Σωτηρßα Þ εξαφÜνιση;

ΔÜση παλιÜ, δÜση αιþνων, που αναπτýχθηκαν και εξελßχθηκαν με καθüλου Þ ελÜχιστη ανθρþπινη επÝμβαση. ΔÜση τα οποßα αποτελοýν παγκüσμια κληρονομιÜ και ευθýνη για ολüκληρη την ανθρωπüτητα. Τα αρχÝγονα δÜση του πλανÞτη παρουσιÜζουν πολý μεγÜλη ποικιλßα. ΠεριλαμβÜνουν αρκτικÜ, εýκρατα και τροπικÜ δÜση, κωνοφüρα και πλατýφυλλα δÝνδρα, δÜση βροχÞς, μανγκρüβια βλÜστηση... ΕπηρεÜζουν το κλßμα της γης, ελÝγχοντας τις βροχοπτþσεις και την εξÜτμιση. ΣυμβÜλλουν στη σταθεροποßηση του κλßματος αποθηκεýοντας τερÜστιες ποσüτητες διοξειδßου του Üνθρακα που, υπü Üλλες συνθÞκες, θα επιδεßνωνε τις κλιματικÝς αλλαγÝς.

Τα αρχÝγονα δÜση προσφÝρουν καταφýγιο σε εκατομμýρια ανθρþπους των οποßων η επιβßωση εξαρτÜται Üμεσα απü αυτÜ. Σε αυτÜ τα δÜση συναντÜμε τα 2/3 των ζþων και των φυτþν που ζουν στην ξηρÜ.

Δυστυχþς, αυτüς ο μοναδικüς πλοýτος απειλεßται με οριστικÞ εξαφÜνιση. ¹δη, περισüτεροι απü 87 διαφορετικοß πολιτισμοß Ýχουν εξαφανιστεß για πÜντα απü τα δÜση της Βραζιλßας, ενþ μÝσα στα επüμενα 10-20 χρüνια αναμÝνεται η εξαφÜνιση μερικþν χιλιÜδων ειδþν ζþων και φυτþν.

Σε ολüκληρο τον πλανÞτη τα αρχÝγονα δÜση βρßσκονται σε κρßση.

Το 1992, στην Παγκüσμια ΣυνδιÜσκεψη για το ΠεριβÜλλον, που πραγματοποιÞθηκε στο Ρßο υπü την αιγßδα των ΗνωμÝνων Εθνþν, οι εκπρüσωποι των κρατþν κατÝληξαν σε μια διεθνÞ νομικÜ δεσμευτικÞ συμφωνßα: τη Σýμβαση για τη Βιοποικιλüτητα (Convention on Biological Diversity, CBD). ¼μως μÝχρι σÞμερα, οι χþρες που δεσμεýτηκαν για την εφαρμογÞ της Σýμβασης Ýχουν κÜνει ελÜχιστα για την υλοποßηση των δεσμεýσεþν τους.

Η επιλογÞ εßναι απλÞ: ΣΩΤΗΡΙΑ Þ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ;

Σε ολüκληρο τον πλανÞτη Ýχουν απομεßνει περß τα 13,5 δισεκατομμýρια στρÝμματα αρχÝγονων δασþν που παραμÝνουν ανÝπαφα απü μεγÜλης κλßμακας ανθρωπογενεßς δραστηριüτητες. Αν και η Ýκταση αυτÞ μοιÜζει τερÜστια (εßναι μεγαλýτερη απü την Κßνα Þ δυο φορÝς μεγαλýτερη απü την Αυστραλßα) δεν εßναι παρÜ το 1/5 της αρχικÞς Ýκτασης των αρχÝγονων δασþν.

