Παθολογική μεταφορά του ύψους της φωνής, που μπορεί να εμφανιστεί στην αρχή της εφηβείας στα αγόρια. Η φωνή διακυμαίνεται ανάμεσα στους υψηλούς τόνους της παιδικής φωνής και στους μπάσους τόνους της ανδρικής φωνής χωρίς να σταθεροποιείται.

Οφείλεται στη δυσαρμονική ανάπτυξη των οργάνων που μπορεί να συμβεί σ’ αυτή την ηλικία, π.χ. ο λάρυγγας να παραμένει παιδικός και έτσι οι μύες του λάρυγγα να μην είναι έτοιμοι να δεχθούν τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στον οργανισμό του εφήβου. Επίσης, μπορεί να οφείλεται σε ψυχολογικούς παράγοντες του ατόμου σε σχέση με το περιβάλλον του.

Ήχος

Ο ήχος είναι η υποκειμενική εντύπωση (αίσθημα) που προκαλείται στον εγκέφαλο, λόγω της διέγερσης των αισθητηρίων οργάνων της ακοής, από ταχείες μεταβολές πίεσης (φυσικό αίτιο) του ατμοσφαιρικού αέρα. Αυτές οι μεταβολές πίεσης, διαδίδονται με τη μορφή ηχητικών κυμάτων. Πολλές φορές στην πράξη, ο όρος ήχος χρησιμοποιείται ως ταυτόσημος με την έννοια των ηχητικών κυμάτων, πχ διάδοση του ήχου αντί του ορθότερου διάδοση των ηχητικών κυμάτων.

Τα ηχητικά κύματα παράγονται από σώματα που εκτελούν μηχανικές ταλαντώσεις (δονήσεις) και τα οποία στη συνέχεια διαδίδονται σε στερεά, υγρά και αέρια υλικά μέσα. Στο απόλυτο κενό, η ηχητική ενέργεια δεν διαδίδεται. Επομένως, τα ηχητικά κύματα είναι μηχανικά κύματα (ελαστικότητας), τα οποία μεταφέρουν μηχανική ενέργεια. Στα ρευστά (υγρά και αέρια) η ηχητική ενέργεια διαδίδεται πάντοτε με μία μορφή που είναι γνωστή ως διαμήκη κύματα , ενώ στα στερεά μπορεί να διαδίδεται επιπρόσθετα και με τη μορφή των εγκάρσιων κυμάτων.

Είδη και χαρακτηριστικά των ήχων

Έχουμε διάφορα είδη ήχων, πχ τους απλούς, τους σύνθετους, τους μεταβατικούς, κτλ. Η παραγωγή απλού ήχου είναι αρκετά δύσκολη. Ο σύνθετος ήχος είναι μείγμα πολλών απλών ήχων και αποτελείται από ένα θεμελιακό ήχο με μεγαλύτερη ένταση και από λίγους ή πολλούς απλούς που λέγονται ανώτεροι ή αρμονικοί ήχοι. Κάθε ήχος χαρακτηρίζεται από τρία υποκειμενικά χαρακτηριστικά: το ύψος, την ένταση και το ποιόν ή χροιά.

Το ύψος ενός ήχου μας επιτρέπει να τον χαρακτηρίσουμε βαρύ ή οξύ κι εξαρτάται από τον αριθμό των παλμικών κινήσεων που κάνει το ηχογόνο σώμα, κατά τη διέγερσή του, σε 1 δευτερόλεπτο (συχνότητα).

Όσο πιο μικρός είναι ο αριθμός των παλμικών κινήσεων, τόσο πιο βαρύς είναι ο ήχος, ενώ όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των παλμικών κινήσεων, τόσο πιο οξύς είναι ο παραγόμενος ήχος. Συχνότητα ήχου λέγεται ο αριθμός των παλμικών κινήσεων που εκτελεί ένα σώμα. Ανάλογα με τη συχνότητα, οι ήχοι διακρίνονται σε υπόηχους, υπέρηχους και ακουστούς ήχους.

