Μνήμη και λήθη. Αναπολώ και λησμονώ. Από προνομιούχο μέχρι ψυχοφθόρο το πρώτο, από θλιβερό ως λυτρωτικό το δεύτερο, ανάλογα πάντα με την ποιότητα του παρελθόντος υπό συζήτηση. Όπως όμως τα συναισθήματα ποικίλλουν από ανάμνηση σε ανάμνηση (ή από λήθη σε λήθη) και τοποθετούνται σε διάφορα σημεία ενός πολύχρωμου αλλά κυρίως χαοτικού φάσματος, έτσι και η ίδια η μνήμη και η λησμονιά αποτελούν απλά τις δύο διαμετρικά αντίθετες άκρες ενός συνεχούς πάνω στο οποίο τοποθετούνται μισές, "σχεδόν", απωθημένες αναμνήσεις και ανολοκλήρωτες, οδυνηρές, ατελείς λησμονιές.

Αυτός ο χώρος, και όχι τα δύο άκρα, είναι ίσως ο πιο πυκνοκατοικημένος. Δεν υπάρχει καθαρή μνήμη. Από τη στιγμή που μας έχει συμβεί, που έχουμε ζήσει κάτι, αυτό περνά από την ύπαρξη στην ανυπαρξία, με την έννοια ότι δεν υπάρχει πια. Υπήρξε. Το μυαλό μας παίζει ακριβώς αυτό το ρόλο προσπαθώντας να ανακαλέσει μπρος μας μια ανάμνηση: να ξανακάνει ον το μη ον, υπαρκτό το ανύπαρκτο. Άρα η μνήμη είναι η αφετηρία μιας κατάστασης διαρκούς εκφυλισμού, ξεφτίσματος, αφού είναι μια απεγνωσμένη νοητική απεικόνιση της απουσίας, μια απέλπιδα προσπάθεια να επιμηκύνουμε την ζωή ευχάριστων για μας πραγμάτων που χάθηκαν ή ένα επίμονο κακέκτυπο δυσάρεστων εμπειριών.

Δεν υπάρχει όμως ούτε απόλυτη λήθη. Ακόμα κι αν ξεχάσουμε κάτι τελείως, επειδή το απωθήσαμε, επειδή μεσολάβησε πολύς καιρός από τότε που συνέβη, επειδή έχουμε ασθενή ή αφηρημένη μνήμη, αυτό δε σημαίνει πως έχει χαθεί πλήρως. Ό,τι υπήρξε μια φορά δε γίνεται να πάψει να έχει υπάρξει. Ακόμα και το πιο μικρό ή ασήμαντο φαινομενικά γεγονός στη ζωή μας μας έχει επηρεάσει, μας έχει αλλάξει, μας έχει συνδιαμορφώσει, αφήνοντας έτσι ένα σημάδι ή σημαδάκι επάνω μας, μια χαρακιά. Εξάλλου, πόσα πράγματα τα μισοθυμόμαστε ή τα θυμόμαστε περιστασιακά ή εκεί που νομίζουμε ότι τα έχουμε ξεχάσει συμβαίνει κάτι και όλα ξανάρχονται μπρος μας...

Μα απ' όλα περισσότερο αυτό που με πειράζει δεν είναι ούτε οι επώδυνες μνήμες ούτε η λησμονιά ωραίων στιγμών. Το πιο φαρμακερό είναι το σημείο εκείνο που θυμάσαι μόνο τι ήταν αυτό που έχεις ξεχάσει. Ξέρεις τι υπήρξε, αλλά αυτό δε σου λέει πια (σχεδόν;) τίποτε. Οι περιπτώσεις που θυμάσαι χωρίς να νιώθεις. Το ενδιάμεσο λοιπόν. Το σημείο μηδέν που ταυτόχρονα είναι και το σημείο χωρίς επιστροφή, αφού το μόνο που μένει έπειτα είναι ο δρόμος προς την α-μνησία.

Πολλοί παρομοιάζουν μια ανάμνηση με μια φωτογραφία. Κάνουν λάθος. Μια ανάμνηση είναι περισσότερο ένα αποτύπωμα, μια μελανιά από ένα τυχαίο χτύπημα, το τριαντάφυλλο που μας μένει στα χέρια μετά από μια πολλά υποσχόμενη συνάντηση. Την ανάμνηση μπορείς ακόμα να την ψηλαφήσεις, να την γευτείς με τη γλώσσα σου, να την μυρίσεις, να περιπλανηθείς με όλες σου τις αισθήσεις επάνω της. Το σημείο που περιγράφω είναι η φωτογραφία του αποτυπώματος, της μελανιάς, του τριαντάφυλλου. Έχεις μπρος σου το παρελθόν, το κοιτάς, αλλά κακιωμένο, μουγγό, δεν σου μιλά. Μια νεκρή φωτογραφία που σου θυμίζει αυτό που ήταν, αλλά όχι αυτό που ένιωθες. Οι στιγμές που αντί να μυρίζεις λέξεις ή να γεύεσαι δάχτυλα, βλέπεις γύρω μόνο ακατάληπτα γράμματα μιας άγνωστης γλώσσας. Οι ώρες που πίσω σου κλείνουν τοίχοι χωρίς να ανοίγονται μπροστά σου δρόμοι. Το κενό.

"Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2007

Το Μαϊάμι Σχεδιάζει Πάρτυ για τον Θάνατο του Κάστρο

Από το AP

(MΑΪAMI) — Η πόλη του Μαϊάμι σχεδιάζει επίσημες εορταστικές εκδηλώσεις στο στάδιο Orange Bowl για την ημέρα που θα πεθάνει ο Κουβανός Πρόεδρος Fidel Castro.

Στην σχετική επιτροπή που δημιουργήθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα για να σχεδιάσει την εκδήλωση συζητήθηκαν μέχρι και θέματα αναφορικά με το τι θα απεικονίζουν τα T-shirt που θα τυπωθούν, ποιοι μουσικοί θα συμμετάσχουν, το κόστος και πόσο θα διαρκέσει η γιορτή..." (η συνέχεια εδώ)

Μόνο εγώ ανατρίχιασα;

Άρρωστος καιρός σακατεμένος...

