Ηλιαχτίδες
Όπου μαυρίλα κλώθεται και γνέθεται./Ήλιοι μικροί γενείτε κι όλο αλέθετε.
01 Αυγούστου 2012, 18:57
Το παραμύθι και οι αδελφοί Γκριμμ
Περί παραμυθιών  

Εδώ και αρκετούς μήνες έχω σταματήσει να διαβάζω οποιοδήποτε άλλο είδος λόγου πλην ενός. Έχω περιοριστεί αποκλειστικά και μόνο στα παραμύθια. Πρώτη φορά στη ζωή μου έχω αγοράσει και διαβάσει τόσα πολλά παραμύθια. Τόμους ολόκληρους. Από την Ελλάδα, αλλά και απ΄ όλο τον κόσμο. Σύγχρονα και παλιότερα. « Επώνυμων» δημιουργών, αλλά και «ανώνυμων» λαϊκών ανθρώπων που έχουν διασωθεί από στόμα σε στόμα στο πέρασμα των χρόνων. Έχω εκπλαγεί από τον πλούτο και τη δύναμή τους. Έχω μάθει πράγματα για το συγκεκριμένο είδος λόγου που στο παρελθόν αγνοούσα. Έχω κυριολεκτικά μαγευτεί…

Αυτές τις μέρες φυλλομετρώ τον πρώτο τόμο του βιβλίου «Τα παραμύθια των αδελφών Γκριμμ», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα. Το λιγότερο που μπορώ να πω είναι ότι η δουλειά που κάνανε τα δύο αδέλφια είναι ε-ν-τ-υ-π-ω-σ-ι-α-κ-ή! Στο μυαλό και στη συνείδηση πολλών ανθρώπων(και μέχρι πρόσφατα και στο δικό μου) οι Γκριμμ ήταν απλά δύο πολλοί καλοί παραμυθάδες, με ένα πλήθος όμορφων ιστοριών στο ενεργητικό τους. Κι όμως. Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Οι αδελφοί Γκριμμ παρουσίασαν μία δουλειά επιστημονική, καταγράφοντας, διασώζοντας και διατηρώντας στον χρόνο εκατοντάδες λαϊκά γερμανικά παραμύθια…

Οι εκδόσεις Άγρα, με την ποιότητα που πάντα τις διακρίνει, προσφέρουν στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο-θησαυρό, που πέρα από τα παραμύθια, έχει μία εισαγωγή-δοκίμιο, χρονολόγιο των δύο αδελφών, καθώς και τον πρόλογό των ίδιων στην πρώτη έκδοση του βιβλίου τους.

Πάντα αναρωτιόμουν γιατί πολλοί άνθρωποι θεωρούν το παραμύθι «ευτελές» και το υποτιμούν. Γιατί αν κάνεις δώρο σε έναν ενήλικα ένα τόμο με παραμύθια ή –γιατί όχι- και ένα εικονογραφημένο παραμύθι δεν το βλέπει πάντα με καλό μάτι, χαμογελάει και δεν το θεωρεί «σοβαρό»; Ε, για ένα τέτοιο κοινό, που ακόμα δεν έχει αντιληφθεί ότι τα παραμύθια είναι για όλους, νομίζω ότι η καταλληλότερη απάντηση είναι Τα Παραμύθια των αδελφών Γκριμμ, από τις εκδόσεις Άγρα. Πολύ σοβαρότερο και πολύ πιο προσεγμένο, ασφαλώς πιο ενδιαφέρον και πιο ουσιαστικό από πολλά μυθιστορήματα της πλάκας που κυκλοφορούν…ελεύθερα!