Απü το ΗνωμÝνο Βασßλειο ως τη Μοζαμβßκη και απü το Ελ Σαλβαδüρ μÝχρι την ΕλλÜδα, 59 χþρες Ýχασαν üλα τα μεγÜλα αρχÝγονα παρθÝνα δÜση που διÝθεταν. Ο ρυθμüς με τον οποßο εξαφανßζονται τα αρχÝγονα δÜση Ýχει αυξηθεß δραματικÜ κατÜ τις τελευταßες δεκαετßες. Απü το 1950, το 20% των αρχÝγονων δασþν Ýχει αποψιλωθεß, ενþ στις μÝρες μας περß τα 100 εκατομμýρια στρÝμματα αρχÝγονων δασþν αποψιλþνονται Þ υποβαθμßζονται κÜθε χρüνο. Με Üλλα λüγια, κÜθε δυο δευτερüλεπτα χÜνεται δÜσος Ýκτασης ßσης με Ýνα γÞπεδο ποδοσφαßρου! Τα αρχÝγονα δÜση βροχÞς, στην Ινδονησßα και την ΚεντρικÞ ΑφρικÞ, μποροýν να εξαφανιστοýν μÝσα σε λßγες δεκαετßες αν συνεχιστεß ο ßδιος ρυθμüς καταστροφÞς.

Πολλοß επιστÞμονες πιστεýουν üτι ο πλανÞτης αντιμετωπßζει το μεγαλýτερο "κýμα" εξαφανßσεων απü την εποχÞ των δεινοσαýρων. ΕκτιμÜται üτι το 24% των θηλαστικþν, το 12% των πουλιþν και περßπου το 14% των φυτþν απειλοýνται με εξαφÜνιση. Στις περισσüτερες περιπτþσεις η απειλÞ προÝρχεται απü την καταστροφÞ των οικοσυστημÜτων και κυρßως απü την καταστροφÞ των αρχÝγονων δασþν.

Η καταστροφÞ κοστßζει

¹δη, απü τη ΣυνδιÜσκεψη του Ρßο φÜνηκαν τα πρþτα ανησυχητικÜ σημÜδια. Το ποσü των χρημÜτων που δεσμεýτηκε για την προστασßα üλων των δασþν Þταν πολý μικρü. Σýμφωνα με τις εκτιμÞσεις της Greenpeace απαιτοýνται τουλÜχιστον 15 δισ. δολλÜρια ετησßως, για την επüμενη δεκαετßα, για την εφαρμογÞ μÝτρων και περιορισμþν που μποροýν να εγγυηθοýν τη σωτηρßα των αρχÝγονων δασþν που Ýχουν απομεßνει.

Αυτü που, μεταξý των Üλλων, Ýχει υποτιμηθεß μÝχρι σÞμερα εßναι το οικονομικü κüστος της παρÜνομης υλοτομßας. ¸τσι, μüνο στις Φιλιππßνες, η παρÜνομη υλοτομßα κοστßζει στην κυβÝρνηση 1,8 δισ. δολλÜρια κÜθε χρüνο, κυρßως απü την απþλεια φüρων. Στην περßπτωση της Βραζιλßας το αντßστοιχο ποσü ανÝρχεται σε 1,2 δισ. δολλÜρια κÜθε χρüνο, ενþ στην Ινδονησßα το ποσü αυτü φτÜνει τα 3,5 δισ. δολλÜρια. Σε πολλÝς περιπτþσεις η παρÜνομη υλοτομßα ξεπερνÜ το 50%.

Εκτüς απü τις απþλειες φüρων üμως υπÜρχει και το οικονομικü κüστος των φυσικþν καταστροφþν που προκαλοýνται απü την απþλεια των δασþν. Η κυβÝρνηση της Κßνας δαπανÜ πÜνω απü 1 δισ. δολλÜρια ετησßως για την εφαρμογÞ απαγορεýσεων στην υλοτομßα σε περιοχÝς που υποφÝρουν απü καταστροφικÝς πλημμýρες λüγω της αποδÜσωσης. Οι απαγορεýσεις που επÝβαλε η κυβÝρνηση της Κßνας οδÞγησαν σε μεßωση κατÜ 75% της παραγωγÞς ξυλεßας στις περιοχÝς αυτÝς, με Üμεσες συνÝπειες στο εμπορικü ισοζýγιο της χþρας.

