Είναι οι «Δρόμοι» Ματζόρε ή Μινόρε;

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Φυσικά ΟΧΙ! Όμως…

Ο λόγος που στο άρθρο αυτό γράφω λίγα πράγματα για το μπουζούκι, ενώ παίζω ελάχιστα, είναι διότι μέχρι τώρα ασχολήθηκα με την παρουσίαση των «Ανατολικών δρόμων» [Δείτε το άρθρο: Just Temperament]  αλλά με τροποποιημένες φυσαρμόνικες (λιμάρισμα γλωσσιδίων) και με κλαρίνο, ενώ η παρουσίαση θα ήταν καλύτερη με μπουζούκι.

Απλά θα αναφέρω μερικά βασικά που μ’ έκαναν να κατανοήσω καλύτερα τους δρόμους.

Αρχικά τα μπουζούκια ήταν τρίχορδα - 3 σειρές (6 χορδές σε 3 ζευγάρια), κουρδισμένες σε φθόγγους (DD - AA - DD).

Λέγεται ότι το τρίχορδο είναι το πιο κατάλληλο για ρεμπέτικα.

Μετά εμφανίστηκε το τετράχορδο μπουζούκι με κούρδισμα CC – FF – AA – DD (ανά ζεύγος). Σ’ αυτό η ταστιέρα του είναι σχεδόν 2πλάσια σε πλάτος από την του 3-χορδου.

Τα τετράχορδα είναι μεγαλύτερα, άρα και πιο γεμάτα ηχητικά.

Λέγεται ότι το 8-χορδο είναι το πιο κατάλληλο για ‘’σκυλάδικα’’.

Όλα τα όργανα με τάστα, πνευστά, πλήκτρα [Συγκερασμένο Σύστημα - Equal Temperament] παίζουν και τους δρόμους.

Η διαφορετικότητα των δύο ειδών μπουζουκιού δεν  έχει να κάνει με το αν κάποιος δρόμος παίζεται πιο καλά με τρίχορδο ή με τετράχορδο.

Το θέμα είναι αν οι δρόμοι μεταφέρονται σωστά στο Συγκερασμένο Σύστημα.

Οι δρόμοι Hitzaz (Φρύγιος Dominant Mode), Ousak (Φρύγιος Mode), Pastorale mode (Ποιμενικός) και πολλοί άλλοι δρόμοι βασίζονται στο στοιχείο του μικροτονικού συστήματος (δηλαδή φθόγγους που είναι μικρότεροι από ένα ημιτόνιο).

Maqams (Δείτε το άρθρο: «Κλίμακες, δρόμοι και maqams» που είναι το σύστημα των δρόμων που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή αραβική μουσική.

Το μικροτονικό σύστημα είναι πλήρως χρήσιμο για όργανα που μπορούν να το εκτελέσουν (πχ βιολί, ούτι, λύρα, κανονάκι, κλπ.).

Λέω πλήρως γιατί παίζοντας τους δρόμους, με όργανα όπως κλαρίνο, πιάνο, κιθάρα, μπουζούκι, φυσαρμόνικα (που είναι όργανα “Equal Temperament” - συγκερασμένο) είναι ουσιαστικά απλώς μια προσπάθεια αναπαραγωγής ήχων σε «Just Temperament - ασυγκέραστο» που παίζονται όμως από όργανα “Equal Temperament”).

Από τη στιγμή όμως που κάνουμε αυτή τη “προσαρμογή”, δηλαδή να παίξουμε τους δρόμους με όργανα “Equal Temperament”), οι μουσικοί μας εφαρμόζουν πλέον και τις έννοιες Ματζόρε/Μινόρε, ανάλογα με την απόσταση της 1ης από την 3η βαθμίδα.

Να πω πως όσους αυτοδίδακτους μουσικούς μπουζουκιού αλλά και κιθάρας έχω γνωρίσει, παίζοντας με τις τροποποιημένες φυσαρμόνικες μου δρόμους, χωρίς να τους πω σε ποιον δρόμο παίζω, βρίσκουν τα σωστά ακόρντα και μου λένε: Ματζόρε ή Μινόρε.

Έτσι από τους 6 δρόμους που έχω παρουσιάσει αναλυτικά στα παρακάτω links, οι:

• Χιτζάζ (Phrygian Dominant) και Ραστ (Mixolydian) θεωρούνται δρόμοι Ματζόρε. Θεωρούνται Ματζόρε διότι η 1η βαθμίδα του δρόμου απέχει από την 3η βαθμίδα  απόσταση: “τόνος + τόνος”
• Νιαβέντ, Ουσάκ, Ποιμενικός και Δωρικός θεωρούνται δρόμοι Μινόρε. Θεωρούνται Μινόρε διότι η 1η βαθμίδα του δρόμου απέχει από την 3η  απόσταση “τόνος + ημιτόνιο”

To video αυτό λέει περίπου τα ίδια αλλά στα αγγλικά.

https://www.youtube.com/watch?v=0HB1i8RT37A