 

 

 

 

 

 

 

 

11 σχόλια - Στείλε Σχόλιο

sven (01.08.2012)
Γιώτα,
 
το ενδιαφέρον για τα λαϊκά παραμύθια έφθασε στο ζενίθ του στην Ευρώπη στη διάρκεια του 19ουαιώνα εξαιτίας της απίστευτης και συνεχούς δουλειάς των αδελφών Γκριμμ, αλλά στη διάρκεια του 20ουαιώνα το λαϊκό παραμύθι, που διαπαιδαγώγησε ατέλειωτες γενιές ανθρώπων, άρχισε να χαρακτηρίζεται και να «υποβαθμίζεται» ως κάτι το «παιδικό». Σ΄αυτό βέβαια συντέλεσε και το περιεχόμενο των λαϊκών παραμυθιών που έβριθε από ωμότητες και έντονη βία. Έτσι ήταν ο κόσμος τότε, σκληρός και αδυσώπητος, και το λαϊκό παραμύθι, όπως ακριβώς και το αποκαλούμενο παιδικό, βοηθούσε, μεταξύ άλλων, και στο να επεξεργασθεί ο κόσμος όλη τη βία και την ωμότητα που ζούσε καθημερινά.
 
Ιδιαίτερα, όμως, μετά τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο, πολλοί παιδαγωγοί και ψυχολόγοι καταδίκασαν τα λαϊκά παραμύθια ως επιβλαβή για τα παιδιά, όχι μόνον εξαιτίας της βίας που εμπεριείχαν αλλά και επειδή απείχαν πλέον πολύ από την πραγματικότητα. Παρόλ΄αυτά, η ανάγκη για παραμύθια δεν στάθηκε δυνατόν να αναχαιτισθεί. Στα μέσα της δεκαετίας του ΄70, το ενδιαφέρον για το παραμύθι έφθασε και πάλι στα ύψη, εξαιτίας του καταπληκτικού βιβλίου του αμερικανού ψυχολόγου και ψυχαναλυτή Bruno Bettelheim  με τον τίτλο «Ο φανταστικός κόσμος του παραμυθιού». Στο βιβλίο αυτό, ο Bettelheim παρουσιάζει μια ψυχαναλυτική ερμηνεία/προσέγγιση του παραμυθιού, θεωρώντας πως τα παιδιά προσλαμβάνουν τα συμβολικά μηνύματα των παραμυθιών, για παράδειγμα, το ότι  κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τις σκληρές συγκρούσεις στη ζωή, αλλά εάν αντιμετωπίσει με γενναιότητα τις αδικίες και αγωνιστεί ενάντια σ΄αυτές, τελικά θα βγει νικητής και δικαιωμένος.
 
Ο Bettelheim θεωρεί τα παλιά κλασσικά λαϊκά παραμύθια ως τα καλύτερα παραμύθια τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες. Αποτελούν εξαιρετικά εργαλεία επεξεργασίας ενδοψυχικών συγκρούσεων με έναν αβίαστο και φυσικό τρόπο. Μας μαθαίνουν για τον συνεχή αγώνα και τα ατέλειωτα προβλήματα του ανθρώπου και της ανθρωπότητας και για τους διάφορους τρόπους αντιμετώπισής τους.
 
Αν και τα κλασσικά λαϊκά παραμύθια δεν αντικατοπτρίζουν τη μοντέρνα κοινωνία μας, παρόλ΄αυτά, διαμέσου των συμβολισμών τους, έχουν γενική ισχύ σε κάθε κοινωνία. Εάν δούμε τα κλασσικά λαϊκά παραμύθια μόνο ως αφηγήσεις που αφορούν την πραγματικότητά μας, τότε είναι πράγματι σκληρά και σαδιστικά, αλλά ως συμβολισμοί γεγονότων και πανανθρώπινων, εσωτερικών κυρίως, προβλημάτων είναι απόλυτα αληθινά και χρήσιμα για κάθε άνθρωπο και για κάθε ηλικία…
 
Κάτι φαίνεται πως ξέρεις εσύ…:)))
yokor (01.08.2012)
:)
Τολμώ να πω ότι το σχόλιο είναι πολύ πιο ενδιαφέρον και πολύ πιο πλήρες   -και εύστοχο- από το ποστ...
Υποκλίνομαι...
:))))
sven (01.08.2012)
Προσωπικά, γοητεύομαι πολύ από την αλήθεια και την απίστευτα σημαντική και πολύπλευρη χρησιμότητα των παραμυθιών ως εργαλείου διαπαιδαγώγησης, στάσεων ζωής, αξιών, ηθικής, συναισθηματικής επεξεργασίας/κατανόησης αλλά και γενικώς ως μοναδικής και ανεκτίμητης αξίας τροφής της ψυχής.
 
