Συνέντευξη με τον Στάθη Άννινο & Διήμερο Σεμινάριο Μουσικής

Γράφει ο Ιουλία Λυμπεροπούλου (ioulialibera)
23 άρθρα στο MusicHeaven

Ο Στάθης Άννινος αποφοίτησε από το Μουσικό Λύκειο Ιλίου το 1998, και το 2004 πήρε πτυχίο φούγκας και δίπλωμα πιάνου με Άριστα. Έχει επίσης παρακολουθήσει μαθήματα Jazz πιάνου και σύγχρονης αρμονίας με το συνθέτη και πιανίστα Τάκη Φαραζή, Jazz ρυθμολογίας και Ear training στο Ωδείο Αθηνών με τον Βασίλη Ρακόπουλο και ενορχήστρωσης για Big Band στο MOMI με το Γρηγόρη Μπάτση. Παρακολούθησε μία σειρά σεμιναρίων και έχει επιπλέον συνεργαστεί με καταξιωμένους μουσικούς, ανάμεσα στους οποίους οι David Lynch, Γιώτης Κιουρτσόγλου, Καλλίστρατος Δρακόπουλος, Γιάννης Παπαγιαννούλης, Γιώργος Καλούδης, Νίκος Καλαντζάκος, Γιάννης Οικονομίδης κ.ά., και με γνωστούς τραγουδοποιούς και τραγουδιστές, όπως με το Δ. Σαββόπουλο, το Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Πάνο Μουζουράκη, το Μιλτιάδη Πασχαλίδη, το Γεράσιμο Ανδρεάτο, την Αλέκα Καννελίδου κ.ά. Συνθέτει, τέλος, τη δική του μουσική και συνεχίζει τη δραστηριοποίησή του με νέες συνεργασίες και με το πρώτο του διήμερο σεμινάριο μουσικής το Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2015, 12:00 με 16:00 μ.μ., και την Κυριακή 25 Ιανουαρίου 2015, 12:00 με 16:00 μ.μ., στο χώρο AN ART Artistry, που φιλοξενεί καλλιτεχνικά και γενικότερα πολιτιστικά δρώμενα.

Με το Στάθη γνωριστήκαμε πριν από δύο περίπου χρόνια αφορμή της μουσικοθεατρικής παράστασης «Passport», την πρώτη θεατρική του εμπειρία, για την οποία έχει επιπλέον γραφτεί και ένα σχετικό κείμενο. Η πρώτη εντύπωση που αποκόμισα από τη σκηνική του παρουσία ήταν η στενή του σχέση με τον αυτοσχεδιασμό, η οποία προέκυπτε καταιγιστικά, με ασυγκράτητη ενέργεια, πηγαία και αβίαστα. Το πιάνο είχε γίνει προέκταση του σώματός του, κάτι που με εντυπωσίασε, γιατί το χρησιμοποιούσε ποικιλότροπα. Δεν έπαιζε μόνο στα πλήκτρα, επομένως, αλλά αξιοποιούσε τις χορδές του και την ξύλινη επένδυσή του, μεταμορφώνοντάς το αυτοστιγμεί σε όργανο κρουστό, και έτσι γινόταν ένας συμπρωταγωνιστής, δεν ήταν πια μόνο ένα μουσικό όργανο, στο οποίο εκτελούσε απλώς τα κομμάτια του, για να καλύψει τις ανάγκες μίας παράστασης. Επιπρόσθετα, έπαιζε και έναν αριθμό άλλων οργάνων, τα οποία δημιουργούσαν με το ηχητικό τους πλαίσιο μία ατμόσφαιρα, γίνονταν και αυτά με τη σειρά τους χαρακτήρες, χωρίς να περιορίζεται ο ρόλος τους αποκλειστικά στη μουσική επένδυση της θεατρικής αφήγησης.

Από τότε ακολούθησαν και άλλες συνεργασίες και πιο πολλές θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, μέχρι που έφτασε να παίξει με το Δ. Σαββόπουλο στην Επίδαυρο, στο Ηρώδειο, στους Δελφούς και αλλού, με την παράσταση «Πλούτος» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία και μουσική του Δ. Σαββόπουλου, το καλοκαίρι του 2013. Τώρα, όλη αυτή η ορμή που τον διακρίνει, ανάμεσα σε άλλα, συγκεντρώνεται και μετουσιώνεται στην παράδοση ενός διήμερου σεμιναρίου, με τίτλο «Η μουσική μέσα μας». Βασικά συστατικά του η αγάπη για τη μουσική, ο αυτοσχεδιασμός, ο πειραματισμός και η επιθυμία διεύρυνσης των οριζόντων με αφετηρία ένα εσωτερικό ταξίδι, με οδηγό και μέσον τη μουσική. Ας δούμε τι έχει ο ίδιος να μας πει...