"Υπάρχουν τρία είδη ψέματος: τα ψέματα, τα παλιοψέματα και οι στατιστικές" (There are three kinds of lies: lies, damn lies, and statistics)… Την φράση αυτή τη διάβασα πρώτη φορά χτες και κούνησα χαμογελώντας το κεφάλι, περισσότερο για την ευφυή διατύπωση παρά γιατί συμφωνούσα με την καθολική ισχύ του αφορισμού αυτού. Δεν ήξερα ότι σήμερα θα επιβεβαιωνόταν με το παραπάνω η ρήση αυτή...Ορίστε ένα υπόδειγμα προπαγάνδας και ψεύδους που βασίζεται σε μια τελείως αντιεπιστημονική "στατιστική" "έρευνα" (συνήθως αποφεύγω τα εισαγωγικά, αλλά το να μην τα βάλω τώρα θα αποτελούσε προσβολή τόσο προς τη Στατιστική όσο και προς την Έρευνα):

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 23 Ιανουαρίου 2007

Από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σχετικά με τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο. Η έρευνα έλαβε υπ’ όψιν την αύξηση από το σχολικό έτος 2005-2006 των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων, καθώς και τη συγκριτική αξιολόγηση των παλιών διδακτικών βιβλίων με τα νέα που εισήχθησαν στα σχολεία κατά το σχολικό έτος 2006-2007.
Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι συντριπτικά υπέρ του μαθήματος, δικαιώνοντας ταυτόχρονα την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να αυξήσει τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας από το σχολικό έτος 2005-2006.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
Τμήμα Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Θέμα: Έρευνα για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο

Το Τμήμα Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου διεξήγαγε κατά το σχολικό έτος 2005-6 πανελλαδική έρευνα για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο, με αφορμή τη συγγραφή των νέων βιβλίων και την ανάγκη συγκριτικής αξιολόγησης των παλιών με τα νέα διδακτικά βιβλία, τα οποία εισήχθησαν στα σχολεία κατά το σχολικό έτος 2006-7.
Σκοπός της έρευνας ήταν: α) να διερευνηθεί η λειτουργικότητα των χρησιμοποιούμενων μέχρι το σχολικό έτος 2005-2006 διδακτικών εγχειριδίων της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και η στάση των φιλολόγων απέναντι στο μάθημα και β) να διαπιστωθεί η επίδραση του μαθήματος στην ανάπτυξη της νοητικής και κριτικής ικανότητας των μαθητών αλλά και στη σωστότερη χρήση της ν.ε. γλώσσας από αυτούς.
Η έρευνα είχε πανελλαδική εμβέλεια και διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίου που απευθύνθηκε σε 350 περίπου φιλολόγους καθηγητές που διδάσκουν το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και υπηρετούν σε Γυμνάσια της χώρας, τα οποία ανήκουν και στις 13 εκπαιδευτικές περιφέρειες. Η επιλογή των Γυμνασίων έγινε- μετά από υπόδειξη των σχολικών συμβούλων φιλολόγων και με τη συνεργασία των οικείων διευθύνσεων -με κριτήριο την αναλογική αντιπροσώπευση αστικών, ημιαστικών, αγροτικών και νησιωτικών περιοχών, αλλά και διαφορετικών τύπων σχολείου (πειραματικών, μουσικών κ.λπ.)
Τα ερωτηματολόγια υπεβλήθησαν ανώνυμα και απεστάλησαν στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο από τις οικείες διευθύνσεις ή από τους διευθυντές των οικείων σχολικών μονάδων σχολείων.
Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από την επεξεργασία των 345 ερωτηματολογίων:
• το 97,5 % των ερωτηθέντων φιλολόγων απάντησε ότι θα θεωρούσε «έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το γυμνάσιο, χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα»
• το 79,7 % υποστηρίζει ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο βοηθάει τους μαθητές στη σωστότερη χρήση της νέας ελληνικής γλώσσας
• το 94,5 % ότι το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας συμβάλλει ουσιαστικά «στη συνειδητοποίηση της διαχρονικότητας της ελληνικής γλώσσας»
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σε ποσοστό 86 % οι φιλόλογοι θεωρούν θετικό το μέτρο του ΥΠΕΠΘ για αύξηση από το σχολικό έτος 2005-2006 των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας.

Τα συντριπτικά υπέρ του μαθήματος ποσοστά της έρευνας δικαιώνουν την εκτίμηση της πολιτείας για την πολλαπλή ωφελιμότητα της συστηματικής διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και δίνουν οριστική απάντηση σε όσους -εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας-επιμένουν να ζητούν τον εξοβελισμό του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων και σε όσους αμφισβητούν τη σημαντική προσφορά του στην ουσιαστικότερη εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας, στον περαιτέρω εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών όπως και στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης.
Επιπλέον αποδεικνύουν ότι η μαθητεία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα βοηθάει καταλυτικά στη συνειδητοποίηση της πολιτιστικής ταυτότητας και προσφέρει σημαντική υπηρεσία στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, στοιχείου που είναι από τα βασικότερα αιτήματα της αληθούς παιδείας, η οποία οφείλει να υπηρετεί με περισσή αφοσίωση σήμερα τις ποιότητες του πολιτισμού μας και να διαφυλάσσει, στους χαλεπούς καιρούς μας, στο ακέραιο τον ανθρωπιστικό προσανατολισμό της.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΤΩΝ 345 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
1. Η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο βοηθάει τους μαθητές:

2. Θα θεωρούσατε έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το γυμνάσιο, χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα;
i. ναι 96,8%
ii. όχι 3,2%

3. Πόσο ωφέλιμη θεωρείτε τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στα Γυμνάσια:
i. καθόλου 0%
ii. λίγο 12,8%
iii. πολύ 86,4%

6. Οι δύο ώρες εβδομαδιαίας διδασκαλίας του μαθήματος ήταν αρκετές για την κάλυψη της διδακτέας ύλης κατά το προηγούμενο σχολικό έτος 2004-2005;
i. ναι 12,2%
ii. όχι 87,5%

24. Η αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο γυμνάσιο συμβάλλει στην καλύτερη εμπέδωση της ύλης από τους μαθητές:
i. καθόλου έως λίγο 14%

ii. αρκετά έως πολύ 86 %

έχουμε και λέμε λοιπόν:

