917 online · 210.853 μέλη
Κάθε εποχή συνοδεύεται από τους ισχυρισμούς της που προκαλούν σύγχυση στους μη ειδήμονες. Διαλέξαμε τους πιο δημοφιλείς για το καλοκαίρι και τους υποβάλαμε σε μικροσκοπικό έλεγχο ζητώντας από τέσσερις ειδικούς να εξετάσουν την εγκυρότητά τους. Η δερματολόγος Πηνελόπη Τυμπανίδου, διδάκτωρ του Πανεπιστήμιου του Λονδίνου, ο διαιτολόγος Μανώλης Μανωλαράκης, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων-Τεχνολόγων Διατροφής, ο παθολόγος Κωνσταντίνος Δουμουχτσής και ο φυσικός-μετεωρολόγος Νίκος Μαζαράκης, επιστημονικός συνεργάτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, διαχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα.
1ος μύθος
Οι σταράτες επιδερμίδες δεν χρειάζονται αντιηλιακή προστασία.
H δερματολόγος εξηγεί: Είναι γεγονός ότι τα σταράτα άτομα που έχουν μεγαλύτερη ποσότητα της χρωστικής μελανίνη στο δέρμα τους δεν καίγονται τόσο εύκολα όσο οι ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες με φωτότυπους Ι και ΙΙ. Η έξτρα προστασία όμως που προσφέρει η περίσσια μελανίνης αφορά στο έγκαυμα και όχι στις άλλες βλάβες τις οποίες προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία, όπως είναι η πρόωρη γήρανση και το μελάνωμα, μια επιθετική μορφή δερματικού καρκίνου. Ωστόσο, ακόμα και το μαύρισμα αποτελεί πρώιμη μορφή ηλιακής βλάβης, αφού κάποια από τα μελανοκύτταρα της επιδερμίδας «θυσιάζονται», προκειμένου να απελευθερώσουν τη χρωστική τους. Αρα, ακόμα και όσοι μαυρίζουν υφίστανται συσσωρευτικές βλάβες από τον ήλιο, αν δεν χρησιμοποιήσουν αντιηλιακό.
2ος μύθος
Δεν κινδυνεύουμε από αφυδάτωση, αν πίνουμε νερό όταν διψάμε.
Ο διαιτολόγος εξηγεί: Για να φτάσει το μήνυμα της αφυδάτωσης στον εγκέφαλο, ώστε να αντιληφθούμε τη δίψα, το ποσοστό των υγρών έχει ήδη μειωθεί σημαντικά στο σώμα. Ειδικά το καλοκαίρι, που λόγω της αυξημένης εφίδρωσης αυξάνεται κατακόρυφα η απώλεια νερού από τους ιστούς, η εκδήλωση της αφυδάτωσης γίνεται τόσο αργοπορημένα που δεν πρέπει να αποτελεί προειδοποιητικό καμπανάκι κινδύνου. Συνεπώς, για να διατηρήσουμε τα αποθέματα υγρών στον οργανισμό μας πρέπει να πίνουμε νερό και άλλα υγρά (φυσικοί χυμοί φρούτων και άπαχο γάλα) τακτικά, ακόμα κι αν δεν διψάμε. Ακόμα πιο συνεπείς πρέπει να είμαστε με τη λήψη υγρών όταν κάνουμε κατάχρηση καφεϊνούχων ροφημάτων, όπως ο καφές και το τσάι, που εντείνουν την αφυδάτωση προκαλώντας διούρηση.
3ος μύθος
Δεν μαυρίζουμε όταν φοράμε αντιηλιακό.
