RUDYARD        KIPLING         1865- 1936

ΑΝ

Αν  μπορεις   να κρατας  την ψυχραιμια σου

Όταν  οι αλλοι χανουν  την δικη τους

Και  ριχνουν  σε σενα την ευθυνη

Και  την αιτια της αδυναμιας  τους.

Αν   εχεις  πιστη  στον  εαυτο  σου

Όταν  οι  αλλοι  αμφιβαλλουν για  σενα

Και δεν  σε  πειραζει αυτή   η δυσπιστια  τους

Αν    μπορεις  καρτερικα  να  περιμενεις

Χωρις  να  σε κουραζει  η αναμονη,

η όταν  διαδιδουν  ψεμματα  για σενα

να   μην   ξεπεφτεις και συ στο ψεμα,

η   όταν   φανερα σου δειχνουν  μισος

να  μην  αφηνεις  το μισος να σε καταλαβει

κι όμως  να μη φαινεσαι πολύ αγαθος

μητε πολύ στοχαστικος στα λογια.

Αν  ονειρευεσαι  να εισαι ικανος

Διχως  να γινεσαι   σκλαβος  των ονειρων.

Αν    μπορεις   να  σκεφτεσαι , αλλα όχι

Για χαρη  της δικης  σου της σκεψης

Αν    να  δεχεσαι  μπορεις   Θριαμβο  και  Ολεθρο το ιδιο

Και να  αντιμετωπιζεις  παρομοια  και τα δυο.

Αν εισαι σε θεση  να υπομεινεις 

Ακουγοντας την αληθεια  που συ ειπες

Να  επαναλαμβανεται  αλλοιωμενη  από πονηρους

Που επιδιωκουν ετσι να παγιδεψουν αφελεις,

η   να   παρατηρεις αυτά που συ τους εδωσες ζωη

σπασμενα να  κειτονται  και παραπεταμενα

και να τα φτιαχνεις εξαρχης με εργαλεια φθαρμενα.

Αν   τολμας όλα σου τα πλουτη μαζεμενα

Να τα παιξεις  κορωνα γραμματα με μιας

Να χανεις κι από την αρχη να ξεκινας

Χωρις να μεμφεσαι για την μοιρα σου κανεναν

Αν μπορεις να κανεις καρδια, νευρα και μυς

Να σε υπηρετουν ακομα και όταν εχεις καταρρευσει

Και γερα να κρατας, ενώ δεν υπαρχει εντος σου

Τιποτε περα από την θεληση  που τους λεει «Βαστατε!»

Αν μπορεις να μιλας με χιλιαδες 

Κι όμως  να κρατας  την αρετη σου

η   να   περπατας  με κυβερνητες

κι όμως να μην αλλαζεις την απλη ζωη σου

Αν  ουτε εχθροι να σε βλαψουν μπορουν

Μα ουτε και οι κοντυνοτεροι φιλοι

Αν  μπορεις να γεμιζεις  τη μερα σου

Με εικοσιτεσσερις   ωρες  αξιας ζωης

Τοτε  δικη σου θα είναι ολη η Γη

Με όλα τα αγαθα κι ακομη:

Αληθινα   θα εισαι Ανθρωπος παιδι μου.

Το ειχε συναντησει   γυρω στα  14 του  και του ειχε κανει  εντυπωση.

Το αντεγραψε  σ’ένα τετραδιο με σπιραλ.

Περασαν τα χρονια, μερικοι στιχοι σκορπιοι  κατά καιρους  εκαναν

Την επισκεψη τους.

Δεν το θυμοταν ολο

Ειχε κρατησει  τον τιτλο : ΑΝ.

Οι στιχοι εχουν δικη τους ζωη.Περα  από κεινην του δημιουργου τους.

Οι στιχοι  ερχονται και σε βρισκουν.

Ακομα και όταν  τους ξεχνας η  τους παραβλεπεις.

Οι στιχοι  εχουν καλυτερη μνημη από σενα.

Είναι εκει , καρτερικοι ,ολοζωντανοι.