Οι ακουστοί ήχοι είναι αυτοί που μπορούν να συλληφθούν από το ανθρώπινο αφτί και η συχνότητά τους βρίσκεται μεταξύ 16 παλμικών κινήσεων το δευτερόλεπτο και 20.000 παλμικών κινήσεων το δευτερόλεπτο. Οι ήχοι που η συχνότητά τους είναι κάτω από 16 παλμικές κινήσεις ονομάζονται υπόηχοι και δε συλλαμβάνονται από το αφτί του ανθρώπου. Επίσης οι ήχοι που έχουν συχνότητα πάνω από 20.000 παλμικές κινήσεις καλούνται υπέρηχοι και δε γίνονται ακουστοί. Η παραγωγή υπέρηχων που χρησιμεύουν για το τρύπημα διάφορων μεταλλικών αντικειμένων καθώς και στην ιατρική, για την καταστροφή ορισμένων κυτταρικών όγκων γίνεται με ειδικές συσκευές.

Η ένταση είναι η δύναμη του ήχου, δηλαδή αν ο ήχος είναι ισχυρός ή ασθενής και εξαρτάται από το πλάτος των παλμικών κινήσεων. Όσο μικρότερο είναι το πλάτος τόσο πιο ασθενής είναι ο ήχος κι όσο μεγαλύτερο είναι το πλάτος τόσο πιο ισχυρός είναι ο ήχος.

Είναι δυνατόν όμως δύο ήχοι να έχουν το ίδιο ύψος και την ίδια ένταση και να διαφέρουν μεταξύ τους, πχ αν ακούσουμε δύο ίδιους ήχους, έναν από βιολί και άλλον από μαντολίνο, τους ξεχωρίζουμε αμέσως. Το ιδιαίτερο αυτό χαρακτηριστικό που μας επιτρέπει να ξεχωρίζουμε δύο, κατά τα άλλα, ίδιους ήχους μεταξύ τους, είναι η χροιά. Το παραπάνω εξηγείται από το ότι οι παραγόμενοι ήχοι είναι σύνθετοι και αποτελούνται από ένα θεμελιακό ήχο και πολλούς άλλους αρμονικούς που βρίσκονται σε μια ορισμένη σχέση με το θεμελιακό. Έτσι η συχνότητα κάθε αρμονικού είναι ακέραιο πολλαπλάσιο της συχνότητας του θεμελιακού. Αν δηλαδή ο θεμελιακός παράγεται από 500 παλμικές κινήσεις στο 1 δευτερόλεπτο, οι αρμονικοί θα παράγονται από 1.000, 1.500, 2.000 παλμικές κινήσεις το δευτερόλεπτο.

Απλούς ήχους μπορούμε να πάρουμε από τα διαπασών και τους μακριούς ηχητικούς σωλήνες. Στην περίπτωση αυτή οι ήχοι δεν ξεχωρίζουν κατά τη χροιά, γιατί δεν έχουν αρμονικούς. Όπως είπαμε και παραπάνω, η διάδοση του ήχου στον αέρα γίνεται με τα ηχητικά κύματα. Η δημιουργία των ηχητικών κυμάτων είναι η εξής: Κάθε σώμα που παράγει ήχο μπαίνει σε παλμική κίνηση, που διαδίδεται προς όλες τις κατευθύνσεις. Τα στρώματα του αέρα, που βρίσκονται σ' επαφή με το ηχογόνο σώμα, διεγείρονται και μπαίνουν κι αυτά σε όμοια κίνηση με το σώμα, που μεταδίνεται παραπέρα. Έτσι τα ηχητικά κύματα φτάνουν στο αφτί μας. Δημιουργούνται στον αέρα πυκνώματα και αραιώματα σε σφαιρικό σχήμα, που, όταν φτάσουν στο αφτί μας, βάζουν σε παλμική κίνηση το ακουστικό τύμπανο και δημιουργείται έτσι το αίσθημα της ακοής.

Η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών πυκνωμάτων ή αραιωμάτων λέγεται μήκος του ηχητικού κύματος. Τα μικρά μήκη κύματος αντιστοιχούν σε μεγάλες συχνότητες και τα μεγάλα μήκη κύματος σε μικρές συχνότητες.