«Wall of Glass», σύνθεση και πιάνο Στάθης Άννινος.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα αυτού του σεμιναρίου και γιατί «η μουσική μέσα μας;».

Το σεμινάριο είναι κατά κάποιον τρόπο βιωματικό, έτσι η αφορμή για την ιδέα και για τον τίτλο του δόθηκε από ένα προσωπικό γεγονός κάποια χρόνια πριν σε ένα άλλο σεμινάριο, στο οποίο είχα συμμετάσχει. Εκεί λοιπόν ζητήθηκε στους συμμετέχοντες να αυτοσχεδιάσουν πάνω σε έναν εύκολο κύκλο ενός τραγουδιού. Θυμάμαι την απογοήτευση που ένιωσα όταν άρχισα να μπερδεύομαι με το ρυθμό, μην μπορώντας να παίξω με άνεση μία απλή μελωδία. Αυτό με έβαλε σε σκέψεις για το τι είχε φταίξει, ενώ αυτοσχεδίαζα αρκετά, ήμουν σε καλό επίπεδο τεχνικά, είχα ήδη ολοκληρώσει το δίπλωμά μου στο κλασικό και μόλις είχα τελειώσει έναν κύκλο σπουδών τζαζ πιάνου και αυτοσχεδιασμού. Τι ήταν εκείνο που με είχε μπλοκάρει; Σίγουρα κάτι δεν έκανα σωστά…

Από εκείνη την ημέρα και μετά άρχισα να επαναπροσδιορίζω τη σχέση μου −ίσως για να τη θεραπεύσω− με τη μουσική, όπως θα έκανα με έναν άνθρωπο, απενοχοποιημένα. Έτσι απομονωμένος, κατά κάποιον τρόπο, ξαναμελετούσα πάνω στο πιάνο, ουσιαστικά, μελετώντας και δουλεύοντας με τον εαυτό μου.

Άρχισα να αντιμετωπίζω τις αδυναμίες μου, τις οποίες δεν αναγνώριζα για καιρό, ενώ ταυτόχρονα επικεντρώθηκα στις προσωπικές μου δυνατότητες, παρατηρώντας τον εαυτό μου και προσεγγίζοντας ξανά τη μουσική όπως την αισθανόμουν. Την απελευθέρωσα με αυτό τον τρόπο από όσα περιττά φορτία την εμπόδιζαν να αναδυθεί από μέσα μου, και έτσι ένιωσα να συνδέομαι με μουσικές που υπήρχαν εκεί, αλλά παράμεναν θαμμένες. Φώτισα γνώσεις τις οποίες έφερα, που ξεπρόβαλαν δημιουργικά, πειραματίστηκα χωρίς όρια και προκαταλήψεις για να τις κάνω δικές μου, απενοχοποίησα το λάθος εξασκώντας τη φαντασία και το ένστικτό                      μου, εξασκήθηκα τεχνικά υπηρετώντας την έκφραση και όχι την ταχύτητα, και ανέπτυξα μία συνειδητή σχέση με τη μουσική. Έπειτα θέλησα να μοιραστώ αυτές τις εμπειρίες μου και με άλλους. Έτσι, ξεκίνησα σημειώνοντας απλώς στη αρχή διάφορες ιδέες και στην πορεία πειραματίστηκα, δημιουργώντας διάφορα παραδείγματα και καινούριες μουσικές συνθέσεις. Η διαδικασία διήρκεσε σχεδόν τρία χρόνια και μου έμαθε αρκετά. Είχα βέβαια τη γενναιόδωρη βοήθεια του πρώην δασκάλου και καλού πλέον φίλου μου Τ. Φαραζή, καθώς επίσης και την αμέριστη συμπαράσταση της συντρόφου μου Μαρίας.

«Γκαγκαντίν: οι γενναίοι της νύχτας», «Ακτή» (Πειραιώς) – (χειμερινή σεζόν 2013-2014).