Περιμενουν την συναντηση.

Δεν  θα ζητησουν ευθυνη που τους λησμονησες.

Ξερουν ότι αργα η γρηγορα  θα επιστρεψεις.

Αρκει  να μην είναι πολύ αργα.

Όχι για αυτους.

Για τα ονειρα σου…

Απανω μου εχω παντοτε στη ζωνη μου σφιγμενο

Ένα μικρο αγρικανικον ατσαλινο μαχαιρι

-όπως αυτά που συνηθουν και παιζουν οι Αραπαδες-

Που από ένα γερον εμπορο τα’γορασα στ’Αλγερι.

Θυμαμαι  ως  τωρα  να’ τανε   το γερο  παλαιοπωλη,

Οπου  εμοιαζε με παλιαν  ελαιογραφια  του Γκογια,

Ορθον πλαι σε μακρια σπαθια  και σε στολες σχισμενες,

Να λεει  με μια βραχνη φωνη τα παρακατου λογια:

«Ετουτο  το μαχαιρι , εδώ  που θελεις ν’αγορασεις

Με ιστοριες  αλλοκοτες  ο θρυλος το’χει ζωσει,

Κι ολοι το ξερουν , πως αυτοι  που καποια φορα το’χαν,

Καθενας  καποιον ανθρωπο δικο του εχει σκοτωσει.

Ο Δον   Μπαζιλιο  σκοτωσε  μ’αυτό τη  Δονα  Τζουλια,

Την ομορφη γυναικα του ,  γιατι τον απατουσε.

Ο  Κοντε  Αντωνιο  , μια  βραδια , το δυστυχο  αδερφο του

Με το μαχαιρι τουτο εδώ κρυφα δολοφονουσε.

Ενας  Αραπης  τη  μικρη  ερωμενη του  από ζηλεια

Και καποιος  ναυτης  Ιταλος ένα Γραικο  λοστρομο.

Χερι σε χερι ξεπεσε  και στα δικα μου χερια.

Πολλα  εχουν γει τα ματια μου, μ’αυτό μου φερνει τρομο.

Σκυψε   και δες  το,  μι’αγκυρα  κι  ένα  οικοσημο εχει ,

Ειν’ αλαφρη , για πιασε το , δεν παει ουτε   ένα κουαρτο,

Μα  εγω  θα σε συμβουλευα  κατι άλλο ν’αγορασεις»

-Ποσο  εχει;-Μονο φραγκα εφτα.Αφου το θελεις , παρ’το.

Ένα  στιλετο  εχω  μικρο  στη  ζωνη μου σφιγμενο,

Που ιδιοτροπια μ’εκανε  και το ‘καμα  δικο μου

Κι αφου  κανενα  δε μισω  στον κοσμο να σκοτωσω,

Φοβαμαι μη καμια φορα  το στρεψω  στον εαυτο μου…

Το μαχαιρι , από τα βαθη της ιστοριας .

Λεπιδες  Δαμασκηνες, Σπανιολικες,Ιαπωνικες

Στιλετα Ιταλιανικα ,καμες Κρητικες.

Δεν ηταν  παντα  κοσμημα για τα θηκαρια.

Καποιες φορες ,αστραφτε και σφυριζε.

Συνηθως  για λογους τιμης…

Από Κρητη μεχρι Μανη Πειραια

Και καποιες φορες Αθηνα.

Παραγγελια:

«…σφαχτηκαν τρεις, μαχαιρωσε αλλους  εξι…» Σαββοπουλος

«…αστραψε στη νυχτα το μαχαιρι κι’ο καυμος μου γινηκε αδελφος…»

Τα  κορμια  και τα μαχαιρια.  Αρβανιτακη.

« είναι  μαχαιρια που’χουν τ’ονομα σου…» Μητσιας

«….αφου  πονας  για καποιον αλλον  ριξε μαχαιρι να κοπω…»Πουλοπουλος.

Η μικρη περιτεχνη λεπιδα  από την αρχαιοτητα μεχρι τις μερες μας.