Τα έχω αξιοποιήσει πολύπλευρα στο μεγάλωμα της μονάκριβής μου κόρης και αποδείχθηκαν υπερπολύτιμος βοηθός σε κάθε είδους περίσταση ή δυσκολία, αλλά και επαγγελματικά, τόσο με μικρά παιδιά όσο και σε ιδιαίτερες και πολύ δύσκολες περιπτώσεις ενήλικων ατόμων, αυτοσχεδιάζοντας και χρησιμοποιώντας πέραν των γνώσεων και το ένστικτο, μην έχοντας άλλες επιλογές…
 
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η από κοινού δημιουργία ενός παραμυθιού με παιδιά άνω των 5 ετών, τόσο για θεραπευτικούς όσο και για παιδαγωγικούς σκοπούς. Πριν από κάποια χρόνια, αυτοσχεδίασα και πειραματίστηκα, προτείνοντας στα μαθήματα που κάνω στους ειδικευόμενους παιδοψυχιάτρους της πανεπιστημιακής κλινικής ενός νοσοκομείου της πόλης μας να γράψουν ο καθένας το δικό του παραμύθι, τα οποία θα μοιράζονταν στο επόμενο μάθημα ανώνυμα μεταξύ τους. Κατόπιν, θα προσπαθούσαμε όλοι μαζί να εντοπίσουμε τα βασικά θέματα που πραγματεύεται το κάθε παραμύθι, τους διάφορους συμβολισμούς του και την αξία τους, αλλά και κάποια πιθανά βασικά χαρακτηρολογικά στοιχεία του συγγραφέα του παραμυθιού.
 
Τα αποτελέσματα αυτού του αυτοσχεδιασμού ήταν απίστευτα ενδιαφέροντα και εντυπωσιακά, όπως, επίσης, και η εκπαιδευτική τους αξία, απ΄ό,τι διαφάνηκε εκ των υστέρων. Οι επόμενες φουρνιές ειδικευομένων, έχοντας ακούσει από τους προηγούμενους για τα μαθήματα αυτά, ζητούσαν να επαναληφθούν και με αυτούς:)))
 
Από τη στιγμή που ο καθένας μας κρύβει μέσα του και ένα μικρό παιδί, αν καταφέρει και αφεθεί ώστε να αγγιχθεί -πράγμα πολύ δύσκολο για πολλούς και για διάφορους λόγους- τότε είναι βέβαιο πως θα το απολαύσει δημιουργικά και πως θα…εκπλαγεί ευχάριστα…
Hastaroth (02.08.2012)
Ο Χάνς Κρίστιαν Αντερσεν επίσης έχει γράψει πολλά παραμύθια που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε τέτοια παιδαγωγικά ή ψυχοθεραπευτικά projects.Ενα από τα καλύτερά του κατ'εμένα είναι "Η βασίλισσα τού χιονιού" (νομίζω έχει γυριστεί και σε ταινία).
Εχω την εντύπωση πάντως πως στην εποχή μας δέν υπάρχουν αξιόλογοι δημιουργοί "σύγχρονων" παραμυθιών-δηλαδή παραμυθιών που να εμπνέωνται από τίς σύγχρονες κοινωνίες.Τουλάχιστον στην Ελλάδα δέν έχω υπ'όψιν μου να υπάρχη κανείς,εκτός άν θεωρηθή ώς τέτοιος ο Ευγένιος Τριβιζάς.
 
