Από πάντα με γοήτευε η γλώσσα του σώματος των ανθρώπων και αναρωτιόμουν τι μπορεί να λέει το σώμα μας που δεν τολμά η γλώσσα ή που δεν έχει αντιληφθεί η συνειδητότητά μας…

Τι μπορεί να σημαίνουν τα σταυρωμένα στο στήθος ή τα απλωμένα στη ράχη του δερμάτινο καναπέ χέρια; Αληθεύει πως όταν οι κοπέλες χαϊδεύουν τα μαλλιά τους δηλώνουν συνειδητά ή υποσυνείδητα μία διάθεση ερωτικής προσέγγισης/διαθεσιμότητας ή φλερτ; Σημαίνουν το ίδιο πράγμα οι χειρονομίες των ανθρώπων σε όλα τα μέρη της γης;

Η αλήθεια είναι πως η γλώσσα του σώματος κυριαρχεί σε κάθε συνάντηση ή συζήτησή μας με τους άλλους. Λέγεται δε πως το 80% της επικοινωνίας μας με τους άλλους είναι μη λεκτική και γίνεται σε μεγάλο βαθμό διαμέσου της γλώσσας του σώματος, και μέσα από αυτήν μπορούμε να καταλάβουμε -άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο- αρκετά για τις διαθέσεις, τις προθέσεις και τη συναισθηματική κατάσταση αυτών που έχουμε απέναντί μας. Θα πρέπει, όμως, να έχουμε υπόψη πως η γλώσσα του σώματος καθορίζεται, εν μέρει, πολιτισμικά και, εν μέρει, από την προσωπική σφραγίδα του καθενός μας. Αυτό σημαίνει πως ο κάθε άνθρωπος έχει, ως ένα βαθμό, την προσωπική του γλώσσα σώματος, πράγμα που αυξάνει την πιθανότητα λανθασμένων ερμηνειών της, αν υπεργενικεύουμε με έναν άκαμπτο και απόλυτο τρόπο. Για παράδειγμα, η ενώ η κίνηση του κεφαλιού προς τα εμπρός, που σε εμάς σημαίνει «ναι» ή «συμφωνώ», στη Βουλγαρία, την Τουρκία και το Ιράν σημαίνει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή «όχι». Παρόλ΄αυτά, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία στη γλώσσα του σώματος που είναι κοινά για όλους τους ανθρώπους του πλανήτη.

Η γλώσσα του σώματος χωρίζεται σε 5 κατηγορίες: α) τις χειρονομίες, β) τις εκφράσεις του προσώπου (μιμητική), γ) τη στάση του σώματος, δ) την εγγύτητα (πόσο κοντά ή μακριά καθόμαστε/στεκόμαστε από τους άλλους) και ε) τη σωματική επαφή (ποιον, πότε, που, πως).

Για την κάθε κατηγορία, υπάρχουν δεκάδες πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά που υποδηλούν διαθέσεις και προθέσεις. Για παράδειγμα, τα σταυρωμένα στο στήθος χέρια με τους αγκώνες να προβάλουν προς τα έξω υποδηλούν μια αμυντική στάση, οι σφιγμένες η μία στην άλλη παλάμες υποδηλούν αρνητική αντίδραση, άγχος ή/και φόβο, η αποφυγή βλεμματικής επαφής ενοχή, ανασφάλεια κ.ά.

Το χαμόγελο αποτελεί, ίσως, το σημαντικότερο στοιχείο της γλώσσας του σώματος των ανθρώπων. Σε ολόκληρο τον κόσμο η ευτυχία, η χαρά και η καλή διάθεση συνοδεύονται πάντα από ένα αυθεντικό πλατύ χαμόγελο. Υπάρχουν φυσικά και χαμόγελα προσποίησης,  δυστυχίας, απόκρυψης υποβόσκοντος μίσους κ.ά. που, όμως, δεν δημιουργούν εκείνη τη χαρακτηριστική και καλοδιάθετη χαλαρή ατμόσφαιρα στην επικοινωνία.

Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε το σώμα μας εκπέμπει μηνύματα προς τον περίγυρό μας για το πώς νιώθουμε, τι διάθεση έχουμε, πόσο ανοιχτοί είμαστε στην επικοινωνία κ.τ.λ. Το σώμα μας είναι, δηλαδή, ένα είδος ιδιότυπου αλφαβητάριου που όταν μάθουμε να το «διαβάζουμε» και να το αξιολογούμε με μέτρο, τότε έχουμε μεγάλες πιθανότητες να μπούμε «στο πετσί» των άλλων και να τους κατανοήσουμε ευκολότερα και ορθότερα.

Είναι, όμως, πολύ σημαντικό να έχουμε υπόψη τις πολλές ατομικές και εθνικές διαφορές στον τρόπο έκφρασης των ανθρώπων. Κάτι που εδώ σε εμάς μπορεί να είναι παντελώς αδιάφορο, σε μια άλλη χώρα ίσως να έχει ιδιαίτερη σημασία. Το να δείξει κάποιος, για παράδειγμα, στην Ταϋλάνδη, τις σόλες των παπουτσιών του σε έναν Ταϋλανδό μπορεί ακόμα και να δολοφονηθεί.

Σε πολλές περιπτώσεις, καθορίζουμε την άποψή μας για κάποιον με βάση διάφορα στερεότυπα ή προκαταλήψεις μας -συνειδητές ή υποσυνείδητες- για τον τρόπο που ντύνεται ή που εκφράζεται λεκτικά και σωματικά. Δημιουργούμε πολύ γρήγορα και αβίαστα -συχνά σχεδόν αντανακλαστικά- γνώμη για ανθρώπους που μας είναι παντελώς άγνωστοι και πριν καν ανταλλάξουμε έστω και μία λέξη μαζί τους. Αν είμαστε πιο διαλλακτικοί, ευέλικτοι αλλά και λιγότερο ανασφαλείς ή φοβισμένοι, σε σημείο που να παραμερίσουμε τις όποιες μας προκαταλήψεις, συχνά θα διαπιστώσουμε πως βιαστήκαμε να κρίνουμε και να «ταξινομήσουμε» τον άλλον.

Τέτοιου είδους «παρεξηγήσεις» είναι πολύ συχνότερες στη συνάντηση ανθρώπων από διαφορετικές κουλτούρες. Οι αρχαίοι έλληνες με τη λέξη «ξένος» εννοούσαν «εχθρός». Φαίνεται πως η «αύρα» του συγκεκριμένου στοιχείου της πολιτισμικής μας κληρονομιάς έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε «χρυσίζουσα» φονική τ(ρ)οπική καταιγίδα…..