – Ημιτόνιο- 3τόνους- Ημιτόνιο, δηλαδή:
do-re: τόνος(Τ)
re-mi: Τ
mi-fa: ημιτόνιο (Η)
fa-sol : Τ
sol-la: Τ
la-si: Τ
si-do: Η
Η κλίμακα αυτή που καταγράψαμε, επειδή ως πρώτο φθόγγο της έχει τον Do, γι’ αυτό και ονομάζεται: μείζων κλίμακα του Do. Κατά το πρότυπο αυτής, δηλαδή διατηρώντας τη σχέση: 2Τ-Η-3Τ-Η, μπορούμε να σχηματίσουμε περισσότερες διατονικές κλίμακες.
Έτσι σχηματίζουμε:
- μείζονες κλίμακες με διέσεις και
- μείζονες κλίμακες με υφέσεις
Οι μείζονες κλίμακες με διέσεις είναι οι εξής:
η sol, η re, η la, η mi, η si, η fa# και η do# (όπου οι νότες αυτές αντιστοιχούν στον πρώτο φθόγγο καθεμιάς κλίμακας από αυτές). Λέγονται κλίμακες με διέσεις, γιατί για το σχηματισμό τους απαιτείται η όξυνση ορισμένων φθόγγων και συγκεκριμένα: η sol απαιτεί fa#, η re απαιτεί fa# do#, η la απαιτεί fa# do# sol#, η mi απαιτεί fa# do# sol# re#, η si απαιτεί fa# do# sol# re# la#, η fa# απαιτεί fa# do# sol# re# la# mi#, η do# απαιτεί fa# do# sol# re# la# mi# si#.
Οι μείζονες κλίμακες με υφέσεις είναι οι εξής: η fa, η si ύφεση, η mi ύφεση, η la ύφεση, η re ύφεση, η sol ύφεση και η do ύφεση. Λέγονται κλίμακες με υφέσεις, γιατί για το σχηματισμό τους απαιτείται η βάρυνση ορισμένων φθόγγων και συγκεκριμένα: η fa απαιτεί si ύφεση, η si ύφεση απαιτεί si ύφεση mi ύφεση, η mi ύφεση απαιτεί si ύφεση mi ύφεση la ύφεση, η la ύφεση απαιτεί si ύφεση mi ύφεση la ύφεση re ύφεση, η re ύφεση απαιτεί si ύφεση mi ύφεση la ύφεση re ύφεση sol ύφεση, η sol ύφεση απαιτεί si ύφεση mi ύφεση la ύφεση re ύφεση sol ύφεση, η do ύφεση απαιτεί do ύφεση si ύφεση mi ύφεση la ύφεση re ύφεση sol ύφεση do ύφεση και fa ύφεση.
Οι 8 βαθμίδες της μείζονος κλίμακας, έχουν ονόματα, τα οποία είναι τα εξής:
1η βαθμίδα:τονική
2η: επιτονική
3η: μέση
4η: υποδεσπόζουσα
5η:δεσπόζουσα
6η: επιδεσπόζουσα
7η: προσαγωγέας
8η: τονική (όπως δηλαδή η πρώτη).
Από αυτές κύριες βαθμίδες είναι οι: 1η, 4η και 5η, ενώ δευτερεύουσες: οι 2η, 3η, 6η και 7η.
Περί των διαστημάτων (βλ. σχετικά στον όρο «διάστημα») της μείζονος κλίμακας:
Στη μείζονα ή διατονική κλίμακα, το μικρότερο διάστημα που σχηματίζεται είναι το διατονικό ημιτόνιο (βλ. στον όρο: ημιτόνιο) και το αμέσως μεγαλύτερο διάστημα είναι ο τόνος, ο οποίος έχει τη διπλάσια απόσταση από το ημιτόνιο. Ειδικότερα, τα διαστήματα της κλίμακας αυτής είναι τα εξής:
2η μικρή ή μεγάλη, 3η μικρή ή μεγάλη, 4η καθαρή ή αυξημένη, 5η καθαρή ή αυξημένη, 6η μικρή ή μεγάλη, 7η μικρή ή μεγάλη και 8η μόνο καθαρή.
Βιβλιογραφία:Γιώργου Διαμαντή, "Η κλασική θεωρία της μουσικής", εκδ. Φίλιππος Νάκας, 2001, Σακελλαρίου Θεοδώρου, «Εισαγωγή στη φιλολογία της Μουσικής»
επιστροφή
22092 |