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να πληροί κάποιος, για να συμμετάσχει, και σε ποιους ακριβώς απευθύνεται αυτό το σεμινάριο;

Μία από τις προκλήσεις σε ένα σεμινάριο είναι το να σκεφτείς το πού θα το απευθύνεις, ώστε να δημιουργηθεί κατά το δυνατόν ένας κοινός κώδικας στην ομάδα των συμμετεχόντων. Θα έλεγα λοιπόν ότι απευθύνεται σε όλα τα μουσικά όργανα, από μέση σχολή και πάνω −καλό είναι να υπάρχουν γνώσεις αρμονίας−, σε πτυχιούχους και διπλωματούχους πιανίστες, τραγουδιστές, ιδίως η πρώτη μέρα του σεμιναρίου, σε δασκάλους μουσικής, επαγγελματίες μουσικούς, και επίσης σε όσους είναι ανοιχτοί να «παίξουν» (με τη) μουσική, να αυτοσχεδιάσουν και −γιατί όχι;− να εμπνευστούν, διευρύνοντας ίσως τους εαυτούς τους μέσα στον άπειρο χώρο της...

«Crystal silence», μουσική Chick Corea.

Θα μας πεις λίγα λόγια για τις θεματικές τις οποίες θα συμπεριλαμβάνει;

Λοιπόν, το σεμινάριο θα διαρκέσει 2 μέρες και θα ασχοληθούμε με την εναρμόνιση και τη φαντασία, επίσης με το τραγούδι, το Blues και τον αυτοσχεδιασμό του, την ερμηνεία και τη δημιουργική προσέγγιση ενός μουσικού έργου, τον αυτοσχεδιασμό και τις εικόνες τις οποίες μπορεί να δημιουργήσει και το αντίστροφο, επιπλέον με τη συνοδεία, την τεχνική ως μέσον έκφρασης, την έμπνευση όπως θα μπορούσε να προκύψει από ένα πολύ απλό υλικό, γεννώντας τον πειραματισμό, με την προσωπική μας έκφραση ακόμα και, τέλος, με το παιχνίδι με τα στοιχεία της μουσικής: μελωδία, αρμονία και ρυθμός.

Πρόβα στο studio με «Τερμίτες», πριν την παράσταση στο Ηρώδειο (5 Οκτωβρίου 2014).

Ελευθερία, ιδέα, αυτοσχεδιασμός, πειραματισμός, δημιουργικότητα, έκφραση και αλήθεια. Τι πυροδοτούν αυτές οι λέξεις, ίσως και έννοιες, μέσα σου, τι ρόλο παίζουν στη σχέση σου με τη μουσική και πώς θα μπορούσαν να ενταχθούν στο σεμινάριο;

Νομίζω ότι ο μόνος τρόπος για να απαντήσω σε αυτή σου την ερώτηση είναι να θυμηθώ γιατί ξεκίνησα τη μουσική ως παιδί και τι ένιωθα όταν ερχόμουν σε επαφή μαζί της. Έχω την εντύπωση πως όλες αυτές οι λέξεις συμπυκνώνονται σε μία: Παιχνίδι. Μέσα από ένα παιχνίδι μπορείς να εκφραστείς, να δημιουργήσεις, να πειραματιστείς, να νιώσεις ελεύθερος, ακόμα και όταν έχεις τοίχους γύρω σου, να συνεργαστείς, να σκεφτείς, να εμπνευστείς και να εμπνεύσεις, να είσαι αληθινός, να ξεπεράσεις τον εαυτό σου, ακόμα και να συγκινήσεις. Κάθε σοβαρό παιχνίδι που σέβεται τον εαυτό του έχει και κάποιους κανόνες, μόνο που αυτούς τους κανόνες ίσως χρειαστεί εδώ να τους θέσεις εσύ ή μπορείς ακόμα να τους δανειστείς από άλλους, και ίσως αργότερα χρειαστεί να τους «παραβείς»... Σε αυτό το σεμινάριο προσεγγίζουμε τη μουσική μέσα από μία ώριμη παιδικότητα…

«Openness» (Ξέφωτο), σύνθεση για πιάνο και τσέλο Στάθης Άννινος.

Οι γνώσεις που προκύπτουν από τη σχέση δασκάλου και μαθητή υπό ποιες προϋποθέσεις πιστεύεις ότι οριοθετούν στεγανά και υπό ποιες προϋποθέσεις θεωρείς ότι λειτουργούν υποστηρικτικά, απελευθερώνοντας την έμπνευση; Η τεχνική και η μελέτη είναι βασικά στοιχεία αυτής της διαδικασίας;