Οι ήχοι, που γίνονται ακουστοί από το ανθρώπινο αφτί, έχουν μήκη κύματος από 14 εκατοστά μέχρι 21,25 εκατοστά. Τα μήκη κύματος τα μικρότερα από 14 εκατοστά ονομάζονται υπερηχητικά κύματα. Οι φυσικοί κατόρθωσαν να φτιάξουν υπερηχητικά κύματα με πολύ μικρό μήκος κύματος, της τάξης του χιλιοστού του εκατοστομέτρου.

Διάδοση των ηχητικών κυμάτων

Oταν ένα ηχογόνο σώμα παράγει ήχο, οι παλμικές κινήσεις μεταδίδονται στο περιβάλλον του σώματος και το βάζουν σε παλμική κίνηση. Δημιουργούνται λοιπόν στον αέρα σφαιρικά ηχητικά κύματα που εκπέμπονται προς όλες τις κατευθύνσεις. Το κέντρο εκπομπής είναι το ηχογόνο σώμα.

Τα ηχητικά κύματα δεν διακρίνονται με το μάτι, είναι αόρατα, σε αντίθεση με τα κύματα στην επιφάνεια του νερού, που είναι ορατά. Αν όμως σταθούμε κοντά σ' ένα ηχογόνο σώμα καταλαβαίνουμε τον ήχο. Όσο πιο κοντά στο κέντρο εκπομπής βρισκόμαστε, τόσο δυνατότερος είναι και ο ήχος. Εάν απομακρυνθούμε πολύ από το κέντρο εκπομπής, θα φτάσει στιγμή που δε θα ακούμε πια τον ήχο, γιατί τα ηχητικά κύματα θα σβήνουν πριν φτάσουν στα αυτιά μας.

Για να ακουστεί ένας ήχος, θα πρέπει μεταξύ ηχογόνου σώματος και δέκτη των ηχητικών κυμάτων να υπάρχει κάποια ύλη (στερεό, υγρό ή αέριο). Ο ήχος δεν μεταδίδεται στο κενό. Αυτό αποδεικνύεται με τον παρακάτω τρόπο: Παίρνουμε ένα ηλεκτρικό κουδούνι και το βάζουμε μέσα σ' έναν κώδωνα αεραντλίας απ' όπου αφαιρούμε λίγο-λίγο τον αέρα, ώσπου να επικρατήσει τέλειο κενό. Κλείνουμε το διακόπτη κι επομένως το κύκλωμα και παρατηρούμε ότι ενώ η σφαίρα χτυπάει στα τοιχώματα του κουδουνιού δεν ακούγεται καθόλου ήχος.

Η ταχύτητα διάδοσης των ηχητικών κυμάτων στον αέρα είναι περίπου 340 μέτρα το δευτερόλεπτο (ή 1130 ft/sec). Στα υγρά είναι μεγαλύτερη και στα στερεά ακόμη πιο μεγάλη. Στο νερό των ποταμών π.χ, φτάνει τα 1.440 μ. και στο θαλασσινό νερό τα 1.500 μ. στο δευτερόλεπτο. Στο ξύλο είναι 4.000 μ. και στο σίδηρο 5.100 μ. στο δευτερόλεπτο.Η ταχύτητα του κύματος εξαρτάται από τις φυσικές σταθερές του αέρα καθώς και από την πίεση και την θερμοκρασία του.

Όταν τα ηχητικά κύματα στην πορεία τους συναντήσουν κανένα εμπόδιο, αναγκάζονται να γυρίσουν πίσω. Το φαινόμενο αυτό λέγεται ανάκλαση. Αν το εμπόδιο βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από 17 μέτρα, έχουμε το φαινόμενο της ηχώς, κατά το οποίο αν βρισκόμαστε σ' αυτήν την απόσταση από κάποιο εμπόδιο και φωνάξουμε, τότε ακούμε τη φωνή μας να επαναλαμβάνεται. Εάν υπάρχουν πολλά τέτοια εμπόδια τριγύρω, τότε ακούμε τη φωνή μας να επαναλαμβάνεται περισσότερες από μια φορές. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται πολλαπλή ηχώ. Αν όμως το εμπόδιο βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από 17 μέτρα, τότε ο ήχος απλώς δυναμώνει.

Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αντήχηση και στηρίζεται στο ότι τα ηχητικά κύματα ανακλώνται και επιστρέφουν ενισχυμένα, όταν συναντήσουν ένα πολύ κοντινό εμπόδιο.

