1) ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΞΥΛΟ

Στα χωριά της Β. Ελλάδας, από τις παραμονές των εορτών, ο νοικοκύρης έψαχνε στα χωράφια και διάλεγε το πιο όμορφο, το πιο γερό, το πιο χοντρό ξύλο, από πεύκο ή ελιά και το πήγαινε στο σπίτι του. 

Αυτό ονομαζόταν Χριστόξυλο και ήταν το ξύλο που θα έκαιγε για όλο το Δωδεκαήμερο των εορτών από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα στο τζάκι του σπιτιού.

Πριν ο νοικοκύρης φέρει το Χριστόξυλο, κάθε νοικοκυρά φρόντιζε να έχει καθαρίσει το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθάριζαν ακόμη και την καπνοδόχο, για να μη βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι. 

Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, όταν όλη η οικογένεια θα ήταν μαζεμένη γύρω από το τζάκι, ο νοικοκύρης θα άναβε την καινούργια φωτιά κι έμπαινε στην πυροστιά το Χριστόξυλο.

Ο λαός λέει, ότι καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός, εκεί στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ. Σε κάθε σπιτικό, οι νοικοκυραίοι προσπαθούσαν να καίει το Χριστόξυλο μέχρι τα Φώτα!

Πηγή: www.paidika.gr

2) ΤΟ ΠΑΝΤΡΕΜΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ

Το πάντρεμα της φωτιάς γίνεται την  παραμονή των Χριστουγέννων, κατά τις ώρες του ηλιοβασιλέμματος στο τζάκι του σπιτιού. Κάθε είδος ξύλου που φυτρώνει στο χωριό, θα λάβει μέρος στο πάντρεμα της φωτιάς. Την πρώτη θέση μέσα στο πανηγύρι του παντρέματος της φωτιάς, κατέχει το πουρνάρι, ο κέδρος κ.ά. Τη στάχτη της φωτιάς αυτής,  κρατάνε οι γυναίκες μέχρι την ημέρα των Φώτων,  οπότε με αυτή φροντίζουν τα δέντρα του σπιτιού.

Αξιοπαρατήρητο είναι το πάντρεμα της φωτιάς από μέρους των τσοπάνηδων. Οι τσοπάνηδες  βέβαιοι, ότι κατά την ώρα του παντρέματος της φωτιάς,  θα λείπουν από το σπίτι, σκέφθηκαν να γιορτάσουν το πανηγύρι αυτό όλοι μαζί στην ύπαιθρο. Από την προηγούμενη μέρα λοιπόν, κατέρχονται σε κοινή συμφωνία για τον καθορισμό  της  τοποθεσίας, όπου θα γίνει  το πάντρεμα της φωτιάς. Έτσι λοιπόν την κατάλληλη ώρα ανάβουν θεόρατες φωτιές, αφού όλοι μαζί φρόντισαν να λάβει μέρος στο πάντρεμα της φωτιάς κάθε λογής ξύλο της περιοχής. Σε λίγο θ' αρχίσουν τα πηδήματα πάνω από τη φωτιά, για να μπορέσουν έτσι και οι υγιείς να διατηρήσουν την υγεία τους αμείωτη όλο το χρόνο και οι ασθενείς να μπορέσουν έτσι με το πήδημα αυτής της φωτιάς, να αναλάβουν την χαμένη τους υγεία. Τόση δε προσοχή δίνεται στο σημείο αυτό, ώστε πολλοί άνθρωποι,  αφήνουν το πάντρεμα της φωτιάς στο σπίτι και καταφεύγουν στην ύπαιθρο, για να πηδήσουν την παντρεμένη φωτιά και να αναλάβουν με τον τρόπο αυτό την υγεία.

Πηγή: www.meliana.gr

3) ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΕΛΑΤΟ

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο έκανε την πρώτη του εμφάνιση στον ελλαδικό χώρο το 1933. Το έφεραν ο Όθωνας και η Βαυαρική δυναστεία ως Γερμανικό έθιμο. Ωστόσο από το 1950 και μετά, το δέντρο άρχισε να καθιερώνεται σε όλα τα ελληνικά σπίτια. Ο χαρακτηρισμός του όμως ως γερμανικό έθιμο είναι αρκετά αυθαίρετος καθώς οι μαρτυρίες που έχουμε σύμφωνα με χειρόγραφα κείμενα, δείχνουν ότι η ύπαρξη του δέντρου ως εορταστικό σύμβολο χάνεται στα βάθη των αιώνων. Κάποιοι λένε πως προήλθε από τους Κέλτες, άλλοι από τις ανατολικές χώρες.