· Στόχοι έρευνας: Η έρευνα είχε εκ των προτέρων δύο στόχους: α) να αποδείξει ότι ήταν σωστή η επαναφορά της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών (α.ε.) στο Γυμνάσιο, και β) να επιβεβαιώσει την ορθότητα της απόφασης για αύξηση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων στο Γυμνάσιο κατά την περίοδο 2005-2006. Πώς το ξέρουμε; Μα, η έρευνα προωθήθηκε και οργανώθηκε από αυτούς που εισηγήθηκαν και αποφάσισαν τα δύο παραπάνω μέτρα, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) και το Υπουργείο Παιδείας (ΥΠΕΠΘ). Είναι γνωστές οι αντιδράσεις μέσα και έξω από την εκπαιδευτική κοινότητα και για τα δύο και λογική είναι η πρεμούρα και των δύο φορέων να δικαιωθούν «επιστημονικά». Θα μου πείτε, σχεδόν κάθε στατιστική έρευνα ξεκινά θέλοντας να αποδείξει κάτι που ήδη το υποψιάζονται αυτοί που την διεξάγουν, πού είναι τώρα το κακό; Ακόμα κι αυτό -που είναι μεθοδολογικά λανθασμένο- είναι θεμιτό για έναν σωστό επιστήμονα, αλλά εδώ δεν συμβαίνει το ίδιο. Εδώ το διακύβευμα ήταν η νομιμοποίηση δύο αμφιλεγόμενων εκπαιδευτικών μέτρων. Φυσικά, δεν θα πρέπει να μας ξεγελούν οι σκοποί που αναγράφονται στην αρχή του κειμένου –έλεγχος λειτουργικότητας βιβλίων, στάση φιλολόγων απέναντι στο μάθημα, επίδραση μαθήματος στην ανάπτυξη κριτικής και νοητικής ικανότητας και σωστότερη χρήση των νέων ελληνικών (ν.ε.)- το πρώτο ήταν πολύ αργά για να ελεγχθεί (τα νέα βιβλία έχουν ήδη αρχίσει να διδάσκονται στο Γυμνάσιο, οπότε ποιος ο λόγος να ασχοληθούμε με τα παλιά; ), το δεύτερο είναι τελείως προσχηματικό από τη στιγμή που ζητείται η γνώμη μόνο των φιλολόγων (από όλους τους εκπαιδευτικούς) για ένα μάθημα μόνο (από τα τόσα αντικείμενα που διδάσκουν), και τα δύο τελευταία δεν είναι επαληθεύσιμα (πώς θα κρίνει ο φιλόλογος ότι οι μαθητές έχουν ή δεν έχουν αναπτύξει τις συγκεκριμένες ικανότητες και μάλιστα χάρη στα α.ε.; Τι θα πάρει ως μέτρο σύγκρισης ώστε να διαπιστώσει ότι οι αρχαιομαθείς μαθητές μιλούν πιο σωστά ελληνικά; ).

· Προετοιμασία έρευνας: ο αριθμός των 350 (περίπου στην αρχή, 345 τελικά) φιλολόγων καθηγητών που διδάσκουν α.ε. στα 1800 περίπου γυμνάσια της χώρας μάλλον επαρκεί ώστε να συμπληρώνεται το δείγμα αριθμητικά, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν ερωτήθηκαν όλοι. Τόσο δύσκολη θα ήταν η επεξεργασία των επιπλέον δεδομένων; Έστω… Πώς επιλέγηκαν αυτοί οι φιλόλογοι όμως; Τους υπέδειξαν λέει οι σχολικοί σύμβουλοι σε συνεργασία με τις οικείες διευθύνσεις. Μάλιστα… Όσοι ανήκουν στην εκπαιδευτική κοινότητα γνωρίζουν ότι οι περισσότεροι σχολικοί σύμβουλοι έρχονται σπάνια σε επαφή με τους φιλολόγους της περιφέρειάς τους –είτε λόγω καθαρά πρακτικών-τεχνικών δυσκολιών είτε λόγω τεμπελιάς ή αμέλειας. Ποιους υπέδειξαν άραγε; Μήπως γνωστούς τους φιλολόγους; Μήπως ανθρώπους λοιπόν που πολλές φορές ήταν συνομήλικοι των συμβούλων, «παλιοσειρές» της εκπαίδευσης, που μεγάλωσαν και πήγαν σχολείο και πανεπιστήμιο σε εποχές που δεν είχε καλά καλά καθιερωθεί η δημοτική και λογικό είναι να έχουν συντηρητικές απόψεις για τη γλώσσα; Και οι διευθύνσεις ποιους μπορεί να υπέδειξαν; Θυμίζω ότι τον Αύγουστο του 2004 η καινούρια τότε ηγεσία του ΥΠΕΠΘ όρισε στις περισσότερες Διευθύνσεις Β΄βάθμιας Εκπαίδευσης «προσωρινούς» (ακόμα δεν τους έχει αντικαταστήσει, ίνα πληρωθή το ρηθέν «ουδείς μονιμότερος του προσωρινού») Διευθυντές, που διέθεταν το αξιοζήλευτο προσόν να είναι γαλάζια παιδιά. Αν βοήθησαν αυτοί στην επιλογή των φιλολόγων που θα συμμετείχαν σε μια έρευνα που σκοπό είχε να στηρίξει κυβερνητικές απόψεις και επιλογές, σκεφτείτε ποιους φιλολόγους θα πρότειναν…Στα φανερά κριτήρια συμπεριλαμβάνονται πολύ σωστά η αναλογική αντιπροσώπευση περιοχών και τύπων σχολείου, αλλά απουσιάζουν παντελώς κριτήρια όπως αναλογική αντιπροσώπευση με βάση την ηλικία, τα χρόνια υπηρεσίας, το τμήμα της Φιλοσοφικής από το οποίο αποφοίτησε ο φιλόλογος, τις τελικές επιδόσεις των μαθητών στο μάθημα των α.ε. κ.α. Ωραίο δείγμα, δεν συμφωνείτε;

· Η έρευνα: Αξίζει να αναφέρουμε ότι το Δελτίο Τύπου παρουσιάζει πρώτα τα στατιστικά συμπεράσματα της έρευνας, που είναι εν πολλοίς λανθασμένα, έπειτα προχωρά στην αποκαλυπτικότατη για τους στόχους της έρευνας αξιολόγηση των συμπερασμάτων αυτών και, τέλος, προσφέρει στον αναγνώστη που δεν έχει πεταχτεί από την καρέκλα του στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο για να αγοράσει το λεξικό των Lidell-Scott και τα άπαντα της α.ε. γραμματείας τα (συνοπτικά) στοιχεία που προκύπτουν από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων. Ο ανωτέρω αναγνώστης που συνεχίζει την ανάγνωση του δελτίου τύπου ανακαλύπτει τώρα διάφορα ωραία:

α) Το ερωτηματολόγιο ταξινομεί τις απαντήσεις σε δύο κατηγορίες: «καθόλου έως λίγο»-«αρκετά έως πολύ». Δεν ξέρω τι να υποθέσω: ότι οι ερωτήσεις είχαν μόνο δύο απαντήσεις ή ότι οι απαντήσεις ήταν τέσσερις αλλά ομαδοποιήθηκαν και συγχωνεύτηκαν σε δύο; Αν ισχύει το πρώτο –που πολύ αμφιβάλλω- έχουμε μπροστά μας μια απίστευτα μανιχαϊστική έρευνα που απευθύνεται σε ανθρώπους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και δεν ξέρω πώς θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τις δύο επιλογές στην 100βάθμια κλίμακα (1-50, 51-100; ), ενώ αν ισχύει το δεύτερο μπορεί κανείς να δει εύκολα το τρυκ: π.χ. «αρκετά (80%) έως πολύ(4,30%)=σύνολο 84,30%»(!). Φυσικά η διατύπωση «αρκετά έως πολύ» απουσιάζει από τα θριαμβολογικά συμπεράσματα που εξάγονται λίγο πιο πάνω στο δελτίο τύπου.

