Θα μπορούσα να γράψω  για διάφορα θέματα που με απασχολούν αυτό τον καιρό:

Τον πόλεμο που, τάχα, τελείωσε στη Γεωργία και τον διπλωματικό πόλεμο που άρχισε μεταξύ των σκουριασμένων Μεγάλων Δυνάμεων. Τη δήλωση του Ρώσου Προέδρου ότι δεν τον πειράζει να αρχίσει ακόμα ένας ψυχρός πόλεμος (ΜΑΣ ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΕΜΑΣ, DA?), την Κοντολίζα που τρέχει και δε φτάνει στου Καύκασου τα όρη, και κάτι κράτη playmobil, και πάει λέγοντας.

Θα μπορούσα να γράψω ακόμα και για την τιμή πώλησης της βενζίνης στη Βενεζουέλα που κυμαίνεται γύρω στα 3.2 σεντ του δολαρίου (κάτι σεντ του ευρώ δηλαδή) χάριν στον αγαπημένο μας Hugo Chavez, οποίος είχε την ιδέα να εθνικοποιήσει τη πετρελαιοβιομηχανία (Θωμά είσαι σπίτι; Ξέχνα τη Hawaii, πάμε στο Maracaibo!)

Ακόμα και το επικείμενο σχίσμα της Αγγλικανικής Εκκλησίας μου έχει τραβήξει την προσοχή.

Αλλά θα τ’ αφήσουμε αυτά για την ώρα. Δώστε λίγη προσοχή εδώ παρακαλώ:

Raqs sharqi 

Αραβική ονομασία του αρχαιοτέρου κοινωνικού χορού στην παγκόσμια ιστορία. Χορός, πολιτισμικό χαρακτηριστικό, σήμα κατατεθέν της Βορείου Αφρικής, της Ασίας και της Μέσης Ανατολής.

Οριεντάλ.

 Ο όρος αυτός δεν περιγράφει ένα είδος χορού. Είναι μια αναφορά σε μια μαγική συνταγή, που ανακατεύει πολλούς πολιτισμούς με τις μουσικές και τα τραγούδια τους, τις χορευτικές ικανότητες πολλών εθνικοτήτων, χωρίς να αφήνει έξω μπαχαρικά, μυρωδιές και χρώματα.

Όποιος έχει αποπειραθεί να χορέψει, κι έχει καταφέρει, έστω για ένα λεπτό να χαθεί στον ήχο των κρουστών, να κλείσει τα μάτια και ν’ ακολουθήσει τη διαδρομή που το κορμί χαράζει από μόνο του, τότε ξέρει πως πρόκειται για μια εμπειρία μοναδική, απελευθερωτική. Μια εσωτερική διεργασία με σκοπό την έκφραση συναισθημάτων. Άσχετα με το ταλέντο ή τις τεχνικές δεξιότητες στο αντικείμενο. Το αποτέλεσμα είναι καθαρά προσωπική υπόθεση.

Ο κάθε μουσικός παίζει και τραγουδάει τους καημούς του στη δική του γλώσσα και στο δικό του ρυθμό. Και ο κάθε χορευτής και η κάθε χορεύτρια ενώνεται με τους ήχους, αφήνοντας τη δύναμη του κορμιού να κυριαρχήσει. Οι πιο διάσημοι χορευτές και χορεύτριες είναι αυτοί που καταφέρνουν να εσωτερικεύσουν το συναίσθημα που διοχετεύει το τραγούδι ή η μουσική, και να το αποδώσουν με το χορό. 

Η ιστορία του χορού Οριεντάλ είναι μεγάλη και οι αναφορές για την γέννηση του είναι συγκρουόμενες. Το «raqs sharqi»  που σημαίνει «ανατολίτικος χορός», γεννήθηκε στην Αίγυπτο και αναφέρεται στο θεατρικό στυλ χορού που βλέπουμε σε παραστάσεις στα νυχτερινά κέντρα και στην τηλεόραση. Οι δραματικές χορογραφίες και οι αποκαλυπτικές στολές με τα πετράδια ξεκίνησαν από το νυχτερινό club της Badia Mansabny τη δεκαετία του 1930, σε ανταπόκριση της ζήτησης του τουριστικού ρεύματος που προερχόταν από τη Δύση.

Αυτό που πολύς κόσμος πιστεύει, ότι δηλαδή, το Οριεντάλ είναι ο χορός που χόρευαν οι σκλάβες στα χαρέμια για να αποπλανήσουν το Σουλτάνο είναι μύθος. Στην Ανατολή, το χαρέμι είναι ο χώρος των γυναικών, και όσες χορεύουν, το κάνουν σε στενό οικογενειακό και γυναικείο κύκλο με ύφασμα να καλύπτει όλο τους το σώμα. Αλλιώς κινδυνεύουν με λιθοβολισμό μέχρι θανάτου.

Τα πόδια, τα χέρια, οι ώμοι και οι κοιλιές αποκαλύφθηκαν πρώτα στη φαντασία των ζωγράφων του Οριενταλισμού το 18ο και 19ο αιώνα, και αργότερα στις ταινίες του Hollywood. Η κοσμοπολίτικη Ανατολή, όπως ήταν η Αίγυπτος στη μεσοπολεμική περίοδο, δεν είχε κανένα πρόβλημα να ζωντανέψει τη φαντασίωση αυτή, με το αζημίωτο βέβαια.  