Δεν εßναι σπÜνιες οι περιπτþσεις που τα περιβαλλοντικÜ εγκλÞματα συνοδεýονται και απü εγκλÞματα εναντßον των ανθρωπßνων δικαιωμÜτων. Δεν εßναι λßγες οι περιπτþσεις ολüκληρων φυλþν που Ýχουν ξεκληριστεß Þ εκδιωχθεß απü τις περιοχÝς που ζοýσαν για εκατοντÜδες χρüνια επειδÞ κÜποιοι αποφÜσισαν να τις αποψιλþσουν. Δεν εßναι λßγοι οι πολιτισμοß που χÜθηκαν για πÜντα μαζß με τα αρχÝγονα δÜση. ΜερικÝς φορÝς üμως, τα πρÜγματα εßναι πιο περßπλοκα και επικßνδυνα: η καταστροφÞ των δασþν σχετßζεται Üμεσα Þ ακüμα πυροδοτεß τοπικÝς συγκροýσεις θÝτοντας σε κßνδυνο την ειρÞνη στην ευρýτερη περιοχÞ, με πιο χαρακτηριστικü ßσως παρÜδειγμα αυτü της Λιβερßας.

Οι λýσεις

Η Greenpeace ζητÜ απü τις κυβερνÞσεις των κρατþν-μελþν των ΗνωμÝνων Εθνþν να προχωρÞσουν στα απαραßτητα βÞματα για τη σωτηρßα των αρχÝγονων δασþν του πλανÞτη. Για να γßνει αυτü απαιτοýνται μÝτρα, κανονισμοß και χρÞματα.

ΠαρÜ τις διακηρýξεις και τις δηλωμÝνες καλÝς προθÝσεις, τα στοιχεßα εßναι αμßληκτα

Τα μισÜ απü τα δÜση του Καμεροýν Ýχουν Þδη χαθεß. Το ßδιο συνÝβη και στο 35% των δασþν της Γκαμπüν, ενþ η Ινδονησßα Ýχασε το 72% της αρχικÞς δασοκÜλυψης. Στη διÜρκεια της διακυβÝρνησης ΣουχÜρτο (32 χρüνια) η Ινδονησßα απþλεσε δÜση Ýκτασης ßσης με αυτÞ της Ολλανδßας και της Γερμανßας μαζß!

• Η κατασκευÞ δρüμου, με επιδüτηση της ΕυρωπαúκÞς ¸νωσης, σε προστατευüμενη περιοχÞ του Καμεροýν, η οποßα ανÞκει στην Παγκüσμια ΚληρονομιÜ των ΗνωμÝνων Εθνþν (Dja reserve), οδÞγησε σε ταχýτατη υποβÜθμιση της περιοχÞς, σε μεγÜλης κλßμακας υλοτüμηση και σε εξüντωση των πληθυσμþν του γορßλα και του ελÝφαντα που ζοýσαν εκεß.
• Σýμφωνα με πρüσφατη μετÝτη του Παγκüσμιου Ταμεßου για τη Φýση και της παγκüσμιας ΤρÜπεζας, μüνο το 3% των προστατευüμενων περιοχþν της Ρωσßας τυγχÜνουν ικανοποιητικÞς προστασßας.
• Η αφθονßα φτηνÞς παρÜνομης τροπικÞς ξυλεßας στη διεθνÞ αγορÜ οδηγεß σε κατÜρρευση κÜθε σοβαρÞ προσπÜθεια που καταβÜλλεται για την εμπορßα πιστοποιημÝνης ξυλεßας (που προÝρχεται απü ελεγχüμενες περιοχÝς υπü καθεστþς προστασßας και διαχεßρισης).
• Η παρÜνομη υλοτομßα αποτελεß τον κανüνα και üχι την εξαßρεση στην περßπτωση του δÜσους του Αμαζονßου. Σýμφωνα με στοιχεßα της κυβÝρνησης της Βραζιλßας, το 80% της διακινοýμενης ξυλεßας εßναι προúüν παρÜνομης υλοτομßας. Τα αντßστοιχα ποσοστÜ ανÝρχονται σε 73% στην Ινδονησßα, 70% στη Γκαμπüν, 50% στο Καμεροýν κλπ.
• Ο Βρετανüς πρωθυπουργüς Τüνυ Μπλαßρ δÞλωσε (ΜÜρτιος 2000) üτι "η κυβÝρνηση θα αγορÜζει αποκλειστικÜ ξυλεßα η οποßα Ýχει κοπεß νüμιμα και υπü αυστηρü καθεστþς διαχεßρισης". ΣÞμερα η Αγγλßα παραμÝνει στην Ευρþπη ο μεγαλýτερος εισαγωγÝας τροπικÞς ξυλεßας απü τη Βραζιλßα üπου το 80% της υλοτομßας εßναι παρÜνομο.
• Οι ετÞσιες οικονομικÝς ενισχýσεις οι οποßες συμβÜλλουν στην υπερεκμετÜλλευση και την καταστροφÞ του φυσικοý περιβÜλλοντος και των δασþν, σε üλο τον κüσμο, κυμαßνονται μεταξý 950 - 1.450 δισ. δολλαρßων. Τα αντßστοιχα ποσÜ που δßνονται για την καταπολÝμηση της αποδÜσωσης και την προστασßα της βιοποικιλüτητας ανÝρχονται σε 1.450 εκατομμýρια δολλÜρια (Þ ποσοστü 0,01% των χρημÜτων που χρησιμοποιοýνται για την καταστροφÞ και την υποβÜθμιση του περιβÜλλοντος).
• Εκτüς των Üλλων üμως, η καταστροφÞ των αρχÝγονων δασþν πυροδοτεß τοπικÝς συγκροýσεις.

