Jazz με σαξόφωνο

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Καλό είναι να μελετήσετε πρώτα το άρθρο: Βασικές Γνώσεις Σαξοφώνου: ΕΔΩ

Να ξεκαθαρίσω απ’ την αρχή πως σχεδόν ποτέ στα 72 μου χρόνια, δεν είχα ακούσματα Jazz αλλά και ποτέ δεν προσπάθησα με κάποιο απ’ τα πνευστά που παίζω, να μπω έστω στο νόημα της Jazz. Το ρεπερτόριο μου με όλα τα πνευστά μου και την κιθάρα μου ήταν πάντα ελληνικό και ελάχιστα ξένο.

Δηλαδή από τζαζ έχω ελάχιστη εμπειρία στην κιθάρα, και αυτή από μελέτη άρθρων, μελών της μουσικής ιστοσελίδας στην οποία αρθρογραφώ - https://www.musicheaven.gr/html/ - αλλά δυστυχώς, στην κιθάρα τα χέρια μου δεν ‘’πιάνουν‘’ (ηλικία γαρ!) τα ακόρντα Προσθήκης & Extended (βλέπε παρακάτω) που απαιτεί η Jazz και έτσι τα παράτησα.

Όμως παίζω μερικά κομμάτια συνοδευόμενα από backing tracks (παλιά τα έπαιζα με την τρομπέτα μου και σήμερα με τη χρωματική φυσαρμόνικα μου και πρόσφατα κάποια όπως φαίνεται στο video μου εδώ, με τη διατονική φυσαρμόνικα μου και τώρα με το σαξόφωνο μου).

Δηλαδή με την πρόσφατη αγορά του Eb alto σαξόφωνου μου, την Black Friday του 2020 (ένα πολύ φτηνό - 168$ που αποδείχθηκε αρκετά καλό, χωρίς προβλήματα, Κινέζικο μάρκας AMMOON) στο οποίο αφού έμαθα τα σχετικά του οργάνου και το προσάρμοσα στο ελληνικό ρεπερτόριο που παίζω με τα άλλα μου πνευστά (τρομπέτα κυρίως) και πιεζόμενος από κάποια μέλη του Καναλιού μου πως το σαξόφωνο είναι κυρίως για Jazz, αποφάσισα από σήμερα 20-8-21 να ασχοληθώ και με την Jazz! Έψαξα, άκουσα και τώρα καθαρογράφω τις παρακάτω σημειώσεις.

Θεωρητικά

Η Jazz είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, μια μουσική που έχει "απορροφήσει" και άλλα είδη μουσικής διατηρώντας με επιτυχία τα χαρακτηριστικά τους (πχ Latin Jazz, Soul Jazz…). Σε αυτή τη μουσική και ειδικά στους αυτοσχεδιασμούς για να τη συνοδεύσεις με κιθάρα δεν αρκούν τα ακόρντα της κλασσικής αρμονίας και πρέπει να εντρυφήσεις και στα ακόρντα προσθήκης και extended.

Ακόρντα extended (9ης - 11ης – 13ης ) : ΕΔΩ :

Ακόρντα Προσθήκης (added chords) : ΕΔΩ :

Το ακομπανιάρισμα στην τζαζ, λέγεται Comping, από τις λέξεις accompaniment και Compliment γιατί εκτός από το ακομπανιάρισμα έχει και  αυτοσχεδιαστικό και solo χαρακτήρα.

Ίσως ένας ευρύτερος ορισμός, για την ελληνική τζαζ (πχ Πλέσσας, Κατσαρός), είναι η τζαζ που παίζεται από Έλληνες οργανοπαίκτες ή καλύτερα, πως η ελληνική τζαζ παράγεται και στον τόπο μας και περιλαμβάνει ενδεχομένως ελληνικά στοιχεία, αλλά κυρίως αυτοσχεδιασμούς των εκτελεστών της.

ΕΔΩ: τα mp3 ηχητικά Jazz, σε διάφορα ρυθμικά σχήματα, όπου ο φάκελος στον οποίον φιλοξενούνται θα συμπληρώνεται στο μέλλον (αλληλουχία 2-5-1 chord progression, Swing Jazz, ballads, Jazz Blues, Major backing tracks).

• Η σχέση 2-5-1 είναι βασική αρμονική αλληλουχία (chord progression) στη Jazz μουσική
• Η σχέση αυτή δεν είναι τίποτε άλλο από μια αρμονική διαδοχή που τυγχάνει να ηχεί ωραία
• Μελετώντας την 2-5-1 σε κάποιο ξενόγλωσσο site βρήκα τη φράση ότι: ’’…Η εφαρμογή είναι εύκολη και προκύπτει εάν χρησιμοποιήσουμε τους φθόγγους του κύκλου των 5ων ως θεμελίους τονικοτήτων, ξεκινώντας όμως αριστερόστροφα - κατά την αντίθετη φορά των δεικτών ωρολογίου’’. Πχ αριστερόστροφα από την θεμέλιο C, η σχέση 2-5-1 οδηγεί στην Bb: Cm7-F7-Bb7

Έτσι έφτιαξα το σχεδιάγραμμα της παρακάτω φωτογραφίας.

Δηλαδή ’’Κύκλος των 5ων της φοράς των δεικτών ωρολογίου’’ είναι για τους κλασσικούς ενώ πολλοί τζαζίστες χρησιμοποιούν την ίδια ορολογία αλλά αναφερόμενοι στον ‘’Κύκλο των 4ων ‘’ - αφού πχ το C - G είναι 5η ανιούσα, αλλά ταυτόχρονα και 4η κατιούσα G-C.