yokor (02.08.2012)
@Sven μου, δεν ξέρω αν στο έχουν ξαναπεί, αλλά οι άνθρωποι που συναναστρέφονται μαζί σου είναι πολύ τυχεροί :)
@Hastaroth, πρόσφατα εστίασα αρκετά στη ζωή και το έργο του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, έχω κάνει και το ανάλογο ποστ (την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικής Λογοτερχνίας, που είναι αφιερωμένη σε κείνον). Επίσης μια εξαιρετικά γοητευτική προσωπικότητα...
Τώρα, επειδή(όπως έχω ξαναγράψει) και λόγω σπουδών και λόγω παιδιών και λόγω γραφής έχω μελετήσει και μελετώ πολλά παραμύθια, η αλήθεια είναι ότι ελάχιστα από τα πιο σύγχρονα είναι αξιόλογα και αντάξια των λαικών παραμυθιών όλου του κόσμου. Ναι, ο Τριβιζάς είναι ένας δημιουργός που έχει αφιερωθεί με μεγάλη αγάπη στην λογοτεχνική παραγωγή. Υπάρχουν και μερικοί άλλοι. Αλλά νομίζω ότι το "κακό" έχει πάλι την ίδια ρίζα, όπως οι περισσότεροι τομείς στην χώρα μας: το "μέσον". Ένας εκδότης δύσκολα θα μπει στη διαδικασία να αξιολογήσει ένα δικό μου πχ. παραμύθι όσο καλό κι αν είναι, με πολύ μεγαλύτερη ευκολία όμως θα εκδόσει κάποιον γνωστό ή γνωστό γνωστού ή παιδί, εγγόνι, ξάδερφο, κουμπάρο (και πάει λέγοντας...) "επώνυμου", όσο κακό κι αν είναι.
Ευχαριστώ για τα σχόλια :)
sven (03.08.2012)
Με την ανακάλυψη της τυπογραφίας, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα βιβλία παραμυθιών. Αυτό οδήγησε σύντομα στη σταδιακή μετατροπή των κλασσικών λαϊκών παραμυθιών στα λεγόμενα «καλλιτεχνικά παραμύθια», τα οποία έχουν πάντα έναν επώνυμο συγγραφέα, σε αντίθεση με τα κλασσικά λαϊκά παραμύθια που είναι αγνώστου προελεύσεως.
 
Τα «καλλιτεχνικά παραμύθια» αντλούν μεν τα θέματά τους από τα κλασσικά λαϊκά παραμύθια, αλλά έχουν διαφορετική μορφή και μηνύματα. Ο Χ. Κ. Άντερσεν είναι ο γνωστότερος συγγραφέας «καλλιτεχνικών παραμυθιών».
 
Προσωπικά, είμαι λάτρης των κλασσικών λαϊκών παραμυθιών καθώς έχουν μια ασύγκριτη δυναμική και αλήθεια καθώς και μία πανανθρώπινη ισχύ που διαρκεί εδώ και χιλιετηρίδες. Βρίσκονται πολύ απλά πολύ κοντά στο παραμύθι της προσωπικής μας ζωής, για το λόγο αυτό και μετατρεπόμαστε εύκολα σε ήρωες και ηρωίδες του παραμυθιού της ίδιας μας της ζωής. Το λαϊκό παραμύθι μάς μιλά διαμέσου έντονων εικόνων και αγγίζει πολύ βαθύτερα την ψυχή μας απ΄ό,τι το «καλλιτεχνικό παραμύθι». Οι ακροατές ενός λαϊκού παραμυθιού ΕΙΝΑΙ, για παράδειγμα, η Κοκκινοσκουφίτσα, γιατί το λαϊκό παραμύθι καταφέρνει με έναν μαγικό τρόπο να μας μετατρέψει σιωπηρά και αβίαστα σε κάποιον/κάποιους από τους πρωταγωνιστές του, ενώ το «καλλιτεχνικό παραμύθι» είναι συνήθως η αφήγηση μιας σκέψης.
 
Κάτι άλλο πολύ ενδιαφέρον με τα λαϊκά παραμύθια είναι το ότι δεν έχουν κάποιον συγκεκριμένο στόχο, παρουσιάζουν απλά τον κόσμο ως έχει. Είναι σαν πίνακες αφηρημένης τέχνης που ο καθένας τους αντιλαμβάνεται με το δικό του προσωπικό τρόπο. Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό είναι, για μένα, το στοιχείο που τα καθιστά μοναδικά παιδαγωγικά και ψυχοθεραπευτικά εργαλεία, δηλαδή η προσωπική ερμηνεία που ο καθένας τα προσδίδει...
 