Από τον Ομηρο μεχρι  τον Μαρκ Τουεν στον Τομ Σωγιερ.

Από τον κινηματογραφο  μεχρι το τραγουδι.

Ένα μικρο  τροχισμενο κομματι ατσαλιου

Με τοση  δυναμη.

Καλο  είναι να   μενει  στις σελιδες  και στο σελιλοιντ…

Μενει παντα;

Σαββατο βραδυ στο ΤΡΙΑΝΟΝ.Αιθουσα  κεντρο αποκεντρο,με αποηχους

Δεκαετιας  80.Με εκθεση  βιβλιου στο μικρο φουαγιε.Ατμοσφαιρα σινεφιλ.

Οθονη ικανοποιητικη καθισματα αεροπορικα, κλιση δαπεδου τετοια που να μην εμποδιζει την θεαση .Ηχος  σε καλο επιπεδο,ακους χωρις να ενοχλεισαι.

Σκοταδι, και « Η  Σκονη του Χρονου.»

Ταινια   πολυεπιπεδη  διαχρονικη ,λυρικη , ποιητικη.

Η  πορεια  τριων  ανθρωπων  ,της Ελενης(Ιρεν Ζακομπ), του Σπυρου(Μισελ Πικολι) και του Γιακομπ(Μπρουνο  Γκανζ), τα τελευταια  50 χρονια του αιωνα.

Όχι τυχαια  προσωπα, πολιτικοι κρατουμενοι σε Σταλινικα στρατοπεδα συγκεντρωσης.

Καταγραφεας αυτης της πορειας  ο σκηνοθετης  (του Γουιλεμ  Νταφοε),γιος

Της εξοριστης Ελενης   και του Σπυρου, που ζει Καναδα ,Αμερικη.

Ο Γιακομπ  είναι εκεινος που ζει μαζι της στην εξορια  και που το παιδι της ,καρπος ,του ερωτα της με τον Σπυρο, σε μια ελεγειακη σκηνη,

μεγαλωνει η αδελφη του.

Παιχνιδι με τον Χρονο, ο γιος σκηνοθετης , χανει την κορη του,

 μαθητρια εξεγερμενη, Ελενη  από το ονομα της γιαγιας,.εχει φυγει από το σπιτι…

-Για σας  η ποιηση  παιζει σημαντικο ρολο…

-Αγγελοπουλος: Ναι  η ποιηση είναι μια υγρασια που την εχουμε αναγκη γιατι διωχνει την στεγνη καθημερινοτητα.Η ποιηση είναι παντου, όχι μονο στον σινεμα.

Και σου καλυτερευει την ζωη…

Για τον γραφοντα  κομβικο σημειο και ηρωιδα η Ελενη.

Εκεινη της  αρχαιοτητας , μεχρι τις μερες μας.

Η  ερωμενη και μητερα. Τραγικη φιγουρα. Όπως και η συνεχεια της ,

Η εγγονη Ελενη , η συγχρονη.

Χαμενη  στην  πραγματικοτητα την απροσδιοριστη του σημερα.

Συγκλονιστικος ο Γιακομπ  ο  πιστα ερωτευμενος, εκεινος που δεν μπορει να ξεπερασει τον ερωτα  του .

Ενας Παρις  δικαιωμενος. Ο Σπυρος Μενελαος, που αποδεχεται τους δυο τους μεγαλοψυχα.

Ο γιος  στην δικη του διελκυστινδα, μεταξυ της καριερας και του γαμου,

Μεταξυ του πατερα και του Γιακομπ, μεταξυ του παιδιου που χανει,

Παγιδευμενος  αναμεσα  στα προσωπα και τον χρονο.

Τρομαχτικες ερμηνειες.

Ενας Νταφοε ,   ( λατρεμενος, από τοτε που τον ανακαλυψα, ενας πληρεστατος καρατεριστας, αντισταρ) που ξεχνα τις καταβολες του Χολλυγουντ και παιζει με τα ματια , με την εκφραση , με κάθε μυ του ξεχωριστα.