Η καταχþρηση μÝρους των αρχÝγονων δασþν της Ρωσßας (ΚαρÝλια) στον ΚατÜλογο της Διεθνοýς ΦυσικÞς ΚληρονομιÜς της UNESCO, η δια νüμου προστασßα σημαντικοý μÝρους των δασþν βροχÞς της British Columbia του ΚαναδÜ (GreatBear Rainforest), η κατÜσχεση σημαντικþν ποσοτÞτων παρÜνομης υλοτομßας και η χαρτογρÜφηση και προστασßα τμημÜτων του τροπικοý δÜσους του Αμαζονßου, η καταχþρηση του μαüνι (mahogany) στον κατÜλογο των προστατευüμενων ειδþν της Διεθνοýς ¸νωσης για την Προστασßα της Φýσης (IUCN), η δια νüμου προστασßα των τελευταßων τμημÜτων αρχÝγονου δÜσους της Σουηδßας, αποτελοýν μερικÝς απü τις πρüσφατες επιτυχßες της Greenpeace. Επιτυχßες που μας δßνουν κουρÜγιο για να συνεχßσουμε την προσπÜθειÜ μας.

Η παρÜνομη υλοτομßα και εμπορßα ξυλεßας Ýχει πλÝον πÜρει τη μορφÞ χιονοστιβÜδας. Η τÞρηση της υπÜρχουσας νομοθεσßας εßναι το πρþτο και στοιχειþδες βÞμα για την προστασßα των δασþν αλλÜ και των πολιτισμþν, των ανθρþπων και των ζþων που εξαρτþνται απü αυτÜ.

Εκτüς απü τα δÜση üμως, πολλÜ κινδυνεýοντα εßδη (γορßλες, χιμπαντζÞδες, ελÜφια κλπ) αφανßζονται εßτε για τη διατροφÞ των εργαζομÝνων στην παρÜνομη υλοτομßα εßτε για την εμπορßα του κρÝατος Þ του δÝρματος. Το πρüβλημα εßναι ιδιαßτερα Ýντονο στην ΑφρικÞ. ΜπροστÜ σε αυτÞ την κατÜσταση, η Greenpeace προτεßνει την Üμεση υιοθÝτηση συγκεκριμÝνων μÝτρων, με σκοπü üχι μüνο να σταματÞσει η απþλεια και η υποβÜθμιση των αρχÝγονων δασþν αλλÜ και για να προωθηθεß η προστασßα και βιþσιμη χρÞση τους.