Για τους αδελφούς Γκριμμ, ένας σημαντικός παιδαγωγικός στόχος των λαϊκών παραμυθιών ήταν η κατάδειξη παραδειγμάτων της φαντασιωσικής ζωής, πριν αυτή αρχίσει να επηρεάζεται από τους περιορισμούς της ενήλικης ζωής…!!!
 
Θεωρώ πως η γοητεία τους έγκειται στο ό,τι είναι ορατά και πως μπορούμε να νοιώσουμε τη γεύση, το ξεχωριστό άρωμα και την γήινη ζεστασιά τους, αντιπροσωπεύουν μνήμες και συναισθηματικά χνάρια που βρίσκονται βαθύτερα ακόμα και από τα ίδια τα όνειρά μας…!!!

ΥΓ. Γιώτα μου, νομίζω πως ο καθένας μας, λιγότερο ή περισσότερο, μετατρέπεται σε ενδιαφέροντα συνομιλητή/συνοδοιπόρο, όταν συνδιαλέγεται/συμπορεύεται με ενδιαφέροντες ανθρώπους και γύρω από ενδιαφέροντα θέματα...:)))
yokor (03.08.2012)
Και γω πρόσφατα ανακάλυψα πόσο πολύ αγαπώ τα λαικά παραμύθια και, γενικά, τον λαικό λόγο. Μετανιώνω που πριν χρόνια, όταν βοηθούσα τη μαμά μου σ΄ ένα παραδοσιακό καφενεδάκι που έχει στο χωριό, δεν έπαιρνα μαζί το κασετοφωνάκι μου, να ηχογραφώ τους παππούδες και τα όσα έλεγαν. Είμαι σίγουρη ότι θα θυμόντουσαν πολλά παραμύθια. Τώρα οι περισσότεροι έχουν πεθάνει...Πάλι καλά που η γιαγιά μου κι ο παππούς μου μου έδωσαν αρκετές πληροφορίες για το παραμύθι, τους αφηγητές ή παραμυθάδες όπως τους έλεγαν και τα νυχτέρια. Ο επόμενος στόχος είναι να ηχογραφήσω ό, τι θυμούνται από αυτές τις συναντήσεις...
Τώρα, η διαφορά του Άντερσεν με τους Γκριμμ είναι ότι ο πρώτος είχε πλούσια φαντασία και ικανότητα να μετατρέπει κάθε ερέθισμα σε παραμύθι, ενώ οι δεύτεροι προσπάθησαν να διασώσουν τα παραμύθια του λαού τους, όπως τους τα αφηγήθηκαν, χωρίς να τα "φορτώσουν" με δικές τους προσθήκες.
Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τα "πλούσια" σχόλιά σου!Και επιμένω, σίγουρα είναι πολλοί τυχεροί οι οικείοι σου...
Επίσης, σε παραπέμπω στους δύο τόμους του Κώστα Καφαντάρη, Ελληνικά λαικά παραμύθια, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ποταμός. Αν δεν το έχεις υπόψιν σου θα σε ενθουσιάσει...
Θα επανέλθω με ένα "αφιέρωμα" στο λαικό παραμύθι, αφιερωμένο σε σένα αγαπητέ Sven :))
Hastaroth (03.08.2012)
Γιώτα,ο μέν Αντερσεν ήταν "παραμυθάς" ο ίδιος,οι δέ αδελφοί Γκρίμ ήταν "λαογράφοι παραμυθιών"-έκαναν δηλαδή με τα παραμύθια περίπου τό ίδιο που έκανε η Δόμνα Σαμίου με την παραδοσιακή μουσική.
Τα "Ελληνικά λαϊκά παραμύθια" νομίζω τα είχα διαβάσει όταν ήμουν μικρός.δηλαδή πρίν από πολλά χρόνια.Δυστυχώς,ελάχιστα πράγματα θυμάμαι απ'αυτά....
 
