«Αν δεν ξέρεις γιατί μιλάς καλύτερα να σωπαίνεις»
Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
Σήμα-κατατεθέν στο ελληνικό τραγούδι, οι Κατσιμιχαίοι ήταν τραγουδοποιοί, προτού να εφευρεθεί ο όρος. Στις επάλξεις μια 20ετία σημάδεψαν γενιές και γενιές με τραγούδια-παρακαταθήκες της παρέας. Και ύστερα, καθώς όλα άλλαζαν κι όλα τα ίδια έμεναν, διέλυσαν το «συγκρότημά» τους και αποτραβήχτηκαν.
Το 2004 ο Πάνος επέστρεψε με τον πρώτο του προσωπικό πια δίσκο, τις «Μπαλάντες των Πολυκατοικιών», και έκτοτε προτίμησε να εμφανίζεται σποραδικά σε μικρούς χώρους. Αποτραβήχτηκε δηλαδή, τουλάχιστον αν κρίνει κανείς με τους συνήθεις κανόνες της υπερέκθεσης.
Δεν σταμάτησε ωστόσο να περπατά στον κόσμο και στην πόλη. Αντίθετα μάλιστα. Οι βραδινές του διαδρομές στο Φάληρο, στην Πλάκα, στο Σύνταγμα και στο Πολυτεχνείο ή στην παλιά του γειτονιά στο Μπραχάμι, εν είδει περιπλάνησης «του Μάρκο Πόλο στο παρελθόν», συλλέγουν εικόνες και αίσθημα. Οταν θα 'ρθει η ώρα θα μεταφραστεί αβίαστα σε τραγούδι...
Μέχρι τότε έχουμε τουλάχιστον μια ευκαιρία να τον δούμε απόψε στο Θέατρο των Βράχων και μάλιστα με τον Μανώλη Ρασούλη (συμμετέχει και ο Μάνος Ξυδούς). Αυτή μάλιστα είναι μια συναυλία που «εκκρεμούσε χρόνια. Ο Μανώλης είναι πολύ παλιός φίλος -γνωριστήκαμε χειμώνα του '76 στους "Αχαρνής" του Σαββόπουλου. Είναι όμως και ο άνθρωπος που έκανε την παραγωγή του πρώτου μας δίσκου ("Ζεστά Ποτά"). Πίεσε την τότε εταιρεία του, την ΕΜΙ -τότε τον είχαν ανάγκη γιατί έκανε μεγάλες επιτυχίες- και μας έκανε το δίσκο σε μια νύχτα και υπό συνθήκες... ηρωικές. Μέσα σε 80 ώρες γράψαμε όλα τα τραγούδια και με τη βοήθεια του Σπάθα και του Αντύπα έγινε κι η μίξη και τα πάντα. Στον Μανώλη χρωστάμε την είσοδό μας στο ελληνικό τραγούδι».
- Η εμφάνιση αυτή είναι μια «παρένθεση» για εσάς που αποφεύγετε τους μεγάλους χώρους...
«Μετά από χιλιάδες συναυλίες σε μεγάλους χώρους, μικρούς χώρους, γήπεδα, θέατρα, καλοκαίρια και χειμώνες, ένιωσα την ανάγκη να κάνω λίγες εμφανίσεις σε μικρούς χώρους και σε διαφορετικό τόπο κάθε φορά, έτσι ώστε να διατηρώ το κέφι του ερασιτέχνη, όπως ακριβώς όταν πρωτοξεκινήσαμε. Μου φαίνεται πια χαμαλίκι να πηγαίνω κάθε βράδυ σε έναν χώρο».
