Εφερε κοντά την εκκλησία στον λαό. Δεν μίλαγε με "ξύλινη γλώσσα", πήγαινε στα παιδιά και έλεγε ανέκδοτα κλπ. Θυμάμαι την φοβερή αμηχανία που είχε πέσει. Γιατί, ουσιαστικά, με τον τρόπο αυτόν, έφερε , ταυτόχρονα, σε πολύ δύσκολη θέση, τους αντιπάλους του, κυρίως την κεντροαριστερά, όπως αυτή εκφράζεται σήμερα (χθές και άυριο δηλ .. αλλά τέλος πάντων). Δύο από τα βασικά επιχειρήματα των "άλλων" ήταν.

1. Διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους. (Κράτους, οχι κοινωνίας).

2. Η εκκλησία είναι μακρυά από τον λαό γι αυτό δεν λέει κάτι.

Μέχρι εκεί ήταν η κριτική. Γιατί απο εκεί και πέρα, καμμία κοινωνική δύναμη δεν είχε μπορέσει ευθέως να αμφισβητήσει την εκκλησία και τους μηχανισμούς της.

Για το 1., οκ δεν έγιναν και πολλά, αντέδρασε. Για το 2 όμως ... Εκανε τα πάντα. Και κέρδισε το στοίχημα. Πήγε όντως την εκκλησία κοντά στον λαό. Ποιά εκκλησία ? Μα αυτή που υπάρχει τώρα. Σε ποιον λαό? Μα σε αυτόν που υπάρχει τώρα. Με τις αντιφάσεις, τα απόλυτα και τα μη απόλυτα. Τις ιδεολογίες, τις αισθητικές, τις πρακτικές, ..ολα. Με ποιά μέσα ? Μα με αυτά που εκκλησία θεωρεί σωστά.

Και απέδειξε πως ... σχεδόν η μόνη μαζικά συντεταγμένη δύναμη στην Ελληνική κοινωνία είναι η εκκλησία. Γιατί απλούστατα, έχει άποψη για τα πάντα, μηχανισμούς για τα πάντα, ενέργειες για τα πάντα. Σε μερικά από αυτά, οκ, είναι λογικό, σε όλα τα κράτη έτσι είναι. Σε μερικά άλλα όμως, πχ υποδομές και ενέργειες για κοινωνικη υποστήριξη μειονεκτούντων όμαδων ποιοί άλλοι υπάρχουν ? Κράτος - ΟΤΑ (ελάχιστα) και μη κυβερνητικές οργανώσεις που δουλευουν εντατικά μεν αλλά με περιορισμένες δυνάμεις. Αποσπασματικά. Αριστερές (εναλλακτικές κια μη) και ευρύτερες προοδευτικές δυνάμεις, ? Μηδέν.

- Εχετε δει γιατρούς, διοικητικούς και άλλους να στήνoνται στην όμονοια μπας και σώσουν άμεσα κανένα πρεζεζόνι ή κανένα μετανάστη ? Με ελάχιστες (προσωπικές ίσως εξαιρέσεις) όχι.

- Εχετε δει κανεναν μηχανικό, ψυχολόγο ή άλλους εκ μέρους των ιδίων δυνάμεων να περνάνε καμμιά βόλτα από τα στρατόπεδα υποδοχής μεταναστών για τεχνική και ψυχολογική υποστήριξη? Και δεν εννοώ προσωπική, ατομικη συμμετοχή. Εννοώ συντεταγμένη, συγκροτημένη.

Η εκκλησία το έκανε επί Χριστόδουλου, εντονότερα, με τον τρόπο της βεβαίως (ε δεν θα ζήταγε τον συνασπισμό ως τεχνικό σύμβουλο ....)..Και όχι μόνο με την εικόνα του καλού παπά και της καλής γιαγιάς που δίνει ρουχαλάκια στις άπορες κυρίες. Αλλά και με αποστολές σε Ελλάδα και εξωτερικό, με σχολεία κλπ. Δεν είναι και κάτι το φοβερό, ούτε εννοείται πως άλλαξε η δομη και η παρουσία της. Απλά, το στίγμα της είναι πολύ εντονότερο, από την απουσία των στιγμάτων εκείνων που όφειλαν να κάνουν κάτι παραπάνω.

Και κάτι άλλο, επισης, ιδαίτερα σημαντικό. Σε άλλες χώρες, πχ Ιταλία, Γαλλία κλπ, μπορεί να μην υπάρχει κάποια επίσημη παρουσία μεγάλων κομμάτων πχ σε ενεργές κοινωνικές δράσεις, αλλά υπάρχει εκτεταμένο δίκτυο κάθε είδους ακτιβιστών με ενεργή κοινωνική και όχι απλά φιλανθρωπική δράση. Που σε πολλές περιπτώσεις, εμπλέκεται και υποστηρίζεται από δυνάμεις της αριστερας.