Ηχητικά κύματα

Σκοπός του εκθέματος είναι η παρουσίαση της φύσης ενός ηχητικού κύματος. Η διάταξη αποτελείται από ένα κυλινδρικό δοχείο το οποίο στη μία βάση του έχει μια ελαστική επιφάνεια και στην άλλη ένα κυκλικό άνοιγμα. Απέναντι από το κυλινδρικό αυτό δοχείο βρίσκονται κρεμασμένες ένα σύνολο στρογγυλών επιφανειών, οι οποίες είναι ελεύθερες να κινηθούν στην οριζόντια διεύθυνση. Χτυπήστε την ελαστική επιφάνεια και παρατηρήστε την αντίδραση των στρογγυλών επιφανειών. Ακουστέ τον ήχο του χτυπήματός σας στο τύμπανο και μετά από λίγο χρόνο παρατηρήστε την κίνηση των στρογγυλών πλαστικών δίσκων και τον ήχο που παράγεται καθώς αυτές συγκρούονται μεταξύ τους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμπεριφορά των στρογγυλών πλαστικών δίσκων ακόμα και σε ασθενή χτυπήματα της μεμβράνης. Η διάταξη αυτή επιδεικνύει τον τρόπο, με τον οποίο η μηχανική ταλάντωση της επιφάνειας του τυμπάνου μεταφέρεται στους στρογγυλούς πλαστικούς δίσκους, μέσα από την δημιουργία και διάδοση ηχητικών κυμάτων, δηλαδή μηχανικών ταλαντώσεων των μορίων του αέρα.

Επιστημονική Θεώρηση.

 Ως κύμα ορίζεται η διάδοση μιας διαταραχής στο χώρο.  Το κύμα μεταφέρει ορμή και ενέργεια από ένα σημείο του χώρου σε ένα άλλο. Κάθε κύμα παράγεται από μια πηγή. Στο έκθεμα το ρόλο της πηγής παίζει η ελαστική επιφάνεια του τυμπάνου. Καθώς η πηγή ταλαντώνεται, θέτει σε ταλάντωση τα κοντινά της μόρια του αέρα. Τα μόρια αυτά θέτουν σε ταλάντωση τα κοντινά τους μόρια και μ' αυτόν τον τρόπο το κύμα διαδίδεται στο χώρο. Καθώς η ελαστική επιφάνεια του τυμπάνου ταλαντώνεται, στο εσωτερικό του κυλινδρικού δοχείου δημιουργείται μια σειρά από περιοχές του αέρα με αυξημένη πυκνότητα που λέγονται πυκνώματα και μια σειρά από περιοχές του αέρα με μειωμένη πυκνότητα που λέγονται αραιώματα. Η αλληλουχία αυτή των πυκνωμάτων και αραιωμάτων βρίσκει διέξοδο στην κυκλική οπή και διαφεύγει από το δοχείο. Το ηχητικό αυτό κύμα ταξιδεύει στον αέρα μέχρι να φθάσει στα ελάσματα τα οποία θέτει σε ταλάντωση. Παρατηρούμε ότι η κίνηση του κύματος είναι σχεδόν ευθύγραμμη σε αντίθεση με τα κοινά ηχητικά κύματα. Το φαινόμενο αυτό είναι αποτέλεσμα της ύπαρξης του κυλινδρικού δοχείου που παίζει το ρόλο ενός κατευθυντήρα. Τελικά, η ενέργεια του χεριού μας μέσα από το μηχανικό κύμα που παρήγαγε η συσκευή, μεταφέρθηκε στα ελάσματα. Χτυπήματα της μεμβράνης με μεγάλη δύναμη μεταφέρουν μεγάλο ποσό ενέργειας με αποτέλεσμα να κινούν περισσότερα ελάσματα από όσα ένα ασθενές χτύπημα της μεμβράνης. Στα δυνατά χτυπήματα η κίνηση των ελασμάτων είναι μεγαλύτερη και ο ήχος που παράγεται ισχυρότερος.

