Τι ζητάνε οι 18... εως 24 από τις κοπέλες;

Ερωτας με την πρώτη... φερομόνη

Οι επιστήμονες κατάφεραν να ανακαλύψουν πώς περνάει το μήνυμα της έλξης στα κύτταρα

Του Ματθαιου Τσιμιτακη

«Ω, αγαπημένη. Να σε συγκρίνω με μια καλοκαιρινή ημέρα; Πιο αγαπητή από ολόκληρη την τέχνη και πιο ήπια», λέει ο Σαίξπηρ, περιγράφοντας το αίσθημα ευφορίας που πλημμυρίζει τον ερωτευμένο μπροστά στο αντικείμενο του πόθου του. Είναι γεμάτη η παγκόσμια λογοτεχνία από περιγραφές σαν κι αυτή, που σκιαγραφούν το πιο παράλογο και περίπλοκο από τα ανθρώπινα συναισθήματα.

Περίπλοκη είναι και η ερμηνεία που επιχειρούν τα τελευταία χρόνια μια σειρά από επιστήμονες: αναπτυξιακοί βιολόγοι, νευροεπιστήμονες, βιοχημικοί, ανθρωπολόγοι και ψυχολόγοι. Με νέες απεικονιστικές μεθόδους, οι επιστήμονες καταφέρνουν να βλέπουν ακριβώς τι συμβαίνει όχι μόνο σε κυτταρικό, αλλά πλέον σε μοριακό επίπεδο. Η δική τους ιστορία της ερωτικής έλξης εμπλουτίζεται όσο περνούν τα χρόνια χάρη στις μεθόδους αυτές. Θα μείνει άραγε τίποτα από το μυστήριο της λογοτεχνικής περιγραφής;

Πλημμυρίζουν στα κύτταρα

Η είδηση έρχεται από το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας. Ερευνητές μπόρεσαν να περιγράψουν με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο οι φερομόνες (χημικοί διαβιβαστές, υπεύθυνοι σε μεγάλο βαθμό για το ζευγάρωμα των κυττάρων που ενεργοποιούν την ερωτική επιθυμία) λειτουργούν στα κύτταρα της μαγιάς, ενός μικροοργανισμού που χρησιμοποιείται ως μοντέλο για την ανακάλυψη λειτουργιών και διαδικασιών που συναντώνται στα κύτταρα πολλών οργανισμών.

Χάρη σε μια νέα τεχνική μικροσκοπίας στάθηκε δυνατός ο φθορισμός των μορίων μιας ομάδας πρωτεϊνών, ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση της συμπεριφορά τους και του τρόπου που περνούν τα σήματα μέσα από τα κύτταρα.

«Ηταν τόσο ακριβής η μέθοδός μας που μπορέσαμε ακόμη και να μετρήσουμε τα μόρια και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών στοιχείων της αλυσίδας», λέει ο ερευνητής Michael Knop. «Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά» συμπληρώνει ο Phillipe Bastiaens, διευθυντής του εργαστηρίου Μοριακής Φυσιολογίας του Ινστιτούτου Max Planck. «Φέρνουν επανάσταση στην κατανόηση των διαδικασιών μετάδοσης σημάτων μέσα από τα κύτταρα». Η αλυσίδα μετάδοσης σημάτων μέσω των πρωτεϊνών που χρησιμοποίησαν οι δυο επιστήμονες, διατηρείται παρόμοια σε όλα τα είδη ζωντανών οργανισμών. Τα συμπεράσματα που έβγαλαν από τα κύτταρα της μαγιάς ανοίγουν τον δρόμο για την κατανόηση μιας ανάλογης βιολογικής λειτουργίας στους ανθρώπους. Κομμάτι ποιου παζλ, όμως, είναι αυτή η είδηση;

Ο έρωτας είναι στο μυαλό

Για τον Robert Kurzban, καθηγητή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Τέξας, η ερωτική έλξη δημιουργείται στους άντρες κατ’ αρχήν από την εικόνα: τη σωματική μάζα, τη σωματική συμβατότητα και τα συμμετρικά χαρακτηριστικά του προσώπου της γυναίκας. Στις γυναίκες δεν αρκούν αυτά. Σημαντικό ρόλο παίζει η υγεία και κοινωνικοί δείκτες, όπως το εισόδημα και η κοινωνική θέση. «Οι άντρες ερωτεύονται νωρίτερα από τις γυναίκες, γιατί η εικόνα παίζει γι’ αυτούς τον καθοριστικό ρόλο», εξηγεί η ανθρωπολόγος Ελεν Φίσερ του Πανεπιστημίου Rutgers. «Οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο οπτικό ενδιαφέρον. Γι’ αυτό η βιομηχανία του πορνό έχει χτιστεί γύρω από αυτές».