Μου έρχεται στο μυαλό μία φράση του Αϊνστάιν που έλεγε: «Δεν είναι οι καρποί της επιστημονικής έρευνας που εξυψώνουν έναν άνθρωπο και εμπλουτίζουν τη φύση του, αλλά o τρόπος με τον οποίο φτάνει έως εκεί, δημιουργικός η παθητικός;». Θεωρώ, λοιπόν, ότι η γνώση από μόνη της είναι απλώς μία πληροφορία. Αν ο τρόπος με τον οποίο την προσλαμβάνεις είναι δημιουργικός και όχι παθητικός, θα σε κάνει να τη μεταφέρεις παντού, σε ό,τι κι αν κάνεις, θα σου ανοίξει δρόμους να πειραματιστείς. Πιστεύω ότι η γνώση είναι ανούσια όταν δεν μπορεί να γειωθεί και να γίνει κάτι. Σε αυτό βασική προϋπόθεση είναι η τεχνική, είναι ένα από τα μέσα που θα χρησιμοποιήσω, για να μεταφέρω στον ακροατή αυτό που γνωρίζω, προκειμένου να του πω την ιστορία μου, να τον προσκαλέσω στο δικό μου κόσμο, να του «μιλήσω» καθαρά και με άνεση. Θα χρησιμοποιήσω μία φράση του Αμερικανού συνθέτη και πιανίστα Chick Corea από τον «Πρόλογο» του σεμιναρίου, που νομίζω ότι είναι πολύ ποιητική και ταυτόχρονα πολύ αληθινή. Σε αυτή λέει: «Δημιούργησε τεχνικές που να υπηρετούν τα όνειρά σου». Οραματίσου, επομένως, πού θες να φτάσεις και δημιούργησε ένα δρόμο μέσω της τεχνικής, για να φτάσεις εκεί! Σίγουρα η μελέτη είναι μία πολύ βασική διαδικασία, δε βρίσκω άλλον τρόπο για να συνδεθούμε με αυτό που θέλουμε να μάθουμε και να γνωρίσουμε. Τώρα, ο τρόπος για κάθε άνθρωπο διαφέρει και είναι προσωπικός. Ο πραγματικός δάσκαλος, άρα και οι ακαδημαϊκές σπουδές, για μένα, δε θα πρέπει να απομακρύνουν το μαθητή από ό,τι αισθάνεται, ασχέτως εάν έχουν να του προτείνουν διάφορους δρόμους και μονοπάτια, για να αρχίσει το ταξίδι του μέσα στη μουσική. Καλό είναι να οδηγούν και να οδηγούνται από το μαθητή, να δημιουργηθεί μία αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης, μέσα από μία διαδραστική και διαλογική προσέγγιση, εφόσον ο κάθε μαθητής είναι ένας εκκολαπτόμενος μουσικός. Ο Heinrich Neuhaus είχε πει πολύ σοφά σχετικά με αυτό ότι κακός μαθητής είναι αυτός από τον οποίο ένας δάσκαλος δεν μπορεί να διδαχθεί τίποτα. Πιστεύω ότι το πιο σημαντικό για ένα δάσκαλο ίσως να είναι το να διδάξει το μαθητή του το πώς να γίνει ο παρατηρητής και δάσκαλος του εαυτού του, ό,τι διδάχτηκα και εγώ από το δικό μου δάσκαλο. Κάποιοι είναι τόσο φωτισμένοι, που δημιουργούν το δρόμο από μόνοι τους και ανοίγουν δρόμους και για τους άλλους...

«12 Ώρες για την Ελλάδα», Βρυξέλλες (καλοκαίρι 2014).

Σώμα, φωνή −ως μέσον και φυσικό όργανο αντίστοιχα− και μουσική. Ποια η σημασία, ποιος ο συσχετισμός τους και πόσο αυτά μπορεί να σε απασχολήσουν στη διάρκεια του σεμιναρίου;

Η φωνή είναι το αρχέγονο όργανό μας, με αυτό ήρθε αρχικά ο άνθρωπος σε επαφή με τη μουσική και με αυτό επικοινώνησε με τους άλλους ανθρώπους γύρω του. Στην τέχνη της μουσικής, όλα αυτά συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους, ανάμεσα σε εμάς και το μουσικό όργανο το σώμα αποτελεί ένα συνδετικό κρίκο, όντας ζωντανός οργανισμός, συντονίζεται και μεταφέρει τις προθέσεις μας. Η ανάγκη του ανθρώπου να μιμηθεί τη φωνή, στην πορεία, δημιούργησε μουσικά όργανα, μέσα από τα οποία καλούμαστε να τραγουδήσουμε. Όπως συνηθίζω να λέω, η φωνή μας βρίσκεται πιο κοντά στο μυαλό μας από ό,τι τα χέρια μας. Όταν τραγουδάμε, αισθάνομαι ότι νιώθουμε τη μουσική έτσι όπως ένας τυφλός  «βλέπει» το ανάγλυφο κείμενο το οποίο διαβάζει με τα δάχτυλα. Στο σεμινάριο, προσεγγίζω κάποιες δυσκολίες στη μελέτη πρώτα σωματικά και τραγουδιστά, και μετά σε σχέση με το μουσικό όργανο.