Γινεται  Ηθοποιος  και διδασκει απλοτητα, το δυσκολοτερο ζητουμενο στην υποκριτικη. Αξιος  θαυμασμου  και σχολη υποκριτικης.

Μπρουνο  Γκανζ, ο κορυφαιος σημερινος ηθοποιος για σκηνοθετες και κριτικους.

Με τρομαχτικη παιδεια  και ταινιες σταθμους στην καριερα του.

Απλα σε καθηλωνει το παιξιμο του.Σε ταξιδευει  σε μαγευει  σε συναρπαζει.

Μεστος  αληθινος   ζεστος,  βαθεια ανθρωπινος δεν περιγραφει, δεν σκιαγραφει τον ηρωα του. Είναι ο ηρωας. (Ελπιζω να διδασκει Υποκριτικη σε καποια Σχολη ,να μην κραταει  μονο για τον εαυτο του αυτους τους θησαυρους.)

Ιρεν Ζακομπ, αναμετρηθηκε, με ογκολιθους,θεματολογικα, συμβολικα,εννοιολογικα.

Το ευθραυστο της φιγουρας της την βοηθησε μεχρι ενός σημειου.

Η ηρωιδα  της ,αν ηταν  σε σκηνη(θεατρικη) θα ειχε περιθωρια ολοκληρωσης.

Δεν ηταν λιγη ,ο ρολος την ξεπερνουσε.

Σκηνοθεσια: Ενας  Αγγελοπουλος , παγκοσμιας εμβελειας,

 βαθεια ανθρωπινος λυρικος ποιητικος .

Από την Αναπαρασταση    μεχρι  την  Σκονη του Χρονου παρακολουθεις

Έναν σκηνοθετη  με δικο του οραμα , τεχνοτροπια , έναν τεχνιτη που παντρευει την Ιστορια , με το σημερα , τον λυρισμο με την καθημερινοτητα, έναν δημιουργο

Και συνεχιστη  του δυσκολοτερου ειδους κινηματογραφου.

Του Ερωπαικου.

Μουσικη.

Ελενη Καραινδρου…

Ισως  από τις μεγαλυτερες μορφες  συνθεσης  στον παγκοσμιο χωρο.

Δεν  ξερω αν μπορω  να πω κατι περισσοτερο , αλλα εφτανε  νοτες της

Στην εξελιξη του μυθου να σε κανουν να βουρκωνεις .

Δεν  εννοειται  Αγγελοπουλος , χωρις  μουσικη Καραινδρου…

Φωτογραφια:

Ατμοσφαιρικη , ενταγμενη στο οραμα της ταινιας , αλλοτε υποβλητικη ,

Αλλοτε τρυφερη , να χαιδευει τα προσωπα , να σε ταξιδευει.

Πινακες ,από πλανο σε πλανο ,σεκανς που δενονταν αρμονικα μεταξυ τους.

Το τριτο  φτερο του αγγελου.

Η   Ελενη  στον κηπο  να   κοιταζει   τον Σπυρο  μεσα  από το τζαμι, που παιζει  πιανο

Ο    Γιακομπ   να χορευει ,στον σταθμο μπροστα στην υπαιθρεια  ορχηστρα.

Ο Γιακομπ  στην τελευταια  σκηνη…

Καπως   ετσι  πρεπει να είναι  η τεχνη του  Κινηματογραφου.

Ευτυχισα   να  εχω   εκλεκτη   παρεα .

Να μοιραστω  την συγκινηση  και την απολαυση  μιας  πραγματικα

Καλης ταινιας.

Ο Νουαρ  είναι  ενας γατος , ομορφος  ασπρομαυρος.

Χαδιαρης  και ταχπινης.

Σε βαθια ανησυχια  από χτες, το απογευμα.Οταν μπηκα σπιτι ηρθε να

Τριφτει στα ποδια  μου νιαουριζοντας. Φαγητο ,φρεσκο νερακι, χαδια

Και μετα  ταρατσα.