β) Ένα έξυπνο κόλπο για να δούμε αν είναι τόσο εντυπωσιακές οι απαντήσεις και τόσο αποστομωτικά υπέρ των α.ε. τα αποτελέσματα είναι να αντικαταστήσουμε τη φράση «των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο» στο πρώτο ερώτημα με τη φράση των «Νέων Ελληνικών» και να σκεφτούμε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα που στις ώρες των α.ε. θα είχε αντίστοιχο αριθμό ωρών διδασκαλίας της ν.ε .επιπλέον από τις 2 (ΔΥΟ!) μόνο ώρες που δίνονται σήμερα. Στις ώρες αυτές θα ασχολούνταν περισσότερο τα παιδιά με πτυχές της ν.ε.αντίστοιχες με αυτές που διδάσκονται σήμερα στο μάθημα των α.ε. (γραμματική, συντακτικό, λεξιλόγιο). Αναλυτικότερα:

1. «Η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο βοηθάει τους μαθητές:

I. στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου τους;» Προφανώς, αφού είναι γλωσσικό μάθημα. Αν δεν διδάσκονταν όμως α.ε. αλλά επιπλέον ν.ε. με έμφαση στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου δεν θα μπορούσε να συμβεί αυτό;

II. στην κατανόηση (παλαιότερων) ΚΝΛ;» Αυτό πάλι πώς μπορούν να το ελέγξουν οι φιλόλογοι; Συγκρίνουν με την προ 1994 όταν δεν διδάσκονταν αρχαία στο γυμνάσιο; Τότε κατανοούσαμε δυσκολότερα τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη; Ή μήπως τα παιδιά καθώς διαβάζουν την χ ή ψ καθαρευουσιάνικη λέξη (που μπορεί να μην μαρτυρείται καν στους αρχαίους) στους συγγραφείς αυτούς, φωνάζουν «Α! αυτό το ξέρουμε από τα α.ε;». Η απάντηση που δίνουν είναι και πάλι η προφανής, χωρίς όμως να μπορεί να επαληθευτεί.

III. στην κατανόηση όρων από άλλα γνωστικά αντικείμενα;» Όπως; Ρωτήστε έναν φυσικό αν τα α.ε. βοήθησαν τους μαθητές του να καταλάβουν καλύτερα τι σημαίνει «άνωση», «τριβή», «βαρύτητα» κοκ., όχι έναν φιλόλογο. Η ερώτηση αυτή είναι τουλάχιστον αστεία και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι εδώ οι θετικές απαντήσεις συγκεντρώνουν το μικρότερο ποσοστό: οι ερωτηθέντες απαντούν και πάλι το φαινομενικά αυτονόητο αλλά δεν είναι και πολύ σίγουροι…

IV. στη σωστότερη χρήση της ν.ε. γλώσσας;»: Εδώ γελάμε! Οι φιλόλογοι που απαντούν σε ποσοστό σχεδόν 80% θετικά, είναι οι ίδιοι που όπου σταθούν και όπου βρεθούν μεμψιμοιρούν για το πόσο χάλια μιλάνε σήμερα οι μαθητές τους και για το πόσο κακοποιούν τη ν.ε., τονίζοντας ότι «κάθε πέρσι και καλύτερα!». Δηλαδή αν δεν είχαν και τα αρχαία, οι μαθητές θα επικοινωνούσαν με μουγκρητά;

V. στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της νοητικής τους ικανότητας»: Τώρα, πέστε μου ένα οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο, ένα επιστημονικό πεδίο του οποίου η συστηματική διδασκαλία δεν θα οδηγούσε στο ίδιο αποτέλεσμα. Ράψιμο, που λέει ο λόγος, να διδάσκονταν τα παιδιά σε εκείνες τις ώρες –σωστά και συστηματικά, με θεωρία και πράξη- πάλι θα μπορούσαν να αναπτύξουν αυτές τις ικανότητες. Κι εδώ όμως ζορίστηκαν οι ερωτηθέντες…

VI. στη συνειδητοποίηση της διαχρονικότητας της ελληνικής γλώσσας;»: Και πάλι ερωτώνται οι φιλόλογοι για το αυτονόητο. Γιατί δεν συμπληρώθηκε το ερώτημα με το «και κατά συνέπεια στην αγάπη προς την ελληνική γλώσσα και ιδιαίτερα προς τις παλαιότερες μορφές της»; Τότε θα βλέπαμε απαντήσεις! Μ’ άλλα λόγια, ας συνειδητοποιήσουν τα παγκοσμιόπαιδά μας την «αδιάλειπτη συνέχεια» της ελληνικής (άλλο σαθρό ιδεολόγημα) –πράγμα που θα μπορούσε να τους το προσφέρει η διδασκαλία της Ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας- και ας μισήσουν τα α.ε.

2. «Θα θεωρούσατε έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το γυμνάσιο, χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα;»: Εδώ δίνουν στους καθηγητές που διδάσκουν αρχαία (έχοντας επιλέξει πολλές φορές οι ίδιοι το μάθημα στο συγκεκριμένο σχολείο, συχνά από αγάπη για τα αρχαία) τη δυνατότητα να αποκηρύξουν ένα από τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκουν και να πουν ότι η παντελής έλλειψη επαφής των μαθητών με τα αρχαία στο γυμνάσιο είναι προτιμότερη από τη σημερινή επαφή τους. Αν αυτή δεν είναι καθοδηγητική ερώτηση εγώ είμαι η Υπουργός! Προσέξτε το «καθόλου», όταν ακόμα και όσοι διαφωνούν με τη διδασκαλία των αρχαίων από το πρωτότυπο, δεν αρνούνται κάποια επαφή των μαθητών με τα αρχαία είτε μέσω μιας Ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας είτε με λεξιλογικές-ετυμολογικές αναφορές.

3. Το αυτό με το προηγούμενο ερώτημα…

6. «Οι δύο ώρες εβδομαδιαίας διδασκαλίας του μαθήματος ήταν αρκετές για την κάλυψη της διδακτέας ύλης κατά το προηγούμενο σχολικό έτος 2004-2005;» Ποιος αμφιβάλλει ότι τα ποσοστά θα ήταν τα ίδια πάνω κάτω για οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο; Το υψηλό ποσοστό αρνητικών απαντήσεων στην ερώτηση αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για να αποδείξει την ορθότητα της απόφασης να αυξηθούν οι ώρες των α.ε. Κάλλιστα θα μπορούσε να σημαίνει ότι η διδακτέα ύλη είναι υπερβολικά πολλή ή υπερβολικά δύσκολη…Το ίδιο ισχύει και για το 24ο ερώτημα που είναι ουσιαστικά το 6ο ανάποδα.

