Ο Γερμανός συγγραφέας και ποιητής Γκύντερ Γκρας, βραβευμένος με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1999, πέθανε σήμερα σε ηλικία 87 ετών, ανακοίνωσε το ίδρυμα που φέρει το όνομά του.

Ο συγγραφέας του «Τενεκεδένιου ταμπούρλου» γεννήθηκε στην Ελεύθερη Πόλη του Ντάντσιχ (το σημερινό Γκντασκ της Πολωνίας) το 1927 και πολλά από τα έργα του διαδραματίζονταν στην πόλη αυτή.

Για πολλούς, ο Γκρας ήταν η φωνή της μεταπολεμικής γενιά της Γερμανίας που έφερε το βάρος της ενοχής των προγόνων της για τις ακρότητες που διέπραξαν οι Ναζί στην Ευρώπη. Το 2012 είχε γράψει ποίημα με τίτλο «Η Ντροπή της Ευρώπης» με το οποίο χρησιμοποιώντας τη φόρμα αρχαιοελληνικής ωδής, ο νομπελίστας απευθυνόταν στην Ευρώπη και την προειδοποιούσε ότι κινδυνεύει με πνευματική πενία αν αποπέμψει από τις αγκάλες της τη χώρα που τη δημιούργησε.

To ποίημα «Η ντροπή της Ευρώπης»:

Στο χάος κοντά, γιατί δεν συμμορφώθηκε στις αγορές· κι Εσύ μακριά από τη Χώρα, που Σου χάρισε το λίκνο.

Οσα Εσύ με την ψυχή ζήτησες και νόμισες πως βρήκες, τώρα θα καταλυθούν, και θα εκτιμηθούν σαν σκουριασμένα παλιοσίδερα.

Σαν οφειλέτης διαπομπευμένος και γυμνός, υποφέρει μια Χώρα· κι Εσύ, αντί για το ευχαριστώ που της οφείλεις, προσφέρεις λόγια κενά.

Καταδικασμένη σε φτώχεια η Χώρα αυτή, που ο πλούτος της κοσμεί Μουσεία: η λεία που Εσύ φυλάττεις.

Αυτοί που με τη δύναμη των όπλων είχαν επιτεθεί στη Χώρα την ευλογημένη με νησιά, στον στρατιωτικό τους σάκο κουβαλούσαν τον Χέλντερλιν.

Ελάχιστα αποδεκτή Χώρα, όμως οι πραξικοπηματίες της, κάποτε, από Εσένα, ως σύμμαχοι έγιναν αποδεκτοί.

Χώρα χωρίς δικαιώματα, που η ισχυρογνώμονη εξουσία ολοένα και περισσότερο της σφίγγει το ζωνάρι.

Σ' Εσένα αντιστέκεται φορώντας μαύρα η Αντιγόνη, και σ' όλη τη Χώρα πένθος ντύνεται ο λαός, που Εσένα φιλοξένησε.

Ομως, έξω από τη Χώρα, του Κροίσου οι ακόλουθοι και οι όμοιοί του όλα όσα έχουν τη λάμψη του χρυσού στοιβάζουν στο δικό Σου θησαυροφυλάκιο.

Πιες επιτέλους, πιες! κραυγάζουν οι εγκάθετοι των Επιτρόπων· όμως ο Σωκράτης, με οργή Σου επιστρέφει το κύπελλο γεμάτο ώς επάνω.

Θα καταραστούν εν χορώ, ό,τι είναι δικό Σου οι θεοί, που τον Ολυμπό τους η δική Σου θέληση ζητάει ν' απαλλοτριώσει.

Στερημένη από πνεύμα, Εσύ θα φθαρείς χωρίς τη Χώρα, που το πνεύμα της, Εσένα, Ευρώπη, εδημιούργησε.

Συγγραφικό έργο και πολιτική δράση

Ο Γκύντερ Γκρας, για πάνω από μισό αιώνα αποτέλεσε ένα είδος «ηθικής συνείδησης» της Γερμανίας, καθώς με το σύνολο του λογοτεχνικού του έργου και τις δημόσιες παρεμβάσεις του προσπάθησε να εμποδίσει τον εφησυχασμό των συμπατριωτών του που μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήθελαν να κλείσουν τους λογαριασμούς τους με το παρελθόν, ξεχνώντας τα ναζιστικά εγκλήματα.

Έγινε ιδιαίτερα γνωστός με το μυθιστόρημα του «Το τενεκεδένιο Ταμπούρλο» που εκδόθηκε το 1959 και έγινε ταινία είκοσι χρόνια αργότερα. Ακολούθησαν το 1961 το «Γάτα και Ποντίκι» και το 1963 το «Σκυλίσια Μέρα» που μαζί με το «Τενεκεδένιο Ταμπούρλο» αποτελούν την Τριλογία του Ντάντσιχ.

’λλα γνωστά του έργα, που μεταφράστηκαν και στα ελληνικά, όπως και η Τριλογία του Ντάντσιχ, είναι: «Η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων» (1966), «Ο Μπουτ το ψάρι» (1977), «Δυσοίωνα κοάσματα» (1992), «Γράφοντας μετά το ’ουσβιτς» (1993), «Ένα ευρύ πεδίο» (1995), «Ο αιώνας μου» (1999) και «Σαν τον κάβουρα» (2002).

Αν και δεν έγινε μέλος του Σοσιαλοδημοκρατικού Κόμματος, ο Γκύντερ Γκρας τάχθηκε υπέρ της σοσιαλοδημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι μόνο με μεταρρυθμίσεις και όχι με επαναστατική ανατροπή είναι δυνατή η οικονομική και κοινωνική αλλαγή. Έτσι, υποστήριξε την κυβέρνηση του Βίλι Μπραντ, ασκώντας της, όμως, έντονη κριτική.

Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου ο Γκρας τάχθηκε ενάντια στην ένωση των δύο Γερμανιών και πρότεινε, για τουλάχιστον μια επταετία, μια Συνομοσπονδία των δύο Γερμανικών κρατών, η οποία μελλοντικά θα μπορούσε να αποκτήσει την μορφή μιας ένωσης Γερμανικών κρατών.

Υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των ρομά, υποστηρίζοντας την ανάγκη χορήγησης σε αυτούς ευρωπαϊκού διαβατηρίου, που θα τους επιτρέπει τη διαμονή σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κράτος.

Δημιούργησε στη Ρουμανία ένα ίδρυμα για τους ρομά, με την ονομασία «Εταιρία για τους απειλούμενους λαούς», το οποίο κάθε χρόνο έδινε βραβεία όσους προσπαθούσαν να βελτιώσουν τη ζωή των ρομά. 

(κόπυ απο zougla.gr)