- «Το τραγούδι μας θα διατηρήσει τη δύναμή του και σε χώρους που δεν μας αρέσουν», λέγατε πάντως το '99 σε μια συνέντευξή σας. Το πιστεύετε ακόμα;
«Κοίτα να δεις σύμπτωση! Με πήρε χθες το βράδυ, έξαλλος ένας παλιός φίλος. "Είδα, μου λέει, τις πρόβες του Fame Story κι ετοιμάζονταν να πουν το 'Για ένα κομμάτι ψωμί'. Του είπα το ίδιο: ότι το τραγούδι μας θα διατηρήσει τη δύναμή του και σε χώρους που δεν μας αρέσουν ή με τους οποίους ίσως δεν συμφωνούμε. Πού είναι το πρόβλημα; "Μα, μου λέει, επιτρέπετε να σας χρησιμοποιούν σαν άλλοθι;". "Θυμάμαι πολλούς νεαρούς, του απάντησα, δήθεν τάχα μου προοδευτικούς, που το 1985 όταν βγήκαν τα 'Ζεστά Ποτά', άκουγαν το 'Για ένα κομμάτι ψωμί' με πάθος, για να είναι, όπως κατάλαβα μετά, μέσα στη μόδα. Ε, τώρα έχουν εξελιχθεί σε κάτι τύπους με τους οποίους ούτε καλημέρα δεν θέλω να ανταλλάξω. Το Fame Story σε μάρανε;" Παρεμπιπτόντως, ζαπάροντας στο ημίχρονο ενός αγώνα, είχα δει κι εγώ την πρόβα κι ότι το παλικάρι έλεγε ωραία το τραγούδι. Και το πίστευε, όπως κι ο Πάνος ο Μεταξόπουλος που τον παρακολουθούσε. Γιατί όχι; Και σε τελική ανάλυση, πιστεύω ότι ούτε το "Για ένα κομμάτι ψωμί" θα βλάψει το Fame Story, ούτε το Fame Story το τραγούδι».
- Πολλοί από τους τραγουδοποιούς περνάτε διαστήματα απουσίας και σιωπής. Γιατί;
«Μα αν δεν σωπάσεις κάποιες περιόδους, που μπορεί να είναι και μεγάλες, πώς θα μπορέσεις να αφουγκραστείς το μέσα σου; Κι αν δεν ακούσεις τον εαυτό σου, πώς θα μιλήσεις πραγματικά για ό,τι συμβαίνει γύρω σου; Για τους δημιουργούς είναι απαραίτητη η σιωπή, η αυτοσυγκέντρωση ή ακόμα και η απομόνωση. Δεν ισχύει το ίδιο για τους τραγουδιστές -των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης- που έχουν πάντα το άγχος μήπως χαθούν κάποια περίοδο από τα πράγματα και τους ξεχάσει ο κόσμος. Εγώ βέβαια διαφωνώ, αλλά αυτή η άποψη επικρατεί και στους ίδιους και στις εταιρείες...».
- «...κι αν τώρα σ' άδειο τσίρκο ακροβατώ ξανά, σφραγίζοντας με νόημα το στόμα». Η σιωπή είναι και πολιτική στάση;
«Μπορεί μερικές φορές να είναι μια αξιοσέβαστη στάση. Αλλά, αν γίνει μόνιμη στάση απέναντι στα πράγματα, καταντάει δειλία και συνενοχή. Είναι επικίνδυνη. Αλλά κι αν δεν ξέρει κάποιος πότε, γιατί και για ποιον μιλά, είναι καραγκιόζης. Καλύτερα να σωπαίνει».
- Είχατε πάντοτε πολιτική άποψη. «Οι θεωρίες πούντιασαν και πάθαν πνευμονία», γράφατε. Ασθενούν ακόμα;
«Βαρύτατα. Αλλά φταίμε εμείς που δεν μπορούμε να τους δώσουμε καινούργιο περιεχόμενο και νόημα έτσι ώστε να ανταποκριθούν στους καινούργιους καιρούς. Κανένα πολιτικό κίνημα και καμία επανάσταση δεν έγιναν ποτέ για θεωρητικούς λόγους. Ολα τα διαμορφώνει η ανάγκη. Υπάρχουν πολλά κρίσιμα ζητήματα στην εποχή μας. Τι να πούμε τώρα; Οτι τα 2/3 στον πλανήτη πεινάνε και δεν έχουν νερό να πιούνε, ότι το περιβάλλον κατέρρευσε, ότι ο πλανήτης πνέει τα λοίσθια και όπου να 'ναι θα τα τινάξει και μαζί του κι εμείς; Το ζήτημα είναι αν έχουμε μυαλό να τα δούμε όλα αυτά. Αλλιώς τι να σου κάνουν οι θεωρίες. Εδώ λέμε ότι χάθηκε η κοινή λογική, ότι τρελαθήκαμε τελείως».