Βλέπουμε λοιπόν ότι είναι αδικαιολόγητη η θριαμβολογία του Π.Ι. και του ΥΠΕΠΘ έτσι όπως διαγράφεται στα συμπεράσματα που τόσο σοφά προέταξαν των στοιχείων της έρευνας. Ούτε δικαιώνεται η εκτίμηση της πολιτείας για την πολλαπλή ωφελιμότητα των α.ε. ούτε είναι οριστική απάντηση σε όσους διαφωνούν με τη διδασκαλία των α.ε. από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο (οι οποίοι, για να διαλύσουμε άλλο ένα ψέμα του κειμένου, δεν βρίσκονται ούτε μόνο ούτε κυρίως εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας) ούτε τίποτα άλλο. Όμως, ας δεχτούμε ότι ξαφνικά οι ιθύνοντες νοιάστηκαν για τη γνώμη των καθηγητών και μάλιστα της δίνουν τόσο μεγάλη βαρύτητα. Άραγε έχουν σκοπό να μας ρωτήσουν και για άλλα κρίσιμα ζητήματα της εκπαίδευσης; Να περιμένουμε βροχή ερωτηματολογίων και τέτοιους είδους πανηγυρικές ανακοινώσεις έπειτα;

Συγγνώμη που μακρηγόρησα αλλά κουράστηκα να είμαι στους «ανυποψίαστους κι ωραίους, παραιτημένους κατά βάθος»…

"...Ερωτηθείς αν μετάνιωσε για την επιλογή του να συνεχίσει την καριέρα του στο ΝΒΑ, υπεραμύνθηκε των επιλογών του λέγοντας:
«Εάν δεν το έκανα, δεν θα ήμουν ο Βασίλης [Σπανούλης]. Θα μου έμενε απωθημένο σε ολόκληρη τη ζωή μου, θα το κουβαλούσα μέσα μου. Είμαι περήφανος που αγωνίζομαι στο ΝΒΑ. Τώρα πια ξέρω. Ήλθα και είδα από κοντά.[...]"

Διάβαζα τη συνέντευξη του Βασίλη Σπανούλη σήμερα και κοντοστάθηκα στα λόγια αυτά. Αμέσως ήρθαν στο μυαλό μου αυτοί οι τόσο ταιριαστοί στίχοι:

"Σα να ‘μουν άλλος κι όχι εγώ μες στη ζωή πορεύτηκα"

Γλυκιά αυταπάτη... Και ποιος θα ήσουν Βασίλη; Ο Πέτρος; Το έκανες φίλε μου, επειδή ήσουν ο Βασίλης. Αν δεν το έκανες, πάλι ο Βασίλης θα ήσουν, μόνο που θα ήσουν ένας Βασίλης που θα είχε καθοριστεί και από την απόφαση να μην πάει στο ΝΒΑ, όπως ακριβώς κάθε στιγμή είμαστε αυτό που έχει προκύψει από όλα όσα μας έχουν συμβεί στη ζωή...

Συχνά για να επιβιώσουμε ανάμεσα στις ενοχές και στις ανασφάλειές μας τρεφόμαστε από την ψευδαίσθηση ότι δεν είμαστε εμείς που κάναμε τούτο ή το άλλο και πως μονάχα συγκεκριμένες πράξεις είναι δικές μας. Μπερδεύουμε συχνά αυτό που θα θέλαμε να κάνουμε ή να είμαστε με αυτό που τελικά κάνουμε και πραγματικά είμαστε. Όχι μόνο νομίζουμε ότι διαθέτουμε την δυνατότητα της επιλογής, αλλά θεωρούμε ότι την ασκούμε "επιλεκτικά" λέγοντας συχνά "όταν το έκανα αυτό δεν ήμουν ο εαυτός μου"...

Ποιος αλήθεια είμ΄εγώ λοιπόν; (Το "πού πάω;" το αφήνω για άλλη φορά). Είμαι όλα. Και αυτά που κάνω και αυτά που θέλω και αυτά που δεν κάνω και αυτά που δεν θέλω. Και τα σωστά μου και τα λάθη μου. Σε κάθε πιθανό συνδυασμό. Τίποτα δε μένει απ' έξω Βασίλη. Τα κουβαλάμε όλα μαζί μας -ψηφίδες ενός πολύχρωμου, τσαπατσούλικου και ανισόρροπου μωσαϊκού- και κάθε στιγμή φορτωνόμαστε κι άλλο ένα στην πρόβα αυτή που λέγεται ζωή. Πρόβα και ταυτόχρονα μοναδική παράσταση...

Κοινοτοπίες θα μου πεις ...Τα ξέρεις όλ' αυτά, τραγουδά ο Πορτοκάλογλου. Θέλω ίσως να μου θυμίζω αριά και που ότι δεν είμαι δυο ψυχές σε ένα σώμα, ότι εγώ δεν είμαι ο άλλος...

Είδα τον παππούλη μου τον Μικρασιάτη, ξεκινούσε ο Ξυλούρης σ' ένα τραγούδι των Μαρκόπουλου - Κ.Χ. Μύρη που ακούω εδώ και δύο ώρες περίπου. Ο δικός μου ο παππούς μοιάζει πολύ με τον παππούλη του τραγουδιού, μόνο που δεν ήταν Μικρασιάτης, αλλά Θρακιώτης, σχεδόν Πολίτης, καθώς ήρθε με την ανταλλαγή από το Μεγάλο Τσεκμετζέ, μια κωμόπολη λίγο έξω από την Πόλη. Τον βλέπω κι εγώ συχνά μπροστά μου από τότε που έφυγε για να πει τις τόσες ιστορίες του και αλλού. Εδώ και μερικές βδομάδες μάλιστα έρχεται διαρκώς στη σκέψη μου με έναν καινούριο, ιδιαίτερο τρόπο, σα να μου ζητά αυτός τώρα να τον κάνω ιστορία.