yokor (03.08.2012)
Αυτό ακριβώς, Αλβέρτο μου, χρησιμοποίησες τους πιο κατάλληλους όρους:παραμυθάς και λαογράφοι παραμυθιών.
Η έκδοση που έχω με τα Ελληνικά λαικά παραμύθια είναι του 2003. Προφανώς θα αναφέρεσαι σε κάποια ανάλογη έκδοση του Μέγα ή του Μερακλή. Πάντως αξίζει να τα ξαναδιαβάσεις :)
Kristalo (07.08.2012)
Γεια σου Γιωτα μου μετα από πολυ καιρό! Θα πω και εγω κατι για τα παραμυθια αν και δεν ειναι τοσο εξιδεικευμενο όπως αυτα που κατεθεσαν οι φίλοι μας Σβεν και Αλβερτος. Λατρευω το παραμύθι. Και μεσα σ΄αυτα βρηκα κόσμους όμορφους με δόσεις αλήθειας. Ο τρόπος γραφής τους μου δημιουργουν πάντα καταπληκτικες εικόνες στον νου με χρωμα και φυσικότητα που σε ταξιδευουν πραγματι όπως καθε καλόγραμμενο λογοτεχνικό βιβλίο. Την ομορφιά τους την ανακάλυψα όταν ασχοληθηκα με την μουσική προπαιδεια. Μάλιστα πολλα απο αυτα τα μετετρεψα σε μουκικοθεατρικα παραμύθια και τα ανεβασαμε ως παραστασεις. Το καθε παραμύθι μπορεις να το εξετασεις απο πολλες πλευρες. Το δίδαγμα που αφήνει, την μουσικότητα που βγαζει, την εικόνα που μπορεις ακόμη να ζωγραφίσεις. Θα μπορουσες να διαβασεις παραμύθια στους μαθητες σου στο νηπιαγωγείο. Το χρώμα, η ζεστη φωνή σου, το σκαπανέβασμα του ηχου σου καθως διαβαζεις αφήνει αλλη αισθηση στο καθε παιδι. Παροτρεψε τα να το ζωγραφίσουν, η φτιαξε ενα διαγραμμα του παραμυθιου και βαλτα να αφησουν χρωμα στο καθε σημειο. Θα δεις πως θα δημιουργησουν υπεροχους πινακες. Η ακόμη επένδυσε τα με μουσικη.
Καποια φορα ειχα βαλθει να ψαχνω παραμύθια απο την Ρωσία, Κυπρο κτλ κτλ. Επίσης πολυ ενδιαφεροντα. Αποτυπωνουν την κουλτουρα της καθε χώρας. Χαιρομαι πολυ με τον καθενα που ανακαλύπτει την ομορφια τους. Χρειαζεται καθαρή ψυχή και μπολικο ρομαντισμό για να αφεθεις και να τα αγαπήσεις τόσο πολυ.
Πολλα φιλια Γιωτα μου και να σαι καλα σε ότι κανεις!
yokor (07.08.2012)
Κρισταλλάκι μου αγαπημένο, το ξέρω ότι αγαπάς το παραμύθι και ότι το χρησιμοποιείς και στη δουλειά σου και μπράβο σου!!
Τώρα, όσο για συλλογές παραμυθιών που ανέφερες, αν αναζητάς ακόμη σε παραπέμπω στις εκδόσεις Απόπειρα. Έχουν βγάλει 31 τόμους απ΄ όλο τον κόσμο. Επίσης, εικονογραφημένα παραμύθια από διάφορες περιοχές, εκδόσεις Ακρίτας.
Πολλά φιλιά κι από μας και καλή συνέχεια στο υπόλοιπο καλοκαιράκι που απομένει :)

Για να στείλετε σχόλιο πρέπει να έχετε συνδεθεί ως μέλος. Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε ή εδώ για να εγγραφείτε.

Επιστροφή στο blog
Συγγραφέας
yokor
ΓΙΩΤΑ
ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ εν ανεργία, ΜΑΜΑ εν ενεργεία, φοιτήτρια μεταπτυχιακού τμήματος δημιουργικής γραφής ΕΑΠ
από ΦΛΩΡΙΝΑ


Περί Blog
blogs.musicheaven.gr/yokor

...Κατακλυσμούς ποτέ δε λογαριάσαμε μπήκαμε μες στα όλα και περάσαμε. Κι έχουμε για κατάρτι μας βιγλάτορα παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα!