Ο συμβολισμός του είναι πως το έλατο με τις μυτερές βελόνες του ξορκίζει το κακό από τα σπίτια!

4) ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ

Οι καλικάντζαροι είναι μαυριδεροί, τριχωτοί, με ουρά και μακριά χέρια. Ζουν στα έγκατα της γης και με ένα μεγάλο πριόνι αγωνίζονται να κόψουν τον τεράστιο ξύλινο στύλο που κρατά στη θέση της τη Γη. Ο στύλος, όμως, είναι πολύ χοντρός και γι' αυτό χρειάζεται μεγάλη και μακρόχρονη προσπάθεια.

Τις παραμονές των Χριστουγέννων τα έχουν σχεδόν καταφέρει και το στήριγμα της Γης είναι έτοιμο να κοπεί και να πέσει. Χαρούμενοι που τα κατάφεραν επιτέλους, οι καλικάντζαροι, βγαίνουν επάνω στη Γη, για να πειράξουν τους ανθρώπους και για να μην σωριαστεί η Γη στα κεφάλια τους.

Οι καλικάντζαροι είναι χιλιάδες και ξετρυπώνουν στην επιφάνειά της από κάθε τρύπα. Φοβούνται πολύ το φως και γι' αυτό τη μέρα κρύβονται. Βγαίνουν, όμως, από τους κρυψώνες τους τη νύχτα. Μικρά κι ευκίνητα, καθώς είναι, μπαίνουν στα σπίτια απ' όπου βρουν. Από τις καμινάδες, τις κλειδαρότρυπες, τις χαραμάδες των πορτών και των παραθυριών. Τους αρέσει να πλατσουρίζουν μέσα στα δοχεία που έχουν οι νοικοκυρές το λάδι, στα τηγάνια, στα τσουκάλια, στα πιάτα. Λερώνουν τα φαγητά με τα ακάθαρτα νύχια τους και αφήνουν τις ακαθαρσίες τους όπου βρουν. Τίποτε βέβαια δεν κλέβουν, αλλά αναστατώνουν τόσο πολύ το σπίτι που το κάνουν αγνώριστο.

Η ονομασία Καλικάντζαροι προέρχεται από το επίθετο «καλός» κι από το «κάνθαρος». Η αρχή των μύθων που είναι σχετικοί με τους καλικάντζαρους βρίσκεται στην αρχαιότητα. Οι Αρχαίοι πίστευαν πως οι ψυχές σαν έβρισκαν την πόρτα του ‘Άδη ανοιχτή, ανέβαιναν στον απάνω κόσμο και τριγύριζαν παντού χωρίς έλεγχο και περιορισμούς.

Πολύ αργότερα οι Βυζαντινοί, γιόρταζαν το Δωδεκαήμερο με μουσικές, τραγούδια και μασκαρέματα. Οι άνθρωποι, έχοντας κρυμμένα τα πρόσωπά τους, έκαναν με πολύ θάρρος και χωρίς ντροπή ό,τι ήθελαν. Πείραζαν τους ανθρώπους στους δρόμους, έμπαιναν απρόσκλητοι σε ξένα σπίτια κι αναστάτωναν τους νοικοκύρηδες: ζητούσαν λουκάνικα και γλυκά για να γλιτώσουν απ' αυτούς έκλειναν πόρτες και παράθυρα. Οι μασκαρεμένοι όμως έβρισκαν πάντα κάποιους τρόπους να εισβάλλουν στα ξένα σπίτια, ακόμα κι από τις καμινάδες. Κι όλα αυτά για δώδεκα μέρες, ως την παραμονή των Φώτων, οπότε με το Μεγάλο Αγιασμό όλα σταματούσαν κι οι άνθρωποι ησύχαζαν.

Ετσι και σήμερα, οι καλικάντζαροι εξαφανίζονται τα Φώτα, με τον αγιασμό των νερών. Φεύγουν τότε λέγοντας: «Φεύγετε να φεύγουμε κι έφτασε ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του...» Επίσης, κάποιοι υποστήριζαν πως αν συναντήσει κανείς καλικάντζαρο να το βάλει να μετρήσει ως το 4. Δε θα μπορεί να πει το 3, γιατί είναι ιερός αριθμός και φοβούνται μην καούν!

Πηγή: www.explorecrete.com