Όπως είχε πει ένας μεγάλος πιανίστας, o Arthur Rubinstein, «το σώμα είναι ο μεταφορέας της ψυχής και οφείλουμε να το προσέχουμε». Έτσι δείχνω και κάποιες ασκήσεις χαλάρωσης, δίνοντας και κάποιες συμβουλές, τις οποίες θεωρώ σημαντικές για έναν performer, καθώς ο μουσικός είναι και ένα είδος αθλητή.

«Πλούτος» Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία και μουσική Δ. Σαββόπουλου (περιοδεία, καλοκαίρι 2013).

Πώς αισθάνεσαι τη μουσική μέσα σου;

Φαντάζομαι και αντιλαμβάνομαι τη μουσική σαν μία μεγάλη θάλασσα, την αρμονία της σαν το βυθό, το όργανο που παίζουμε σαν μία σχεδία, την τεχνική σαν ένα πανί, την ψυχή μας σαν τον αέρα που φυσάει, και εμείς δε μένει παρά να ξεκινήσουμε το προσωπικό μας ταξίδι. Και τι είναι ένα ταξίδι χωρίς εικόνες και συναισθήματα; Ίσως μία μουσική κενή και αδιάφορη...

«Hey, you», Pink Floyd διασκευή Στάθης Άννινος:

 Ποιος είναι ο κεντρικός στόχος του σεμιναρίου ή οι στόχοι του τελικά; Τι φαντάζεσαι ότι θα μπορούσε να προκύψει σε δημιουργικό και διαδραστικό επίπεδο από αυτό;

Με το σεμινάριο αυτό θα ήθελα να δώσω αφορμές και κίνητρα για δημιουργία, για σκέψη, πειραματισμό, έμπνευση, συνεργασία, αλλά ο μεγαλύτερος στόχος μου είναι να προσπαθήσω να μεταφέρω αγάπη για τη μουσική, έτσι ώστε να την ερωτευτεί ο καθένας με τον τρόπο του. Προσωπικά, πιστεύω ότι βρίσκει ο καθένας το χώρο του στη μουσική, όταν η αγάπη του για αυτή είναι ειλικρινής και όταν αντίστοιχα νιώσει ερωτεύσιμος από εκείνη...

Ακουστικό πρόγραμμα πιάνο – φωνή, με Δ. Σαββόπουλο, στο πλαίσιο των 50 χρόνων του στο τραγούδι, Χανιά (Οκτώβριος 2014).

Αυτά προς το παρόν, λοιπόν, αναμένοντας και στο μέλλον πολλά περισσότερα από τον Στάθη Άννινο, τον οποίο χαιρόμαστε να βλέπουμε και να ακούμε, καθώς προχωράει και εξελίσσεται, μέσα από μία προσωπική πορεία...

Παράσταση «Passport».

Ο χώρος AN ART Artistry, όπου θα πραγματοποιηθεί το σεμινάριο:

http://www.an-art.com/

Promo video:

Site profile (συμπεριλαμβάνονται ολόκληρο το βιογραφικό και τα στοιχεία επικοινωνίας): http://www.an-art.com/index.php?option=com_content&view=article&id=369

Site event: http://www.an-art.com/index.php?option=com_content&view=article&id=371

Φόρμα συμμετοχής (pdf): http://www.an-art.com/images/ARTISTS/MUSIC/ANNINOS/form_i_mousiki_mesa_mas.pdf

Φόρμα συμμετοχής (word) στο: http://www.an-art.com/images/ARTISTS/MUSIC/ANNINOS/form_i_mousiki_mesa_mas.doc

Δίπτυχο ενημερωτικό: http://www.an-art.com/images/ARTISTS/MUSIC/ANNINOS/anninos_diptyxo.pdf

Facebook: https://www.facebook.com/events/1558618251036519/

Φωτογραφίες: Από το αρχείο του Στάθη Άννινου.

Φωτογραφία αφίσας και η τελευταία: Θανάσης Ίσαρης από τη μουσικοθεατρική παράσταση «Passport».

Φωτογραφία από πρόβα στο studio με «Τερμίτες»: πηγή  http://www.gossip-tv.gr/

Φωτογραφίες από ακουστικό πρόγραμμα πιάνο – φωνή, με Δ. Σαββόπουλο: «Ninja Goat Productions».