Tags

25η Μαρτίου 28η Οκτωβρίου E-book Άνευ Άχρηστες γνώσεις και χρήσιμες πληροφορίες Αγαπημένες ιστοσελίδες Αινίγματα Αλέκος Παναγούλης Αλληλεγγύη Ανθρωπιά Αν είναι να μιλήσει κάποιος ας πει για την αγάπη Ανθολογία πεζού ποιήματος Ανθρωπιά Ανθρωπιά Αλληλεγγύη Ανθρωπιά-Αλληλεγγύη Από άλλα ιστολόγια Από άλλες σελίδες Από αρχείο περιοδικών-εφημερίδων Από τα (παλιά) Ανθολόγια του δημοτικού Από τα (παλιά)Ανθολόγια του δημοτικού Από τη λαϊκή μας παράδοση Αποσπάσματα από βιβλία Βιβλία Βιβλία μας Βιβλίο Γιάννης Ρίτσος Γιορτή της μητέρας Γιώτα Γραμματική της φαντασίας Γραφή Γρηγόριος Ξενόπουλος Διηγήματα Διηγήματα και ιστορίες Δικό μου Εαρινή Ισημερία Εικαστικά Έλληνες ποιητές Ελληνίδες ποιήτριες Ελληνική Λογοτεχνία Ελληνική λογοτεχνία Ένα κείμενο μία εικόνα Ένα κείμενο μία εικόνα Επέτειος 17ης Νοεμβρίου Επέτειος Πολυτεχνείου Επικαιρότητα Εργαστήριο συγγραφής-εκδόσεις Αλάτι Ευχάριστα :) Ευχάριστα :) Ευχές Ηλιαχτίδες Ηλιαχτιδογενέθλια Ημερολόγια Θρησκευτικές γιορτές Ιστορίες Μπονζάι Ιστορίες να σκεφτείς Καλωσόρισμα! Κόκκινη κλωστή δεμένη... Κόκκινη κλωστή δεμένη… Κυρά-Σαρακοστή Λαογραφία Λεξικό εννοιών Λογοτεχνικά είδη Μάρτης Μεγάλες προσωπικότητες Μενέλαος Λουντέμης Μικρός Πρίγκιπας Μουσικές επιλογές... Μπομπιροκαταστάσεις Μυθολογία Μυθολογία και ζωγραφική Ξένες ποιήτριες Ξένη λογοτεχνία Ξένη Λογοτεχνία Ξένη πεζογραφία Ξένοι ποιητές Οδυσσέας Ελύτης Οικογενειακές υποθέσεις :P Παγκόσμια Ημέρα Παγκόσμια Ημέρα Παιδικου Βιβλίου Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης Παιδικά βιβλία Παιδική λογοτεχνία Παναγιώτα Χρυσοβαλάντω Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βιας και του Εκφοβισμού Παράξενα και όμορφα Πασκόσμια Ημέρα Βιβλίου Πάσχα Περί παραμυθιών περιοδικό Πλανόδιον Ποίηματα Ποίηση Ποιητικές συλλογές Προσευχή Προσωπικά Πρωτομαγιά Πρωτομηνιά Πρωτομηνιά Αλλαγή εποχής Πρωτομηνιά-αλλαγή εποχής Πρωτοχρονιά Σκέψεις Σπουδαίοι Άνθρωποι Σπουδαίοι άνθρωποι Τα βιβλία μας Τα βιβλία μου Τα παιδία παίζει Τζάνι Ροντάρι Τι να μας πουν κι οι ποιητές... Το πoίημα της εβδομάδας Το ποίημα της εβδομάδας Το ποιήμα της εβδομάδας Το ποίημα της εβδομάδας Παγκόσμια Ημέρα Φιλόσοφοι Φλωρινιώτικα Χαϊκού Χιόνι Χριστούγεννα Χωρίς μουσική η ζωή θα ήταν ένα σφάλμα... Χωρίς μουσική η ζωή θα ήταν ένα σφάλμα…



Επίσημοι αναγνώστες (25)
Τα παρακάτω μέλη ενημερώνονται κάθε φορά που ανανεώνεται το blogΓίνε επίσημος αναγνώστης!

Πρόσφατα...
Δημοφιλέστερα...
Αρχείο...

Links