Μετά την πρώτη συνάντηση και την αναγνώριση στον άλλο του προτύπου του ερωτικού συντρόφου, τον λόγο παίρνει η βιοχημεία. Ενα κοκτέιλ χημικών διαβιβαστών (ντοπαμίνη, σεροτονίνη, αδρεναλίνη, φερομόνες κ.ά.) κατακλύζουν τα κύτταρα του εγκεφάλου μας, δημιουργώντας αισθήματα ευφορίας ή απογοήτευσης σε ένα παιχνίδι που μοιάζει να εκτυλίσσεται περισσότερο εντός του μυαλού μας παρά κατά την επαφή με τον άλλο.

«Πάντοτε υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα», λέει ο καθηγητής Ανατομικής και Ιστολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Αθανάσιος Ντινόπουλος. «Ουσιαστικά είναι η ιδέα του άλλου, που κινητοποιεί το αίσθημα ανταμοιβής - ικανοποίησης του εγκεφάλου μας, κάτι που έχει μοιραία χρόνο λήξης. Οταν είμαστε ερωτευμένοι, ένα σύστημα περιοχών του εγκεφάλου που εκτείνεται από μια περιοχή βαθιά μέσα στα ημισφαίρια και φτάνει ώς τον φλοιό του μετωπιαίου λοβού, πλημμυρίζει από ντοπαμίνη. Αυτό κρατάει γύρω στα δύο με δυόμισι χρόνια».

Συν τω χρόνω, όταν το ζευγάρι δένεται πια πνευματικά, υλικά, κοινωνικά και πολύ λιγότερο… βιοχημικά, τα πράγματα στον εγκέφαλο αλλάζουν. «Οταν παρέλθει το πάθος, επικρατούν στον εγκέφαλο η ωκυτοκίνη, η αγγειοπιεσίνη και οι ενδορφίνες που δημιουργούν την αίσθηση της χαλάρωσης και της ηρεμίας. Η γενετική βάση των προσωπικοτήτων μας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ερωτική συμπεριφορά. Ανθρωποι που εκκρίνουν μεγαλύτερες ποσότητες σεροτονίνης αναπτύσσουν την τάση να είναι πιο “διερευνητικοί” και να ζητούν συνεχώς αλλαγή, ενώ άλλοι όχι».

Αλλάζουν με τον χρόνο

Οι απόψεις αυτές στηρίζονται και από ανθρωπολογικές παρατηρήσεις. Μια πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Νεβάδας σε άντρες της φυλής Ariaal στη Βόρεια Κένυα βρήκε πως οι παντρεμένοι άνδρες παρουσίαζαν χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης (της αποκαλούμενης ανδρικής ορμόνης) από τους ανύπανδρους. Οσοι μάλιστα είχαν παντρευτεί περισσότερες από μία γυναίκες, εμφάνιζαν ακόμη χαμηλότερα ποσοστά από τους παντρεμένους με μία γυναίκα, αποδεικνύοντας ότι εξελικτικές και κοινωνικές παράμετροι παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο.

Λεπτομερής ή όχι, η επιστημονική περιγραφή δεν μπορεί παρά να υπολείπεται της λογοτεχνικής. Ο Μαρσέλ Προυστ περιγράφει την ίδια ακριβώς λειτουργία ως εξής: «Οι ερωμένες που αγάπησα περισσότερο δεν συνέπεσαν ποτέ με την αγάπη μου γι’ αυτές. Η αγάπη αυτή ήταν αληθινή αφού είχα υποτάξει το καθετί στην επιθυμία να τις δω, να τις κρατώ για τον εαυτό μου, αφού έκλαιγα όταν κάποιο βράδυ μάταια τις περίμενα. Οταν τις έβλεπα, όταν τις άκουγα, δεν τους έβρισκα τίποτα που να μοιάζει με τον έρωτά μου, που να μπορεί να τον εξηγήσει. Θα έλεγες πως κάποια ικανότητα που δεν είχε καμία σχέση με αυτές τους είχε δοθεί επικουρικά από τη φύση και πως η ικανότητα αυτή, αυτή η σχεδόν ηλεκτρική δύναμη είχε αποτέλεσμα να διεγείρει τον έρωτά μου, δηλαδή να κατευθύνει όλες τις πράξεις μου και να οδηγεί όλες τις οδύνες μου».

Πίσω στα αθώα κύτταρα της μαγιάς, οι επιστήμονες του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας αναμένεται τώρα να ξαναμετρήσουν ένα προς ένα τα οργανικά μόρια σε κύτταρα και άλλων ζωντανών οργανισμών. Η πρόθεσή τους βλέπετε δεν είναι ποιητική, όσο κι αν εντοπίζει κανείς ποιητικά στοιχεία σε αυτήν. Η κατανόηση του μηχανισμού της αναπαραγωγής μας σε κυτταρικό επίπεδο ίσως αποκαλύψει μυστικά της εξέλιξης του είδους μας και ξεκλειδώσει άλλα για την ίαση ασθενειών.

* Ο καθηγητής Αθανάσιος Ντινόπουλος κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα βιβλίο με τίτλο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», στο οποίο επιχειρεί την πρώτη αναγωγή των απόψεων του Προύστ στις νευροεπιστήμες. Ενα παρόμοιο βιβλίο θα κυκλοφορήσει τον επόμενο μήνα στις ΗΠΑ.