Νιαουρισμα  μεγαλο πολυποικιλο, με πανω οκταβες θαυμαστα εκτελεσμενες

Εως τις πιο μπασες βαθυτονες. Νιαουρισμα  ποτε αγριο, ποτε λυρικο

Ποτε  σπαραξικαρδιο.

Εψαχνε την καλη του. Μια  ασπρη με καφε  και κανελλι χρωματα.

«Ω    Δεσποινα μου  απανω μου με το χρυσο δοξαρι σου

Μη  ριξεις   την αφευγατη  σαγιτα

Που χει   την  αιχμη

Βαμμενη  στην  αποθυμια…. ¨»

Ο    Νουαρ    δεν  ξερει    την γιορτη    της Αφροδιτης  και του Αδωνι

Ουτε τον  γειτονικο  ναο της  στο Δαφνι.

Ακομα   βαζουν αναθηματα …

Φευγειν   δει  τον ερωτα

Κενος πονος

Ου γαρ  αλυξω

Πεζος  υπο πτηνου

Πυκνα  διωκομενος

Ιερα  του  Ερωτα ;   Όχι δεν  υπηρχαν.

Μουνιχιων   , 10ος   μηνας    μεσα Απριλιου  μεσα  Μαιου,

Γιορτη της  Αρτεμης , στις  4 του ιδιου , γιορτη  του Ερωτα.

Ο  γιος   της  Αφροδιτης    και του   Αρη.

Πελασγικη γραφη   Αλφα , αναποδο κεφαλαιο Ν, αναποδο τελικο S

ν μικρο  Τ, δηλαδη «σ’αγαπω»

Ο   Νουαρ δεν ξερει  ότι  ο Ερωτας  ηταν αιτια να ερθουν τα πανω κατω.

Από τον Ολυμπο μεχρι τα περατα του κοσμου.

Ότι αυτος  δεν είναι ένα μονο πραγμα. Δεν τον τιμησαν με ναους.

Ανταρτης , ρεμπελος, ρηξικελευθος  ζημια  για τους κρατουντες

Ζημια για ολους.

Εκει που τον καλουπωνες  σε γαμο, λογου χαριν  ασφυκτιουσε, μαραζωνε.

Κρυφοκυταζε,  εφευγε καμια  φορα…

Εκει που τον ειχες  δεδομενο, εκει  τον εχανες.

Εκει  που τον αγοραζες, με πληθος ταλαντα, πιστευοντας στην εξαγορα του,

Εκει δραπετευε…

Θεος λοιπον ,χωρις ναους, με απειρους  πιστους δε. Αεναα.

Χωρις σπονδες και χοες.

Αναθημα  το σωμα , ο νους , η ψυχη.

Το δακρυ, ο ολοφυρμος, το είναι…

Τροφη του  το ονειρο , η απαντοχη , η μουσικη

Η ποιηση, ο κεκραμμενος…

Σε ανταποδωση, εδινε  θαυμα ,ζωη  αιτια υπαρξης…

«Το να μην αγαπηθεις μπορει να είναι μια κακοτυχια,

Αλλα αν δεν αγαπησεις, είναι συμφορα»

Αλπερ  Καμυ.

Ο Νουαρ  δεν εχει διαβασει  Καμυ , αλλα το παλευε.

Το απογευμα, ο Ερωτας  ηταν σε βενζιναδικο.

Μακιγιαριστηκε, τιναξε τις μπουκλες του,

Προσθεσε  φιλαρεσκα  κραγιον, εριξε μια τελευταια

Ματια στον καθρεφτη και ετοιμαστηκε να βγει.

Προσπαθησα  να  την δω διακριτικα, ηθελα  να ειχα μαζι μου την ψηφιακη.

Βεβηλο τωρα που το ξανασκεφτομαι.

Ο ερωτας  δεν είναι φωτογραφια…

Τι λες  και συ Νουαρ;

Μια  λασπωμενη κοκκινη  βροχη.Ενας   ηλιος  που  κρυφτηκε.

Ο  ασυρματος    που σιγησε.

Αδεσποτες  μπαταριες    αδεσποτοι κυνηγοι.