Ο λόγος; Μια ταινία ενός μεγάλου παραμυθά, του Tim Burton, που με στοίχειωσε από τα πρώτα κιόλας λεπτά που την είδα, το Big Fish. Ο ήρωας, ένας μεσήλικας που αργοπεθαίνει από καρκίνο, είναι ένας άνθρωπος που του άρεσαν οι ιστορίες και διηγόταν τη ζωή του σαν παραμύθι: με γίγαντες, μάγισσες, εξωφρενικές τερατολογίες και απίστευτα κατορθώματα. Ο γιος του προσπαθεί -έστω και την τελευταία στιγμή- να τον πείσει να του πει ποια ήταν πραγματικά η ζωή του, ποιος στ' αλήθεια ήταν ο πατέρας του. Μόνο που καταλαβαίνει τελικά ότι ο πατέρας του ήταν οι ιστορίες που έλεγε. Είχε ζήσει μια ενδιαφέρουσα ζωή, αλλά αφηγούμενός τη, έβαζε και έβγαζε φανταστικές λεπτομέρειες, πρόσθετε μικρά και μεγάλα επεισόδια σε αυτήν, μπλέκοντας την αλήθεια με το ψέμα τόσο πολύ, που η ζωή του, ο ίδιος ο άνθρωπος, έγινε πλέον ένα αξεχώριστο μείγμα πραγματικότητας και παραμυθιού. Ήταν ένα πολύ μεγάλο ψάρι μέσα σε μια πολύ μικρή λίμνη. Και φρόντισε να τη μεγαλώσει με τις ιστορίες του.

Από ένα σημείο και μετά έβλεπα την ταινία με γυάλινα μάτια και ολόκληρο το τελευταίο τέταρτο έκλαιγα γοερά. Όχι από θλίψη ή πόνο, αλλά όπως όταν συναντάμε μετά από χρόνια κάποιο αγαπημένο πρόσωπο... Ένιωθα τον παππού να στέκει σε μια γωνιά και να κουνά επιδοκιμαστικά το κεφάλι ψιθυρίζοντας μου μια ακόμη ιστορία. Τέτοιος ήταν κι αυτός. Παραμυθάς και μυθομανής που έφτασε τα επίπεδα του θρύλου: όλοι τον ήξεραν σαν τον "Μπαρμπαντώνη τον ψεύτη", έναν άνθρωπο που δεν έλεγε ποτέ ψέμματα για να βλάψει κάποιον ή να επωφεληθεί από αυτά, αλλά που, όταν τον άκουγες να σου διηγείται πράγματα που του συνέβησαν, ένιωθες ότι έπρεπε να κρατάς (πολύ) μικρό καλάθι.

Και να πεις ότι δεν είχε ζήσει πράματα και θάματα...Έξι χρονών πήρε το δρόμο της προσφυγιάς, τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στη δύσκολη περίοδο της εγκατάστασης και της προσαρμογής, με φτώχεια και άπειρες δυσκολίες. Μετά στρατός και για μια δεκαετία περίπου στα χακί. Αλβανία, αναγκαστική στρατολόγηση από τους Γερμανούς, φυγή στο βουνό, αντάρτικο (στον ΕΛΑΣ), στρατιώτης του Εθνικού στρατού στον Εμφύλιο. Κι έπειτα δημιουργία οικογένειας, διωγμός από το πατρικό, καινούρια μετεγκατάσταση, καινούρια φτώχεια μέχρι που τελικά ορθοπόδησε. Η ζωή ενός απλού ανθρώπου που μπλέχτηκε στα γρανάζια της περίπλοκης και απάνθρωπης Ιστορίας του 20ου αιώνα.

Κι όμως...Σαν να μην του έφτανε αυτό. Ακόμα και τώρα, σαν τον γιο της ταινίας, δεν ξέρω πόσα από τις διηγήσεις του είναι αληθινά και πόσα όχι. Είναι το επίθετό μας το αποτέλεσμα ενός φονικού και μιας απόδρασης; Ποια ήταν στ' αλήθεια η σχέση της οικογένειας με την Κρήτη; Ήρθε όντως πρόσωπο με πρόσωπο με μια αρκούδα στο βουνό; Είχε δει τον Βελουχιώτη από κοντά; Υπήρξε ήρωας ή όχι; Τι έγινε με εκείνον τον αναπτήρα στο ποτάμι; Πετύχαινε όλα εκείνα τα θηράματα στο κυνήγι ή τα αγόραζε;

Πολλές φορές προσέθετε στην αφήγησή του καινούρια πράγματα και αναρωτιόμασταν αν είναι το χούι ενός ανθρώπου που τον κατακτά η ιστορία του ή αν είναι απλά λεπτομέρειες που τις είχε ξεχάσει. Έμοιαζε με έναν άνθρωπο που δεν τον νοιάζει η αλήθεια, αλλά το να πει "καλά" μια ιστορία. Και κοντά σε αυτές τις -υποτίθεται- αληθινές ιστορίες μας έλεγε και κάτι παραμύθια τεράστια, που διαρκούσαν πολλά βράδια. Για την Παλιονακούσα, για μάγισσες, για νεαρούς ήρωες που περνούσαν τη μια δοκιμασία μετά την άλλη μέχρι να κερδίσουν την αγαπημένη τους, για δράκους που άλλες φορές ήταν σαν φίδια και άλλες σαν γίγαντες. Άντε μετά να τον πιστέψει κανείς...

Στην ταινία ο γιος παθαίνει ένα απρόσμενο σοκ στο τέλος, όταν πια κηδεύεται ο πατέρας του. Κάτι παρόμοιο, που μου θύμισε την ωραιότερη ίσως σκηνή που έχω δει στο σινεμά, το τέλος του "Ρεμπέτικου", ένιωσα στην κηδεία του παππού. Αφού άκουσα από συγγενείς που δεν ήξερα και φίλους του ιστορίες που ενώνονταν με τις δικές του, είδα έκπληκτος τους κυνηγούς της περιοχής να τον αποχαιρετούν στο μνήμα του με μια ομοβροντία.

Ο παππούς μου δε ζει πια, έφυγε ξαρμάτωτος λίγο πριν μπαρκάρει για μακρύ ταξίδι στους μικρούς μπαξέδες του καρασεβντά. Νίκησε όμως τη λήθη με το πιο έξυπνο κόλπο. Επιβίωσε μέσα από τις ιστορίες του. Τώρα πια είναι οι ιστορίες του.

Τους βλέπω συχνά. Μεσήλικες με μουστάκι κιτρινισμένο απ΄τον καπνό, γυναίκες με ομιχλιασμένο βλέμμα, κοπέλες με ντροπαλά σιδεράκια, κουρασμένοι οικογενειάρχες που γελούν και βλέπεις να βγαίνει νύχτα, άνθρωποι μονάχοι. Όλοι τους έχουν φτιάξει τις άμυνές τους γερά, μες στα τείχη που 'χει χτίσει ο καθένας για να ζήσει, κρύβοντας καλά τις δικές τους ιστορίες. Μονάχα κάποιες στιγμές, όταν νομίζουν ότι δεν τους βλέπει κανείς, βγάζουν για λίγο τη μάσκα που φορούν για να γυρνούν στο καρναβάλι ετούτο. Τότε κοιτάζουν γύρω σαν τους κλόουν όταν ξεβάφονται μετά από μια παράσταση.