Το παιδί, οι ήχοι και το αυτί

Το αυτί στο νήπιο είναι ένα όργανο έτοιμο να λειτουργήσει ως μεσάζων στην αποταμίευση ήχων στον εσωτερικό του κόσμο. Ανάλογα με το ηχητικό περιβάλλον στο οποίο θα μεγαλώσει, θα είναι και τα ακούσματα, τα ηχοχρώματα με τα οποία το νήπιο θα εξοικειωθεί και τα οποία θα θεωρεί αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινής του ζωής. Όποια και αν είναι αυτά, καλά ή κακά, εντυπωσιακά ή όχι, απαλά ή σκληρά, άγρια ή ήπια, δυνατά ή σιγανά, θα αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος της ζωής του σε βαθμό ώστε, εάν κάποια από αυτά ατονήσουν ή πάψουν να υπάρχουν, ιδιαίτερα στο βαθμό ισορροπίας που το νήπιο ήταν συνηθισμένο, θα δημιουργηθεί πρόβλημα: το νήπιο θα νιώθει μέσα του ένα κενό, κάτι θα του λείπει.

Είναι λάθος να θεωρούμε ότι οι μικρής διάρκειας δυνατοί, σκληροί ή αντιαισθητικοί ήχοι δημιουργούν μόνιμη αρνητική ηχητική εικόνα στο παιδί. Μπορεί προς στιγμήν να αντιδράσει, ψυχικά ή σωματικά, αλλά οι αρνητικοί ήχοι −ας τους ονομάσουμε έτσι− είναι αυτοί που κρατούν ισορροπία στον εσωτερικό κόσμο του παιδιού. Είναι το αντίβαρο στον απαλό, ήρεμο, ήσυχο ήχο, ο οποίος, όταν επαναλαμβάνεται σε μόνιμη βάση, δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα: ισοπεδώνει τα πάντα μέσα μας, λειτουργεί σαν Προκρούστης την έντασης και του «χρώματος» των συναισθημάτων μας. Μαζί του τα χρώματα ατονούν, ξεθωριάζουν. Ένας σκληρός, τραχύς και αποκρουστικός ήχος μάς αναστατώνει όπως ένα βότσαλο που ταράζει τα ήρεμα νερά μιας λίμνης. Όταν η αναστάτωση αυτή δεν είναι μόνιμη, λειτουργεί θετικά, αφού μεταβάλλει τη σταθερά γλυκιά ηχητική εικόνα, μια εικόνα που από ένα σημείο και πλέον δεν προσφέρει τίποτα.

Η μεγάλη ποικιλία των ήχων σε ένταση και ηχόχρωμα διευρύνουν τους ηχητικούς ορίζοντες του παιδιού. Όπως το μάτι, όταν είναι υποχρεωμένο να βλέπει καθημερινά μόνο μια κόκκινη παπαρούνα σ’ έναν απέραντο κάμπο, θα κουραστεί, έτσι και το αυτί αναζητεί ποικιλία ήχων, μόνων ή σε συνδυασμό με άλλους. Η ποικιλία αυτή ισορροπεί τα πάντα, μάλιστα όταν η συνύπαρξη γίνεται μεταξύ των φθόγγων μιας τέλειας αρμονίας.

Ακόμη και ο δυνατός, σκληρός, ακαθόριστος ήχος, ο θόρυβος, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής του παιδιού. Είναι ο πιο απλός και πρακτικός τρόπος να εκδηλώσει ένα παιδί τη χαρά και τον ενθουσιασμό του, την αγωνία ή το φόβο του. Μέσα από το θόρυβο το παιδί μάς επισημαίνει την παρουσία του. Αν και κατά βάθος μπορεί να το φοβίζει, μέσα από το φόβο αυτό επιτίθεται και αμύνεται ταυτόχρονα. Παρατηρήστε τα νήπια όταν προκαλούν έντονο θόρυβο κτυπώντας κάτι με δύναμη: φοβούνται, αλλά την ίδια στιγμή χαίρονται. Αν και αισθάνονται τη χαρά του φόβου, συνεχίζουν ωστόσο το «παιγνίδι» τους − γιατί σαν παιγνίδι το βλέπουν, σαν παιγνίδι το νιώθουν.