Για να μη μιλήσουμε για τους κόκκινους Δήμους της Ιταλίας (πριν αρκετά χρόνια) που εκεί .. κόκκινος δήμος (με κομμουνιστή δήμαρχο) σήμαινε σχεδόν αυτόματα και πολη κοινωνικών υπηρεσιών προς τους πολίτες της. Βέβαια στην Ελλάδα υπάρχουν και θεσμικές αγγυλώσεις, αλλά ....μάλλον γίνονται άλλοθι.

Πολιτική ... Εμ .. όταν κάποιος μπαίνει μέσα στην κοινωνία, θα αφήσει την πολιτική κατά μέρος ? Χάνονται αυτά. ?Δεν γίνεται. Αφού δεν υπάρχει άλλος συντεταγμένος πρακτικός λόγος στην κοινωνία. Προφανώς και θα μπει, προφανώς και θα πάρει θέσεις για τα Σκόπια ... Είναι ότι πιο απαράδεκτο και πιο επικίνδυνο για την κοινωνία, αλλά ποιός νοιάζεται ? Να τον μαλώναμε δηλ τον Χριστόδουλο ?

Και βεβαίως .. δεν ενεπλάκη σε "πολιτικά" ζητήματα. Σε εθνικά θέματα ενεπλάκη. Αλλά αν η κατάσταση συνεχιστεί η ίδια ... γιατί να μην εμπλακεί στο "φολορολογικό" που απασχολεί το απλό λαό ? Μόνο με προσευχές θα ασχολείται η εκκλησία ? Οχι. Και μετά άντε να πει κανείς .. μα .. είστε αλλού ταγμένοι ... Κράξιμο θα φάει. Οτι θέλει μπορεί να πει ..

Αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις τα "θελω" και η "απαγόρευση" εισόδου ενός μηχανισμού σε θεσμούς, πολιτική, κοινωνία, συναρτάται και από το τι έχουν να πουν και να κάνουν οι "αλλοι" Και προς το παρόν, διαβλέπται .. χλωμό.

Και για να ξεκαθαρίσω, η όλη μέχρι τώρα πρακτικη της εκκλησίας - σε κοινωνικά θέματα, καθώς και όποια άλλη φιλανθρωπική προσέγγιση με βρίσκει αντίθετο. 

Είναι σαν αυτό που λένε για τον τρίτο κόσμο, πως το θέμα δεν ειναι απλά να δίνεις νερό στα παιδιά. Ειναι να τους μαθαίνεις να το βρίσκούν, να το διαχειρίζονται, και να μή πινουν μόνο από αυτό. Να τρώνε. Ποτίζοντας τα χωράφια τους.

Η φιλανθρωπία, εκφράζεται .. δίνοντας εκ του περισσέυματος ... Κατά βούληση και ότι προκύψει.

Ελα ντέ όμως, που το αποτέλεσμα της όποιας φιλανθρωπίας, από οποιονδήποτε, δεν μπορώ να το αμφισβητήσω. Και σε πολλές περιπτώσεις, το έργο του παπά, δεν διαφέρει και πολύ από αυτό του γιατρού χωρίς σύνορα στην όμόνοια. Με άλλα λόγια, μπορεί το μοίρασμα μεταχειρισμένων ρούχων στους άστεγους, μπορεί να μη δίνει λύση στην κοινωνία, αλλά δίνει προσωρινή λύση στους ανθρώπους.Και δεν κρυώνουν. Ιδεολογικά, ναι εφησυχάζει, ίσως και λειτουργεί ενοχικά και ελκυστικά στον αποδέκτη, ώστε να αφεθεί στους κόλπους της εκκλησίας άνευ όρων. Και να ξέραμε πόσο πόσο γραμμένες έχει ο αποδέκτης εκείνη τη στιγμή τις όποιες καλές προθέσεις και ιδεολογίες.

Και μετά σου λένε, ήταν με την Χούντα, σκάνδαλα, φανάτισε τον κόσμο κλπ .. Ξεχνάμε όμως πως κινήθηκε ανάμεσα στα ανέκδοτα και την πράξη. Και με όπλο την εικόνα. Οχι εκείνη που προσκυνάμε. Την άλλη, την Δημόσια. Οπως κάνουν και οι άλλοι μόνο που χάσανε. Των οποίων κατέδειξε την πλήρη αδυναμία να συγκροτήσουν, να πούν και να κάνουν το κάτι άλλο. Κάνοντας ό ίδιος λίγα μεν αλλά κοινωνικά διακριτά και αποδεκτά.

Σκεφτόμουν και άλλα, αλλά ειναι αργα.