Πριν η Ανατολή και η Δύση δεθούν στο μείγμα που ξέρουμε σήμερα, ο κόσμος χόρευε «raqs baladi» (παραδοσιακός χορός) στους γάμους και στα πανηγύρια. Raqs baladi χορεύουν όλοι ανεξαιρέτως, αφού ο χορός είναι μέσα στην κοινωνική εκπαίδευση όλων των ανατολίτικων κοινωνιών. Στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια το λένε «tsiftetelli». Σεμνά όμως, έτσι; 

Το raqs sharqi αναπτύχθηκε σχετικά πρόσφατα. Υπάρχουν τόσα είδη χορού Οριεντάλ όσοι και χορευτές. Δεν υπερβάλλω. Κάθε επαγγελματίας χορευτής και χορεύτρια προσπαθεί να αναπτύξει το δικό του/της στυλ, να ξεχωρίσει και να γίνει έτσι περιζήτητος ή περιζήτητη. Στόχος τους είναι να βγάλουν οι ίδιοι μια «κίνηση υπογραφή», κάτι διαφορετικό που θα τους ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους. Την «κίνηση υπογραφή» δεν τη μοιράζονται ποτέ, ούτε καν με τους μαθητές τους.   

Δε θα μπω σε λεπτομέρειες για τις μορφές του Οριεντάλ και τη σημασία τους. 

Θα σταθώ σε μια συγκεκριμένη γωνιά του θέματος που προκαλεί: τους άντρες χορευτές!

Τους βλέπουμε τα τελευταία χρόνια με αυξανόμενη συχνότητα, να παρουσιάζουν δύσκολες χορογραφίες  raqs sharqi, τρελές κινήσεις της κοιλιάς, απίστευτα κύματα σώματος και ατελείωτα shimmy. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι το αντρικό κορμί έχει περισσότερους μύες, δυνατότερες αντοχές και είναι ικανό να εκτελεί πιο έντονες κινήσεις από το γυναικείο. Έτσι πολλές φορές, οι άντρες χορευτές έχουν πιο εντυπωσιακή τεχνική από τις γυναίκες.

Όμως, συνήθως, η αντίδραση του κοινού που παρακολουθεί, ιδιαίτερα αν δεν είναι μυημένο στις τεχνικές απαιτήσεις του Οριεντάλ, είναι αρνητική. Και, ας μου επιτραπεί να το πω, δικαιολογημένη. 

Όχι επειδή οι άντρες δεν πρέπει να χορεύουν. Αντίθετα. Υπάρχει παράδοση αντρικών χορών που χορεύονται με αντρικό στυλ, φιγούρες και στολές. Αυτό όμως που προκαλεί και ξενίζει, είναι το γεγονός ότι σήμερα, πολλοί χορευτές, κυρίως Δυτικής προέλευσης χορεύουν στο γυναικείο στυλ και προωθούν τους εαυτούς τους με τον ίδιο τρόπο που προωθούνται οι χορεύτριες Οριεντάλ. Με παρόμοιες στολές και θεατρικότητα κάνουν καριέρα στα νυχτερινά κέντρα και στα DVD.

Αυτό το ρεύμα ξεκίνησε στη δεκαετία του 1960 στην Αμερική, στα πλαίσια μιας κοινωνικής επανάστασης που καλλιεργούσε την ελευθερία έκφρασης του ατόμου, την κατάργηση των ταμπού και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Αυτή είναι η πολιτισμική πρόοδος που ακλουθούν πολλές κοινωνίες, από τότε, με διαφορετικές ταχύτητες. 

Δεν είναι ότι οι άντρες δεν έχουν ρόλο να παίξουν στο raqs sharqi. Μπορούν να γίνουν εξαιρετικοί εκπαιδευτές και ιστορικοί του χορού. Έχω κάνει μαθήματα χορού με άντρα δάσκαλο, ο οποίος έχει γράψει το μοναδικό ακαδημαϊκό βιβλίο για το χορό Οριεντάλ. Πρόκειται για ένα αξιόλογο άνθρωπο τον οποίο θαυμάζω πραγματικά για τις γνώσεις του και για το κουράγιο του ν’ ακολουθήσει ένα τόσο δύσκολο δρόμο. Μαζί του έχω μάθει πολλά και ωραία πράγματα (όπως βλέπετε). Αυτό όμως δεν τον κάνει χορευτή της σκηνής. 

Δε θέλω να θίξω κανέναν που δουλεύει για να καλλιεργήσει ένα ταλέντο του, ή που ασχολείται με κάτι που αγαπάει. Οφείλω όμως να ομολογήσω ότι, όταν βλέπω άντρες να χορεύουν Οριεντάλ στο θεατρικό, γυναικείο στυλ, δεν νιώθω πολύ καλά. Κάτι με χαλάει, και ζητώ συγγνώμη που το λέω. Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, είμαι  κλασσικού τύπου σοκολάτα. 

Μια άλλη φορά θα σας πω και την ιστορία των Qaina, των πολυταλαντούχων σκλάβων χορευτριών που κατάφεραν να  εξαπλώσουν την τέχνη τους από τη μια άκρη του κόσμου ως την άλλη. Θα τις βρείτε και στα «Παραμύθια 1001 νύχτες». 

Ελπίζω να σας ταξίδεψα λιγάκι σήμερα…