Σε όλες αυτές τις εκδηλώσεις πρωταγωνιστής είναι το αυτί. Τίποτα από όλα αυτά δεν θα συνέβαινε, αν το αυτί δεν αντιδρούσε. Αιώνια σιωπή θα επικρατούσε. Τι χρώμα θα είχαν τότε το κλάμα, το γέλιο, η χαρά, ο φόβος, ο πόνος; Όλες οι ανθρώπινες εκδηλώσεις θα χάνονταν, αφού το αυτί καταγράφει και καθορίζει το είδος, το μέγεθος και την ποιότητα κάθε εκδήλωσης.

Το αυτί βοηθά την ψυχική, συναισθηματική και πνευματική ισορροπία και εξομάλυνση. Γι’ αυτό και χρειάζεται να το βοηθήσουμε, να το «μορφώσουμε» ώστε να αντιδρά άμεσα, θετικά ή αρνητικά, να είναι σε θέση να καταγράφει και να αξιολογεί οτιδήποτε συμβαίνει γύρω του.

Το αυτί βρίσκεται σε άμεση επαφή και συνεργασία με το νου και την καρδιά. Γι’ αυτό, όταν λέμε να «μορφώσουμε» το αυτί, στην πραγματικότητα εννοούμε και τα άλλα δύο, το νου και την καρδιά, αφού αυτά είναι οι τελικοί αποδέκτες αυτής της μόρφωσης. Το αυτί λειτουργεί ως μεσάζων: προμηθεύει το υλικό που ο νους και η καρδιά επεξεργάζονται. Και μόνον η σκέψη της απόλυτης και μόνιμης σιωπής, μάς δημιουργεί έναν απεριόριστο κι απροσδιόριστο φόβο: ο ήχος της σιωπής είναι ο πιο συγκλονιστικός, ο πιο σκληρός. Κάθε ήχος, ανάλογα με την οξύτητα, την ένταση και το ηχόχρωμά του, προκαλεί διαφορετικές καταστάσεις στη ψυχή του παιδιού, που, με τη σειρά του, αντιδρά με διάφορους τρόπους.

Το αυτί αποτελεί το βασικότερο όργανο ισορροπίας τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού κόσμου του παιδιού, ο δεύτερος, άλλωστε, είναι πάντοτε αποτέλεσμα του πρώτου. Θα ήταν ευχής έργο να υπήρχε ένα πρόγραμμα με στόχο τη «σωστή εκπαίδευση» του αυτιού από τη στιγμή που ένα παιδί γεννιέται, αφού το αυτί είναι ο μεγάλος συντονιστής, ο εξισορροπιστής και καθοδηγητής των πάντων. Είναι το όργανο μέσα από το οποίο περνούν αλλά και στο οποίο οδηγούν όλοι οι δρόμοι από τον εξωτερικό στον εσωτερικό μας κόσμο. Ποτέ όμως δεν του δώσαμε σημασία. Μόνο όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με τη μουσική, αλλά κι αυτοί το αξιοποίησαν για άλλους λόγους, κι όχι για την εσωτερική ψυχική, συναισθηματική και πνευματική ισορροπία.

Η σωστή ομιλία, η ορθή άρθρωση και απόδοση των φωνηέντων και των συμφώνων, ο σωστός τονισμός, το χρώμα της φωνής ανάλογα με το περιεχόμενο, η επιτάχυνση ή επιβράδυνση της ομιλίας, όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της σωστής εκπαίδευσης του αυτιού. Το ποσοστό επιτυχίας εξαρτάται από το επίπεδο άσκησης του αυτιού στα πρώτα ευαίσθητα και παρθένα χρόνια της προετοιμασίας, πριν ακόμη οι εξωτερικοί εχθροί, με τις συνεχείς επιθέσεις τους, αλλοιώσουν το απροστάτευτο κι ευαίσθητο αυτό όργανο, καθιερώσουν τον δικό τους ηχητικό κόσμο της ρύπανσης και το εθίσουν σε μόνιμες αρνητικές καταστάσεις, οι οποίες δύσκολα μπορούν να ανατραπούν.