Νησιά χειμωνιάτικα όλοι τους ( όλοι μας ), περιμένουν ένα χέρι άγονης γραμμής. Ψάχνουν για αυτιά που θα ακούσουν για το διαζύγιό τους μετά από δεκαετίες γάμου, για τις ανασφάλειες της παρατεινόμενης μοναξιάς τους, για το πως είναι να πνίγεσαι σε μια δουλειά που δεν αγαπάς (και που -ακόμα χειρότερα- αγαπούσες κάποτε). Θέλουν να αφήσουν την κούραση να τους κυριέψει, να μη χρειάζεται να σου πουν κάθε φορά που θα σε δουν: "Γειά σου, τι κάνεις;", να πάψουν να πετούν κούφια και άτονα "Καλά, ευχαριστώ", να απολύσουν τον τύπο στο μυαλό τους με τις ταμπελίτσες για το κοινό: "Χαμογέλα", "Δείξε ότι ακούς", "Πες αστείο", "Απάντησε έξυπνα"...

Σπάνια πετυχαίνουν κάτι απ' όλ' αυτά. Παίρνουν καμιά-δυο βιαστικές ανάσες έξω απ' τη στολή τους κι έπειτα φορούν το σκάφανδρο και καταδύονται ( ή μήπως "υποδύονται"; ) και πάλι. Κλείνονται και πάλι στο δάσος της σιωπής -της μέσα, όχι της έξω- παίζοντας κρυφτό ο καθένας με τα δικά του φαντάσματα. Οι πιο τυχεροί έχουν για συντροφιά αναμνήσεις, προβάλλοντας στο μυαλό τους για χιλιοστή φορά την προσωπική τους βιντεοκασέτα. Για αυτούς λωτός δεν είναι η λήθη, αλλά η ανάμνηση. Θυμούνται ένα δικό τους, εξωραϊσμένο παρελθόν, αφήνοντας το παρόν για το μέλλον. Οι υπόλοιποι προσπαθούν να θυμηθούν ένα (καλύτερο) μέλλον αφήνοντας το παρόν στο παρελθόν.

Πιάνω συχνά τον εαυτό μου να τους παρατηρεί καθώς γίνονται ζεϊμπέκικα που τρεκλίζουν μ' ένα στριφτό στο χέρι, μπαλάντες σε βρώμικες ταράτσες, στιχάκια σε τοίχο φυλακής, λες και ο μόνος δρόμος για να βρεθούν στα χείλη μας είναι να γίνουν τραγούδι. Συλλέγω μια-μια τις κρυφές τους κινήσεις, τις ανεπαίσθητες αλλαγές στο βλέμμα τους, τα ραγίσματα της φωνής τους, σαν να είναι τα κομμάτια του θρυμματισμένου καθρέφτη μου.

Φαίνεται όμως ότι έχω χτίσει κι εγώ ψηλά τείχη. Δεν τολμώ να απλώσω τα χέρια. Κρύβομαι πίσω από ανούσια λογοπαίγνια, δήθεν φιλικές συμβουλές, αμήχανα χαμόγελα. Ίσως δεν έχω τα φτερά ακόμα. Κι όταν τους αφήνω με ένα "Τα λέμε!" ή μια μαγκωμένη καληνύχτα, θυμάμαι ένα τραγούδι που άκουγα σε μια παλιά κασέτα είκοσι λεπτά -τι λέω, είκοσι χρόνια- πριν ("Πώς πέρασεν η ώρα...Πώς πέρασαν τα χρόνια..."): "Μα τα φτερά μας βγαίνουνε την ώρα που πεθαίνουμε..."

Σε ένα βιβλίο είχα διαβάσει κάποτε για έναν τύπο (ας τον πούμε Αδάμ) που επί 20 χρόνια λάμβανε ανά δεκαπέντε μέρες περίπου μια καρτ-ποστάλ από ένα διαφορετικό κάθε φορά παραθαλάσσιο μέρος του κόσμου. Τις κάρτες έστελνε ένας φίλος του που ταξίδευε σε όλα αυτά τα μέρη για να ζωγραφίσει 500 ακουαρέλες. Ο Αδάμ δεν είχε ταξιδέψει ποτέ, γερνούσε κάθε μέρα περισσότερο και μια από τις αγαπημένες του ενασχολήσεις ήταν να κοιτάζει τις καρτ-ποστάλ ταξιδεύοντας με τη φαντασία του σε μέρη μακρινά ταξινομώντας τες με διάφορους τρόπους. Άλλοτε τις χώριζε με τον πιο προφανή τρόπο, δηλαδή με βάση τη χρονολογία αποστολής τους, άλλοτε τις κατηγοριοποιούσε κατά ήπειρο, άλλοτε με αλφαβητική σειρά.

Κάθε τόσο έψαχνε διαφορετικούς, πιο εργονομικούς ή πιο ευφάνταστους τρόπους να τις ταξινομήσει, εξαντλώντας τα όρια της εφευρετικότητάς του. Τους έφτιαχνε κουτάκια, κολλούσε επάνω τους ταμπελίτσες ( "1931", "1932" ή "Αφρική", "Ασία", "Ευρώπη"κτλ. ή "Α-Βρέστη", "Σιγκαπούρη-Τεργέστη" ή "Λιμάνια", "Προκυμαίες", "Θάλασσα", μέχρι και "Νύχτα", "Πρωί", "Απόγευμα" κοκ.), διαρκώς τις έβγαζε και τις ξανάβαζε έτσι ή αλλιώς ψάχνοντας να βρει πώς θα μπορούσε να τις συνδέει καλύτερα ώστε να τις απολαμβάνει περισσότερο όποτε ήθελε να τις δει.

Δοκίμασε πολλούς συνδυασμούς ώσπου μια μέρα τις άδειασε όλες σε ένα μεγάλο κουτί και τις ανακάτεψε. Είχε καταλάβει ότι κάθε καρτ-ποστάλ μπορούσε να συσχετιστεί με οποιαδήποτε άλλη -με έναν ή περισσότερους τρόπους. Έτσι μπορούσε να δημιουργεί κάθε φορά μια διαφορετική, μοναδική ακολουθία. Είχε αποφασίσει λοιπόν να τις βλέπει στο εξής στην τύχη τραβώντας τες όπως να 'ναι από το σωρό και ψάχνοντας να βρει ανάμεσά τους περισσότερο ή λιγότερο φανερές σχέσεις. Αυτό που είχε ξεκινήσει ως προσπάθεια να μπει ο κόσμος σε μια τάξη κατέληξε στην παραδοχή ότι -με την βοήθεια της φαντασίας- ο κόσμος μπορεί να μπαίνει διαρκώς σε μια διαφορετική τάξη, αρκεί κάθε φορά να τον κοιτάμε με έναν άλλο τρόπο. Καθετί απλώνει τα χέρια του για να αγκαλιάσει και να αγκαλιαστεί αρκεί να μην το αφήσουμε μόνο του...