Πρακτικά

Δείτε τα 3 βίντεο μου:

O αντικειμενικός στόχος που έθεσα σαν ερασιτέχνης μουσικός (μετά το μεγάλο ελληνικό ρεπερτόριο για σαξόφωνο - δείτε τα πολλά βίντεο μου στο playlist εδώ καθώς επίσης, αν είστε αρχάριοι, και το playlist εκμάθησης σαξόφωνου ΕΔΩ) ήταν να απελευθερώσω κάποιες μουσικές ιδέες που μου ήρθαν στο μυαλό, κάτι που διαπίστωσα πως ήδη έχει υιοθετηθεί από πολλούς μουσικοσυνθέτες και να τις παίξω στο Alto Eb σαξόφωνο μου.

• Αυτό το κατάφερα (δεν ξέρω αν το πέτυχα, αυτό θα το κρίνετε εσείς) ακούγοντας για δεκάδες ώρες μουσική Jazz με διάφορους ρυθμικούς παλμούς και με αυτοσχεδιασμούς που αποτελούν το  βασικό πλαίσιο της μουσικής Jazz.
• Είμαι σίγουρος πως ο κάθε μουσικός αλλά και ο ερασιτέχνης, μπορεί να αυτοσχεδιάσει με αποτέλεσμα βέβαια ανάλογο της εξάσκησής του, γιατί εκτός από ταλέντο απαιτείται και πολύ σκληρή και επίπονη δουλειά επάνω στο όποιο μουσικό τους όργανο. Δείτε ΕΔΩ ένα σχετικό άρθρο μου για αυτοσχεδιασμένα ταξίμια/ taksims με φυσαρμόνικα ως προανάκρουσμα σε κάποια παραδοσιακά και λαϊκά μας τραγούδια.
• Φυσικά δεν πρέπει το ανωτέρω βίντεο μου (και άλλα που ίσως ακολουθήσουν, με διαφορετικές μουσικές φόρμες Jazz) να θεωρηθεί σαν μάθημα για ‘’Jazz’’ αφού για κάτι τέτοιο, όπως ήδη ανέφερα δεν είμαι ειδικός, απαιτεί πολύχρονες σπουδές και εξάσκηση σε ωδεία, ειδικούς δασκάλους, ή αν θα θέλατε να μάθετε βασικά για Jazz υπάρχουν 100άδες βίντεο στο διαδίκτυο αλλά, απλά να θεωρηθεί σαν έναυσμα, σαν κάτι που ίσως βοηθήσει έναν αρχάριο σαξοφωνίστα όχι τόσο για εκμάθηση ‘’Jazz’’ αλλά περισσότερο στην πρακτική εξάσκηση του, κατά την εκμάθηση του alto Eb saxophone του και τη χρήση των συνημμένων LINKS με τα backing tracks (βέβαια θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε ΜΕΤΡΟΝΟΜΟ ίσως για κάποιους κάτι πιο αξιόπιστο, που πιστεύω πως αξίζουν για να παίξετε κάποιο ξένο ρεπερτόριο ‘’κρατώντας’’ το χρόνο.
• Απ’ ότι διαπίστωσα διαβάζοντας, το ρεπερτόριο Jazz και οι αυτοσχεδιασμοί σ’ αυτήν, επιτυγχάνονται καλύτερα με Bb saxophone αλλά και χρήση από ειδικά, πανάκριβα όμως Jazz επιστόμια (μεγαλύτερο ‘’άνοιγμα’’/ Tip Opening) όχι βέβαια ότι δεν μπορείτε να παίξετε τις ίδιες μελωδίες και με Eb Alto saxophone.
• Μετά το άκουσμα τόσων ωρών μελωδιών και αυτοσχεδιασμών saxo Jazz, προσπάθησα βρίσκοντας στο youtube, guitar ή drum backing tracks για Jazz (backing tracks που τροποποίησα και μπορείτε να τα κατεβάσετε από τα συνημμένα links ΕΔΩ), που τα κατέβασα και τα μετέτρεψα με το software Adobe Audiction σε τόνους που παίζω και το ελληνικό κλασσικό ρεπερτόριο μου.
• Φυσικά η Jazz έχει ειδικές μουσικές φόρμες (κυρίως Blues και Ballads) και ιδιαίτερο ρεπερτόριο στο οποίο, όπως ανέφερα από την αρχή, δεν είμαι καθόλου εξοικειωμένος, αλλά με τις οποίες νομίζω (υποκειμενικότητα), εύκολα μπορεί να κάνει κάποιος  ενορχήστρωση.
• Μετά τα βασικά προσπάθησα να κάνω αυτοσχεδιασμούς, ενσωματώνοντας ελληνικό ρεπερτόριο, διασκευάζοντας ταυτόχρονα το ρυθμικό τους σχήμα.
• Αν αυτό δεν το πέτυχα, τότε τουλάχιστον χρησιμοποιήστε το βίντεο αυτό (και άλλα που ίσως ακολουθήσουν), το οποίο ξεκινώ αναφέροντας σας τον τόνο αλλά και ταμπλατούρα (tabs) στην αρχή, απλά σαν υλικό αρχαρίων για την εκμάθηση του Eb alto σαξόφωνου.
• Οι ρυθμοί της τζαζ που χρησιμοποιώ είναι κυρίως τεσσάρων τετάρτων (4/4).

Playlists για μελέτη

Μαθαίνω βίντεο μόνος: εδώ και

Play with me saxophone: εδώ

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