H δερματολόγος εξηγεί: Η σωστή φράση είναι «δεν καιγόμαστε όταν φοράμε αντιηλιακό». Η αντιηλιακή προστασία είναι απαραίτητη στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος στην πόλη και την παραλία, προκειμένου να αποφύγουμε τον κίνδυνο των σοβαρών αθροιστικών βλαβών που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία. Τα αντιηλιακά προϊόντα περιέχουν στη σύνθεσή τους φίλτρα που παρατείνουν τη φυσική αντοχή του δέρματος στον ήλιο, χωρίς να επηρεάζουν την έκκριση και διάχυση της μελανίνης, στην οποία οφείλεται το μπρούντζινο χρώμα. Συνεπώς, φορώντας αντιηλιακό όχι μόνο μαυρίζουμε αλλά εξασφαλίζουμε μεγαλύτερη διάρκεια στο μαύρισμα, αφού η επιδερμίδα δεν ξεφλουδίζει.
4ος μύθος
Το καλοκαίρι χρειαζόμαστε λιγότερο φαγητό σε σχέση με το χειμώνα.
Ο διαιτολόγος εξηγεί: Δεν πρόκειται ακριβώς για μύθο αφού επαληθεύεται κατά το ήμισυ. Κι αυτό γιατί λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας μειώνονται οι καύσεις στον οργανισμό και συνεπώς ελαττώνονται οι ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες. Επίσης, είναι λογικό να μειωθεί η θερμιδική πρόσληψη σε περιόδους ζέστης καθώς τότε αποφεύγουμε την κατανάλωση λιπαρών τροφών -που είναι και οι πιο θερμιδοφόρες- επειδή επιβαρύνουν την πέψη. Από την άλλη, ωστόσο, το καλοκαίρι συνεπάγεται και αυξημένη σωματική δραστηριότητα, όπως είναι η κολύμβηση και τα άλλα σπορ της παραλίας, με αποτέλεσμα να χρειαζόμαστε έξτρα ενέργεια. Συνεπώς, οι λάτρεις των σπορ δεν πρέπει να περιορίσουν την πρόσληψη φαγητού αλλά να προτιμήσουν τα πολλά, μικρά και ελαφρά γεύματα, που δεν βαραίνουν το στομάχι.
5ος μύθος
Για να μαυρίσουμε πρέπει πρώτα να κοκκινίσουμε.
H δερματολόγος εξηγεί: Το κοκκίνισμα αποτελεί πρώτη ένδειξη ηλιακού εγκαύματος και σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται υποχρεωτικό στάδιο της διαδικασίας του μαυρίσματος. Αλλωστε, αναλόγως με το αν το δέρμα τους μόνο κοκκινίζει ή μαυρίζει απευθείας, διακρίνονται οι άνθρωποι -με βάση το φωτότυπό τους- σε πέντε κατηγορίες, που ξεκινούν από την πολύ λευκή επιδερμίδα της καυκάσιας φυλής μέχρι τη μελαμψή των Αφρο-αμερικανών. Οσοι λοιπόν κοκκινίζουν στον ήλιο είναι περισσότερο ευάλωτοι στις βλάβες της υπεριώδους ακτινοβολίας και συνεπώς αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν φωτογήρανση ή δερματικό καρκίνο με την πάροδο των ετών, αν εξακολουθούν να μη χρησιμοποιούν προστασία.
6ος μύθος
Δεν μπαίνουμε στη θάλασσα μετά το φαγητό.
Ο παθολόγος εξηγεί: Δεν πρόκειται για μύθο αλλά για ιατρικό κανόνα τον οποίο δεν πρέπει να παραβούμε, καθώς στην αντίθετη περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος πνιγμού από παλινδρόμηση τροφής. Συνεπώς, επιβάλλεται να περιμένουμε δύο με τρεις ώρες μετά το φαγητό προτού βουτήξουμε για να κολυμπήσουμε, αν και το ακριβές χρονικό διάστημα παραμονής εξαρτάται από το είδος και την ποσότητα της καταναλωθείσας τροφής. Περισσότερο χρόνο πέψης απαιτούν οι λιπαρές τροφές, καθώς τα λίπη αργούν να διασπαστούν στο στομάχι.