- «Τίποτα δεν έχει αλλάξει και τίποτα δεν είναι όπως παλιά», τραγουδούσατε. Ισχύει αυτό στη δική σας ζωή;
«Ισχύει 100%. Επειδή δεν μ' αρέσει να εθελοτυφλώ, ξέρω ότι τα ουσιώδη ζητήματα εξακολουθούν να είναι τα ίδια. Ιδιες είναι κι οι αγωνίες μου, άσχετα αν τα πράγματα δείχνουν ότι έχουν αλλάξει προς το καλύτερο κι άσχετα αν ζω κι εγώ σ' αυτή την εικονική πραγματικότητα».
- Τι σας εξοργίζει;
«Η αγραμματοσύνη. Οταν ένας λαός δεν ξέρει τη γλώσσα του και την Ιστορία του, τότε είναι καταδικασμένος μοιραία να υποστεί τεράστιες ήττες. Βγαίνουν στην επιφάνεια όλα τα αρνητικά στοιχεία, ο αμοραλισμός, ο ωχαδερφισμός, η κουτοπονηριά, το ποιος θα φάει τον άλλον, το να ανέβουμε γρήγορα και εύκολα, το να πλουτίσουμε αύριο, να γίνουμε διάσημοι σήμερα και όλα αυτά σε βάρος της κοινωνίας ολόκληρης που έχει καταντήσει σκέτη ζούγκλα. Περισσότερο λυπάμαι τους πιτσιρικάδες. Κοιτάω την κόρη μου μερικές φορές και αναρωτιέμαι τι να τη συμβουλέψω; Να γίνει λύκος ή αρνί; Πώς θα ζήσει μέσα σ' αυτό το ψυχιατρείο;».
- «Ζούμε τις μικρές μας ιστορίες...». Αυτές καταγράφετε στα τραγούδια σας. Για τις «Μπαλάντες των Πολυκατοικιών» έχετε μάλιστα διηγηθεί πώς γεννήθηκαν όταν είδατε μια οικογένεια Ρώσων που υποδέχτηκε τραγουδώντας στο αθηναϊκό της παράθυρο το χιόνι. Απ' το δικό σας παράθυρο τι είδατε την τελευταία φορά;
«Προχθές, βραδάκι, είδα απέναντι στην πλατεία μια ορχήστρα 20-25 εφήβων, να παίζουν υπέροχα ελληνικά τραγούδια: Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Λοΐζο και άλλα πολλά. Ράγισε η καρδιά μου από τη συγκίνηση. Πίσω τους είχαν ένα πανό που έλεγε "Ορχήστρα Ηλιούπολης - Μάνος Λοΐζος - δωρεάν παιδεία για το λαό". Δεν ξέρω ποιος το διοργάνωνε. Μάλλον το δόλιο το ΚΚΕ. Πολύ συγκινητικό. Κι όταν τέλειωσε αυτή η εκδήλωση, 2-3 τα ξημερώματα, είχαν απομείνει καμιά εικοσαριά πιτσιρικάδες, οι οποίοι άκουγαν από ένα ραδιοκασετόφωνο χιπ-χοπ. Δεν είναι υπέροχο;».
*Τα εισιτήρια για τη συναυλία (9.30 μ.μ.) στοιχίζουν 20 ευρώ και προπωλούνται στο περίπτερο του Φεστιβάλ Βράχων στο Σύνταγμα, στο δημαρχείο και το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Βύρωνα, στα ταμεία του Θεάτρου Βράχων, στα Metropolis, στο δισκοπωλείο Salina (Υμηττού 125) και στο τηλ.: 8011160000.
ενετ- 29/06/2006