Στα πρώτα βήματα του νηπίου, ηχητικές καταστάσεις από διάφορες πηγές, προσεκτικά επιλεγμένες ως προς τις εναλλαγές στην ένταση και το χρώμα, είναι ό,τι καλύτερο για τους μικρούς ακροατές. Οι ήχοι αυτοί θα πρέπει να διαθέτουν μεγάλη ποικιλία, από τους πιο φυσικούς μέχρι τους πιο τεχνητούς. Ρόλο πρωταγωνιστή, στην περίπτωση αυτή, παίζει ο ήχος και το ηχόχρωμα της φωνής της μάνας, που το νήπιο μετατρέπει σε ηχητικό ευαγγέλιο. Το γνώριμο αυτό ηχόχρωμα δίνει στο νήπιο τη ευκαιρία για χαρά, γέλιο, ξεσήκωμα. Το νανούρισμα της μητέρας το ηρεμεί, και το παιδί αφήνεται με απόλυτη ασφάλεια στη αγκαλιά της να κοιμηθεί. Εχέγγυα εγκατάλειψη...

Θα πρότεινα ειδικοί παιδαγωγοί-εμψυχωτές να ασχοληθούν σοβαρά με το ζήτημα αυτό στο νηπιαγωγείο, με το αυτί. Ειδικές ασκήσεις με ποικίλους ήχους από όργανα, μελωδίες, ρυθμικά σχήματα κρουστών, ήχους από το άμεσο και έμμεσο περιβάλλον και γενικότερα από τη φύση θα μπορούσαν να «μορφώνουν» το αυτί των μικρών παιδιών, μέσα από ένα συνεχές παιγνίδι με στόχους υψηλούς.

Η καλλιέργεια του αυτιού έχει τεράστια σημασία, και με αυτό δεν εννοώ, βεβαίως, το να είναι σε θέση το παιδί να αποδίδει σωστά –τονικά– ένα τραγούδι ή κάποιους φθόγγους. Εννοώ όσα ήδη ανέφερα παραπάνω.

Όχι μόνο δεν συμβαίνει αυτό που προτείνω, αλλά κάτι τραγικό: την πιο ευαίσθητη περίοδο της ζωής των παιδιών μας, τη νηπιακή, την εμπιστευόμαστε σε νεαρές κοπέλες από την ανατολή, οι οποίες κατά χιλιάδες συρρέουν στη χώρα μας, και πιο πολύ στη ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Κύπρο.

Είναι φυσικό να φέρνουν μαζί τους τη δική τους κουλτούρα: ήθη, έθιμα, τρόπο ζωής, τρόπο ομιλίας. Ο τονισμός των λέξεων γίνεται σε διαφορετική κάθε φορά συλλαβή, με διαφορετική, κάθε φορά, ποικιλία τονισμού, κυρίως όταν μιλούν την ελληνική γλώσσα − με τρόπο διαφορετικό ως προς το ύφος, την έκφραση, τη σύνταξη και τους γραμματικούς κανόνες, πράγμα φυσικό, αφού δεν κατέχουν το νόημα και τη δομή της γλώσσας. Με άχρωμο, ισοπεδωμένο τονισμό των φωνηέντων και τόσα άλλα αρνητικά σημεία. Και όλα αυτά στην πιο σημαντική και ευαίσθητη ηλικία των παιδιών μας, ενώ εμείς εφησυχάζουμε κι ευτυχούμε γιατί οι κοπέλες αυτές «είναι η λύση». Αποκτούμε κάποια άνεση χρόνου και σε αντάλλαγμα τους προσφέρουμε την παρθένα ψυχή, το νου και την καρδιά των νηπίων μας, για να τους δώσουν εκείνες τα πρώτα και πιο βασικά «μαθήματα».

Δεν έχω τίποτα εναντίον των συμπαθέστατων αυτών πλασμάτων, που ξενιτεύονται για να ζήσουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους − τις βλέπω και τις θαυμάζω.

Τι κάνουμε όμως εμείς;

Το νήπιο 0-3 ετών ζει στο «ιδιωτικό-οικογενειακό» του νηπιαγωγείο. Μήπως το κράτος θα μπορούσε να υποχρεώσει τις μητέρες που έχουν νήπια στο σπίτι σε μια σειρά μαθημάτων, κατάλληλων για τα νήπια;

Οι ηλικίες 0-3 και 3-6 ετών έχουν ιδιαίτερη σημασία. Δεν θα έπρεπε να αφήνονται σε αυτοσχεδιασμούς. Την αδιαφορία μας αυτή θα πληρώσουν τα παιδιά μας, όταν ύστερα από κάποια χρόνια τα προβλήματα θα αρχίσουν να εμφανίζονται. Τότε όμως θα είναι αργά: δεν «κτίζονται» οι επόμενες ηλικίες (πνευματικές, ψυχικές, συναισθηματικές) σε αμφίβολα θεμέλια και τέτοιες καταστάσεις δεν διορθώνονται.