7ος μύθος
Το καλοκαίρι χρειαζόμαστε λιγότερο ύπνο.
Ο παθολόγος εξηγεί: Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, κάθε άνθρωπος χρειάζεται κατά μέσο όρο επτά ώρες ύπνου την ημέρα, κάτι που φυσικά εξαρτάται από την οργανική του κατάσταση και την ηλικία του. Το καλοκαίρι δεν ενεργοποιείται κάποιος ειδικός μηχανισμός που να περιορίζει τις ανάγκες σε ύπνο. Ωστόσο, είναι πιθανό, λόγω της αυξημένης ηλιοφάνειας, να διαταράσσονται η έκκριση μελατονίνης και ο κιρκαδιανός ρυθμός, που ελέγχει την υπνηλία και την εγρήγορση. Τέτοιου είδους διαταραχές μπορούν να υπαγορεύσουν λιγότερες ώρες ύπνου, όχι όμως υποχρεωτικά στο σύνολο του πληθυσμού.
8ος μύθος
Τα γιατροσόφια της γιαγιάς θεραπεύουν τα ηλιακά εγκαύματα.
H δερματολόγος εξηγεί: Το βούτυρο, η ντομάτα, το αγγούρι και η οδοντόπαστα -δηλαδή όλες εκείνες οι συμβουλές που έδινε η γιαγιά για τα «ατυχήματα» της παραλίας- δεν αποτελούν την ενδεικνυόμενη θεραπεία των ηλιακών εγκαυμάτων, παρά το ότι ανακουφίζουν από το κάψιμο. Αν το έγκαυμα είναι σοβαρό, χρειάζεται επειγόντως να το δει γιατρός. Αν δεν είναι -μέχρι να αναζητήσουμε ιατρική συμβουλή- μπορούμε να δροσίσουμε την πληγείσα περιοχή με δροσερό νερό και στη συνέχεια να απλώσουμε πάνω της ειδική κρέμα κατά των εγκαυμάτων. Για την αντιμετώπιση του πόνου μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κρύα κομπρέσα ή παγοκύστη αλλά χρειάζεται προσοχή γιατί ο πάγος απαγορεύεται να έρθει απευθείας σε επαφή με το καμένο δέρμα.
9ος μύθος
Ο ήλιος καίει μόνο μεταξύ 12 μ. με 2 μ.μ.
Ο φυσικός-μετεωρολόγος εξηγεί: Ο ήλιος έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει σοβαρά εγκαύματα από τις 11 το πρωί μέχρι και τις 4 το απόγευμα. Οι ακτίνες του γίνονται πιο επιβλαβείς τις μεσημεριανές ώρες, δηλαδή από τη 1 μ.μ. μέχρι τις 3 μ.μ., καθώς τότε πέφτουν σχεδόν κάθετα στην επιφάνεια της Γης, με αποτέλεσμα να διανύουν μικρότερη απόσταση μέσα στην ατμόσφαιρα και να απορροφώνται λιγότερο από το στρώμα όζοντος. Αντίθετα, νωρίτερα το πρωί και αργότερα το απόγευμα, η UV ακτινοβολία φτάνει με εξασθενημένη ένταση στη Γη, γιατί καθώς πέφτει με μεγάλη κλίση απορροφάται περισσότερο από την ατμόσφαιρα. Ωστόσο, λόγω της καταστροφής που έχει υποστεί το στρώμα όζοντος, την τελευταία 15ετία έχει μειωθεί σημαντικά η απορρόφηση όλου του UV φάσματος, κάτι που σημαίνει ότι οι ακτίνες του ήλιου έχουν γίνει πιο επιθετικές. Ετσι μειώνεται δραστικά, σε σχέση με το παρελθόν, ο χρόνος παραμονής στον ήλιο που προκαλεί βλάβη ίδιου βαθμού.
www.e-tipos.com
