Έτυχε να κάνω χθες μία συζήτηση, παρόμοια με κάποια που είχα κάνει πριν κανά δυο βδομάδες, σχετικά με ανεμολόγια, αέρα και άνεμο... Γι' αυτό λοιπόν σας παραθέτω σήμερα την "Ιστορία μιας λέξης"... του Νίκου Βαρδιαμπάση, από το περιοδικό Γαιόραμα, τεύχος 32, Ιούλιο-Αύγουστο του 1999.

"Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον άνεμο και τον αέρα. Ο άνεμος σχετίζεται με την ψυχή και την πνοή (*an-i-ma στα λατινικά σημαίνει ψυχή), ο αέρας μα τα πάθη της ψυχής. 'Κι αν ο αγέρας φυσά δε μας δροσίζει' (Γιώργου Σεφέρη, Μυθιστόρημα, ΙΘ'), λέει ο ερωτευμένος που καίγεται από τον καημό."...

"Αέρας είναι ο δυνατός άνεμος. 'Έχει αέρα' λέμε, 'φυσάει'. Υπάρχουν τόσες φράσεις που δείχνουν αυτή τη δύναμη... της έπαρσης, λόγου χάρη, ή της τόλμης. 'Ήρθε με έναν αέρα', λέμε για κάποιον που 'πήραν τα μυαλά του αέρα'."...

"Ο αέρας παράγεται από τη ρίζα *αF-, απ' όπου και το *αFη-μι- άημι, που σημαίνει πνέω δυνατά, φυσώ. Στη δωρική διάλεκτο αFήρ (αβήρ), αήρ, ονομάζεται το ισχυρό ρεύμα και στην αιολική αύηρ λέγεται η αύρα, το δροσερό ρεύμα ανέμου που έρχεται από τη θάλασσα ή από το ποτάμι. Το αρσενικό της αύρας, από τη ρίζα *αF-, είναι ο ούριος."

"Η ίδια ρίζα στη γλώσσα των μουσικών παράγει τον αυλό (δηλαδή τον φυσώμενο), στη γλώσσα των γιατρών το άσ-θμα ('δίψα' για αέρα λόγω δύσπνοιας), ενώ στη γλώσσα των αρχιτεκτόνων το οίκημα με αυλή: την έπαυλη, την κατοικία του ανέμου."

"Αυλίδα, τέλος, είναι ο τόπος των ανέμων με τις ισχυρές πνοές και τα δυνατά ρεύματα. Τραγική ειρωνία:στην ανεμώδη, την πλήρη ανέμων ομηρική Αυλίδα, επικρατεί νηνεμία (νη- στερητικό και άνεμος).

'Σιγαί ανέμων', γράφει ο Ευριπίδης, 'στης Αυλίδας τον ακύμαντο κόλπο'. Άραγε η Ιφιγένεια ψυχαναιμίζεται, διαισθάνεται, καθώς φτάνει εκεί, τον ούριο άνεμο της δικής της θυσίας;

Τη συνοδεύουν, πίσω από το φορητό ανάκλιντρο, δίαυλοι παρθένιοι και ανδρείοι 'Με τα καλάμια που τραγουδούσαν σε τόπο λυδικό'. προσθέτει ο Σεφέρης στη 'Σκηνοθεσία' του (Μυθιστόρημα, ΙΣΤ').

Η δύσμοιρη κόρη φτάνει στην αυλή, όπου αυλίζεται (μαντρώνεται) ο στρατός, ώσπου να φυσήξουν ο άνεμοι. Ο ιερέας με το λεπίδι εξετάζει το λαιμό της. Το αίμα τρέχει. 'Ούριον ωόν' (κλούβιο αβγό) ο νους του Αγαμέμνονα.

Αυλαία..."

(συνεχίζεται)