Πάει καιρός που διάβασα το βιβλίο αυτό και σίγουρα παρέλειψα, πρόσθεσα ή παράλλαξα κάποια στοιχεία. Για να πω την αλήθεια, είχα ξεχάσει την παραπάνω ιστορία. Την θυμήθηκα πριν λίγο, όταν φόρτωσα την τεράστια λίστα των τραγουδιών που διαθέτω και άρχισα να τα ακούω σε τυχαία σειρά. Κατά καιρούς έχω επιχειρήσει κι εγώ να τα ακούω με αλφαβητική, χρονολογική, ειδολογική ή άλλη σειρά. Τον τελευταίο καιρό όμως φορτώνω συχνά όλα όσα έχω, ελληνικά και ξένα, παλιά και καινούρια, λαϊκά, ροκ, έντεχνα ή ό,τι άλλο και τα ακούω ανακατωμένα προσπαθώντας να βρω κρυφούς ή προφανείς δεσμούς μεταξύ τους στους τίτλους, στους στίχους, στη μουσική.

Έτσι καμιά φορά προκύπτουν περίεργες συγγένειες ανάμεσα σε εκείνα τα παιδιά που μέχρι να βγάλουν τα δίκωχά τους σε μια πλατεία είναι απλά φαντάροι στα χακί και σε κάτι άλλα παιδιά που, αν και γεννιούνται κανονικά, δε μεγαλώνουν κανονικά, δεν ονειρεύονται κανονικά, δεν ερωτεύονται κανονικά... Ανάμεσα στους φίλους που είναι μαύρα πουλιά και σε κάτι πουλιά της δυστυχίας... Ανάμεσα στον Χιώτη τον τυφλό τραγουδιστή και σε έναν τυφλό άντρα που κλαίει... Και κάτι νύχτες σαν κι αυτή τα τραγούδια ένα-ένα σηκώνονται από τις θέσεις τους, ψάχνουν για ντάμες ή καβαλιέρους και αρχίζουν να στροβιλίζονται, δυο-δυο, τρία-τρία στην αρχή, μέχρι που πιάνονται όλα μαζί χέρι-χέρι και μου λένε ΤΟ Τραγούδι...

Ποιο; Ακόμα δεν μπορώ να το ξεχωρίσω. Μονάχα σκόρπιες, υπέροχες νότες φτάνουν σε μένα και σπασμένοι στίχοι: "a smile from a veil...χαϊμαλί από μετάξι...ανθρωπομάρκετ...τι να καταλάβουμε...with a little help...ήρθα στη ζωή μου αργά...to be a rock...". Όσο όμως θα καλώ στα νυχτερινά μου πάρτυ τα τραγούδια για να χορέψουνε παρέα όλο και κάτι περισσότερο θα φτάνει στην ψυχή μου...

Αύριο ταξιδεύω. Πηγαίνω στην Αθήνα. Και, όπως κάθε βράδυ πριν από ταξίδι άνω των 300-400 χιλιομέτρων, ξαγρυπνώ. Νιώθω ένα περίεργο άγχος και ένα σφίξιμο που με κάνει ιδιαίτερα απρόθυμο να φύγω. Το παθαίνω συνέχεια, είτε πρόκειται να φύγω από κάπου όπου περνάω καλά είτε -κι αυτό είναι το πιο παράξενο- όταν πρόκειται να πάω κάπου με σκοπό να περάσω όμορφα.

Ξέρω ότι όλα αυτά θα αρχίσουν να φεύγουν μόλις περάσω την είσοδο του σταθμού και θα χαθούν τελείως όταν ξεκινήσει το τρένο. Οι σταθμοί των τρένων, τα πρακτορεία των λεωφορείων, οι αποβάθρες και τα αεροδρόμια είναι ανάμεσα στα πιο αγαπημένα μου μέρη, όση φασαρία, βρωμιά, κρύο ή ζέστη κι αν έχουν. Δε με πειράζουν καθόλου οι αναμονές ή η πολυκοσμία. Αντίθετα, όλες μου οι αισθήσεις ξυπνούν για να ρουφήξω τις στιγμές αυτές -ή μήπως να με ρουφήξουν;

Το ίδιο και στη διάρκεια του ταξιδιού: δε με νοιάζει αν το τοπίο είναι βαρετό ή πανέμορφο, αν είναι μέρα ή νύχτα, αν πάμε γρήγορα ή αργά. Ηρεμώ με ένα σχεδόν υπνωτικό τρόπο καθώς ταξιδεύω. Σχεδόν γαληνεύω. Είναι στιγμές που εύχομαι να μην τελειώσει ποτέ το δρομολόγιο, αλλά να πηγαίνουμε, να πηγαίνουμε, με τον προορισμό μας πάντα άπιαστο μπροστά μας...

Μέχρι τώρα δεν είχα πολυκαταλάβει γιατί αντιδρώ έτσι. Απόψε όμως που ξεκούρδισα λίγο το ρεφραίν ενός αγαπημένου τραγουδιού, ξέρω πλέον. Ίσως μέχρι τώρα να με μπέρδευαν όλα εκείνα τα τραγούδια που μιλούν για τους σταθμούς σαν να είναι τέρματα και αφετηρίες. Δεν είναι. Αν η ζωή μας είναι ένα βιβλίο, οι χώροι αυτοί -αλλά και οι μετακινήσεις μέσω αυτών- δεν είναι ούτε το αρχικό κεφαλαίο γράμμα των προτάσεων ούτε τελείες, θαυμαστικά ή ερωτηματικά. Θυμίζουν περισσότερο -όπως και οι κάθε είδους αίθουσες αναμονής- παρενθέσεις, που κλείνουν μέσα τους κάτι "παρεμπιπτόντως"...

Εδώ μένουμε γυμνοί, πιο αληθινοί μέσα και χάρη στην απραξία μας, χωρίς φορτωμένο "εγώ" ή ταυτότητα. Το ποιοι είμαστε στην κοινωνία, από που προερχόμαστε, ποιες είναι οι προθέσεις μας, τι σκοπούς έχουμε και πού θα καταλήξουμε, μένει απ' έξω να φυλάει τσίλιες για χάρη μας κάπου στο παρελθόν ή στο μέλλον. Μόνο "ταξιδιώτες" εδώ. Πολίτες ενός παγκόσμιου κράτους, που μας ενώνει ο δρόμος που είναι δρόμος..."Ταξιδιώτες"...Όπως λέμε "Γρεβενιώτες", "Γιαννιώτες", "Αγρινιώτες". Γιατί το Ταξίδι είναι μια άλλη χώρα...