Το μέλος mariachi στις 10-03-2008 στις 15:14 έγραψε...

Δεν ξέρω τι ζητάνε οι περισσότεροι,ξέρω τί ζητάω εγώ....Συνδιασμό και των δύο,δύο σ'ένα...Και αληθινά συναισθήματα και να περνάμε καλά.

Μάλλον κάτι πιο πρόσκαιρο... Μια βραδιά ίσως... Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις...

Το μέλος nefeli87 στις 17-04-2008 στις 03:04 έγραψε...

Προσωπικά, πίστευα για χρόνια ότι ελάχιστοι άντρες έχουν συναισθήματα, ότι οι περισσότεροι το μόνο που έχουν στο μυαλό τους είναι το κρεβάτι. (Τώρα που το σκέφτομαι, δεν είναι τρομερά ρατσιστικό και απόλυτο? Σαν να λες ότι όλες οι γυναίκες σκέφτονται μόνο τον γάμο...) Μεγαλώνοντας διαπίστωσα ότι οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα είναι πολύ λιγότερες απ' ότι θέλουμε να πιστεύουμε. Έχω δει γυναίκες να φέρονται τόσο γαϊδουρινά και εγωιστικά στον φίλο τους, όσο δεν είδα ποτέ κανέναν άντρα. Η διαφορά στην σκέψη δεν προέρχεται από το τι έχεις ανάμεσα στα πόδια σου, αλλά απ' το τι έχεις μέσα στο κεφάλι σου.
Με λίγα λόγια, είναι αδύνατον να απαντήσει κάποιος εκ μέρους όλων των αντρών. για το τι θέλουν και τι ζητάνε από μια κοπέλα. Κάθε άνθρωπος ζητάει διαφορετικά πράγματα και τα προσωπικά κριτήρια του καθενός μπορεί να αλλάξουν απ' τη μια μέρα στην άλλη.
Α! Και κάτι τελευταίο: γιατί να λέμε συνέχεια πως το πρώτο πράγμα που σκέφτονται οι άντρες είναι το σεξ? Δηλαδή οι γυναίκες όταν δουν κάποιον ωραίο τι σκέφτονται? Τι όμορφος που είναι, να τον βαλσαμώσω και να τον βάλω στο δωμάτιο μου να τον θαυμάζω? Νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε στον νου μας τόσο την ψυχική, όσο και την σωματική επαφή, κάνω λάθος???

Το μέλος sigur στις 17-04-2008 στις 08:25 έγραψε...

χρόνια είχα να ακούσω (διαβάσω μάλλον) νέο κορίτσι με τόσο ώριμη, κατασταλλαγμένη, καλλιεργημένη και "δίκαιη" άποψη.... Έχεις ψυχολογήσει πολύ καλά τους άντρες και γενικότερα το θέμα του topik nefeli.
Έχεις τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια και τον ευγενή μου θαυμασμό (είμαι Nefeli's fan ήδη..)

Το μέλος nefeli87 στις 17-04-2008 στις 03:04 έγραψε...

Προσωπικά, πίστευα για χρόνια ότι ελάχιστοι άντρες έχουν συναισθήματα, ότι οι περισσότεροι το μόνο που έχουν στο μυαλό τους είναι το κρεβάτι. (Τώρα που το σκέφτομαι, δεν είναι τρομερά ρατσιστικό και απόλυτο? Σαν να λες ότι όλες οι γυναίκες σκέφτονται μόνο τον γάμο...) Μεγαλώνοντας διαπίστωσα ότι οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα είναι πολύ λιγότερες απ' ότι θέλουμε να πιστεύουμε. Έχω δει γυναίκες να φέρονται τόσο γαϊδουρινά και εγωιστικά στον φίλο τους, όσο δεν είδα ποτέ κανέναν άντρα.
Η διαφορά στην σκέψη δεν προέρχεται από το τι έχεις ανάμεσα στα πόδια σου, αλλά απ' το τι έχεις μέσα στο κεφάλι σου.
Με λίγα λόγια, είναι αδύνατον να απαντήσει κάποιος εκ μέρους όλων των αντρών. για το τι θέλουν και τι ζητάνε από μια κοπέλα. Κάθε άνθρωπος ζητάει διαφορετικά πράγματα και τα προσωπικά κριτήρια του καθενός μπορεί να αλλάξουν απ' τη μια μέρα στην άλλη.
Α! Και κάτι τελευταίο: γιατί να λέμε συνέχεια πως το πρώτο πράγμα που σκέφτονται οι άντρες είναι το σεξ? Δηλαδή οι γυναίκες όταν δουν κάποιον ωραίο τι σκέφτονται? Τι όμορφος που είναι, να τον βαλσαμώσω και να τον βάλω στο δωμάτιο μου να τον θαυμάζω? Νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε στον νου μας τόσο την ψυχική, όσο και την σωματική επαφή, κάνω λάθος???