ΣυγκεκριμÝνα, η Greenpeace προτεßνει

• ΠλÞρη εφαρμογÞ της ισχýουσας νομοθεσßας η οποßα περιορßζει δραστηριüτητες που εßναι δυνατüν να αποβοýν καταστροφικÝς για τα δÜση.
• ΟυσιαστικÞ διαχεßριση (και üχι μüνο στα χαρτιÜ) των προστατευüμενων περιοχþν.
• Δημιουργßα ενüς πλÞρους, συνεκτικοý και αντιπροσωπευτικοý δικτýου προστατευüμενων περιοχþν, με την εφαρμογÞ των βασικþν αρχþν της οικολογßας (οι οποßες, σημειωτÝον δεν εξοστρακßζουν κÜθε δραστηριüτητα απü προστατευüμενες περιοχÝς).
• ¢ρση üλων των αμφιλεγüμενων επιδοτÞσεων, εμπορικþν μÝτρων και "αναπτυξιακÞς βοÞθειας" που οδηγοýν στην καταστροφÞ αρχÝγονων δασþν.
• ΜÝτρα για τη βιþσιμη διαχεßριση και χρÞση των δασþν.
• ¸ναρξη των προσπαθειþν για την αποκατÜσταση των δασþν και της βιοποικιλüτητας.

• Να σταματÞσουν την καταστροφÞ των δασþν.
• Να εξυγιÜνουν το εμπüριο ξυλεßας.
• Να εξασφαλßσουν τα απαραßτητα χρÞματα.

Για να υπÜρχουν αρχÝγονα δÜση και για τις επüμενες γενιÝς.

Η πßεση προς τις κυβερνÞσεις για την υιοθÝτηση των απαραßτητων μÝτρων, την εξασφÜλιση των αναγκαßων χρημÜτων και την ανÜληψη των απαιτοýμενων δρÜσεων εßναι μüνο η μια üψη του νομßσματος. Η Üλλη üψη του ßδιου νομßσματος εßναι η αγορÜ. Η απαßτηση προúüντων ξυλεßας που προÝρχονται απü δÜση που ακολουθοýν αυστηρü καθεστþς διαχεßρισης (ξυλεßα πιστοποιημÝνη απü το Forest Stewardship Council - FSC) εßναι το πρþτο βÞμα.

ΚÜθε αρχÞ και δýσκολη. Στη χþρα μας δεν πραγματοποιοýνται ακüμη εισαγωγÝς πιστοποιημÝνης ξυλεßας. Πιθανüτατα επειδÞ δεν υπÜρχει αντßστοιχη ζÞτηση. Ας τη δημιουργÞσουμε λοιπüν. Ο δρüμος θα εßναι μακρýς και δýσκολος. Σε κÜποια επüμενη στροφÞ του üμως θα ξανασυναντηθοýμε!

Για περισσüτερες πληροφορßες για τα προúüντα ξυλεßας δες την σελßδα Ξýλο και προúüντα ξýλου http://www.greenpeace.org/greece/campaigns/91354/91588

ΣταματÞστε την αιματοχυσßα και την ατιμωρησßα στον Αμαζüνιο

ΙανουÜριος 03, 2005

Στις 12 Φεβρουαρßου η 74χρονη ιεραπüστολος Ντüροθυ Στανγκ δολοφονÞθηκε εν ψυχρþ με τρεις πυροβολισμοýς στον Αμαζüνιο απü τη μαφßα της παρÜνομης υλοτομßας.Εßχε αφιερþσει τα τελευταßα 37 χρüνια της ζωÞς της στην προστασßα του Αμαζονßου και στην υπερÜσπιση των τοπικþν κοινωνιþν.

ΑπαιτÞστε απü την κυβÝρνηση της Βραζιλßας να λÜβει μÝτρα για να βÜλει τÝλος στις παρÜνομες δραστηριüτητες που Ýχουν σαν αποτÝλεσμα τη βßα, τον εκφοβισμü και τους φüνους.