Τα παιδιά δεν μπορούν να ξαναγίνουν νήπια, ώστε να λειτουργήσουν όλα σωστά από την αρχή.

Ο Ήχος που δεν ακούνε οι ενήλικες.

Είναι επιστημονικά μελετημένο γεγονός ότι ο μέσος άνθρωπος χάνει την δυνατότητα να ακούει ένα φάσμα ήχων όσο μεγαλώνει.
Η απώλεια μάλιστα δεν είναι γενική και αφηρημένη: Υπάρχει ένα συγκεκριμένο φάσμα ήχων υψηλής συχνότητας (στα 17.4 kHz) που οι μόνο οι έφηβοι και τα παιδιά ακούνε. Είναι ένα πράγμα παρόμοιο με εκείνες τις ειδικές σφυρίχτρες που καλούν τους σκύλους.

Συνέπεια αυτού του γεγονότος, εκτός από το σχετικό πείραγμα, είναι μια σειρά από καινοτομίες. Η πιο σαχλή ήταν μια εφαρμογή  για κινητό τηλέφωνο ώστε να ακούει κανείς τον σχετικό ήχο.

Η πιο σημαντική, σε όλα τα επίπεδα, είναι το “Κουνούπι”, “Mosquito”:
Το Mosquito είναι μια συσκευή που εφευρέθηκε το 2005 στην Ουαλία από το Howard Stapleton και λέει πολλά για το κοινωνικό σύνολο. Το “Κουνούπι” έχει αποκλειστικό σκοπό να διώχνει νεαρά άτομα. Εκπέμπει στην προαναφερόμενη συχνότητα σε υψηλή ένταση (85 dB) και αποθαρρύνει ομάδες νεαρών ατόμων να μαζεύονται κοντά σε καταστήματα, δημόσιους χώρους κτλ. όπου δεν είναι “επιθυμητά”. Ο ήχος γίνεται σταδιακά όλο και πιο ενοχλητικός και τελικά μη ανεκτός. Το σύστημα φαίνεται να λειτουργεί μειώνοντας συναθροίσεις που οδηγούν σε βανδαλισμούς και αντικοινωνική συμπεριφορά σύμφωνα με σχολεία, δήμους και διάφορους οργανισμούς που υποστηρίζουν με ενθουσιασμό την εφεύρεση.

Η εταιρία έχει τέτοια επιτυχία που έχει πουλήσει πάνω από 6.000 συσκευές.

Περισσότερα μετά το άλμα

Έχοντας ζήσει στην Αγγλία, κατανοώ ότι βιώνει ένα πρόβλημα απείθειας και συμπεριφοράς συμμοριών από νεαρούς σε σημείο τέτοιο που πραγματικά εδώ στην Ελλάδα δεν μπορούμε να φανταστούμε. Σε κάποιο βαθμό δεν με ξενίζει το γεγονός ότι πολλοί Άγγλοι δέχονται μια τέτοια λύση.
Φυσικά, η “λύση” αγνοεί τους λόγους για τους οποίους 13χρονα και 15χρονα είναι εκτός ελέγχου, κάτι το οποίο προσωπικά θεωρώ πιο σημαντικό αν και ο ηλικιωμένος που φοβάται να βγει από το σπίτι του ίσως να διαφωνεί μαζί μου.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση πρέπει να προβληματίζει μια κοινωνία το γεγονός ότι χρησιμοποιεί τέτοιες συσκευές. Ακόμη και αν δεχτούμε ότι είναι λύση, είναι σίγουρα κατάντια.

Είναι σαν να έχω ένα περίστροφο στο σπίτι και να το περιφέρω απειλητικά μπροστά στην οικογένεια μου για να τους κρατάω σε σειρά: Ως μέθοδος λειτουργεί, αλλά κάτι μαρτυρά για την οικογενειακή αρμονία που ίσως είναι πιο σημαντικό.