Πως   είναι  αραγε   να πεφτεις   από   πελεκυ;

Η   παλια φωτογραφικη   παροπλισμενη.

Ασπρομαυρα      ετσι  κι’ αλλιως.

Τι χρωμα εχει η απογοητευση;

Ποσο να βοηθησει   ο Μπεντζαμιν;

Καινουργια   βιβλια σε μια γωνια.

Καινουργια διαθεση;

Ο Αμλετ της  Σεληνης!

Δυναμωσε το   

Αποχρωσεις   του πρασινου   στο  κοιταγμα.

Το μονο χαμογελο  της βδομαδας.

Αναπλι , Μονεμβασια,  Κεραμεικος.

Το αιμα των αγαλματων.

Ο  σφυγμος    της   ερημης πετρας.

Ηριδανε   , τοσο  φιλαρεσκα 

Σιωπηλος;

16     Ιανουαριου    1981

Το χρωμα του χαμογελου σου.

Μεσαιωνικη  πανοπλια. Θωρακας  , δικτυωτα  μεταλλικα χειροκτια.

Ασπιδα στρογγυλη με οικοσημο.

Ξιφος βαρυ, διστομο.

Δορυ.

Φαρι με χαμουρα ασημοκεντημενα.

Περηφανο.

Χτυπαε  την οπλη ανυπομονα

Το ματι στραφταλιστο.

Φρουμαξε.

Αδημονα περιμενε τον κυρη του.

Δεμενο σε συνδεντρο.

Ένα χαδι στον τραχηλο του, δυο λογια τρυφερα.

Πατημα  στη σκαλα της  σελας , τανυσμα  σαλτο στην ραχη του.

Σηκωθηκε  στα  δυο πισω ποδια, ανυπομονο για τροχασμο.

Ο κυρης  δεν του χαλασε χατηρι.

Καλπαζαν ,στο ξεφωτο ανοιχτη πεδιαδα, τα σπαρτα διπλα

Υποκλινονταν  στο περασμα τους.

Στον οριζοντα  αχνοφαινονταν  , ανταυγιες  νερου.

Ταφρος  που στεφανωνε  δυναμαριο.

Δαντελωτες  επαλξεις.

Φλαμπουρο  ανεμιζε  στο  πιο ψηλο   πυργι.

Φαρι  και  καβαλαρης  σταθηκαν  στην γεφυρα της ταφρου.

Ξεπεζεψε.

Το  φαρι κατευθυνθηκε στο κοντινο ρυακι.

Σταθηκε   ηπιε.

Αυτος επιασε  ριζα θεριακομενου δεντρου,

Καταντυκρι  του πυργου.

Ξεκρεμασε  το λαγουτο  από τον ωμο, ακραγκιξε  τις κορδες του

Κι αρχινησε  μελωδικη μπαλλαντα.

Φως κεριου  αποκριθηκε , σε δικτυωτο παραθυρι και αγλαισμα

Μορφης αιθεριας   φανερωθηκε.

Στυλωσε  την στεφανωμενη  με πλεξουδες κεφαλη στις δυο παλαμες

Κι αφεθηκε παραδομενη στο ακουσμα.

-Σ’ αγαπω

- Κι εγω  απαντοχη μου…

Βουκινο  βαρυ αντιχησε, σαιτες σφυριξαν  σχιζοντας  τον αγερα.

Το λαγουτο σιγησε.

-Σ’ αγαπω 

-Κι εγω απαντοχη μου…

Οι φωνες  διπλα του δυναμωσαν.

Εκλεισε  το μπλοκακι του   ενοχλημενος.

Πώς να ερωτευτεις  με  τοση φασαρια;

Η  Ιζαμπω  χαμογελασε  χαιδευοντας το σημαδι

Το  μυστηριακο στο μηνιγγι της.

Οι γατες στο  πατρικο του Τερζακη ,

Τανυστηκαν , αργα ,  ηδονικα  στον  ηλιο.

Κι  εσυ  απεμεινες   να  ονειρευεσαι   ακομα….